Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLI, Number 45, 6 November 1903 — Page 3

Page PDF (1.52 MB)

This text was transcribed by:  Stacey Kawano
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

NUPEPA KUOKOA, NOVEMABA 6, 1903.

 

KA MOOLELO KAAO O

LAIEIKAWAI

KA HIWAHIWA O PALIULI, KA WAHINE O KA LIULA.

            Ma ia po iho, hoouna aku la o Moanalihaikawaokele, ia Kahalaomapuana iloko o ka Halepea.

MOKUNA XXVIII.

Halawai o Kahalaomapuana me Laukieleula, kona makuahine—Na kamailio a laua—Ka olelo a kona makuakane no kona makuahine—Hoi o Laukieleula i ka hale, a uwe iho la me kana kaikamahine—Na olelo a laua no kana huakai—Pii loa laua i kahi o Kaonohiokala—Halawai o Kahalaomapuana me Kaonohiokala, kona kaikunane—Na kamailio a laua—Ha’i o Kahalaomapuana i ko lakou noho ana me ko lakou kaikunane—Ka olelo kauoha a Kaonohiokala i kona kaikuahine—Hoi mai o Kahalaomapuana—Hiki mua ma Olaa, aole o Laieikawai ma, huli ma Hawaii a puni, aole he loaa, hiki ma Maui, aole no, pela a hiki i Kauai, loaa malaila—Halawai me kona mau kaikuaana, ame ke aikane a lakou.

            Ma ke kakahiaka nui, hiki ana o Laukieleula, i nana mai ka hana e moe ana keia mea, aole nae e hiki i ua Laukieleula ke hookaawale iaia, no ka mea, ua haumia, o kela hale wale no kahi i aeia nona.  “Owai oe e keia kupu, e keia kalohe, nana i komo kuu wahi kapu, kahi hiki ole i na mea e ae ke komo ma keia wahi?”  Pela aku ka mea hale.

            Ha’i aku la ka malihini, “O Kahalaomapuana au, ka hua hope loa a kou opu.”

            I aku ka makuahine, “Auwe! e kuu Haku, e hoi oe me ko makuakane, aole e hiki ia’u ke ike ia oe, no ka mea, ua hiki mai kuu mau la haumia, aia a pau kuu haumia ana, e launa no kaua no ka manawa pokole a hele aku.”

            A no keia mea, hoi aku la o Kahalaomapuana me Moanalihaikawaokele, ninau mai la ka makuakane, “Pehea mai la?”

            I aku ke kaikamahine, “Olelo mai nei ia’u e hoi mai me oe, a pau ka manawa haumia, alaila hele mai e ike ia’u.”

            Noho iho la laua ekolu la, kokoke i ka wa e pau ai ka haumia o Laukieleula, olelo aku o Moanalihaikawaokele i ke kaikamahine, “O hele, no ka mea, ua kokoke mai ka wa mau o ko makuahine, hele no oe i kakahiaka nui poeleele o ka la apopo, a noho ma ka luawai, kahi ana e hoomaemae ai iaia, mai hoike oe, aia a lele kela iloko o ke ki’owai, a i luu ilalo o ka wai, alaiala, holo aku oe a lawe mai i ka pa @, ame ke kapa ona i haumia i kona ma’i, i auau kela a hoi mai ma kapa, aole ke kapa, alaila manao mai ua kii aku au, i hoi mai ai kela i ka hale nei, alaila ko kou makemake.”

            “Ina i uwe olua a i pau ka uwe ana, a i ninau mai ia’u i ke kapa ona au i lawe mai ai, alaila, ha’i aku oe, aia ia oe; a e hilahila kela me ka menemene ia oe i ko haumia ana, oia hoi, aole ana mea nui e ae e uku mai ai no kou haumia i kona kapa i hoohaumiaia, hookahi wale no mea ano nui ana o ka Lani au i kii mai nei, aia a ninau kela i kou makemake, alaila ha’i aku oe, o ko ike ka hoi ia i ko kaikunane, ike pu me a’u, no ka mea, hookahi wale no a’u ike ana i ka makahiki hookahi, he kiei mai ka, o ka nalo aku la no ia.”

