Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLI, Number 46, 13 November 1903 — Page 3

Page PDF (1.46 MB)

This text was transcribed by:  Debbie Tom
This work is dedicated to:  Bev Mau

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

NUPEPA KUOKOA, NOVEMABA 13, 1903.         3

 

KA MOOLELO KAAO O

LAIEIKAWAI

 

KA HIWAHIWA O PALIULI, KA WAHINE

O KA LIULA

 

            Aia a lohe aku kakou i ka hekili kui pamaloo, ame ka hekili iloko kuaua. ia manawa e ike ai ko ka aina nei. he ua me ka uwila. he kaikoo ma ka moana. he waikahe ma ka aina. uhi paaia ka aina, ame ka moana a puni e ka noe. ke awa. ka ohu. ame ke kualau.  @A hala ae ia. a i ka la o Mahealani ma ka ehu kakahiaka. i ka @e keehi iho ai na kukuna o ka la i ka piko o na mauna, ia @ e ike aku ai ko ka aina. he Kamakahi ke noho mai ana iloko ka onohi o ka la. he mea like me ke keiki kapu a kuu Akua.  @ ananei ka aina i ka luku nui ma ia hope iho. a nana e kaili @a poe hookiekie mai ka aina aku. alaila no kakou ka pomaikai. ma ka kakou pua aku."

            A lohe kana mau kaikamahine i keia wanana a ka Makaula. nalo iho la lakou iloko o lakou iho ma ke kaawale i keia wanana a ka Makaula. me ka ha'i ole aku i ua Makaula nei, no ka mea, ua hoomanao wale ae la lakou no ka lakou mea i hoouna ai i ko lakou kailaina.

            Ma kona ano Makaula, ua hiki iaia ke hele aku e kukala ma Kauai a puni, me ka ha'i aku i kana mea i ike ai no na mea e hiki mai ana mahope.

            "Aia a lohe aku kakou ika hekili kui pamaloo, ame ka hekili iloko o ke kuana, ia manawa e ike ai ko ka aina nei, he ua me ka uwila. he kaikoo ma ka moana, he waikahe ma ka aina, uhi paaia ka aina. ame ka moana a puni e ka noe, ke awa. ka ohu. ame ke lualua.

            "A hala ae ia, a i ka la o Mahealani. ma ka ehu kakahiaka, i ka manawa e keehi iho ai  na kukuna o ka la i ka piko o na mauna, ia manawa e ike aku ai ko ka aina. he Kamakahi ke noho mai ana iloko o ka onohi o ka la. he mea like me ke keiki kapu a kuu Akua. E ike ananei ka aina i ka luku nui ma ia hope iho, a nana e kaili aku i ka poe hookiekie mai ka aina aku, alaila, no kakou ka pomaikai ana ka kakou pua aku."

            A lohe kana mau kaikamahine i keia wanana a ka Makaula. nalu iho la lakou iloko o lakou iho ma ke kaawale i keia wanana a ka Makaula. me ka ha'i ole aku i ua Makaula nei. no ka mea, na hoomanao wale ae la lakou no ka lakou mea i hoouna ai i ko lakou kaikuina

            Ma kona ano Makaula. ua hiki iaia ke hele aku e kukala ma Kauai a puni. me ka ha'i aku i kana mea i ike a no na mea e hiki mai ana mahope.

            A no keia mea, kauoha iho la oia i kana mau kaikamahine mauna o kona haalele ana ia lakou, me ka olelo aku, "E a'u mau kaikamahine. ke hele nei au ma kuu aoao mau. e haalele ana wau ia oukou. aole nae e hele loa ana, aka. e hele ana wau e ha'i aku i keia me a a'u e kamailio nei ia oukou, a hoi mai wau: nolaila, e noho oukou ma kahi a kuu Akua i kuhikuhi ai ia'u. e waiho oukou ia oukou maloko o ka maluhia a hiki i ka hookoia ana o kuu wanana."

            Hele aku la ua Makaula nei e like me kona manaopaa. a hele aku la oia imua a na'lii ame ka poe koikoi. ma kahi  e akoakoa ai na'lii. malaila oia kukala aku ai e like me kona ike.

            A hiki mua oia i o Aiwohikupua, me ka i aku. "Mai keia la aku. e kukulu mua oe i  mau lepa a puni kou wahi a e hookomo i kau poe aloha apau maloko.

