Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLI, Number 40, 2 October 1903 — Page 8

Page PDF (1.72 MB)

This text was transcribed by:  Cynthia Bocoboc
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

NUPEPA KUOKOA, OKATOBA 2, 1903

8

Koolelo o ka Aha Kuwaena o ka Repubalika o ke @ lana o Kauai.

 

@ Y.M.C.A.

Lihue, Kauai. Sept 12, 1903

@ ka halawai i ka @ no ka @ H. Blake i Kaka@ manawa.

 

Ko@ ka noho ekolu ka@ o ke komite. @ ana i ke kupono o @ Elele i hiki mai i ka aha a e @ la ka lakou hoike malalo iho @.

 

Mr. Lunahoomalu o ka manawa. A@ O kou komite i waiho ia mai ai ka hoomaopopo ana i na lala i kohoia no kela aha, ke noi a ae aku nei me ka koike aku ua imi pono lakou a ua @ na lala malalo iho nei he poe i @ pono ia.

 

Mahele @ aole: 2 nd . G. Hansen; E.A. Kundsen; 3 rd . F. Gay, Wm. Hastie, H.M. Naiwi; 4 th . W.D. McBryde, K.W. Kinney; 5 th . H. Blake, J. Cockett, Chas. Wilcox; 6 th . W.H. Rice Jr.; E. Lovell, E. Broodbent, F. Mahu, S.N. Kaaihue, H.K. Kahele, C.H. Sweetser; 7 th . G.H. Fairchild, P.L. Tople, S.W. @; 8 th . I.M. Cox; 9 th . J.K. Lo@, E. Kuapuhi.

 

Ke noi nei makou e koho ka aha i laia no ka hoomaopopo ana i ka Ma @ Ekahi.

W.H.RICE, JR., Lunahoomalu.

E.A. KUNDSEN,

K.W. KINNEY.

 

Koho ka noho ia elima lala o ke komite, no ka hookumu ana i na lunanui o ka aha, a e ike ia ko lakou hoike malalo iho nei:

 

O kou komite no ka hookahua ana i na luna o ka Aha, ame ka hooko ana @ na luna oihana ke hoike aku nei malalo iho:

 

O ha luna o ka Aha Kuwaena e hoomaopopo ia i lunahoomalu, hope lunahoomalu, Kekauolelo, ame ka puuku ame ona komite hooko i hoomaopopoia @ hookahi elele mai kela ame keia ma@ mai. O ka lunahoomalu, hope lunahoomalu, kakauolelo ame puuku e @ ia lakou ma ka balota. O ke komite hooko, e kohoia lakou e ka lunahoomalu ma o ka wiaiho ia ana mai o ko lakou inoa e kela ame keia lala o ko lakou apana iho. O ka lunahoomalu, kakauolelo ame ka puuku o lakou na luna o ke komite hooko. Ke noi hou nei makou e kohola o na maheleolelo.

 

NA OIHANA.

 

Ke no@ nei makou e hooko ia na oihana e keia Aha e like me ia malalo @:

Akahi: Koho balota ana i na lunanui.

Alua: Koho ana i na komite hooko.

Akolu: Ka waiho ana i ka inoa o na luna aupuni o ke Kalana, e like me ia ma@ iho:

El@ma Lunakiai, Makai Nui, Kakauolelo ame Kakau Kope, Luna Hooia, @helu a Ohi Auhau, Loio Apana @me ke Ana Aina.

 

No ia mau oihana apau ka makou e waiho aku nei.

C.H. SWEETSER, Lunahoomalu.

J.K. COCKETT,

WM. HASTIE,

S.N. KAAIHUE,

FRANCIS GAY.

 

Koho ka lunahoomalu ia ekolu lala o ke Komite, no ke kahua hana. Mr. Tople, Hansen ame Gary. Aponoia ka hoike a ke komite.

 

Ua noi ia mai e aponoia ka hoike a ke komite o na hookohu ame ka hoike komite o na luna nui me oihana, Aponoia.

 

Ua koho lokahiia o G.L. Kopa i elele no ka mahele Ekahi, mokupuni o Niihau.

 

Waihoia mai ka inoa o W.H. Rice, Jr. i lunahoomalu mau, a ua kauoha pu ia ke Kakauolelo e hookomo i hookahi balota. Lawe ia.

 

Waihoia mai ka inoa o H.K. Kahele @ Kakauolelo mau, a ua kauohaia ke kakauolelo e hookomo i hookahi balota Lawe ia.

 

Waihola mai ka inoa o I.M. Cox i hope lunahoomahalu, a ua kauohaia ke kakauolelo e hookomo i hookah balota. Lawe ia.

 

Waiho mai o Mr. Broadbent i ka ino @ C.H. Sweetser i puuku, a ua kauohaaia ke kakauolelo e hookomo i hookahi balota. Lawe ia.

 

Ma ke noi a Mr. Tople e haawi ia i manawa e kuka ai na elele mai na ma@le pakahi mai.