            A hiki i ka manawa a ka makuakane i olelo ai, ala ae la ke kaikamahine i kakahiaka nui poeleele, a hele aku la e like me ke kauoha a kona makuakane.

            Iaia i hiki aku ai, pee iho la ma kahi kokoke i ke ki’owai, aole i upuupu iho, hiki ana ka makuahine, a wehe i ke kapa i hoohaumiaia, a lele aku la iloko o ka wai.

            Ia manawa, lawe ae la ke kaikamahine i ka mea i kauohaia iaia, a hoi aku la me ka makuakane.

            Aole keia i liuliu iho, halulu ana ka makuahine, ua hookaawale mua ae o Moanalihaikawaokele iaia ma ke kaawale, o ke kaikamahine wale no ko ka hale.

            “E Moanalihaikawaokele, o kuu kapa i haumia, homai, e lawe ae wau e hoomaemae i ka wai.”  Aole nae he ekemu ma i ekolu ana kahea ana, aole nae he ekemuia mai, kiei ak la keia iloko o ka hale, e moe ana o Kahalaomapuana, ua pulou iho i ke kapa i hoohaumia ole ia.

            Kahea iho la, “E Moanalihaikawaokele, homai kuu kapa i haumia i kuu ma’i, e lawe ae au e hoomaemae i ka wai.”

            Ia manawa, puoho ae la o Kahalaomapuana, me he mea la ua hiamoe, me ka i aku i ka makuahine, “E kuu Haku makuahine, ua hele aku nei kela, owau wale no ko ka hale nei, a o ko kapa nae i haumia i ko ma’i, eia la.”

            “Auwe! e kuu Haku, he nui kuu menemene ia oe i kou malama ana i ke kapa i haumia ia’u, a heaha la auanei ka uku o kuu menemene ia oe e kuu Haku?”

            Apo aku la ia i ke kaikamahine, a uwe aku la i ka mea i oleloia ma ka pauku maluna ae nei.

            A pau ka uwe ana ninau iho ka makuahine, “Heaha kau huakai i hiki mai ai i o maua nei?”

            “I kii mai nei au i kuu kaikunane i kane na ke aikane a makou, ke Aliiwahine o Hawaii-nui-akea, o Laieikawai, ka mea nana i malama ia makou iloko o ko makou haaleleia ana e ko makou kaikunane aloha ole, nolaila, @a hilahila makou; a no ia mea, e ae mai oe e iho ae au me kuu kaikunane Lani ilalo, a lawe mai ia Laiekawai iluna nei,”  O ka Kahalaomapuana olelo keia imua o kona makuahine.

            I mai la ka makuahine, “Ke ae aku nei au, no ka mea aole a’u uku no kou malama ana i kuu kapa i haumaia ia’u.

            “Ina no la hoi he mea e ka mea nana i kii mai nei, ina no la hoi aole wau e ae aku; o ko kii paka ana mai nei, aole au e au’a aku.

            “Oia hoi, ua olelo no ko kaikunane o oe hookahi no kana mea i oi aku ke aloha, ame ka manao nui; a nolaila, e pii kaua e ike i ko kaikunane.

            “Nolaila, e kali oe pela, e hea ae au i ke kahu manu o olua, a nan@ kaua e lawe aku a komo i ka peakapu o kukulu o Tahiti.”

            Ia manawa, hea aku la ka makuahine,

“E Haluluikekihiokamalama—e,

Ka manu nana e pani ka la,

Hoi ka wela i Kealohilani.

Ka manu nana e alai ka ua.

Maloo na kumu wai o Nuumealani.

Ka ma@u nana i kaohi na ao luna.

Nee na opua i ka moana.

Huliamahi na moku,

Naueue Kahakaekaea,

Palikaulu ole ka lani.

O na kupu, na eu.

O Mokukelekahiki.

O Kaeloikamalama,

Na kupu nana e pani ka peakapu o kukulu o Tahiti.

Eia la he La@i hou he kama nau.

Kiiia mai, lawe aku i luna i o Awakea.”

            Ia wa, kuu iho la ua manu nei i na eheu i lalo, a o ke kino aia no iluna.  Ma ia wa, kau aku la o Laukieleula me Kahalaomapuana iluna o ka eheu o ua manu nei, o ka lele aku la no ia a hiki i o Awakea ka mea nana e wehe ke pani o ka la, kahi i noho ai o Kaonohiokala.

