Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLI, Number 39, 25 September 1903 — Page 3

Page PDF (1.69 MB)

This text was transcribed by:  Jordan K. Lee Loy
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

He Moolelo No

RODERIKA O KILADEA

ka u ʻ i nohea a hooilina olaio o Kaleloga

(Unuhiia e S. K. Nawaa(

Mokuna IX.

 

KE PIO A KA EALE

 

            "Pehea kau hoohalikelike ake iaia me Kate Makamuraga?"

            "Ua like me kela mau kukui e a mai la ke hoohalike ae me na @ olinolino e kau ana i ka paia lahi."

            "A, e Hiu, ke ha ʻ i mai la oe i ka mea oiaio," wahi a Roderika i @ ae ai.

            "Aka ua poina oe i kekahi mea," wahi a Hiu i pane aku ai. "O ke kukui ua hiki no ia oe ke lalau ake iaia, a hoolilo ae iaia ma kau hana e manao ana e hana aku, oia ka hoku e kau mamao loa aku ana mai ia oe mai e hiki ole ai ia oe ke lalau akiu iaia."

            "Aole wau e ae aku ana i kau hoohalikelike,: wahi a ka naita i panai aku ai me ka leo koikoi. "Aole i mamao aku o Kate Makamuraga mai ko ʻ u mau lima aku e like me na hoku."

            "A," wahi a Hiu i hooho ae ai me ka leo kaumaha, "ke ike ole nei oe i kau mea e kamailio nei. E pono ia ʻ u e haawi aku i mau wahi olelo a ʻ o nou---."

            "Aole, aole," i kahamaha aku ai ka opio, me ke ani ana mai i kona lima me ka pihoihoi, "aole o ʻ u makemake i kau mau olelo a ʻ o. Ua hiki no i kekahi mea ke noonoo aku eia oe ma ka aoao o keia opio wahine.

            "Ina aole oe e oluolu mai ana e hoolohe mai i ka ʻ u, alaila aole a ʻ u mea e kamailio hou aku ai."

            "Mai manao mai oe ua huhu wau ia oe, e kuu Hiu maikai. Aole wau i manao e kamailio aku ma ke ano huhu; aka ua oi aku ko ʻ u noonoo ma keia mea. Eia nae ke makemake nei wau e ninau aku ia oe e hookahi manawa i koe. Ua ike oe ia Kate Makamuraga,a ua ike no hoi oa ia Magareta Dorano, eia ka ninai, owai o laua kau e koho ai i wahina nau?"

            "Aka, e Sir Roderika, o ka ʻ u haina e haawi aku ana ia oe aole ia e lilo ana i kumu alakai nou."

            "Aole wau ninau aku nei i kumu alakai no ʻ u; o ka ʻ u wale no i ninau aku nei oia joi o kau koho."

            Ua luliluli ae la ko Hiu Kapena poo. Ke makemake la oia e loaa aku ka manawa nona e noonoo ai.

            "I manawa nou e noonoo ai!" wahi a Roderika i hooho ae ai. "Alaila aole ou puuwai. Ina aole he hiki ia oe ke koho iho mawaena o keia mau mea a i elua, alaila o kou kekahi puuwai hakahaka."

            "Ina pela nau ia e nana mai i ka ʻ u haina," wahi a Hiu i pane aku ai me ka mino aka ana iho "a nau ai e nana iho i ka ikaika kono o ka ʻ i haina. Ina no hoi e like ana ka ʻ i haina me kau, alaila ua pono; aka ina wau e kulike ole ana, ua hewa no hoi wau, a o ko ʻ u manao ke waiho la no me ka moakaka lea."

            "Mai olelo mai hoi paha oe pela, e Hiu. E olelo mai oe e ha ʻ i mai ana oe i ka mea oiaio- ina no hoi oe e ha ʻ i mai ana i kau haina mailoko lilo mai o kou naau- ke manao nei wau aole no hoi e hala loa ana kau haina mai ka ʻ u mea e manao nei. he mea oiaio aole wau e mano aku ana e like ana ke kaua mau ike, aka aia no kekahi mau noonoo i loaa like i kela ame keia mau wahina elua, o ke kanaka makapo wale no ka mea e ku iho ana a noonoo."

            "He oiaio, e Sir Roderika, aole no hoi wau e kuha ʻ u iho i ka ha;i ana aku i na mea o laua i oi aku o ka nani. Aole he pono e hoahewa ia ke keiki uuku i kona aloha ana i ka mahina konane, aka he mea pono nona e ike aole he hiki ke lilo mai ka mahina iaia."