 

Mamuli o ka hookupono ia ana o na mea apau i ka manawa hoomaha o elima minute, ua noi mai o Mr. Tople e koho ka lunahoomalu i ke komite hooko. Lawe ia.

 

Ua koho ka lunahoomalu i na keonimana malalo iho nei:

Mahele 1 G.L. Kopa; 2. E.A. Knudsen; 3. F. Gay; 4. K.W. Kinney; 5. H. Blake; 6. E. Broadbent; 7. P.L. Tople; 8. I.M. Cox; 9. E. Kuapuhi.

Noi mai o Mr. Broadbent e lilo o K.W. Kinney i maheleolelo. Lawe ia.

Noi mai o Mr. Tople e hoomaha ka halawai i hookahi hora. Lawe ia.

 

Noho hou ka halawai i ka hora 1:30 p.m. Kahea inoa ia, ua akoakoa mai @ hoa apau.

 

@ ke koho ana i na Luna aupuni.

 

PAPA LUNAKIAI.

 

Na Mr. Tople i waiho mai i ka inoa @ G.H. Fairchaild. Na McBryde ia Francis Gay. Na F. Gay ia W.H. Rice, Nakapaahu ame M.A. Rego. Na Kinney is G.W. Mahikoa ame J.I. Silva. Na Loia is C.B. Makee. Na Kopa ia Sol. Kaulili@. Noi ia mai e Kinney e pani ia ka waiho inoa ana. Lawe ia.

 

Koho ka lunahoomalu ia Hansen. Nawai ame Meheuia i poe ohi a helu balota.

 

Noi mai o Mr. Cox. O na poe e loaa ana na balota o 13 a oi aku, o lakou na moho. Laweia.

 

G.H. Fairchild                         22

F.Gay                                      21

G.W. Mahikoa                        17

W.H. Rice                               16

M.A. Rega                              13

Sen@ Nakapaahu                   12

C.B. Makee                             8

J.I. Silva                                  5

S. Kaulili                                 0

 

MAKAI NUI.

 

Na Mr. Kinney i waiho mai i ka @ o J.H. Coney, a na McBryde e @ ka waihola ana o na inoa, a e kauoha ana i ke kakauolelo e hookomo i hookahi balota. Lawe ia.

 

KAKAUOLELO AME KAKAU KOPE.

 

Na Mr. Sweetser i waiho mai i ka @ o Edward Palmer, a na Tople e @ ka waiho ana o na inoa, a e kauoha ana i ke kakauolelo e hookomo i hookahi balota. Lawe ia.

 

LUNA HOOLA.

 

Na Mr. Broadbent i waiho mai ka inoa o J.K. Farley, a na Gay ia J.A. Palmer, noi ia mai e pani ia ka waiho ia ana o na inoa. Lawe ia.

 

J.K. Farley                               14

J.A. Palmer                              10

 

LUNA OHI AME HELU AUHAU.

 

Na Mr. Gay i ka ino o J.D. Willard a na Kuapuhi ia S.K. Kaeo.

 

J.D. Willard                             16

S.K. Kaeo                               8

 

PUUKU.

Na Mr. Gay i ka inoa o J.A. Palmer, a e kauoha ana i ke kakauolelo e hookomo i hookahi balota. Lawe ia.

 

ANA AINA.

 

Na Broadbent i ka inoa o J.B. Hanaike, a ua kauohaia ke kakauolelo e hookomo i hookahi balota. Lawe ia.

 

Waiho mai o Mr. Tople he olelo hooholo: Ke haawi aku nei na lala o keia aha i ka hoomaikai ia Mr. Rice ame ka poe @ Lihue., i ka panee ana mai i papa aina awakea me ka puaa hoolua ono.

 

Ma ke noi a Mr. Kinney o hookomoia ka moolelo o keia halawai ma ka nupepa Beritania ame Hawaii. Lawe ia.

 

Ma ke noi a Mr. Mr. Kinney e hoopanee keia halawai me ke ala hou ole. Lawe ia.

 

H.K. KAHELE,

Kakauolelo.

 

Kalaiaina ma Maui

PAA KA BALOTA A NA HOME RULA ME “BILA AILA” KA MOHO MAKAI NUI.

 

HOOMAKAUKAU NA REPUBALIKA HO KA HANA.

 

MAUI, Sept. 26. – Aole i noho hou na Home Rula a malama i ka halawai aha wae moho ma ka la 23 e like me ka mea a lakou i hooholo ai ma ka hoopanee ana aka, ua hoomaka lakou i na hana ma ka hora – a.m. o ka la 24 ae ma ka Lina Holo Hau o Wailuku. Ua lilo ka hapanui o ka la ma na halawai liilii ana, a i ke ahiahi ana iho ua waihoia mai na inoa o na moho apau a koe k@ Luna Helu. Ua malama hou ia ka halawai ma nehinei, (Sept. 24) a hoopanee i ke ahiahi me ke koho ole i ka la e halawai hou ai.