            Ia manawa a laua i hiki aku ai, ua paniia aku la ko ke Alii wahi e na ao hekili.

            Alaila, kena ae la o Laukieleula ia Awakea, “Weheia mai ke pani o kahi o ke Alii.”

            Ia manawa, ku ae la i Awakea me kona wela nui, a auhee aku la na ao hekili imua ona.  Aia hoi ikeia aku la ke Alii e moe mai ana i ka onohi pono ka la, i ka puokooko hoi o ka wela loa, nolaila i kapaia’i ka inoa o ke Alii, mamuli oia ano (Kaonohiokala.)

            Ia manawa, lalau iho la o Laukieleula i kekahi kuku@a o ka la a kaohi iho la.  Ia manawa, ala mai la ke Alii.

            Ia Kahalaomapuana i ike aku ai i kona kaikunane, ua like na maka me ka uwila, a o kona ili ame kona kino a puni, ua like me ka okooko o ke kapuahi hooheehee hao.

            Kahea aku la o Laukieleula, “E kuu Lani, eia ko kuahine o Kahalaomapuana, ka mea au e aloha nui nei, eia la ua imi mai nei ia kaua.”          

            A lohe o Kaonohiokala, ala mai la mai kona hiamoe ana, alawa ae la kela ia Laukieleula, e hea aku i na kiai o ka malu.  Kahea ae la.

“E ka Mahinanuikonane,

E Kaohukolokaialea,

Na kiai o ka malumalu, kulia imua o ke Alii.”

            Ia manawa, hele mai la na kiai o ka malu a ku iho la imua o ke Alii.  Aia hoi, ua holo ka wela o ka la mai ke Alii aku.

            A loaa ka malumalu imua o ko ke Aliiwahine moe, alaila, kahea mai la i ke kaikuahine, a hele aku la a uwe iho la, no ka mea, ua maeele kona puuwai i ke aloha no kona kaihuahine opiopio.  A he nui no hoi na la o ke kaawale ana.

            A pau ka uwe ana, ninau iho la, “Nawai ke kama o oe?”

            Pane aku ke kaikuahine, “Na Mokulelekahiki, na Kaeikamalama, aa Moanalihaikawaokele laua o Laukieleula.”

            Ninau hou mai la ke kaikunane, “Heaha ka huakai?”

            Alaila, ha’i aku la kela e like me kana olelo i ka makuahine.

            A lohe ke Alii i keia mau olelo, haliu aku la oia i ko laua makuahine, me ka ninau aku, “Laukieleula, ua ae anei oe ia’u e kii i ka mea a ianei e olelo mai nei i wahine na’u?”

            “Ua haawi mua wau ia oe ua lilo, e like me kana noi ia’u; ina o kekahi o lakou ka i kii mai nei, ina aole e hiki mai i o kaua nei, i lalo aku la no, hoi; aeia aku ka olelo a kou pokii, no ka mea, nau i wehe mua ke alanui, a na ko kaikuahine i pani mai, aohe he mea mamua ou, a aohe no hoi he mea mahope iho,” pela aku ka makuahine.

            A pau keia mau olelo, ninau hou mai la o Kaonohiokala ia Kahalaomapuana no kona mau kaikuaana ame kona kaikunane. 

Alaila ha’i aku la o Kahalaomapuana, “Aole he pono o ko makou kaikunane, ua ku-e ko makou noho ana, o keia wahine no a’u i kii mai nei ia oe  I ka huakai mua ana i kii ai i ua wahine nei, ke Aliiwahine a’u e olelo nei.  I ka po, hiki makou i uka, iloko o ka ululaau oia wale no ame kona kupunawahine ko ia wahi.  Ku makou mawaho, i nana aku ka hana i ka hale o ua o Laieikawai, ua uhiia mai i ka hulu melemele o ka Oo.

            “Kii o Mailehaiwale, aole i loaa, hoole no ua wahine nei, kii aku o Mailekaluhea, aole no i loaa, kii aku o Mailelaulii, aole no i loaa kii aku o Mailepakaha, aole no i loaa, i ka hoole wale no apau lakou, koe owau, aole hoi wau i kii, o ka huhu iho la no ia ia makou haalele i ka nahelehele.