            "He kupaianaha ke ano o kau mau olelo. Me he mea la e mare la no oe i ka iliohae wahina ina no o kona nohona ua nani a hanohano e like me ko na barona."

            Ua uluhua loa o Jiu i keia mau hana a kona haku opio, a i pau wale no kona uluhua i ka hoea koke ana mai o ka eale, nolaila ua haalele iho la oia i kona haku opio a huli aku la a hele aku la.

            Ua noho iho la no o Roderika ma kahi a Hiu i haalele mai ai iaia e noonoo nui ana no keia mau olelo a Hiu iaia, a malaila i hui mai ai kona makuakane me ia, a hoi aku la laua no loko o ka hale.

            "A, e kuu keike, ke huli nei wau ia oe. he hana anei keia i keia manawa?" wahi a ke eale i pane aku ai i ko laua wa i halawai ae ai.

            "Aole."

            "Ina pela e hele mai oe me a ʻ u"

            Ua ike koke aku la o Roderika ua kapeke ae ka pilina a ka nihoniho. Ua ike aku la oia i ke ao hakumakuma e kau ana maluna o ka nanaina o kona makuakane, a ua loaa iho la iaia ka noonoo ana ua ala mai kekahi mea ano nui a na ia mea e hoomaokioki ana i ka noonoo o ka eale; a aole wale no hoi oia, aka ua koho koke aku la no oia aole keia he mea okoa, o ka ninau pili wale no nona ame Magareta. Ua hahi aku la oia i kona makuakane a komo aku la laua iloko o kekahi lumi o hope o ke kakela, a i ka wa i huli hoi aku ai ke kauwa nana i lawe mai i ke kukui a pani mai i puka, ua noho iho la oia iluna o ka noho e like me ke kauoha a kona makuakane i haawi mai ai iaia.

            "Roderika," i hoomaka mai ai ka eale me ka nanaina oluolu, "ke manao nei wau aole no hoi wau e paa loihi loa ana ia oe maanei. Malia paha ua ike no oe i ke kumu o ka hiki ana mai o Sir Habati ia nei?"

            "Aole wau i ike ia mea," wahi a ka opio i pane aku ai.

            "Alaila ua hiki no ia ʻ u ke hai aku ia oe me na wahi huaolelo pokole. I hele mai nei oia e ike i ka wa e malama ia ai ka mare mawaena ou ame kana kaikamahine."

            Ua onioni ae la o Roderika iluna o kona noho me ka pihoihoi, a ua ike aku la no hoi kona makuakane, a pane koke aku la:

            "O keia kekahi o na ninai koikoi, e kuu keiki; nolaila he mea pono e loaa koke mai kau haina."

            "E kuu makuakane," wahi a Roderika i pane aku ai, me kona hoihoi ana mai i kona mau manao ikaika apau, "ke makemake nei wau e ae oluolu mai oe i ka hookipa ana aku i ka ʻ u haina a e hookuu mai oe ia ʻ u e hoi aku. Aole he hiki ia ʻ u ke mare aku ia Magareta Dorano."

            Ma ke ano o ko ka eale nanaina ia manawa ua hiki no ke ike ia aku ua loaa mua aku no iaia ka ike e loaa aku ana kekahi mau olelo o keia ano mai kana keiki aku. Ua nana pono aku la oia maluna o na helehelena haikea o kana keiki no kekahi manawa, a pane aku la me ka leo malie:

            "Ma na ninau e pili ana i ka nohona, o ka poe naauao e haawi ana no lakou i ka lakou mau haina ma kahi i kuleana ia lakou. No keia ninau o ka mare, aole au hana malaila."

            "Pehea iho la!" i hooho ae ai o Roderika. "He mea ole anei ko ʻ u kaumaha ame ko ʻ u hauoli ma keia mua aku ia ʻ u?"