            No ka mea, ma keia hope koke iho, e hiki mai ana ka luku maluna o ka aina. aole e ikeia kekahi luku mamua aku. e like me ka luku e hiki mai ana. aole hoi mahope iho o ka pau ana ae o keia luku a'u e olelo nei.

            "Mamua o ka hiki ana mai o ka mea mana. e hoike mai no oia i hoailona no ka luku ana, aole maluna o na makaainana. maluna pono iho no ou, a o kou poe, ia manawa, e moe ai na mea kiekie o ka aina nei imua ona. a e kailiia aku ka hanohano mai a oe aku.

            "Ina e hoolohe oe i ka'u olelo. alaila. e pakele oe i ka luku e hiki mai ana. a oiaio; ano e hoomakaukau oe ia oe."

            A no keia olelo a ka Makaula, kipakuia mai la ka Makaula mai ke alo mai o ke Alii.

            Pela oia i kukala hele ai imua o na'lii a puni o Kauai, o ka poe alii i lohe i ka ka Makaula o lakou no kai pakele.

            Hele aku oia imua o Kekalukaluokewa, kana wahine, ame ko laua alo apau.

            Elike me ka olelo no Aiwohikupua, pela kana olelo ia Kekalulalaokewa. a manaoio mai la oia.

            Aka, o Waka. aole oia i hooko, me ka olelo mai. "Ina he Akua ka mea nana e luku mai. alaila. he Akua no ko'u e hiki ai ke hoopakele ia'u. ame ka'u mau Alii."

            A no keia olelo a Waka, haliu aku la ka Makaula ke Alii, a olelo aku la "Mai hoolohe i ka ko kupunawahine. no ka mea. e hiki mai ana ka luku nui maluna o na'lii. Ano e kukulu i lepa a puni oe, a e hookomo i kau mea aloha maloko o na lepa i kukuluia, a o ka mea e manaoio ole i ka'u, e haule no lakou iloko o ka luku nui.

            "A hiki i ua la la. e moe ana na luahine ma ua kapuai o ke keiki mana, me ke noi aku i ola, aole e loaa, no ka mea, ua hoole i ka olelo a ka Makaula nei."

            A no ka mea. ua ike o Kekalukaluokewa i ke ko mau o kana mau wanana mamua aku nolaila. ua pale kela i ka olelo a ka luahine.

            A hala aku la ka Makaula, kukulu ae la ke Alii i lepa a puni kona Hale Alii. a noho iho la maloko o kahi hoomalu e like me ka olelo a ka Makaula.

            A pau ka huakai kaapuni a ka Makaula. hoi aku la oia a noho me kana mau kaikamahine.  

            No ke aloha wale no o ka Makaula ke kumu o kona hele ana aka e ha'i i kana mea i ike ai.  Hookahi la o kona noho ana me kana mau kaikamahine ma Honopuuwaiakua. mai kona hoi ana aku mai ke kaapuni, hiki mai o Kahalaomapuana, e like me ka kakou ike ana mamua ae nei hoikeia ma neia Mokuna.

 

MOKUNA XXX.

 

            Hiki mai na hoailona a Kaonohiokala-Hookoia ka wanana a ka Makaula-Ikeia o Kaonohiokala iwaena pono o ka La-Uwa ka pihe ma Kauai a puni no ka Hiwahiwa-Hiki hou mai o Kaonohiokala iloko o ka Mahina-Kailiia o Laieikawai e Kaonohiokala iloko o ka Mahina-Ka olelo kauoha a Kaonohiokala i ka Makaula-Kailiia na kaikuahine, a kailiia ka Makaula iloko o ka olu o ka Mahina-Hoopa'iia o Aiwohikupua me Waka-Honohoia o Kahalaomapuana i Moi.

 

            Hookahi anahulu mahope iho o ko Kahalaomapuana hoi ana mai la ka hoailona mua a ko lakou kaikunane, e like me ke kauoha i kona kaikuahine.

            Pela i hoao liilii ai na hoailona iloko o na la elima, a i ke ono o ka la kui ka hekili.  ua ka ua. kaikoo ka moana, waikahe ka aina, olapa ka uwila, uhi ka noe, pi'o ke anuenue, ku ka punohu i ka moana.

            Ia manawa. olelo aku ka Makaula. "E a'u kaikamahine, ua hiki mai ka hookoia ana o kuu wanana e like me ka'u olelo mua ia oukou.