 

Eia iho ka balota a na Home Rula:

Makai Nui – William White (Bila aila) o Lahaina;

Kakauolelo – D.H. Kahaulelio o Molokai;

Luna Hooia – L.R. Crook o Wailuku;

Puuku – Pia Cockett o Waikapu;

Luna Helu – (Kalei) D.L. Kahaulelio Lahaina;

Loio – John Richardson (Keoni Likikini) o Lahaina;

Ana Aina – J.K. Kahookele o Wailuku;

Na Lunakiai – T.B. Lyons ame Louis Kookoo o Wailuku; J.K. Hihio o Lahaina, Philip Kauimakaole o Hana; ame W.H. Cornwell, Jr., o Waiahuli Makawao. O George Maxell o Wailuku ka mea i lilo ai ke apono ana no ke kulana kakauolelo, aka, ua waiho mai oia ia kulana i knoa hoa holo pu no ke kulana hookahi, D.H. Kahaulelio.

 

Ua holo no hoi o David Kahaulelio no ke kulana lunakiai mai Lahaina ame Molokai mai, eia nae, ua haule oia ia Rev. J. Hihio o Kaanapali. O L.M. Vettensen ko Crook hoa paio no ke kulana luna hooia a o ko Kalei Kahaulelio hoa paio hoi no ke kulana luna helu.

 

Ua wanana ae kekahi poe loea kalaiaina o Maui me Pia Cocket no ka puuku. J.K. Kahookele no ke Ana Aina ame T.B. Lyons no ka lunakiai, he poe lakou e hiki ole ke wawahiia e na Repubalika. No Mr. Kookoo ame Mr. Hihio, he mau kanaka no laua i makemake nui ia, a ua maopopoia mea ma ka nui o ko laua balota i keia kau koho balota iho nei. E haawi ae ana na Home Rula i kekahi luau nui ma Wailuku iloko ae o Novemaba, i ka po iho mamua o ke koho balota. E malama ia ana he huakai ka’i kukui me ka bana o Wailuku ma ke poo o ka huakai, haiolelo ma ka @ina holo hau, a peia aku.

 

O na moho lunakiai a na Repubalika W. F. Pogue, J.K. Iosepa, A.N. Hayselden me W.H. King, e pau nui aku ana lakou no Molokai no ka haawi haiolelo ana. E hui aku ana o S.E. Kalama me lakou ma keia huakai no ka Mahele Elua.

 

Kino Make Iloko o ke kai.

 

Ma ke kakahiaka Poakolu nei i loaa aku ai ke kino make o kekahi wahine Kepani iloko o ke kai mamua iho o ka hale o Kiaaina Dole ma Waikiki a ke hoohuolia nei, ua make keia wahine ma o ka pepehila ana e kekahi mea i ike oke ia.

 

O Kauka Kupa ka mea e noho nei ma ia wahi, a i kona hele ana aku e auau kai ma ua kekahiaka nei, i kona luu ana aku, @a ana kona poo i kekahi kino kanaka. I knoa nana pono ana aku ua ike iho la oia he kino make o kekahi wahine Kepani.

 

Ua laweia mai ua kino nei no ka nanaia ana, a ua ike iho na kauka ua make keia wahine ma o ke komo ana o ke koko iloko o ka lolo. Ma ka lae, ua loaa iho he elua mau palapu, a ma ka nana iho me he ia ua hahauia me kekahi mea a i ole ma ka hina ana paha iluna o ka pohaku. Ma ka nanaia ana o kona mau akemama, ua ikeia iho ua piha i ka wai, a ua maopopo ae aohe i make keia wahine i kona wa i komo aku ai iloko o ke kai.

 

No ka mea a pili ana i keia hana, ua hoohuolia o Nomura, he Kepani o noho pu me keia wahine mamua, a eia oia ke paaia nei a hi@ i ka wa e maopopo ai keia hihia ano pohihihi. Ma ka oleloia, he mau mahina loihi ae nei ka haaiele ana aku o ka wahine iaia a i kona hopuia ana aku, aohe ona ano hoomaopopo pono mai i na mea e pili ana i ka @ maluna o keia hana.

 

Ma ka Paolua nei ka nalowale ana o keia wahine mai kana kane mai o Tanaka ka inoa, ame elua hoa Kepani e iho, ua hoomaka lakou e huli a aole no mnae i loaa ma ia huli ana.

 

(PHOTO)

HIRAM ALBERT KAUIKEAOULI KELIIKAAPUNINUIAMAMAO DEFRIES, KEKAhi Pua’lii a Mr. a me Mrs. H.H. DeFries ka @ ana iaia o na Makahiki he @kumamawalu, i Sepatemaba 28 iho ia

 

 

Ua Piuana Ino ke Kumukuai.

 

Ma keia huli hoi ana mai nei a ka Mauna Loa i ka Poalua iho nei i loaa mai ai ka lohe ua loli ano e ae ke kulana o ke kumukuai maluna o na kekake leo lea holo a-a o Kona ame ke kumukuai o ka i’o kekake. Mamua aku nei, he pii ke kumukuai o ka i’o kekake a he emi ino loa hoi ko ke kekake ola, aka, i keia mau la, ua pinana ae ke kekake a haule hoi ka i’o.

