Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLI, Number 44, 30 October 1903 — Page 7

Page PDF (1.77 MB)

This text was transcribed by:  Christina Rudolph
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Ili ke Kiapa conetable de Richmont

ELUA MOKUAHI, HOLOPILIAINA I HULI AKU I NA LUINA

Ua lii ae ma ka puu pohaku o French Frigate, he 500 mile ma ke Komohana aku nei o Honolulu, ke Kiapa Farani hou conetable de Richnont, a o keia ihola ka hopena o kana huakai i hookumu@@ ma Honokaona ma ka la 16 o Iune i hala. Ua hiki mai i Honolulu nei ke kapena o keia moku, o Mr. Rault ame ehiku o kona mau luima, ma ka makuahi Mikahala o ka Poakolu nei mai Kauai mai, kahi hoi i loaa aku ai i ke Kapena o ka Mikahala ka waa pa o na olulu. I ka hiki ana mai o keia poe ianei, ua liuliu koke ia iho ia na hana no ka hoopakele ana i na olulo @k@a aku oia moku no, e paialewaia mai nei e na ale ahiu o ka moana, a i ka@wale aku hoi mai na poe i pakele mai. Ma ka po Poakolu, i holo aku ai ka mokuahi Lehua no ka huli ana i na olulo, a i ke kakahiaka Poaha nei ka holo ana aku o ka mokuahi kolo Amerika Iroquois no ia misiona hookahi no.

O ka poe i pakele mai ua lawe mai lakou i na wahi aahu kupono, ame na mea ai ame ka wai i lawa maikai no lakou. Ua hoiholia aku lakou no ka home luina, Sailors’ Home. Iwaena o keia poe, o ke Kapena wale no ka mea i loaa he mau wahi kinaunau liilii maluna o kona kino, a ma Honolulunei i loaa aku ai na lapaau ana nona. Mahope o ko Kauka Cooper haawi ana iaia i ka laau, ua kau koke aku oia maluna o ka mokuahi Lehua no ka huli ana i kona mau hoa o ka pilikia i loaa iho la.

Ua haalele aku keia moku ia Honokaona, e like me ia i hoika mua ia ae nei, kahi hoi ana i lawe aku nei i kana ukana huita, a haalele aku la me 1,400 tona wai ma kona opu no ka hoomaloeloe ana i kona kino, e holo ana no Ta@@al, Kile, Amerika Hema. No ekolu mahina kona holo pokakaa ana ma ke kai o Kina. Ma ka po o ka la 4 o Sepatemaba, ua ike aku ka Mokuahi Kulanakauhale o Pekina i kekahi moku e kau mai ana i ka hoailona pilikia a hookokoke aku la, a pili mai la no hoi he waapa mai ka moku poino mai. O ka pilikia i loaa ia manawa oia no ka nele i ka ai, a ua hawi koke aku ke Kapena o Pekina i na kokua ana, a holo loa mai la i Honolulu nei a hoike i kela mea, a ua hoolaha la no hoi maanei maloko o ka nupepa namu Adavataisa mamua aku nei.

Mahope mai ua halawai hou keia moku me kekahi mokuahi Kuekena ma kahi kokoke i na mokupuni o Ladrones, a ua nele ke noi i noiia aku i mau mea ai mamuli no ia o ka nele o keia moku i ka ai kupono nona iho. Ua hoike hou ae ke Kapena, he mahina ame elima la i hala ae nei, ua ikeia aku kekahi mokuahi e holo pololei mai ana i o lakou la, a ua kau koke aku ke Kapena i ka hoailona, I ka wa nae i ikeia mai ai o keia hoailona, oia no ka wa i hoohuli aku ai ua mokuahi la ma kekahi aia okoa a nana ole ia mai kana hoailona. Ma na hoikeike a ke kapena i ke ano o ka moku, o ka mokuahi Nipona Maru ka hoa e like ai.

Ua hooholo koke iho la o Kapena Rault e kipa mai ma Honolulu nei no ka hoolako ana i kona moku me ka mea ai, a kau mai la i kona ihu no ka aina nei. Ma ka po o ka la 10 o Okatoba nei, e holo maikai ana ka moku, a o Polivert, ke kamana oluna o ka moku ka mea iaia ka moku ia manawa. I ka hora 4 o ka wanaao, ua @oikela mai la ka ikela ana o kekahi mea eleele e ku mai ana mamua a ua manaoia he moku. Ua loaa koke mai la keia manao e noi aku i na kokua ame la manao i hookokoake aku ai ka moku a kau ana iluna o ka puu pohaku nona ke kiekie o 120 kapuai mai ka ilikai ae. Ua hi-o aku la ka moku ma kekahi aoao, a ma ia kulana i haalele aku ai na olulo i ka moku ma kekahi la ae, a holo ae la a loaa kiea poe i ka mokkuahi Mikahala.

Ma ka la 22 mai ua loaa mai ka loha mai Hawaii mai, ma ka uwea telegarapa ole e hoika ana i ka pae ana aku he ewalu o na olulo ma Kailua, a ma ka la 24 mai i hiki loa mai ai keia poe i Honolulu nei maluna mai o ka mokuahi Iwalani. I ka wa i haalele ai keia poe i ka moku poino ua kau pono mai la ka ihu o ko lakou waapa no ka Hema e hoe ana hoi me ka ikaika. I ka hoea ana o keia poe ma Kailua ua poino ka hapanui o ka lakou mau mea ai i ke kai, aole no nae he mau poino i loaa ia lakou, koe wale no ko lakou maluhiluhi i ka hooikaika ana e pakele ko lakou mau oia.