            I aku la na kaikamahine. "Oia hoi ka makou i hamumu iho nei, no ka mea, ua lohe mua no makou i keia mea ia oe. oiai aole keia (Kahalaomapuana) i hiki mai, a ma ka ianei hoi ana mai nei, lohe hope makou ia ianei."

            Olelo mai la o Laieikawai, "He haalulu nui ko'u. ame ka weliweli. a pehea la e pau ai kuu maka'u?"

            "Mai-maka'u oe, aole hoi e weliweli, e hiki mai ana ka pomaikai ia kakou, a e lilo auanei kakou i mea nui nana e ai na moku a puni. aole kekahi mea e ae. a e noho Alii auanei oukou maluna o ka aina, a e holo aku ka poe hana ino mai ia oukou mai ka noho Alii aku.

            "Nolaila wau i ukali ai me ka hoomanawanui iloko o ka luhi. ame ka inea. iloko o na pilikia he nui, a ke ike nei wau, no'u ka pomaikai a no ka'a mau pua. mai ia oukou mai."

            Hookahi malama o ka ino ma ka aina no ka hoailona hope, ma ke kakahiaka, i na kukuna o ka la i haalele iho ai i na mauna.

            Ikeaia aku la o Kaonohiokala e noho ana iloko o ka wela kukanero o ka la. mawaena pono o ka Luakalai, i hoopuniia i na anuenue. ame ka ua koko.      

            I keia wa no. loheia aku la ka pihe uwa a puni o Kauai, i ka ike ana aku i ka "Hiwahiwa a Hulumaniani-e!  Ka Makaula nui mana!  E Hulumaniani-e! Homai he ola.!"

            Mai ke kakahiaka a ahiahi ka uwa ana, ua paa ka leo, o ke kuhikuhi wale iho no a ka lima aohe leo. me ke kunou ana o ke poo. no ka mea.ua paa ka leo i ka uwa ia Kaonohiokala.

            Ia manawa a Kaonohiokala e nana mai ana i ka honua nei. aia hoi. e aahu mai ana o Laieikawai i ke kapa anuenue a kona kaikuahine (Kahalaomapuana) i lawe mai ai. alaila. maopopo ae la iaia o Laieikawai no keia, ka wahine hoopalau ana.

            Ma ka ehu ahiahi. ma ka puka ana mai a ka mahina konane o Mahealani, hiki mai la iloko o ke anapuni a ka Makaula.

            Ia Kaonohiokala i hiki mai ai. moe kukuli iho la kona mau kaikuahine. ame ka Makaula imua o ka Hiwahiwa.

            A o Laieikawai kekahi, i ka Hiwahiwa i ike mai ai ia Laieikawai e hoomaka ana e kukuli: kahea mai la ka Hiwahiwa. "E kuu Haku wahine, e Laieikawai e!  mai kukuli oe, ua like no kaua."

            "E kuu Haku. he weliweli ko'u, ame ka haalulu nui.  A ina i manao oe e lawe i kuu ola nei, e pono ke lawe aku, no ka mea. aole wau i halawai me kekahi mea weliweli nui mamua e like me keia." wahi a Laieikawai.

            "Aole au i hiki mai e lawe i'kou ola. aka. ma ka huakai a kuu kaikuahine i hiki ae nei i o'u  la, a nolaila, ua haawi mai wau i hoailona no'u e ike ai ia oe, a e maopopo ai ia'u. o oe kuu wahine hoopalau, a nolaila ua hele mai au e hooko e like me kana kii ana ae nei." pela aku o Kaonohiokala.

            A lohe kona mau kaikuahine ame ka Makaula pu, alaila hooho mai la lakou me ka leo olioli.

            "Amama! Amama! Amama! Ua noa, lele wale aku la." Ala ae lakou iluna me ka maka olioli.

            Ia manawa, kahea iho la oia i kona mau kaikuahine. "Ke lawe nei wau i kuu wahine. a ma kela po e hiki hou mai maua." Alaila. kailiia aku la kana wahine me ka ike oleia e kona mau hoa. aka. o ka Makaula ka mea i ike aweawea aku i ka laweia ana ma ke anuenue a noho iloko o ka Mahina, malaila hooiaio ai laua i ko laua mau minute oluolu.

            A ma kekahi po ae. i ka mahina e  konane oluolu ana. i ka wa hapa o ka lai.