 

I ka poe i maa ole a ike ole i ke kau kekake, e pohihihi ana no paha lakou i keia mau mea, aka, i ka poe i kamaaina, penei ka lakou wehewehe ana mai:

 

I kekahi mau makahiki loihi ae nei, e ikeia no he mau puulu hihiu o na pukana a ke kekake a Balaama e hoholo ana ma na kula a-a o na Kona. He maalahi ko lakou hei ana i ke kipuka ili, a no ia kumu, ua emi ko lakou kumukuai, he hookahi dala wale no o ke poo.

 

Aka, i keia mau la e nee nei, ua ano puikiiki mai ka imi ana a loaa ke dala, a ia wa hookahi no hoi ua pii pu mai ka manao imi dala iwaena o na kanaka Hawaii.

 

I keia mau ia, ua hoopau lakou i ke alualu hele ana i na kekake ma ke kula a kua @ hoolilo aku me ke kumukuai e pono ole ai ke ola ana i keia mau la paakiki o ka imi ana i ke dala, aka, ua ulu ae he hana hoowaiwai ia lakou, oia hoi, ke pepehi nei lakou i na kekake a ke ku mai nei ke ahua o na i’o kekake i kaula’iia i ka la.

 

Me keia hana a lakou, ke emi mai nei ka heluna o na kekake ma na Kona, a ola ke kumu i pii ae ai ke kumukuai mai ka hookahi dala a i ka ewalu dala i ke poo. Ma kekahi aoao hoi, no ka nui ino o na i’o kekake kaula’i, ua emi ke kumukuai maluna ona.

 

I kekahi lohe i loaa mai, ina aole e kukuluia ana kekahi hui monopoli ma na Kona no ka hookele ana i keia oihana, e poloke ana ka makeke kuai i’o kekake kaula’i. Ua puka ae no hoi kekahi lohe e noiia aku ana ka ahaolelo o keia mua iho e hana i kanawai no ka pono o na kekake o na Kona.

 

Hou Pahi ma Punaluu.

 

No ka piha lili mai i ka lele ana aku o kana ipo leimanu me kekahi mea e aku ke kumu i ulu ae ai kekahi hana hou pahi mana’ona’o ma Punaluu, Koolauloa, ma ke kakahiaka Poakolu nei.

 

Ma ka moolelo i loaa mai na makai mai o Kahana, ua oleloia ma ka hora 7 paha o ke kakahiaka o ka la i oleloia ae nei maluna, ua hou pahi aku o Osumi, he Kepani, ia Sumi, kana wahine mua, a make loa a hoao ae e lawe i kona oia iho me ua pahi nei ana i pahu aku ai i ka wahine.

 

Ma ka loheia mai, he wahine mua o Sumi na Osumi, aka, ua haalele aku o Sumi i kona haku mua a komo aku la a noho ma ka punana o Murasaki.

 

No keia mea, ua pii ae ka wela mahanahana iloko o ka puuwai o Osume, a ia Murasaki i hookaawale aku ai mai ka hale aku no ka hana ana maloko o ka lo’i laiki ma ke kakahiaka i oleloia, ua komo mai la o Osume a lawe ae ia i ke ola o ka wahine me kekahi pahi Kepani loil@. He elua manawa o ka wahine i houla ai, he hookahi mahope mai o ka pepeiao a holo ka pahi a komo iloko o ka lolo, a o kekahi, malalo ae o ka poohiwi hema a komo i ka puuwai.

 

I ke ko ana o kana hana pepehikanaka maluna o ka wahine, ua oki ae oia i kona kania-i a hour no hoi iaia iho ma ka aoao hema a komo iloko o na akemama.

 

I ka loaa ana aku o ua mau mea nei, ua make loa ka wahine, a o ke Kepani hou pahi hoi, e ola ana no, aka, aole e ola, ua kukonukonu ka eha ana i kau iho ai maluna ona.

 

Papaa i ka Uwila.

 

I kekahi keiki Pake hana uwea telepona e hana ana i kekahi mau uwea hihia mamua iho o ka hale o Kauka Katsuki i ke ahiahi Poakolu nei, ua oki aku oia i kekahi uwea me kekahi upa oki uwea i uhi ole ia, a ma ia hana ana ua papaa kekahi o kona mau lima ame ka umauma.

 

Iaia i hoomaka aku ai e oki, ua i@apa koke ae ka uwila a pau knoa lima. No ka nui o ka eha, @ hookuu koke kona mau lima i ka p@ ana i ka pou a haule mai a pa i kekahi uwea lawe uwila ikaika a papaa kona umauma.

 

Ua holo koke mai o Kauka Katsuki e haawi kokua iaia a @ aku i ua keiki nei iloko i kona keen kauka, a mahope o kona kauia ana i ka laau a pau i ka wa-hiia, ua hoihoiia aku oia no kona home.

 

I ka loaa ana o keia ulia, ua piha paha he hapalua hora a oi aku o ka maule ana o ua wahi keiki Pake nei.