Ma ka Poakahi nei, la 26, ua loaa mai la he lono telegarapa mai Kauai mai ia Kennedy o ka Hui Mokuahi o Poka ma mai ia Kapena Gregory o ka Mikahala e hai mai ana i ka loaa ana o ke kolu o na waapa ame ke koena o na olulo. Eia keia poe apau ma Honolulu nei.

Ke manaoia nei ua hiki no ke hoopakeleia ae kekahi mau mea o ka moku @@@, a i ole ua hiki no ke hoopakele ae i ka moku, oiai ma na hoike i loaa mai ua @@@ keia moku ma kahi lulu a aole hoi he inoino o ke kai. Ua manao puia ua hookele aku ke Kapena i kona moku me ke kuhihewa i ka aina no kahi papau loa, a i ka wa i @@@ ai e emi ana ke kai a oia ke kumu o ka waiho kapakahi ana o ka moku, a o keia no hoi kekahi mea nana i @ono aku i na noonoo o ka poe o Honolulu nei ua hiki no ke hoopakele ae i ka moku poino.

 

MAI AE E PAA LOIHI KE KUNU I KA BEBE – Aohe he mea e hiki kehooi ae i kou manao inoino mahope o kou ike ana i kekahi bebe @ no@@ @aa i ke kunu, ame ka makau i ka haawi ana aku i ka laau lapaau au i manao ai he kupono ole. O ka poe nana i hana ka Laau Kunu a CHAMBERLAIN, ke olelopaa aku nei lakou aole kela laau i hoohuila me kekahi ano mea ok@@ e ae e like me ka opiuma a pela wale aku. Ua hiki i na makuahine ke haawi i kela laau i ka lakou mau kamaiki me ka hopohopo ole. E loaa koke no ka oluolu a he maalahi ma na ano apau. E loaa no ke ole me ka hikiwawe. Na Benson, Smith & Co. na agena kuai kukaa.

 

Mai Hoomailo Kino

O KA MAILO O KE KINO AME KA HEMO O KA IKAIKA O KE KINO OIA KA MEA NANA I HOOPAHUA I NA KAUKA.

E EMI MAU ANA KE KINO O MRS. ALLAIRE I KELA AME KEIA LA AOLE NAE HE HIKI I KONA KAUKA KE KOKUA IAIA.

            ehia la poe kane ame na wahine i loaa i na pilikia hoomailo kino i hiki ole ai i na kauka ke kokua a pahua hoi ka lakou ike no ka hiki ole ke hoike ae i ke kumu o ka pilikia, ame ka loaa ole o ka laau lapaau kupono e hoola ai i ka mai.

            Ehia ia o lakou i hiki ole ke hoomanawanui ke hahai hou mahope o ia mau a o ana a mahope o kekahi poe e ae, i ka manawa i ike ai aole i loaa ka waiwai no ka haawi ana mai i ka maha mahope iho o ka hoolilo nui ana. O kekahi mea i hooaiaiia mai oia ka hele ana ma kauwahi no ka honi aku i na ea malia ma ke ea e loli ae ai a maikai mai ke olakino, eia nae, aole he waiwai o ia mau mea.

            O keia mau haawina ka i loaa ia Mrs. George Allair o ke alanui Knox Helu 4, Worcester, Mass., no kekahi mau makahiki loihi. Eia kana olelo:

            “Ua hele mai no hoi kou kino a nawaliwali mamuli o ka hoomailo a ka mai, ka mea hoi a ke kauka nana wau e lapaau ana i olelo mai ai iau aole e loaa hou ana iau ke ola kino maikai.”

            “Ua mai maopopo maoli no wau.” wahi ana e hoomau ana i ke kamailio, “a hele loa aku kou kino a wiwi koe na iwi ame ka ili i ka iwi, a me he la, he wahi aka keokeo haikea wale no wau ia manawa. Aole e hiki iau ke ai, a ke hiamoe, aole no hoi e hiki ke hana-oia hoi o ka mea oiaio, oia no kou moe mau ma kahi moe e aneane i na la apau a he uuku wale no kahi manawa e hele ae ai mawaho.”

            “Ua nui maoli kou ehaeha ma kahi o kuu akepaa a o kuu opuaiai keia ua inoino maoli, a lilo i mea hoopilikia maoli mai iau au i manao maoli ai ua pololei ka ke kauka olelo.”

            “Mahope mai” ua olelo aku la wau i ke kauka e hoao ana wau i na Huaale a Kauka Williams no ka Poe Haikea. “Ua pono,” wahi a ke kauka, “e hana aku oe pela, no ka mea, aole au mea i koe e hana aku ai nou.”

            E hoomanao iho i ka hana kupaianaha a na Huaaole Akala a Kauka Williams no ka Poe Haikea i hana mai ai nou mahope iho o kuu ai ana no ekolu pule mahope mai, no ka mea, mahope o ka pau ana o ekolu pule ua hiki iau ke holoi i kou lole ponoi, ame ka aina pu ana-he haawina hoi i hiki ole ai iau ke hana no na makahiki ekolu i hala ae. No keia maikai ou ua hoomau aku wau i ka ai ana no kekahi mau manawa loihi mahope mai a loaa iau ka lanakila loa, pau loa ae la ka mai a lilo wau i wahine mai ole.”