            "He oiaio, e kuu keike, he mea ano nui ia ia oe; a o ko ʻ u manao he mea pono nou e hoomaka i kou ola ana ma ke alahele o ka pono a e hoomaopopo hoi i na mea apau e pono ai kou nohona hauoli ana. E hoomanao iho oe aole oe he wahi kuewa a he pomaikai ili wale mai no kou. Ua loaa mai ia oe ka waiwai, a he mea pono ia oe e lawelawe aku e like me ke kanaka oiaio. I ka wa e hiki mai ana, he mau tausani o na kanaka e nana mai ana ia oe no ka loaa aku o na alakai ana ame na malama ana. O oe wale no ka ʻ u keiki, a ia ʻ u e hala aku ai e kau aku no ko ʻ u mau waiwai maluna ou. O ka barona ikaika mawaho ae o Kiledea oia no ko Kaleloga. He hookahi no hoi keiki a Habati Dorano, a o ua keiki la he kaikamahine ia. Ina e hoohui ia ana o Kiladea ame Kaleloga e lilo ana ia i mana nui e hiki ole ai ke hoonaueue ia ae. Aole no hoi e hiki ana i ke alii ke hoala ae i ka inaina o ka barona e noho mana nui ana maluna oia mau wahi, e like aku ana me oe. Ina aole oe e mare aku ana ia Magareta e huli aku ana no ia i kane nana ma kekahi wahi okoa aku a o ka hopena e noho mai ana ka enemi ma na palena o Kiladea nei. Aka, aole e ala mai ana keia mea, oiai ua hoopaa mua iho maua me Habati i kekahi olelo hoopaa. I na lima o kou makuahine i lilo ana i noho paipai nou, a ma mau hoi o ko Magareta hanu ana i na ea o keia ao, ua aelike iho maua. ina e hanau mai ana ke Kauna Wahine o Kaleloga he kaikamahine, e hoohui ia no ko maua mau kakela ma ka oihana laahia o ka mare, ke ola o ua mau keiki la. I ka hanau ana mai o ke Kauna Wahine o Kaleloga. he kaikamahine ua hoopaa loa iho la maua i ua olelo hoopaa la a lilo i mea nana. Ua maopopo mua no hoi ia oe keia mea mamua, a ua ike no hoi oe e lawe ana oe ia Magareta i wahine nau. Nolaila o ka ninau nui wale no i koe, i ka wa hea la e mare ia ai olua? Ke makemake loa nei o Sir Habati e malama koke ia ka mare; a ke maopopo ole nei hoi ia ʻ u ko kaua mea e kali nei."

            "E kuu makuakane," wahi a Roderika i pane aku ai me ka hiki pono ole iaia ke nana pono aku i na maka o kona makuakane. "ua maopopo no ia ʻ u o kau mau mea apau i olelo mai la he oiaio wale no, eia nae, aole he hiki ia ʻ u ke mare aku ia Magareta. Me he mea la o  ka mea pono ma ko ʻ u noonoo iho he mea pono ia ʻ u ke iho aku ma ke kulana haahaa a noho aku hoi ma ke ano he kauwa, mamua o ka lawe ana mai i keia wahine i wahine na ʻ u."

            "Ke manao nei wau, e kuu keiki, ke ike aku la wau me ka moakaka i ka manao o kau mau mea i olelo la," wahi a ke eale i pane aku ai me ka leo huhu.

            Ua naka haalulu ae la ko Roderika mau lala, no ka mea ke ike aku la ia he wa wale no e pa ai ka makani wiliahiu. Ua mae koke iho la ko Kamaki Fizigerela nanaina, a puka mai la kona leo me he mea la e nape wale ana no i kona puu, a o ka poe kamaaina iaia e kono koke ia no ko lakou mau noonoo e akahele loa i ka hoahiuhiu aku.

            "Aole wau i makapo," wahi a ka eale i pane ae ai. "Aole no i nele kou ike ana mai kou wa kamalii mai, i keia olelo hoopaa, a aole no hoi i nele kou ike ana i ke lede o Kaleloga; a aole oe i hoopuka iki mai kekahi huaolelo e hoole ana i ---."

            "No ka mea," wahi a Roderika i kahamaha aku ai, "aole loa wau i ninau ia mai e pili ana no keia ninau. Iloko o ka pihoihoi o ka wa kamalii ua nana wale aku no wau i keia mea me he mea la aole ona hopena. Aka i keia manawa ---."

            "I keia manawa ua ike oe i kekahi mea okoa aku, a nana hoi i hoowalewale mai ia oe a lilo aku kou noonoo," wahi a ka eale i kahamaha mai ai me kona ku pu ana ae iluna a hehi ino iho la i ka papahele. "Aka, e Roderika, aole loa e ko ana pela. Ua ike no wau he u ʻ i io no ka nohea Kate Makamuraga, a e haalele iho no oe ia Magareta a holo aku i o Kate la; aka ua oi aku ka pono ia ʻ u ke ike aku ia oe iloko o ka lua kupapau mamua o kou hoole ana mai i ko ʻ u mana. I ka la apopo e huli hoi aku ai o Sir Habati no Kaleloga, a e hoi aku ana oia me ka loaa ana aku o na hooia ana iaia, e malama koke ia no ka mare iloko o hookahi mahina mai keia la aku. Ua ike mai kana kaikamahine i kou nana ana aku iaia me ke hoihoi ole, a ke a ʻ o aku nei wau ia oe e pono ai oe e nana aku iaia me ka maikai, a e hoi aku hoi oia me na manao maikai nou."