            “A haalele kela ia makou, ukali aku makou mahope, pakela loa no ko makou kaikunane i ka huhu, me he mea la na makou i hoole kona makemake.

            “Nolaila la, hoi hou makou a kahi i haalele mua ia ai, na ua kaikamahine alii la i malama ia makou, a haalele wale aku la wau, hele mai nei, oia iho la ko makou noho ana.”

            A lohe o Kaonohiokala i keia mau olelo, he mea e ka huhu.  Ia manawa, olelo aku la oia ia Kahalaomapuana, “E hoi oe me ou kaikuaana ame ke aikane Alii a oukou, kuu wahine hoi, kali mai oukou, i nee ka ua ma keia hope iho, a i lanipili, eia no wau ianei.

            “I kaikoo auanei ka moana, a i ku ka punakea i uka, eia no wau ianei.  Ina e pa ka makani a hookahi anahulu malie, i kui paloo ka hekili, aia wau i Kahakaekaea.

            “Kui paloo hou auanei ka hekili elua pohaku, aia wau i Nuumealani; kui paloo hou ka hekili ekolu pokaku, ua hala ia’u ka peakapu o Tahiti, aia wau i Kealo hilani, ua pau kuu kino kapu Akua, alaila o kuu kapu alii koe, alaila noho kanaka aku wau ma ko kakou ano.

            “Ma ia hope iho, hoolohe mai oukou a i kui ka hekili, ua ka ua, kaikoo ka moana, he waikahe ma ka aina, olapa ka uwila, uhi ka noe, pi’o ke anuenue, ku ka punohu i ka manoa, hookahi malama e po’i ai ka ino a mao ae, aia wau ma ke kua o na mauna i ka wa molehulehu o ke kakahiaka. 

            “Kali mai oukou a i puka aku ka la, a haalele iho i ka piko o na mauna; ia manawa, e ike ae ai oukou ia’u e noho ana wau iloko o ka la, iwaena o ka Luakalai, i hoopuniia i na onohi Alii.

            “Aole nae kakou e halawai ia manawa; aia ko kakou halawai i ka ehu ahiahi; ma ka puka ana mai o ka mahina i ka po i o Mahealani, alaila e hui ai au me kuu wahine.

            “Aia a hoao maua, alaila, e hoomaka wau i ka luku maluna o ka aina no ka poe i hana ino mai ia oukou.

            “Nolaila, e lawe aku oe i ka hoailona o Laieikawai, he anuenue o kuu wahine ia.”

            A pau keia mau mea, hoi iho la oia ma ke ala ana i pii aku ai, hookahi malama, a halawai iho la me Kihanuilulumoku, ha’i aku la i ka hua olelo, “Ua pono kaua, ua waiwai no hoi”

            Komo ae la oia iloko o Kihanululumoku, au aku la ma ka moana e like me na la o ka hele ana aku, pela no ka loihi o ka hoi ana mai.

            Hiki lau i Olaa, aole o Laieikawai ma, hanu ae la ua moo nei a puni o Hawaii, aole.  Hiki laua i Maui, hanu ae la ka moo, aole no.

            Hanu aku la ia Kahoolawe, Lanai, ame Molokai, oia ole like no.  Hiki laua i Kauai, hanu ae la a puni aole i loaa hanu ae la i na mauna, aia hoi, e noho ana i Honopuuwaiakua, luai aku la ua o Kihanuilulumoku ia Kahalaomapuana.

            Ike mai la ke Alii ame kona mau kaikuaana, he mea e ka olioli.  Aka, he mea malihini nae i ka Makaula keia kaikamahine opiopio, a he mea weliweli no hoi i na Makaula nei ka ike ana i ka moo, aka, ma kona ano Makaula, ua hoopauia kona maka’u.

            He umi-kumamakahi malama, me ke anahulu, me eha la keu, oia ka loihi o ke kaawale ana o Kahalamapuana mai ka la i haalele ai ia Laieikawai ma, a hiki i ko laua hoi ana mai mai Kealohilani mai.

 

MOKUNA XXIX.