            O na Huaale Akala a Kauka Williams no ka Poe Haikea, ka laau i ola ai o Mrs. Allaire, a i hoola ai no he kaukani o ka poe i loaa i ka mai, he laau ia nona ka mana hooia e hiki ke ulaa i na mai e pili ana i na mai apau i ulu mai, mai ke koko inoino a holowai ame na aalolo nawaliwali, - na kahua hio o na mai apau loa i ulu mai ai i ka nana aku.

            Na keia mau Huaale i hoola i na mai ano hakalia ma ka hoola ana, e laa me ka rumatika, ano haalulu, ano lolo, ame na ano nawaliwali e ae no apau.

            O ka mana hoola o keia laau maluna o na aalolo nawaliwali me ke koko, aole ona lua. I hoopomaikaiia ai kekahi mai na Huaale Akala mai a Kauka Williams, he mea pono e kii aku i na Huaale oiaio maoli a Kauka Williams. E loaa no mai na Halekuai Laau Lapaau apau a loaa pu aku no hoi ke hoouna aku i ke kumukuai he kanalima keneta no ke poho hookahi a he elua dala me kanalima no eono poho laau, mai ke Dr. Williams Medicine Co., Schenectaday, N.

 

Na Hookohu no na Kumukula Aupuni Hou.

Ma ka halawai o ka Papa Hoonaauao i malamaia i ka Poaha o ka pule i hala ua hanaia kekahi mau hana a o na hookohu o na kumukula aupuni ke kumuliana ano nui o ka hana ia ana.

            O W. W. Goodale ka mea i hookohuia aku i agena kula no Waialua ma kahi o C. P. Iaukea i waiho mai a o na inoa malalo iho o lakou na kumukula hou:

            O Mrs. A. J. Derby ua hookohuia aku oia i kumukula no ke kula Piliolelo.

            O Miss Clara Cameron ua hookohuia i kumukula no ke Keena Kula Oihana Kalepa.

            O Mrs. F. Winter he kokua kumu ma kahi o Miss Johnstone i hoiholia i Kaiulani.

            E. W. Estep i kumukula no ke Kula Hoopololei, Oahu. He hookohu hou keia.

            O Charles Paaluhi he kumukula no Kahuku ma kahi o Miss Koelling.

            O Miss Louisa Melin he kokua kumu no Honouliuli ma kahi o Mary A. Parker i waiho mai.

            O Abel Cathart he kumukula no Makena, Maui, ma kahi o Miss Lucy Lani i hoihoiia i Waihee.

            O Miss Emma Puuhau he kokua kumu no ke kula o Waimea, Kauai, ma kahi o Miss Jane Haywood i waiho mai.

            Mrs. Bridgewater he kokua kumu no Pohakupuka ma kahi o Mc G. Deacon i waiho mai.

            O Miss Grace Cay he kokua kumu no Konawaena ma kahi o Mrs. Ura Storm i waiho mai.

            O Mrs. E. Askew kokua kumu no Paauilo ma kahi o Miss Alice Blacow i waiho mai.

            Na ke Kahukula Nui Mr. Atkinson i hoike o ke kumuhana i ulu ae ai na hooponopono no ka lawe ana i mau mea hoikeike i ke kahua hoikeike i Sana Lui.

 

He Hui Keaka Nui a Hiki Mai.

            O ka Hui Keaka Rsui Nui a Banko@@@@, @ mala ai i kana mau hoikeike keaka ma Man@@a. Iapana ame na kulanakauhale o Kina ua hoonohonohoia ae ka papahana no ka hoio ana i Kapalakiko i nehinei ma ke alanui e maalo ae ai ma Honolulu.

            O ka manao ana pela oia no ka holo mai maanei a noho no elua pule. He Hui Keaka nui kela nana kekahi mau holoholona lio ame kekahi ano e ae ma kahi o ka haneri.

 

Ma ke Kauoha

K@A A@A KOHO BALOTA

OIAI, ma ke Kanawai 31 o ke kau kumau o ka Ahaolelo o ka Panalaau o Hawaii ua haawila mai ke kuleana e malamaia kekahi kau koho balota ma ka la ekolu (3) o Novemaba, A.D. 1903, no ke koho ana i na Luna Kalana, a iloko hoi o kanaono ia mamua o ka la ekolu (3) o Novemaba, A.D. 19@3, e hoopuka aku ai ke Kiaaina i kekahi kuahaua no ua kau koho balota la:

            ANO, NOLAILA, i kulike ai me ia, OWAU O SANFORD B. DOLE, KIAAINA O KA PANALAAU O HAWAII, ma keia ke hoolaha aku nei e malama ia i kau koho balota kuikawa no na Luna Kalana o na Kalana like ole o ka Panalaau o Hawaii, ma ka Poalua, ka la ekolu (3) o Novemaba, A.D. 1903, mawaena o na hora 8 A.M. ame 5 P.M., iloko o na Kalana pakahi a puni ka Panalaau, a koe ke Kalana o Kalawao a i huiia o Kalaupapa, Kalawao ame Waikolu, iloko o ka Mokupuni o Molokai.