 

Ua H@lele Mai I Keia Ola Ana

 

Ua make o George J. Ross, kekahi o na haole kamaaina o keia kulanakauhale, ma ke ahiahi Poaha o keia pule iho nei ma ka Halema’i Moiwahine. No eono ae nei pule kona kaa ma’i ana no kekahi pilikia ma ka opy, a ma ke kauoha a na kauka, ua okiia kona opu. Mahope mai, ua inoino kona puuwai, a oia kona kumu o ka make koke ana.

 

Ua hanauia oia ma Picton, Ontario, Canada, i ka makahiki 1838, a malaila no oia i hoonaauaoia ai. I 1862, ua haalele aku oia i kona wahi hanau a hele aku no na wahi like ole. Iloko o 1866, ua pae mai oia maanei ma kona ala no Kina a i kona ike ana he maikai o Hawaii nei no kona olakino, ua hooholo oia e nohopaa maanei.

 

I ka wa o ke aupuni moi, ua noho luna oihana aupuni oia, a ua komo no hoi oia iloko o na hale hookele oihana kalepa like ole o ke kulanakauhale nei. Ua waiho iho oia mahope nei he ohana nui.

 

Haki ka Ihu o Mon War.

 

O Ng Mon War, he Pake loio aha Apana o Honolulu nei a he moho holo lunamakaainana joi a na Home Rula i ke kau koho balota i hala iho nei, eia oia ke moe nei ma ka haukapila Pake, a he ihu haki kona ma’i.

 

Ua ili mai keia haawina o ka pakalaki maluna o kona ihu ma o kona halawai ana me kekahi o kona mau hoakanaka o ka aina huelo, a penei ka moolelo i loaa mai e pili ana i keia hooili kaua:

 

He elua mahina ae nei i hala, ua ulu ae kekahi uluaoa ma kekahi halawai i malamaia e ka Ahahui See Yup, (he ahahui keia o na Pake kuke, pulumi pa, holoi lole, etc.) Mai ulu ae kekahi mau hana hookahe koko ma keia  uluaoa a i kanaha’i wale no i ke komo ana aku o na makai o ke aupuni e hukihuki i na huelo o na keiki ililena e wawau mikiao ana.

 

“Ma ka auwina ia Poakolu nei, ua halawai aku la o Mon War me ekolu laia o ka Ahahui Ying Yee ma ke kihi o na alanui Hotele ame Maunakea. He puanuanu ka noho’na hoaloha mawaena o keia poe, aka, o na olelo i puka ae, he owelawela, o ka hopena o keia mau kukalolelo ana, ua wawa’u aku kahi a hoolele puupuu mai kahi a i kekahi o na puupuu i haule iho ai maluna o na puupuu i haule iho ai maluna o na puka hanu ea o Mon War, ua haki ae la ka pou koo. Ma ka oleloia, me kekahi komo hao nui i ku i ia mai ai ka ihu o Mon War.

 

O keia poe ekolu i alu ai ia Mon War ua hopuia o Lau Chew mahope koke ihoi o na hooili kaua ana, a o kekahi mau kaaka iho hoi, ua holo aku laua no Aiea. I ka poeleele ana iho, ua paa kekahi o na Pake i holo ai a e loaa aku ana no ke kolu ke hu@ aku na makai.

 

Ahahui Repubalika Opio.

 

Ke liulia nei ka ahahui o na Rupubalika Opio no ke kono kokua ana i na hana a ke Kimike Kalana o ka aoao Repubalika, a ke hooikaika nei e hooi aku i kana ikaika hana mamua o ke kau koho balota i hala iho nei.

 

Ma ka halawai ana i noho lunahoomalu ia e Peresidena Lorrin Andres ka Loio Kuhina ma ka auwina la o ka Poakolu nei ua hooholoia e komo koke ka Ahanui iloko o keia paio me ka hoohakalia ole a ke makaukau na mea apau o ka hoomaka no ia i ka noa ana o keia pule.

 

O kekahi ninau i kukuluia no ka noonoo ana lia hahi e ku ai keia ahahui no kana mau hana, a mamuli o na noonoo i hoikeia ua ikela mamuli o ka pokole o ka manawa o keia kau holo balota a hiki, aku i ka panina ua hooholoia e kukulu i halelole ma ka aoao Ewa o ka Hotele Young a i ole ia ma ke alanui Papu.

 

O kahi mua kahi i lokahi@a ae no ka mea ua kaa ia wahi i ke kikowaena o ke kulanakauhale a e hiki no na hana hoeueu kalaiaina ke hanaia iloko o ka halelole a he nui kahi kaawale mawaho o ka hale ke piha ku’i. Ua kohoia he komite e ike aku ai i na ona o ka aina no ke kukule hana hoeueu kaiaaina ana ma ia wahi e hana ai a hiki i ka la 3 o Novemaba.

 

HE HOALOHALOHA NA KE KULA SABATI O KAILUA.

 

I ko makou makamaka aloha nui iloko o ke Kula Sabati o Kailua nei, ame ke aloha o ka Haku Iesu Kristo, Mrs. Kalaniwahine Kukahuna. Waiohia walei@.