            No kekahi manawa ko Roderika noho ana me ka noonoo nui. Ua maopopo iaia ka manao o na olelo a kona makuakane, a ua ike no hoi oia i ka inaina o kona makuakane. Ua ike iho la oia aole he mea e hiki ke wawaji ae i keia mau olelo a kona makuakane a ua like hoi ia me ke kanawai paa i hanaia no na mea mau. Ma kekahi like aoao ke noho mai la o Magareta me ka waiwai ame ka ikaika he hui ae o Kiladea ame Kaleloga, a ma kekahi aoao hoi-- heaha la? Ua noonoo iho la o Roderika no kona aloha, a no Kate no hoi. Aka e lilo mai ana anei oia nana? Heaha hoi ka kona makuakane i ha ʻ i mai iaia? Iloko o keia mau ninau e hooholo ana iloko o kona waihona noonoo, ua hooholo iho la oia e nana ole aku ia mau mea. Aia ke ao opua ke kau mai la imua ona, a ua aloha no hoi o Kate iaia. Ua hiki no paha i kona makuakane ke hoole ae iaia a hoonele mai i ka hooilina, aka aole e hiki iaia ke lawe aku iaia aku i ke kepa hanohano o ka oihana naita, ole loa aku hoi ka hiki iaia ke pani mai i ke alahele o ka hanohano ame ke kaulana mai iaia aku. Nolaila ua loaa iho la iaia kana haina e pane aku ai, a he haina paa loa hoi:

            "Aole e hiki ia ʻ u ke mare aku ia Magareta Dorano!"

            "E mare no oe me Magareta Dorano!" wahi a ka eale i pane aku ai me ka leo ikaika me ke ku hou ana ae iluna, a ku ʻ i iho la iluna o ke pakaukau e ku ana ma kona aoao. "Ke ha ʻ i aku nei wau ia oe e mare no oe iaia! Ke lohe mai la anei oe?"

            "Ua lohe wau i kau mau mea i kamailio mai la," wahi a Roderika i pane aku ai me ke kuoo nui.

            Ua ku iho la o Kamaki Fizigerela no kekahi manawa, me he mea la ua loaa aku oia o kekahi puupuu ikaika.

            "Mai na lani iluna!"i hoopuka ae ai ka eale, "ua hiki anei iaʻu ke hilinai aku e ku-e ikaika loa mai ana oe iaʻu?"

            "Ua paa kuu manao."

            "Alaila ke hoike mai nei oe e hehiku iho ana oe i koʻu mana?"

            "Ke hoole nei wau i ke kau ia ana mai o kekahi haawe i oi aku ke ino i ko Aikupita hookauwakuapaa."

            "Ke ku-e mai nei oe iaʻu, e kuu keiki!"

            "Ke ike mai nei ke Akua mai Kona Nohoalii Kiekie loa, aole wau i ku-e aku ia oe, a aole no hoi wau e paio aku ana me koʻu naau ino. Ke nana nei wau i ka nohona mare he mea laa loa ia. Na ka hoohui ana i hookahi iʻo e hoopuka mai i ke aloha ame ka oiaio. E hana hewa no wau i ka Lani a i koʻu uhane iho, ina wau e ae aku ana e aloha a e pulama mai hoi i ka mea aʻu i hoole loa ai a i kapae ae hoi mai koʻu puuwai aku! Aole loa e lilo mai o Magareta Dorano i wahine naʻu!"

            "E Roderika, aole loa wau e manao ana e loaa mai ana kau haina hope loa i keia po. I ke kakahiana o ka la apopo e ike hou no wau ia oe a ina oe e hoopaakiki ana e like me keia au e hoopaakiki mai nei, alaila e waiho aku ana wau i koʻu manao ia oe. Aole wau e hoomakaukau aku ana ia oe i keia manawa, no ka mea ke makemake neu wau e pane mai oe me kou noonoo mua i kau mea e hana mai ai. O kaʻu wale no e makemake nei e pane aku ia oe: I ka wa e ku-e mai ai koʻu iʻo ame koʻu koko iaʻu, ua makaukau no wau e hana aku i ka hana ma koʻu aoao. Ke noi ae nei wau i ke Akua e ala ole mai kekahi mea nana e mawehe ae i ka makua ame ke keiki! E hoi e moe, e kuu keiki, a e noonoo hoi i kaʻu mau mea i haʻi aku nei ia oe, a mamua o kou hele ana mai imua oʻu e hoihoi mai i na noonoo ana i na mea e ala mai ana ma keia mua aku no Kiladea ame Kaleloga. Ae, e noonoo iho i ka waiwai nui e lilo mai ana ia Kaleloga nei ame ka poino nui no hoi, ke nahaha keia olelo hoopaa. E hoi aku a e hoomakaukau no koʻuwa e kahea aku ai ia oe."