            O na Kalana, oia keia malalo iho:

            KALANA O OAHU: Ka Mokupuni o Oahu ame na mokupuni e ae apau o ka Panalaau i komo ole maloko o kekahi kalana.

            KALANA O MAUI: Na Mokupuni o Maui, Molokai, Lanai ame Kahoolawe me na Mokupuni e ae apau e moe ana maloko o ekolu mile ana moana mai ko lakou mau kapakai aku, a koe no nae kela hapa o ka Mokupuni o Molokai i maopopoia o Kalaupapa, Kalawao ame Waikolu.

            KALANA O HAWAII KOMOHANA:

O na Apana o Kau, Kohala Akau. Kohala Hema, Kona Akau ame Kona Hema, maluna o ka Mokupuni o Hawaii ame na Mokupuni e ae apau e moe ana maloko o ekolu mile ana moana mai ko lakou mau kapakai aku.

            KALANA O HAWAII HIKINA: O na Apana o Hilo, Puna ame Hamakkua, maluna o ka Mokupuni o Hawaii, ame na Mokupuni e ae apau e moe ana maloko o eono mile ana moana mai ko lakou m au kapakai aku.

            KALANA O KAUAI: O na Mokupuni o Kauai ame Niihau, ame na Mokupuni e ae apau e moe ana maloko o ekolu mile ana moana mai ko laua mau kapakai aku.

            Na Luna Kalana e kohoia aku ana:

            NO KE KALANA O OAHU.

            Ehiku Lunakiai, he elue e kohoia mai ka Apana Lunamakaainana Eha mai, elua mai ka Apana Lunamakaainana Elima mai, a ekolu e koho laula ia mai ke Kalana ae:

            Luna Maikai, oia ka Luna Koronero ma ke kulana;

            Kakauolelo o ke Kalana, oia ka Luna Kakau Kope ma ke kulana;

            Luna Hooia;

            Luna Helu me Ohi Auhau;

            Loio Apana;

            Puukku, oia ka Luna Ohi Auhau Laikini ma ke kulana:

            Ana Aina.

NO NA KALANA PAKAHI O MAUI, HAWAII HEMA, HAWAII HIKINA AME KAUAI.

            Elima Lunakiai;

            Luna Maikai, oia ka Luna Koronero ma ke kulana;

            Kakauolelo o ke Kalana, oia ka Luna Kakau Kope ma ke kulana;

            Luna Hooia;

            Luna Helu me Ohi Auhau;

            Loio Apana;

            Puuku, oia ka Luna Ohi Auhau Laikini ma ke kulana;

            Ana aina.

            O na Mahele Hoopaainoa, oia keia malalo iho:

            APANA EKAHI.

Puna, Hilo ame Hamakkua, Mokupuni o Hawaii.

            Mahele Ekahi – O kela wahi apau o Puna koe o Keaau ame Olaa.

            Mahele Elua – Na aina o Keaau ame Olaa.

            Mahale Ekolu – Kela hapa o Hilo e more ana mawaena o Puna ame ke Alanui Ponahawai ame ke alanui ame ka laina e moe, la a hiki i ke kai.

            Mahele Eha – O kela hapa apau o Hilo e moe la mawena o ka Mahele Ekolu ame ke Kahawai o Honolii.

            Mahele Elima – Kela hapa o Hilo e moe la mawaena o ke Kahawai o Honolii ame ka aina o Makahanaloa.

            Mahele Eono – Kela hapa o Hilo e moe la mawaena o ka Mahele Elima ame lalo o ke A@@wa o Waikaumalo.

            Mahele Ehiku – Kela hapa o ka Apana Koho Ekahi e moe la mawaena o ka Mahele Eono ame lalo o ke Awawa o Kaula.

            Mahele Ewalu – Kela hapa o ka Apana Koko Ekahi e moe la mawaena o ka Mahele Ehiku ame ka aina o Kalopa.

            Mahele Eiwa – Kela hapa o Apana Koho Ekahi e moe la mawena o ka Mahele Ewalu ame lalo o ke Awawa o Malanahae.

            Mahele Umi – Kela hapa o ka Apana Koho Ekahi e moe la mawaena o ka Mahele Eiwa ame Kohala.

            APANA ELUA.

Kohala, Kona ame Kau, Mokupuni o Hawaii.

Mahele Ekahi – Kohala Akau.

            Mahele Elua – Kohala Hema.

            Mahele Ekolu – Kela hapa o Kona Akau e moe la ma ka aoao akau o ka palena akau o Holualoa ame ka laina e holo la mai ke kihi akau o Holualoa a hiki i ke kihi hema o Puuanahulu.

            Mahele Eha – Kela hapa o ka Apana Koho Elua e hoopuniia ia e ka Mahele Ekolu, Hamakua, kau, ka palena o Kauhou mai Kau a hiki i Honaunau ame ka palena akau o Honaunau a hiki i ke kai.

            Mahele Elima – Kela hapa o Kona Hema e moe la mawaena o K@@i ame Olelomoana.

            Mahele Eono – Kela hapa o Kona Hema e moe la mawaena o ka Mahele elima ame Kau.

            Mahele Ehiku – Kela hapa o Kau e moe la mawaena o Kona Hema ame Punaluu.

            Mahele Ewalu – Ka hapa i koe o Kau.

            APANA EKOLU.

Na Mokupuni o Maui, Molokai, Lanai ame Kahoolawe.