 

Oiai ua oluolu i ka Maku Mana Loa ka lawe ana i ka hanu hope loa o kau kane aloha Mr. J.H.M. Kukahuna ma ke kakahiaka Poakolu, la 23 o Sepatemaba, ma ka hora 8 a.m., A.D. 1903, ma ko olua home ma Kahalui.  Mokupuni o Hawaii.

 

A oiai, o kau kane aloha, he Kahu Kula Sabati Apana no ke Kula Sabati o ka Ekalesia makua o Mokuaikaua. I lawelawe ai i ka hana no umi-kumamalima makahiki me ka hoomanawanui.

 

A oiai, ma kona haalele ana mai ia ee kana wahine aloha, ua ili iho maluna ou, ko olua makuahine, na makamaka, na hoaloha, na kumu ame na haumana apau o ke Kula Sabati o Kailua nei, ke kaumaha, luuluu, mokumokuahua ame ka paiauma aku me ke aloha nui no@a ma keia ao.

 

Nolaila, o makou o ke Kula Sabati o Kailua nei, ma o ko makou mau komite la, e ae mai e komo pu aku makou me oe a e kaana pu i na haawina luuluu, me ke kaumaha ame ke aloha oiaio ak e nonoi nei ka makou mau leo pule pakahi i ka Makua Mana Loa, e loaa iaia kela pono oia ka lei mae ole ma o kela Kanaana Nani. O no ka mea, o ke alanui ana i hele aku la he alanui ia e loaa aku ana ia kakou apau.

 

He oiaio, Nana no i haawai mai a nana no i lawe aku. E hoomaikaila kona inoa.

 

O Makou iho no o ke Kula Sabati o Kailua, Hawaii.

 

Ma o ko makou mau Komote la i koheia.

 

SWEET H. KAUILAOKALANI,

ABBY J. KAUHAIHAO,

WILLIE KIA,

Kailua, Kona Akau, Hawaii, Sept. 28, 1903.

 

LUULUU AME KE KAUMAHA.

 

Ua komo pu makou iloko o ke kaumaha ame ka luuluu no ka makou hoapaahana iloko o ka ekalesia o Kawaiahao ia Mr. Hanale Kawai ua hala i kela ao, ua oluolu i ka makua lani i kana kauwa a ua hoopau i kana hana ma ke ao nei iloko o kona kihapai Ekalesia o Kawaiahao.

 

O H. Kawai he opio oia i haawi i kona ikaika no ka ke Akua hana ma na Kula Sabati, ke alakai himeni ana a make aku la.

 

Ua hanauia o H. Kawai ma Wailuku, Maui, Iulai  8, A.D. 19873. A make ma Honolulu Sepatemaba 10, A.D. 1903. Nolaila 30 ona makahiki ame elua mahina ame uni la.

 

Ua hoonaauao ia o H. Kawai ma na kula apana ame kula nui o Lahainaluna a puka maikai mai, nolaila, ua hooholo makou na haumana kula Sabati o Kakaako, Maunakiekie, Pawaa ame Waikiki e komo ma ke kanikau ana no ka makou hoaloha.

 

Nolaila pomaikai ke loaa hou ia makou he opio Hawaii i haawi i kona ikaika ame kona ike no ka ke Akua hana.

 

O makou pu kekahi i komo pu me ka ohana iloko o ka luuluu aloha pau ole a ke pule nei makou i ka Haku nona ke kino ame ka uhane e hoomama mai i na luuluu.

 

Hooholoia e hookomo ia keia leo ma ka Nupepa Kuokoa.

 

Komite:

DAVID MURRAY.

ROBERT KAUWE,

MRS. M. BERD,

MRS. E. KALUNA,

MRS. M KAUWE,

 

AHAHUI EKELESIA O KA MOKUPUNI O KAUAI.

 

E noho ana ka Ahahui i hoike ia ae la ma ka luakini o Lihue, i ka hora 10 a.m. o ka Poakolu la 21, o ka pule ekolu o Okatoba, 1903, nolaila, ke kono ia aku nei na laia apau o keia Aha no lakou keia mahelehele ana:

 

Na Kahu Ekalesia, na Kahunapule, na haiolelo, na Hoa-mau, na Keiki a ka Aha ame na Elele Ekalesia, e hiki mai oukou apau loa me ke kow ole o kekahi.

 

S.K. KAULILI,

Kakauolelo A.E.M.K.

Lihue, Kauai. Sepatemaba 26, 1903.

 

HOOLAHA MANA HOOKOLOKOLO

 

ILOKO O KA AHA HOOKOLOKOLO KAAPUNI O KA APANA KAAPUNI ELUA, TERITORI O HAWAII. M@ KE KEENA HOOPONOPONO WAIWAI HOOILINA.

 

Iloko o ka Hana o ka Waiwai o Richard M. Pahau o Kalaupapa, Molokai, i make. Ke Kauoha no ka hoolaha o ka Palapala Noi no ke kuleana Lunahooponopono Waiwai.