Maka’u e mai o Laieikawai no kana kane—Ka wanana a ka Makaula—Ka olelo kauoha a ka Makaula i kana mau kaikamahine—Hele ka Makaula e kukala hele ia Kauai a puni no ka@a mea i ike ai—Hiki mua ka Makaula i o Aiwohikupua la, a ha’i aku ka Makaula i ke alii i kana olelo wanana—Hele ka Makula i o Kekalukaluokewa la a ha’i aku oia e like me kana ha’i ana ia Aiwohikupua—Pau ke kaapuni ana a ka Makaula, hoi a noho me kana mau kaikamahine.

            Ia Kahalaomapuana i hoi mai ai mai kana huakai imi Alii, mai Kalohilani mai, ha’i aku la oia i ka moolelo o ko laua hele ana, ame na hihia he nui, ame na lauwili ana, ame na mea apau ana i ike ai iloko o kona manawa hele.

            Iloko uae o kana manawa e olelo nei no ka olelo kauoha a Kaonohiokala, i mai la o Laieikawai i kona mau hoa.  “E na hoa, ia Kahalaomapuana, e olelo nei no Kaonohiokala ke kaikunane o kakou, kuu kane hoi, ke kau e mai nei ia’u ka halia o ka maka’u, ame ka weliweli, ke kuhi nei au he kanaka, he Akua nui loa ka!  Iahona paha a ike aku, o kuu make no paha ia, no ka mea, ke maka’u honua e mai nei no i kona manawa aole me kakou.”

            I aku la kona mau hoa, “Aole ia he Akua, he kanaka no e like me kakou, o kona ano nae ame kona helehelena, he ano Akua.  A no kona hanau mua ana, lilo ai oia i hiwahiwa na na makua o kakou, ma ona la i haawiia’i ka mana nui hiki ole ia makou a o Kahalaomapuana nei, alua wale no mea i haawiia’i ka mana, koe aku nae ke kapu no ko kakou kaikunane, nolaila, mai maka’u oe; aia no hoi paha a hiki mai la, ike aku no hoi paha oe la, he kanaka no e like me kakou.”

            Mamua aku nae o ko Kahalaomapuana hoi ana mai Kealohilani mai, na ike mua aku ka Makaula hookahi malama mamua aku o ko laua hoi ana mai.  Nolaila, wanana mua ka Makaula me ka olelo iho, “E loaa ana ka pomaikai ia kakou mai ka lewa mai, aia a hiki aku i na po mahina konane e hiki mai ai.

(Aole i pau.)

 

HE MOOLELO NO

RODERIKA O KILADEA

KA NAITA KUPAA MAHOPE O KA MEA ANA I ALOHA AI.

AME

KATE MAKAMURAGA.

KA U’I NOHEA A HOOILINA OIAIO O KALELOGA.

(Unuhiia e S. L. Nawaa.)

            “Aole wau i lohe aku i kona hoopuka ana mai i kekahi mau olelo hoinoino i kona makuakane,” wahi a Hiu i panai aku ai.  “I kona wa e kamailio mai ana ia’u e pili ana nou, ua hoopuka mai oia i na huaolelo e hoike mai ana i kona manao aloha nou.  Aole o’u manao ua komo aku iloko ona na manao huhu.”

            “A, pehea hoi oia i aloha mai ai ia’u a i ka manawa hookahi no hoi ke ku-e mai nei oia ia’u?”

            “Ke maopopo ole nei ia’u ia mea, hookahi no nae mea a’u e ike nei ua komo aku iloko ona na manao kaumaha.”

            “Malia paha no kona hoopaaia ana.”

            “Aole.”

            “Malia paha no kona mare aku i ka Lede Magareta o Kaleloga?”

            Ua luliluli aku la ko Hiu poo.

            “Alaila heaha iho la hoi ke kumu o ke kaumaha ana?” wahi a ka eale i ninau aku ai.  Ua hoomau aku la ka eale i kona ninau ana, a pane mai la o Hiu:

            “Ua kaumaha oia no kona hookonokonoia ana aku e hoolohe ole aku i kona makuakane.”

            “Hookonokono!  Pehea iho la i lilo ai i hookonokono?”

            “E kuu haku, nau no e ninau aku iaia ia ninau.  Aole wau i hoao aku e huli i kona mau manao huna.”