Mahele Elua – Kela hapa o ka Mokupuni o Molokai, koe o Kalaupapa, Kalawao ame Waikolu.

Mahele Ekolu – Kela hapa komohana o Maui e moe ia mawaena o na aina o Waikapu ame Honokawai.

Mahele Eha – Kela hapa komohana o Hanakaoo ame Waihee a i ikela o Kaanapali.

Mahele Elima – Mokupuni o Lanai.

Mahele Eono – Kela hapa o ka Apana o Wailuku e moe komohana la, a me ke komohana akau o ka laina e holo la mai ka waha mai o ke kahawai o Wailuku ma ka aoao hema ma na puuone a hiki i ke Awa o Maalaea huiia me ka Mokupuni o Kahoolawe.

Mahele Ehiku – Kela hapa o ka Apana o Wailuku i apoia e ka Mahele Eono, na aina o Pulehunui, Kelialinu, Kailua, Hokuula ame Hamakuapoko ame ke kai.

Mahele Ewalu – Kela hapa apau o Kula, Maui Hikina, e moe komohana la ma ka laina e holo la mai Honuaula a hiki i ka palena akau e Pulehunui ma ka laina o na puu a elua, Puu o Kali ame Puu o Koha.

Mahele Eiwa – Ka hapa i koe o Kula ame kela hapa o Hamakualoa e moe komohana-hema la o ke Awawa o Maliko a mauka e ke Alanui e holo ana mai Kaluanui a hiki i ka Halepaahao o Makawao ame ka laina e moe loa la.

Mahele Umi – Ka hapa i koe o Hamakuapoko ame kela hapa o Hamakualoa e moe komohana la o ke Kahawai o Kahalehaku.

Mahele Umi-kumamakahi – Kela hapa o Maui Hikina e moe la mawaena o na Kahawai o Halehaku ame Opuloa.

Mahele umi-kumamalua – Kela hapa o Maui Hikina e moe la mawaena o na Kahawai o Opulua ame Kapaula.

Mahele Umi-kumamakolu – Kela hapa apau o Maui Hikina e moe la mawaena o ka Mahele Umi-kumamalua amd Kipahulu.

Mahele Umi-kumamaha – Kipahulu a me Kaupo.

Mahele Umi-kumamalima – Kela hapa o Maui Hikia e moe la mawaena o ka Mahele Umi-kumamaha ame na Mahele Ewalu ame Eiwa huiia me Kahikinui ame Honuaula.

APANA EHA.

O kela hapa apau o ka Mokupuni o Oahu e moe hikina ana ame hema o ke Alanui Nuuanu ame ka laina e moe loihi ana malaila a ka Pali o Nuuanu a hiki i ka Lae o Mokapu.

Mahele Ekahi – Kela hapa apau o ka Apana Koho i oleloia e apo la i ka Apana o Honolulu, e moe hikina ana ka laina e holo ana mai ka uwapo loihi o Ala Moana a hiki i ka huina akau o na Alanui Moi ame Punahou, - o ka hoakaka oiaio, oia ka Akau 30° 30’ Hikina holo ma ke Alanui Punahou a hiki i ka hoomaka ana o ke Alaloa o Manoa; a malaila aku ma ka aoao mauka holo ma ke kae komohana o ke Awawa o Manoa a hiki i ka piko o ua kae la.

Mahele elua – Kela hapa apau o ka Apana i oleloia a e moe la mawaena o ka palena komohana o ka Mahele Ekahi ame ka laina e holo ana mai kahakai ma ke Alanui Sheridan, Alanui hou o Piikoi i hoomoeia iho nei ame Alanui Piikoi, a malaila aku ma ka palena komohana o na aina o Lunalilo Home a hiki i ke kihi hema o Kalawahine, a ma ka palena hikina o Kalawahine holo a hiki i ka hui ana o ka aoao komohana o ka Mahele Ekahi ma ka maka aneane 1400 kapuai mauka o Tantalus.

Mahele Ekolu – Kela hapa apau o ka Apana i oleloia i apoia e na palena komohana o na Mahele Ekahi, Elua ame Ewalu, na Alanui Nuuanu ame Kula ame ka laina e holo ana mai ka hui@@ o na Alanui Kula ame Puowaina a hiki i ka pahu hae kahiko iluna o Puowaina ame ka piko o ke Kuahiwi o Konahuanui.

Mahele Eha – Kela hapa apau o ka Apana i oleloia i apoia e ka Mahele Ekolu ame Ewalu, a, e na Alanui Beretania ame Nuuanu.

Mahele Elima – Kela hapa apau o ka Apana i oleloia i apoia e ka Mahele Ewwalu ame na Alanui Beretania, Puowaina, Moi ame Mililani ame ke kuapanalu.

Mahele Eono – Kela hapa apau o ka Apana i oleloia i apoia e na Alanui Mililani, Moi, Puowaina, Beretania ame Nuuanu ame ke Awa-kumoku.

Mahele Ehiku – Kela hapa apau loa o ka Apana i oleloia e moe la mawaho o ka Apana o Honolulu.