 

Ma ka heluheluia ana mai ame ka waihoia ana mai o ka Palapala Noi a Wm. R. Castle, Loio, Mea Ohi Aie ame Agena o ka mea i make i oleloia, no Honolulu, Oahu. I ha’iiia mai ai me ka pololei o ka make kauoha ole o Richard M. Pahau o Kalaupapa, Molokai, ma Kalaupapa, Molokai i oleloia, ma ka ia 17 o Sepatemaba, A.D. 1903, a waiho iho he waiwai iloko o Hawaii Paeaina i kupono e noho lunahooponopono waiwaiia a ke noi aku nei e hoopukaia mai i mau Palapala Hookuleana Lunahooponopono Waiwai ia W. R. Castle @ oleloia a e lilo oia i kahu malama no ka waiwai o ke keiki oo ole a Richard M. Pahau i oleloia.

 

Ke kauohaia aku nei o ka Poaha, ia 29 o Okatoba, A.D. 1903, a ma ka hora 10 a.m. o ua Poaha ia i oleloia, oia ka manawa maoli i hooholoia ai no ka hoolohe ana i ke Noi i oleloia ma ke Keena Hookolokolo o keia Aha Hookoloko ma Wailuku, Maui a ma ia wahi a ma ka manawa i hoikeia ae nei e akokoa ae ai na mea apau i pili iloko o keia hana, a e hoike i na kumu o ka hiki ole ke aeia ua Palapala Noi ia, ina he mau kumu kekahi.

 

Wailuku Sepatemaba 22, 1903

NA KA AHA,

(Kekauinoala) HENRY SMITH.

Kakauolelo ma ka oihana o ka Aha Hookolokolo Kaapuni i oleloia.

2983 – Oct. 2, 9, 16.

 

Hanau kupanaha.

 

Ma Laupahoehoe, Hawaii, i ikeia ae ai kekahi mea kupaianaha loa, oia hoi, ma ka Poaono o keia pule iho nei, Sepatemaba 10, i puka mai ai mai ka puhaka mai o kekahi wahine Pukiki he keikikane me elua poo maluna o kona mau poohiwi. O ka mea minamina no nae, aole i loihi ke ola ana o keia keiki. O na makua o keia keiki hanau eepa he mau kamaaina laua no ia wahi.

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI.

 

HOOLAHA MANAO PANIKI A KUAI A KA MEA PAA MORAKI

 

M.G. SILVA.

 

Ke haawi@a aku nei ka @mu@ o ka mana kuai @ moraki i hanaia e M.G. Silva @ Honolulu, Mokupuni o Oahu, Teritori o Hawaii, ka Mea Moraki Mai @ 7 o Mei, 190@, la’u i ka mea @ inoa malalo iho o Ernesto Machado Honolulu i olelo mu ia ao nei @ Paa Moraki, he moraki i @ iloko o ke Keena Kakau Kope A@ o Hawaii Paeaina, iloko o ka @ 237 aoao 48 a ka aoao 50, Owau o Ernesto Machado i oleloia ke manao nei e paniku i ka moraki i oleloia no na kumu e hoike ana i ka uku ole ia o ke kumupaa ame ka ukupanee i ka mana@ e uku ai.

 

Ke haawi pu ia aku nei no hoi ka hoolaha o ka waiwai apau lea i hoopaaia iloko o ka moraki i oleloia @ kuai ia aku ana ma ke kudala ma na keena kudala o James F Morgan, Alanui Kaahumanu, Honolulu olelo mua ia ae nei, ma ke Poa@ la 24 o Okatoba, 1903.

 

O ka waiwai i hoopaaia maloko @ moraki i oleloia a e kualia aku @ like me ka hoike maluna ae oia @ palapala o ka hoolimalima kehu @ haawiia ia John H. Brown e ke @ mikina o na Aina Leialii ma ka la o Maraki, 1891, e hoolilo pau loa @ keia mahele a apana o ka aina e @ ho ia i Auwaiolimu, apana o K@ Mokupuni o Oahu, Teritori o Hawaii @ i hoakaka pono loa ia e like me @ malalo iho:

 

E hoomaka ana ma ke kih@ H@ o ka apana kahi o ka ma-ka nona @ ana Akau 50 deg. 25 min. Kom @ kapuai mai ka pou i kukulu paa @ ma ke kihi Hikina-hema o na A@ Kinau ame Alapai e holo ana @ palena e like me keia malalo iho.