            Ma keia mau olelo ua huli ae la ka eale, a ia manawa no ua komo mai la iloko ona ke kaumaha, a aole hoi o ka huhu; aka aole i ike aku o Roderika ia mea oiai ua huna ia aku mai kona mau maka aku, nolaila ua hoi aku la oia no kona lumi me ka manao aia ka inaina o kona makuakane maluna ona, e like hoi me na mea ana i lohe ai mai iaia mai.

            "Ke kaumaha nei wau no keia." wahi a ke eale i kamailio iho ai no iaia iho, iaia e holoholo ana iloko o ua lumi la, "aka aole he hiki iaʻu ke haawipio aku malalo o keia mea. Ke mihi nei wau no ko Roderika mare aku ia Magareta ma ia nele no ona i ka nani, mamua o kona kiola ana aku i kona ola no ke kaikamahine a Ducana Makamuraga. E hoomaopopo aku ana wau iaia no keia mea."

            I ka eale e hele nei me kia mau noonoo iloko ona, aia no hoi o Roderika ke holoholo la me na manao e hana pono ole ana i kona puuwai no keia ninau ano nui i loaa aku iaia.

            "Aole!" aole!" wahi a Roderika i hoopuka ae ai, iaia e holoholo ana iloko o kona lumi. "E hana mai no oia i kana mea e manao nei e hana mai maluna oʻu; aka aole loa wau e mare aku ana ia Magareta Dorano! Mai ka Lani iluna, ua oi loa aku koʻu pono e ho-a pu ia me na holoholona ahiu o ka ululaau!"

            Me keia mau noonoo iloko pakahi o laua, ua hiamoe iho la ka makua ame ke keiki; a i ka puka ana mai o ka la o kekahi la ae aole i loli ae ko laua mau manao pakahi. I ka pau ana o ka paina kakahiaka, ua lawe aku la ke eale ia Roderika a kaawale a ninau aku la i kona mano e pili ana no ko laua mare ia.

            "Ua haawi mua aku wau i kaʻu haina," o keia wale iho la no ka Roderika pane.

            "Aole anei oe e hoolohe mai ana iaʻu?"

            (Aole i pau.)

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI.

HOOLAHA MANO PANIKU A KUAI

A KA MEA PAA MORAKI

 

I na mea apau e pili an i keia:

            I kulike ai me ka kanawai ame ka pono o ka mana kuai iloko o keia palapala moraki i hanaia e C. Din Sing ka mea moraki mai ia W. G. Irwin, J. A. Cummins, ame W. D. Alexander na Kahu no ka Oahu Railway and Land Company, na Mea Paa Moraki, i hanaia ma ka la 29 o Novemaba 1890 a i kakai kopeia ma ke Keena Hoona Aina Hawaii ma Honolulu, Oahu iloko o ka Buke 132 ma na aoao 1-2 a o ua moraki nei ua haawila i ka Oahu Railway and Land Company i kakauia malalo iho, a ma keia manawa oia ka mea e paa nei a ona hoi o ua mea nei, e na Mea Paa Moraki i olelo mua ia ae nei, ma kekahi palapala haawi kuleana i hanaia ma ka la ekahi (1) o Ianuari, 1897, a i kakau kopeia ma ke Keena Hoona Aina i oleloia ma ka Buke 171, aoao 67 et seq., a ke haawi pu ia aku nei ka hoolaha o ka Oahu o ka Oahu Railway and Land Company, ka mea malama moraki o ka moraki i oleloia, ke manao nei e paniku i ua mea nei no ke kumu i uhaiia, no ka uku ole ia o ke kumupaa ame ka ukupanee o elua palapala uku aie o ke huina o $133.00 pakahi, a i hoopaaia ma ka moraki i oleloia.

            Ke haawi pu ia ku nei no ho! ka hoolaha mahope o ka pau ana o ekolu pule mai ka la i hoopukaia aku ai keia hoolaha, e hoolahaia aku no ka waiwai i hoopaaia ma ka moraki i oleloia no ke kuai kudala ia ma ke akea, a e malamala ua kuai nei ma na lumi kudala o James F. Morgan ma Honolulu ma ka Poaono ka la umi (10) o Okatoba, 1903, ma ka hora 12 o ka la i oleloia.