Mahele Ewalu – Kela hapa apau o ka Apana i oleloia e moe la mawaena o ka palena komohana o ka Mahele Elua ame ka laina e holo ana mai kahakai mai ma na Alanui Hema, Moi, ame Alapai, a mai ke poo mai o ke Alanui Alapai a hiki i ka pahu hae kahiko iluna o Puowaina malaila aku holo ma ke kae hikina o ke Awawa o Pauoa a hiki i ka hui ana i ka laina komohana o ka Mahele elua ma ka maka makai koke iho o ke kuamoo o ke kualapa ma ke kumu o ka puu o Tantalus.

APANA ELIMA.

            Kela hapa apau loa o Mokupuni o Oahu e moe la ma ke komohana ame ka akau o ke Alanui Nuuanu ame ka laina e moe loihi la mailaila aku a ka Pali o Nuuanu a hiki i ka Lae o Mokapu.

            Mahele Ekahi – Kela Apana Hookolokolo ame Ohi Auhau o Koolaupoko e moe la ma ke komohana ame ka akau o ka laina e moe ana mai ka Pali o Nuuanu a hiki i ka Lae o Mokapu.

            Mahele Elua – Ka Apana Hookolokolo ame Ohi Auhau o Koolauloa.

            Mahele Ekolu – Ka Apana Hookolokolo ame Ohi Auhau o Waialua.

            Mahele Eha – Ka Apana Hookolokolo ame Ohi Auhau o Waianae.

            Mahele Elima – Kela hapa o ka Apana Hookolokolo ame Ohi Auhau o Ewa, huila na aina o Hoaeae ame Honouliuli.

            Mahele Eono – Ka hapa apau i koe o ka Apana Hookolokolo ame Ohi auhau o Ewa.

            Mahele Ehiku – Kela hapa apau o Honolulu a o Kona hoi e moe la ma ka aoao makai o ke Alanui Moi mai ka laina Ewa mai a hiki i ka uwapo o ke Alanui Moi, ame ka aoao mauka o ke Alanui i oleloia mai ka laina Ewa mai a hiki i ke Alanui nui @aka o ke Awawa o Kalihi.

            Mahele Ewalu – Kela hapa apau o Honolulu a o Kona hoi, e moe la mauka o ke Alanui Moi mai ke Alanui nui iuka o ke Awawa o Kalihi a hiki i ke Alanui Liliha, ame ka laina e moe la mai ke poomai e moe loihi la o ka laina o ke Alanui Judd, malaila aku a holo ma ke kualapa e waiho la ma ka aoao komohana o ke Awawa o Nuuanu.

            Mahele Eiwa – Kela hapa o Honolulu a o Ko@@@@@@ moe la mawaena o ka Mahele Ewalu ame ke Alanui Nuuanu, a ma ka aoao mauka o ka laina e moe la ma Alanui Kula, ke Kahawai o Nuuanu ame Alanui Beretania.

            Mahele Umi – Kela hapa o Honolulu a o Kona hoi i apola e na Alanui Moi, Liliha ame Kula, ke Kahawai o Nuuanu, na Alanui Beretania ame Nuuanu ame ke Awa-kumoku.

            APANA EONO.

            Na Mokupuni o Kauai ame Niihau.

            Mahele Ekahi – Mokupuno o Niihau

            Mahele Elua – Kela hapa o ka Apana o Waimea e moe ana mai ka Mahele Ekolu a hiki i ka Lae o Puanaaua.

            Mahele Ekolu – kela hapa o ka Apana o Waimea e moe ana mai Hanapepe a hiki i ka laina mawaena o Waimea ame ka Mahiko o Kekaha e moe loa ana ma ka laina moe loihi o ka palena i oleloia a hiki i ke kai.

            Mahele eha – mai Kalaheo mai a pau pu me Kalaheo i oleloia, a hiki i Hanapepe a pau pu me Hanapepe.

            Mahele elima – Ka Apana o Koloa mai kona huina me Lihue aku a hiki i ka aina o Lawai a pau pu me ua aina la i oleloia.

            Mahele Eono – Ka Apana o Lihue.

            Mahele Ehiku – E moe ana mai ia aina mai o Papaa a hiki i ka aina o Wailua a pau pu me ka aina o Wailua i oleloia.

            Mahele Ewalu – E moe ana mai ka Muliwai o Kalihiwai a hiki i ka aina o Papaa a pau pu me Papaa i oleloia.

            Mahele Eiwa – E moe ana mai ka Puliwai o Kalihiwai a hiki i ka palena akau o ka Apana o Waimea.

            I HOIKE NO KEIA, KE KAU NEI au i kou pulima ame ka hoopili pu ana i ke Sila o ke Panalaau o Hawaii.

Hanaia ma ka Hale Mana Hooko ma Honolulu, i keia la 31 o Augate, A.D. 1903.

SANFORD B. DOLE, Na ke Kiaaina.

G.R. CARTER, Kakauolelo o ka Panalaau.

 

POE KOKUA MA NA WAHI KOHO BALOTA.

HOOLAHA I NA MOHO NO NA OIHANA KALANA.

            Ke hoaiaiia aku nei na moho a@au no na Oihana Kalana e pili ana i ka Pauku o na Rula ame Hooponopono no ka Oihana Hoohiki ame Malama Kau Koho Balota e like me ia i pakuiia e ke Kanawai e hoonoho ana i Aupuni no ka Teritori o Hawaii, e like me ia malalo iho:

            Pauku 30. O kela ame keia moho, ma ka la mamua iho o ka la koho balota, e waiho mai i poe lunanana ma kela ame keia mahele koho balota me kekahi papinoa piha pono o na inoa o ka poe apau i aeia e ke kanawai e hoohanaia, a pela e hoohanaia ai e ia no ke kokua ana ma kela mahele koho balota iloko o ka manawa koho balota, a aole kekahi mea i paa ole ka inoa iloko o kela papainoa i oleloia e aeia e hana ma kela wahi koho balota no ka pono o ua moho la.