 

1.       Hema 55 deg. 49 min. Kom. @ 389.5 kapuai holo ma ka aina L@;

2.       Akau 31 deg. 3 min. Kom. @ 318.5 kapuai holo ma na apana o Brown ame Davidson;

3.       Akau 60 deg. 24 mins. Hik@ 445.5 kapuai holo ma ka apana o @ Halema@ Moiwahine a hiki i ke kihi@ ia apana no;

4.       Hema 18 deg. 30 mins. H@ 253.2 kapuai holo ma na Aina L@ a hiki i kahi o hoomaka ai a @ hoi ka iliaina o 2.68 Eka, no ka manawa o umi-kumamalima makahiki mai @ perila. I aku, o ka makahiki @ $100.00 ukuhoolimalima no ka makahiki hookahi (koe nae mawaho o keia hana ka hapa o ka aina i oleloia i hoo@limaia e Catherine K. Brown ia J. @ Faria ma kekahi palapala i @ ke ia 15 o Mei, makahiki 1900, a @ kakaia e like me ia malalo iho: @ ana 112 kapuai ma ka apana o @ Guwai ma ka aoao mauka; 112 kapuai ma ka aina hoolimalima o Kapiolani Estate ma ka aoao Waikiki; 112 kapuai ma ka aina o W.J. Smith Estate ma ka aoao makai, ame 120 kapuai ma ka apana o C.K. Brown ma ka aoao Ewa, a pela no hoi kekahi apana o ka aina i oleloia i hoakakaia e like me la malalo iho; E hoomaka ana ma ke kihi o keia mau apana ame ka aina o ka Halema’i Moiwahine a holo ma ka aina o Martha Swinton he 207 kapuai; malaila aku holo ma ka aina i hoolimalimaia ia Faria he 120 kapuai; malaila aku holo ma ke koena o keia mau aina he 51 kapuai; malaila aku holo ma ka aina e paala nei e Silveira Fernandez he 94 kapuai a ma ia wahi hookahi no he 140 kapuai; a holo loa aku no ma ko ka Halema’i Moiwahine aina a hiki i kahi i hoomaka ai he 16 1-2 kapuai.)

 

Pau pu me na ukuhoolimalima apau loa ame na hoolimalima liilii maluna no o ia aina hookahi a o ua poe hoolimalima liilii nei oia keia malalo iho:

 

M.G. Silva ia albina Ferreira hanaia i Sepatemaba 10, 1901, $40.00 @ hoolimalima no ka makahiki hookahi, e pau ana ka manawa i Aperila 1, 1906.

 

Catherine K. Brown ia J.M. Viva@ i hanaia Novemaba 25, 1898, $@ ukuhoolimalima no ka makahiki hookahi, e pau ana ka manawa i Aperila 1, 1906.

 

Catherine K. Brown ia Antone Silva, i hanaia i Ianuari 26, 1895, $45.00 ukuhoolimalima no ka makahiki hookahi e pau ana ka manawa i Ianuari 1, 19@.

 

Ctherine K. Brown ia Antone Louis i hanaia i Mei 11, 1895, ukuhoolimalima $20.00 no ka makahiki hookahi, e pau ana ka manawa i Aperila 1, 1905.

 

Catherine K. Brown ia antone Louis Fernandez ame Antone GomesVesquel i hanaia i Dekemaba 1, 1894, $20.00 ukuhoolimalima no ka makahiki e pau ana ka manawa i Ianuari 1, 1905.

 

Catherine K. Brown ia Viriginia Peugdly i hanaia i Mei 11, 1896, $40.00 ukuhoolimalima no ka makahiki hookahi, e pau ana ka manawa i Aperila 1, 1906.

 

M.G. Silva ia Manuel Garcia Cordeira i hanaia i Sepatemaba 15, 1901, $50.00 ukuhoolimalima no ka makahiki hookahi, e pau ana ka manawa i Aperila 1, 1906.

 

Catherine K. Brown ia Jose Aveiro, i hanaia i Ianuari 14, 1897, $25.00 ukuhoolimalima no ka makahiki hookahi, e pau ana ka manawa i Ianuari 1, 1905.

 

Catherine K. Brown ia Jose Aveiro, i hanaia i Ianuari 14, 1895 $10.00 ukuhoolimalima no ka makahiki hookahi, e pau ana ka manawa i Ianuari 1, 1905.

 

ERNESTO MACHADO,

Mea Paa Moraki.

 

Ma ke dala gula Amerika ka makemake a ma ka aoao o ka mea kua@ mai na lilo palapala apau.

 

No na mea aku i keo e ike ae ia Holmes & Stanley na Loio o ka Mea Paa Moraki.

 

Hanaia ma Honolulu, Sepatemaba 25@, 1903.

 

2983-Oct. 2, 9, 16, 23.

 

AOHE HE OPIUMA OLOKO O KA LAAU KUNU A CHAMBERLAIN.

 

He nui wale a na laau kunu i hulia me ka opiuma. O ka maha e loaa mai keia ano laau mai, oia ka hoemi ana mai i ka p@ nui ana o ka male, a o ka maha e loaa mai ana no ka manawa wale no. I ka manawa e pau ae ai ka hana a ka opiuma, oia ka wa e hoi hou mai ai ka ma’i me ka piha oolea. E emi pu mai no hoi ke oolea o ke kino a oia ke @umu e loaa koke ai i ke anu. Aohe he opiuma oloko o ka laau Kunu a CHAMBERLAIN, ma na ano apau. E loaa koke no ka oluolu a e waiho iho i ke kino me ka ikaika maikai. He ola mau ka ma’i iaia a he emoole no hoi kana hana. E loaa no ma kahi o Benson, Smith & Co., na agena nana a kuai kukaa nei.