            O ka waiwai i hoopaaia ma ua moraki nei i oleloia a i manaoia e kuaiia aku e like me ka mea i hoike mua ia ae nei, ua hoakakaia e like me keia malalo iho:

            O kela apana a mahele o ka aina e waiho la a Pearl City iloko o ka Apana o Ewa, Mokupuni o Oahu, a i hoakaka maopopo loa ia he Apana 2 iloko o Kuea 15 maloko o keia palapala aina a kii i kakau kope ia iloko o ke Keena Hoona Aina i oleloia ma ka Buke 121 ma na aoao 243-244.

            Nona ka iliaina o 20,000 kapuai kuea.

            Ma ke dala gula Amerika, a ma ka aoao o ka mea kuai mai ka lilo palapala kuai.

            No na mea aku i koe, e loaa no ia Hatch & Ballou, na lolo o ka Oahu Railway and Land Company, ka mea malama o ka moraki i oleloia.

            Hanaia ma Honolulu, Sepatemaba 3, 1903.

OAHU RAILWAY AND LAND COMPANY,

            Ka Mea Malama o ka Moraki.

            2879-Sept. 4, 11, 18, 25.

 

HOOLAHA MANAO PANIKU A KUAI A KA MEA PAA MORAKI.

 

I na mea apau e pili ana i keia:

            I kulike ai me ke kanawai ame ka pono o ka mana kuai iloko o keia palapala moraki i hanaia e Thomas J. Hayselden ka mea moraki mai ia W. G. Irwin, J. A. Cummins, ame W. D. Alexander, na Kahu no ka Oahu Railway and Land Company, na Mea Paa Moraki, i hanaia ma ka la 1 o Dekemaba, 1890 a i kakau kopeia ma ke Keena Hoona Aina Hawaii ma Honolulu, Oahu iloko o ka Buke 132 ma na aoao 98-99, a o ua moraki nei ua haawiia i ka Oahu Railway and Land Company i kakauia malalo iho, a ma keia manawa oia ka mea e paa nei a ona hoi o ua mea nei, e na Mea Paa Moraki i olelo mua ia ae nei, ma kekahi palapala haawi kuleana i hanaia ma ka la ekahi (1) o Ianuari, 1897, a i kakau kopeia ma ke Keena Hoona Aina i oleloia ma ka Buke 171, aoao 67 et seq., a ke haawi pu ia aku nei ka hoolaha o ka Oahu Railway and Land Company ka mea malama moraki o ka moraki i oleloia, ke manao nei e paniku i ua mea nei no e kumu i uhalia, no ka uku ole ia o ke kumupaa ame ka ukupanee o elua palapala uku aie o ka huina o $125.00 pakahi, a i hoopaaia ma ka moraki i oleloia.

            Ke haawi pu ia aku nei no hoi ka hoolaha mahope o ka pau ana o ekolu pule mai ka la i hoopukaia aku ai keia hoolaha, e hoolahaia aku no ka waiwai i hoopaaia ma ka moraki i oleloia no ke kuai kudala ia ma ke akea, a e malamala ua kuai nei ma na lumi kudala o James F. Morgan ma Honolulu ma ka Poaono ka la umi (10) o Okatoba, 1903, ma ka hora 12 o ka la i oleloia.

            O ka waiwai i hoopaaia ma ua moraki nei i oleloia a i manaoia e kuaiia aku e like me ka mea i hoike mua ia ae nei, ua hoakakaia e like me keia malalo iho:

            O kela apana a mahele o ka aina e waiho ia ma Pearl City iloko o ka Apana o Ewa, Mokupuni o Oahu, a i hoakaka maopopo loa ia he Apana 19 iloko o Kuea 16 maloko o keia palapala aina a kii i kakau kope ia iloko o ke kii i kakau kope ia iloko o ke Keena Hoona Aina i oleloia ma ka Buke 121 ma na aoao 243-244.

            Nona ka iliaina o 13,650 kapuai kuea.

            Ma ke dala gula Amerika, a ma ka aoao o ka mea kuai mai ka lilo palapala kuai.

            No na mea aku i koe, e loaa no ia Hatch & Ballou, na lolo o ka Oahu Railway and Land Company, ka mea malama o ka moraki i oleloia.

            Hanaia ma Honolulu, Sepatemaba 3, 1903.

OAHU RAILWAY AND LAND COMPANY.

            Ka Mea Malama o ka Moraki.