            Aohe mea oloko nei i hookomoia e unuhiia ai e paniku ai i ke kokua haawi wale a kekahi mea no kekahi moho.

G.R. CARTER, Kakauolelo o ka Teritori.

C.R. BUCKLAND, Lunakakauinoa Koho Balota.

Hale Mana Hooko, Honolulu, Okatoba 28, 1903.

2986-Oct. 23, 30.

 

NA NOTARI O KA LEHULEHU.

            O na Komikina o kela mau Notari o ka lehulehu malalo iho nei no na Apana Kaapuni like ole o ka Teritori o Hawaii ma kela ke hoopau a holoi loa ia nei, a o ka lakou poe buke moolelo ke kauohaia nei e waiho mai me ke kakauolelo o ka Aha Hookolokolo Kaapuni o na Apana Kaapuni kahi o lakou e noho ana:

            APANA KAAPUNI EKAHI.

            Allen, B.G.

            Kaneakua, J. Michael

            Murdoch, Duncan B.

            Russell, F.J.

            APANA KAAPUNI ELUA.

            Tavares, A.F.

            APANA KAAPUNI EKOLU.

            Aiu, Thos.

            Mills, Harry T.

            Greig, Jno.

            Nahale, J.K.

            APANA KAAPUNI EHA.

            Baldwin, E.D.

            Clay J.F.

            Little, W.H.

            Scheilberg, L.E.

            APANA KAAPUNI ELIMA.

            Deverill, W.E.H.

            May, M.L.

            LORRIN ANDREWS, Loio Aupuni, Teritori o Hawaii. Keena Loio Aupuni, Okatoba 20, 1903.

            2986 – Oct. 23, 30.

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI.

HOOLAHA MANAO PANIKU A KUAI A KA MEA PAA MORAKI.

ISAAC TESTA.

Ma kela ke haawiia aku nei ka hoolaha ma o ka pono a mamuli o ka mana kuai maloko o kekahi moraki i hanala i ka la iwakalua-kumamakahi (21) o Maraki, 1903, he moraki i kakau kope ia iloko o ka Buke helu 322, aoao 137 a hiki i ka 133, a i hanaia hoi e Isaac Testa maloko o kona kuleana maoli a ma kona ano Kahu i ka The First American Savings & Trust Co. of Hawaii, Ltd. a o ua The First American Savings & Trust Co. of Hawaii, Ltd. nei i olelo@a no na kumu i hoikela maloko o na moraki nei i oleloia, e hoike ana, o ka aku ole ia o ke ku@@paa ame ka ukupane i ka manawa @ uku @@@@@@@@ @@@@ @@@@.

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI.

            Ke haawi pu ia aku nei no hoi ka hoolaha o na aina apau loa a ku makahi, na hale noho ame na mea apau i hoop@aia iloko o ka moraki i oleloia, i hoakaka@a a e hoakaka@a ai maho@e iho a i ole o ka nui e hoolawa kupono ai i ka hoina i koila e ka moraki i oleloia, ame na koina apau, na auhea ame na hooliloa apau e pili ana @ kela kuai a paniku, e kuai kudalaia aku ana ma ke akea, e James F. Morgan ma kona keena kudala ma Alanui Kaahumanu. Honolulu, i olelo mua ia ae nei, ma ka Poaono, la iwakalua-kumamawalu (28) o Novemaba, 1903, ma ka hora 1@ awakea o ka la i oleloia.

            O ka waiwai i hoopaaia maloko o ka moraki i oleloia a e kuai kudala ia aka ai oia keia:

1. O kela mau apana a mahele o ka aina e waiho la ma Kaalawai, Mokupuni o Oahu, oia no hoi na apana Hollu 7 ame 8 o ka Aina o Rosa, na Apana ma Kaalawai, he hapa hoi o na apana F ame G o ka Mahele Lunalio o Kaalawai, a oia no hoi ka aina i lilo ia Isaac Testa ma ka palapala kuai i kakauia iloko o ka Buke 1@3 aoao @@@, nona ka iliaina o 54053 kapuai kuea;

2. O keia mau apana a mahele o ka aina e waiho la ma Kapahulu, Waikiki, Oahu i olelo mua ia ae nei a oia no hoi na apana Helu 16 ame 17 iloko o ke Kuea eha o na apana o Kapahulu i lilo ia Isaac Testa ma kekahi palapala kuai i kakau kope ia iloko o ka Buke Helu 188, aoao 408, nona ka iliaina o 10,000 kapuai kuea.

3. O kela mahele o ka aina nonoa ka iliaina o 2 34-100 eka e waiho ia i Manoa, oahu, oia no hoi ka hapa o ka R.P. (Grant) helu 161 ia W.H. Rice Tr., a i lilo ia Isaac Testa ma ka palapala kuai a J.S. Emerson, ke Komikina, i hanaia i ka la iwakalua-kumamahiku (27) o Sepatemaba, 1895, a i kakau hope ia iloko o ka Buke helu 155, aoao 324.