            Ua hele holoholo aku la ka eale no kekahi mau kapuai, a mahope mai ua huli hou mai la oia a pane mai la:

            “E Hiu, ua ike anei oe i ka mea i hele pu mai nei me a’u mai ka ululaau mai i keia la?”

            “Ae, e kuu haku.”

            “Ina pela e hoolohe mai oe i ka’u kauoha ia oe: aole o’u makemake e paa aku ia oe mai ka ike ana aku i kou haku opio; aka he mea pono ia oe ke hoopaa mai malalo o keia olelo hoopaa hemolele loa.  Oiai o Kate Makamuraga e noho iho ana malalo, o ka malumalu o keia kakela aole oe e hoike aku i k@u keiki ia mea.  Aole loa oe e hoike aku iaia ma kau mau olelo, ole loa hoi kou hoike ana aku iaia ma kau mau hana, aole loa hoi ma kekahi ano okoa, ae.  Ke ae mai nei anei oe pela?”

            “Ma ko’u ano he kanaka oiaio, ke ae aku nei wau e hooko aku pela,” wahi a Hiu i pane aku ai.

            “Ano,” i hoomau aku ai o Sir Kamaki, “ke makemake nei wau e noi aku ia oe i kekahi mea.  Ua maopopo no ia’u he wahi hilinai no hoi ko Roderika ia oe.  O oe ka hoaloha pili paa loa iaia mai kona mau la kamalii mai a hiki wale i kona nui ana, a aole hoi oia e hoole mai ana i kau mau olelo.  Aole anei oe e hoao aku ana iaia e hoololi ae i kona mau noonoo ana mai keia opio wahine mai o Wikilo?”

            “E kuu haku, ua hoao aku wau a ua lilo ia mau hoao ana o’u i mea ole; aka aole wau e haawi pio aku ana i ko’u hoao ana e hoololi ae i kona mau noonoo.  E hilinai mai oe ia’u e hana aku ana wau i ka mea i hiki ia’u e hooko koke ia ai kou mau manao no ka hoohui ana ia Kiladea ame Kaleloga; a e like hoi me ka’u mau mea i ha’i mua aku nei ia oe, aole o’u manao e hoahewa mai ana oe ia’u ke hooko ole ia keia manao ou.”

            Ua olu iho la ka manao o ka eale, nolaila ua haalele aku la oia ia Hiu, a hoi aku la oia e paina i kona aina ahiahi.

            I ka hora eiwa oia po ua kauoha aku la oia ia kona wahine malama hale e hele mai imua ona, a ua ninau aku la oia i na mea e pili ana no kana malihini.

            “Eia oia ke noho mai nei me ka oluolu,” wahi a Irena i pane aku ai; “a ke manao nei wau ua makaukau oia no ka hui ana mai me oe.”

            “Ina pela e alakai mai oe iaia iloko nei.”

            Aole i loihi loa ua hoea mai la ka opio wahine, a i ka wa i pau ai ka Irena hana e like me ke kauoha i loaa aku aku iaia mai kona haku, aku ua huli aku la oia a hoi aku la.

            Ua nana aku la o Sir Kamaki i ka opio wahine a ike aku la oia ua oi ae ka nohea o ua u’i la o Wikilo i ko ka wa i hala, a o ka nani hoi o na mea hoohiwahiwa i ua lumi la na mea nana i hooi aku i ke onaona o na maka o ke kaikamahine a Makamuraga.  He oluolu kana mau hauolelo i hoopuka aku ai, a he mau olelo wale no e ninau aku ana i ko ka opio wahine kulana ia manawa.  Ua pane ia aku kana mau ninau me ka maikai ame ke aloha hoi i oi aku kona kuhohonu, a ua aneane no ua eala la e hoopau ae i kona mau manao no ka hooko ana i kana aelike.  No kekahi manawa kona noonoo ana, a i ka hoi ana mai o kona mau manao ua hoi hou mai la no kela manao paa iloko ona e hooko aku i kana mea i manao ai.

            “Lede,” wahi a Kamaki i pane aku ai, me kona puili ana ae i kona mau lima mamua o kona alo, a nana aku la hoi me ke kuoo.  “He manao ko’u i makemake e hoike aku ia oe, a ia’u e kamailio aku ai me ke kuoo ame ka oiaio, ke manao nei wau e pune mai ana no hoi oe me ka oiaio.”