            2879-Sept. 4, 11, 18, 25.

 

HOOLAHA MANAO PANIKU A KUAI A KA MEA PAA MORAKI.

 

            Ma keia ke haawiia aku nei ka hoolaha mamuli o ka mana kuai iloko o kekahi moraki i hanaia ma ka la iwakalua-kumamaiwa (29) o Aperila, 1901, i hanaia e J. M. Monsarrat o Honolulu, Mokupuni o Oahu, Territori o Hawaii, mea moraki mai, ame Annie S. Parke, o Honolulu i oleloia, mea paa moraki, a i kakau kopeia iloko o ke Keena Kakau Kope Palapala Kuni Aina iloko o Honolulu i oleloia ma ka Buke 221, ma na aoao 329, 330 ame 331 ke manao nei ka mea paa moraki e paniku i ka moraki i oleloia no ke kumu i uhaiia, e hoike ana.-o ka uku ole ia o ke kumupaa ame ka ukupanee i ka manawa e uku ai.

            Ke haawi pu ia aku nei no hoi ka hoolaha o ka waiwai i hooliloia ma ka moraki i oleloia e kuai kudala akea ia aku ana ma na lumi kudala o James F. Morgan, 847 alanui Kaahumanu, ma Honolulu i olelo mua ia ae nei, ma ka Poaono, ka la ekolu (3) o Okatoba, 1903, ma ka hora 12 awakea.

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI.

 

            O ka waiwai i hoopaaia ma ua moraki nei i oleloia, oia keia malalo iho:

            O keia mau apana a mahele o ka aina e waiho ia ma Kalalau, Apana o Napali. Mokupuni o Kauai, Teritori o Hawaii i olelo mua ia ae nei, nona hoi ka iliaina o 16 95-100 eka, a i hoakaka pono loa ia ma ka R. P. (Grant) Helu 2170.  R. P. (Grant) Helu 2418. ame R. P. (Grant) Helu 194 a oia no hoi ka aina i hooliloia aku i ka mea moraki mai i oleloia e Kaoliho (w) ame Kealoha (k), kana kane mare, ma kekahi palapala kuai aina i hanaia ma ka la i hanaia ai ka moraki i oleloia.  Pau pu me na hana hou apau, na kuleana, na pono ame na pomaikai i pili ilaila.

            ANNIE S. PARKE.

            Mea Paa Moraki.

Ma o kona lolo ia,

            W. C. PARKE.

            Ma ke kuike a ma ke dala gula Amerika ka makemake a ma ka aoao o ka mea kuai mai ka lilo palapala kuai aina.

            No na mea aku i koe e ike ae ia W. C. Parke, 309 Judd Building. (Hale).

            Hanaia ma Honolulu, Augate 31, 1903.

            2979-Sept. 4, 11, 18, 2,-Oct. 2.

 

HOOLAHA MANAO PANIKU A KUAI A KA MEA PAA MORAKI.

 

I na mea apau e pili ana i keia:

            I kulike ai me ke kanawai ame ka pono o ka mana kuai iloko o keia palapala moraki i hanaia e J. M. Camara Jr., Kahu, ka mea moraki mai ia W. G. Irwin, J. A. Cummins, ame W. D. Alexander, na Kahu no ka Oahu Railway and Land Company, na Mea Paa Moraki, i hanaia ma ka la 6 o Dekemaba, 1890 a i kakau kopeia ma ke Keena Hoona Aina Hawaii ma Honolulu, Oahu iloko o ka Buke 129 ma na aoao 142-143, a o ua moraki nei ua haawiia i ka Oahu Railway and Land Company i kakauia malalo iho, a ma keia manawa oia ka mea e paa nei a ona hoi o ua mea nei, e na Mea Paa Moraki i. olelo mua ia ae nei, ma kekahi palapala haawi kuleana i hanaia ma ka la ekahi o Ianuari, 1897, a i kakau kopeia ma ke Keena Hoona Aina i oleloia ma ka Buke 171, aoao 67 seq., a ke haawi pu ia aku nei ka hoolaha o ka Oahu railway and Land Company, ka mea malama moraki o ka moraki i oleloia, ke manao nei e paniku i ua mea nei no ke kumu i uhaiia, no ka uku ole ia o ke kumupaa ame ka ukupanee o elua palapala uku aie o ka huina o $106.50 pakahi a i hoopaaia ma ka moraki i oleloia.