4. O kela aina apau loa e waiho la ma Kawaiolena, Honolulu, Oahu i olelo mua la ae nei, nona ka iliaina o 78-10@ o ka eka oiai no hoi ka hapa o ka Apana 1 o ka R.P. helu 2697, L.C.A. 1165, a i lilo ia Isaac Testa, Kahu, ma ka palapala kuai i kakau kope ia iloko o ka Buke 141 aoao 9.

Kuike a ma ke dala gula Amerika ka makemake a ma ka aoao o ka mea kuai mai ka lilo palapai kuai apau.

Hanaia ma Honolulu, Okatoba 19, 1903. THE FIRST AMERICAN SAVINGS & TRUST COMPANY OF HAWAII, TD.

Ma o ka Peresidena

CECIL BROWN.

2986-Oct. 23. 30-Nov. 6,13,20.

 

HOOLAHA AINA AUPUNI.

KOMIKINA O NA AINA AUPUNI

            Aia he laikini aina no ka manawa o kanalima makahiki no ke kuai, hoololi, a ohi, i ka ili wai ame ka mana i puka mailaila mai, maluna a mai na aina Aupuni mai e waiho la ma ka Mokupuni o Hawaii, e moe ana mawaena o ke kai ma ka aoao akau o ke awawa o Waipio ma ka aoao Hikina; ke awawa o Waipio ame ka palena, a laina e moe la mawaena o na aina o Laupahoehoe 1 ame 2, Nakooka, Apua, Waikapu, ame Honopue ma kekahi aoao a ma kekahi aoao na aina o Puukana ame Kawaihae 1, a holo ua laina palena la a hiki i ke kiekie mai ka ili kai ae e 4,200 kapuai, a mailaila aku he laina ouli o 4,200 kapuai mai ka ili kai ae e holo ana i Honokane ma ka aoao hema, ame ka aina o Honokane ame ka aina pilikahi o Awini ma ka aoao Komohana, i kaa malalo o na pono pilipaa o ka poe i komo iloko oia mau waiwai e waihoia aku ana ma ke kudala akea ma ka Poakahi, ka la 30 o Novemaba 1903, ma ka hora 13 awakea, ma ke alo iho o ka Hale Hookolokolo

            O ka poe i kupono ma keia kuai, e koho lakou maluna o ke kumu pakeneta o ka puka o na loaa o ka hana i hoohanaia malalo o na kumu o ua laikini aina la, e ukuia i ke Aupuni o ka Teritori o Hawaii i kela ame kela makahiki, mai a mahope aku o ka makahiki ekolu o ka manawa o ua laikini nei.

            Aia he bona o $10,000 e kauohala ai no ka hoopaa lawa kupono ana no ke Aupuni, a maluna o na kahua o keia kauoha e hoohanaia ai a hoolilo ma na hana kukulu i ka $10,000 maloko o 18 mahina. Ma ka hoomaka ana o ka manawa o keia laikini aina he $500 e ukuia e ka mea e paa ana i ua laikini nei i ke Aupuni, e uku mua ai i kela ame kela hapa-makahiki (eono mahina) me ka nana ole ae i ka uku pakeneta; o ka hookaa mua o ka $500 e ukula la i ka manawa e haule ai ka hamare @@a ka uku ana i ua huina la i ke Komikina o na Aina Aupuni.

            He 6 pakeneta ke kumuwaiwai koho maluna o ka puka o na loaa. O na koho mawaho ae o ka uku pakeneta o ka puka o na loaa aole ia e nanaia.

            O na mea e ae e pili ana i kela ano laikini e hoolakola aku no la mai ke Keena aku o ke Komikina o na Aina Aupuni.

E.S. BOYD,

Komikina o na Aina Aupuni

Keena o na Aina Aupuni, Okatoba 22

2987-Oct.20 – Nov. 6, 13, 20, 27

 

Hopuia o Galagher ame Rooney,

PAA NO KA AIHUE ANA I NA WAIWAI MAKAMAE O MRS. S. PARKER.

Ma ka Poalima o ka pule i hala i paa ae ai o Ben Gallagher ame Rooney i ka hopuia. O ka inoa mua no ka hewa wawahi hale a aihue, a o Rooney hoi no ka paa ana i ka waiwai i aihueia. O na mea i paa ma ka hihia aihue no @ i na waiwai makamae o Mrs. S. Parker.

            Mai hopuia kekahi mea okoa ae ia ia hookahi no ina aole i lawe ae kekahi i kahi o kekahi. Ua loaa mai he lo@@ i ka Hope ilamuku Kiliniw2ki, a na @ lono i kono i ka ilamuku e hoouna ak@ ia Makaikio McDu@@ no ka Mokuahi Alameda no ka @opu ana ia Jo Elbin. Ua hiki aku ka makai a loaa aku ia he kanaka okoa ke hana ana ma ia wahi. O Joe elbin, oia ke kanaka i loeloia nana i lawe aku i na waiwai makamae i loaa ole no Kapalakiko no ka hoo@@@ ana aku. Ke manao nei na makai a@@ @o no ia  o Jo Elbin keia mau waiwai.

            O ka pela a L@@@k@@@wai @@@@ i w@@ho aku ai no keia mau mea he $@,000 no Gallagher a he $1,000 no Rooney.