            Ua haalulu ae la ka opio wahine, a hoomaka mai la e haikea kona helehelena i ka wa ana i ike aku ai i ko ka eale mau maka kuoo; aka aole oia i kuha’u iho i ka pane ana aku:

            “Aole a’u mea huna e hu-na iho ai, e kuu haku; aole hoi a’u hewa e hu-na iho ai mai ia oe mai.”

            “Alaila e ae mai ana oe e ha’i mai i kekahi mau haina no kekahi mau mea huna iloko ou?” wahi a Sir Kamaki i ninau aku ai me ka leo oluolu, ame ka nana ana aku me na maka maikai.

            “Ua hana mai oe no’u i ka mea maikai, e kuu haku, a nolaila e ha’i aku ana au i na mea apau au e ninau mai ai.”

            “Mai olelo mai oe no ka’u hana maikai ia oe, a hoolilo ae hoi ia mea i mea nana e hookonokono aku i kou naau e ha’i mai i ka’u mau ninau apau; no ka mea, aole o’u makemake e ha’i mai oe i ka haina o ka’u mau ninau maluna oia kahua.  O ko’u makemake e ha’i mai no oe i kau mau haiua me kou manao ponoi, a e like hoi me kou makemake.  Iloko o ka ululaau i keia la ua ha’i mai oe aole ou home, a aole hoi ou makuakane a makuahine hoi.  E ha’i mai ana anei oe ia’u ua hoopaleia mai oe mai kahi o kou makuakane?”

            Ua kuu iho la ko Kate poo ilalo, a puili ae la i kona mau lima mamua iho o kona umauma.  Mahope mai ua ea ae la kona poo ame na maka i kiheahea me na waimaka, ua pane aku la oia me ka haalulu o kona mau lehelehe:

            “Ua lohe oe i ko’u loaa ana i kau keiki iloko o ka ululaau, a nana hoi i hoopakele ae ia’u.”

            “Ae, e ka lede, ua ha’iia mai ia mea ia’u.”     

            “Ma ia hanaia ana mai ia’u na hopuia mai wau e kekahi mau kanaka oiai wau e holoholo ana iloko o ka paka, a o ke kumu o keia hana ana o laua pela aole loa i hiki ia’u ke koho aku; aka i keia kakahiaka, mamua o ke ao ana, ua hiki hou mai la no ua mau kanaka la iloko o ko’u lumi, na hoopiha iho laua i ko’u waha me ka lole, a nakinaki iho la hoi i ko’u mau lima ame na wawae a lawe aku la ia’u mai ka hale aku.  Ua hamama na puka o ka hale no laua, a pela no hoi me ka puka pa.  I ko makou hiki ana iloko o ka ululaau ua aneane wau e maule mamuli o ka paa loa o ko’u waha a no kekahi manawa loihi loa mahope mai o ka wehe ia ana o ko’u waha ua hiki ole ia’u ke hanu pono.  Hookahi o laua he wahi omole wai kona, a ia laua e kopipi ana i ko’u helehelena me ka wai, ua manao maoli no laua ua pau ko’u ike, no ka mea ua hoomaka ae la laua e kamailio a hoopuka hoi i kekahi mau olelo e hiki ole ai ia laua ke hoopuka ae ina ua manao laua aole i nalowale ko’u noonoo.  Aole he hiki ia’u ke ha’i aku i na mea apau a laua i olelo ai, o ka’u wale no e ha’i aku ai ia oe ua kamailio ae laua i ka mea a’u i puiwa nui loa ai oiai hoi na ko’u makuakane no i kii aku ia laua e hele mai e hana i keia hana maluna o’u.”

            “Auwe no hoi e!” i hooho ae ai ka eele, “aole loa paha hoi pela.  Me he mea la ua kuhihewa ia paha oe i ka lana mau olelo, a i ole na hana hoopunipuni mai laua ia oe.”

            “Aole, aole, e kuu haku,” wahi a Kate i pane aku ai me ke kaumaha ame ka luliluli pu ana mai o kona poo.  “Ina no aole e