            Ke haawi pu ia aku nei no hoi ka hoolaha mahope o ka pau ana o ekolu pule maik ka la i hoopukaia aku ai keia hoolaha, e hoolahaia aku no ka waiwai i hoopaaia ma ka moraki i oleloia no ke kuai kudala ia ma ke akea, a e malamala ua kuai nei ma na lumi kudala o James F. Morgan ma Honolulu ma ka Poaono  ka la umi (10) o Okatoba, 1903, ma ka hora 12 awakea o ka la i oleloia.

            O ka waiwai i hoopaaia ma ua moraki nei i oleloia a i manaoia e kuaiia aku e like me ka mea i hoike mua ia ae nei, ua hoakakaia e like me keia malalo iho:

            O kela apana a mahele o ka aina e waiho la ma Pearl City iloko o ka Apana o Ewa, Mokupuni o Oahu, a i hoaaka maopopo loa ia he Apana 11 iloko o Kuea 3 maloko o keia palapala aina a kii i kakau kope ia iloko o ke Keena Hoona Aina i oleloia ma ka Buke 121 ma na aoao 243-244.

            Nona ka iliaina o 11,20 kapuai kuea.

            Ma ke dala gula Amerika, a ma ka aoao o ka mea kuai mai ka lilo palapala kuai.

            No na mea aku i koe, e loaa no ia Hatch & Ballou, na lolo o ka Oahu Railway and Land Company, ka mea malama o ka moraki i oleloia.

            Hanaia ma Honolulu, Sepatemaba 3, 1903.

OAHU RAILWAY AND LAND COMPANY,

            Ka Mea Malama o ka Moraki.

            2879-Sept. 4, 11, 18, 25.

 

HOOLAHA MANAO PANIKU A KUAI A KA MEA PAA MORAKI. HENRY F. HEBBARD.

 

            Ma keia ke haawi ia aku nei ka hoolaha mamuli o ka mana kuai iloko o kekahi moraki i hanaia e Henry F. Hebbard o Honolulu, Hawaii Paeaina, ia W. C. Wilder, ame W. F. Allen ame A. F. Judd, Na Lunahooponopono Waiwai o ka Waiwai o S. G. Wilder a e lawelawe oihana nei iloko o Honolulu i oleloia, malalo o ka inoa hui o Wilder & Company i hanaia ma Augate 16, 1892, a i kakau kopeia iloko o ke Keena Kakau Kope Aina iloko o Honolulu i oleloia, iloko o ka Buke 145 ma na aoao 117 a hiki i ka 119, a o ua moraki nei ua haawi ponoia aku ia Wilder & Company, Limited, he Hui Hawaii i hoohuiia, o ka mea malama moraki o ka mea paa moraki ke manao nei e paniku i ka moraki i oleloia no ke kumu i uhaʻiia. e hoike ana: o ka uku ole ia o ke kumupaa ame ka ukupanee i ka manawa e uku ai.

            Ke haawi pu ia aku nei no hoi ka hoolaha mahope o ekolu pule mai ka la aku i hoopukaia aku ai keia hoolaha e kuai kudala akea ia aku ai ka waiwai i hooliloia iloko o ka moraki i oleloia, ma na lumi kudala o Jas. F. Morgan, luna kudala, alanui Kaahumanu, iloko o Honolulu i oleloia, ma ka Poaono, ka la 24 o Okatoba, ma ka hora 12 awakea.

            O ka aina i hoopaaia ma ka moraki i oleloia a i manaoia e kuaiia e like me ka mea i hoike mua ia ae nei, oia kela apana a mahele o ka aina e waiho ia ma Pearl City, ma Manana, iloko o ka Apana o Ewa, iloko o ka Mokupuni o Oahu, Teritori o Hawaii, a i ka pala o ka Apana Helu 4. Kuea 16, maluna o kekahi palapalaaina a kii o Pearl City i oleloia i hoaponoia a i laweia e ka Oahu Railway and Land Company, Limited, a i kakau kopeia iloko o ka Buke 121. ma na aoao 243 a hiki i ka 245 iloko o ke Keena Kakau Kope Aina, Honolulu. a o ka apana i oleloia he 100 kapuai ka loihi ma ke alo o Alanui Lehua ame ka hohonu o 200 kapuai.

            Ma ke kuike a me ke dala gula Amerika no hoi ka makemake a ma ka aoaoa o ka mea muai mai ka lilo palapala kuai.

            No na mea aku i koe e loaa mai no ma ke noi ana ia Atkinson & Judd, na lolo o ka mea malama moraki. (Kakauinoaia)

            WILDER & COMANY.

Mea Malama Moraki o ka Mea Paa Moraki.

            Honolulu, Sept. 10, 1903.

            2962-Sept. 18, 26.