            Kuuia mai la kekahi anuenue i uliliia mailuna mai o ka mahina a hiki ilalo nei. i ka wa e kupono ana ka mahina iluna pono o Honopuuwaiakua.

            Ia manawa, iho mai la na'lii o ka lewa me ko laua ihiihi nui a ku mai la imua o ka Makaula. me ka olelo iho.  "E hele ae oe e kala aku i na mea apau i hookahi anahulu.  e hoohuiia ma kahi hookahi, alaila, e hoopuka aku wau i olelo hoopa'i no ka poe i hanaino mai ia oukou."

            A pau na la he umi, alaia e hui hou kaua, a na'u no e ha'i aku i ka mea e pono ai ke hana oe, ame kau mau kaikamahine pu me oe.

            A pua keia mau olelo, hele aku la ka Makaula. a hala ia. alaila kaili puia aku la na kaikuahine elima iluna a noho pu me ia i ka olu o ka Mahina.

            I ka Makaula i kaapuni ai mamuli o ka olelo a ka Hiwahiwa, aole oia i halawai me kekahi kanaka hookahi. no ka mea, ua pau iuka o Pihanakalani. kahi i oleloia he lanakila.

            A pau na la he umi, hiki aku la ka Makaula i Honopuwaiakua, aia hoi ua mehameha.

            Ia manawa, halawai mai la me ia o Kaonohiokala. a ha'i aku la i kana olelo hoike no kana oihana kaapuni e like me ke kauoha a ka Hiwahiwa.

            Ia manawa kaili puia aku la ka Makaula a noho i ka mahina.

            A i ke kakahiaka o kekahi la ae. ma ka puka ana mai o ka la. i ka wa i haalele iho ai na kukuna wela o ka la i na mauna.

            Ia manawa ka hoomaka ana o ka Hiwahiwa e hoopa'i ia Aiwohikupua. ame Waka pu.

            Haawiia ka make no Waka, a o Aiwohikupua, hoopa'iia aku la ia e lilo i kanaka ilihune, e aea haukae ana maluna o ka aina a hiki i kona mau la hope.

            Ma ke noi a Laieikawai, e hoopakele ia Laielohelohe ame kana kane, nolaila, ua maalo ae ka pilikia mai o laua ae, a no laua kekahi kuleana ma ka aina ma ia hope iho.

            I ke kakahiaka nae, i ka hoomaka ana o ka luku ia Aiwohikupua ame Waka, aia hoi, o ke anaina i akoakoa ma Pihanakalani, ike aku la lakou i ke anuenue i kuuia mai mai ka mahina mai, i uliliia i na kukuna wela o ka la.

            Alaila, ia manawa akoakoa lakou apau, ka Makaula, ame na kaikuahine elima e kau mai ana ma ke ala i uliliia, a o Kaonohiokala me Laieikawai ma ke kaawale, a he mau kapuai ko laua me he ahi la.  Oia ka manawa a Aiwohikupua ame Waka i haule ai i ka honua, me ka apono i ka olelo a ka Makaula.

            A pau ka hoopa'i a ke Alii no na enemi, hoonoho ae la ke Alii oluna ia Kahalaomapuana i Moi, a hoonoho pakahi aku la i  na kaikuahine ona ma na mokupuni.  A o Kekalukaluokewa no ke Kuhina Nui , ame Laielohelohe, a o ka Makaula no ko lakou mau hoa kuka ma ke ano Kuhina Nui.

            A pau ka hooponopono ana no keia mau mea a pono ka noho ana, kaili puia aku la o Laieikawai e kana kane ma ke anuenue iloko o na ao kaalelewa a noho ma kahi mau o kana kane.

            Ina e hewa kona mau kaikuahine, alaila na Kahalaomapuana e lawe ka olelo hoopii imua o ke Alii.

            Aka, aole i loaa ka hewa o kona mau kaikuahine ma ia hope iho a hiki i ka haalele ana i keia ao.

 

MOKUNA XXXI.

 

Hoi o Kaonohiokala me Laieikawai i Kahakaekaea-Ka olelo a Laieikawai mamua o ko laua haalele ana ia Kauai-Iho pinepine o Kaonohiokala e ike i ka pono o lalo nei-Ka olelo a Ka halaomapuana i kona kaikunane Lani-Ka hoailona a Kaonohiokala no kona mau kaikuahine- Ku ka hoailona ia Kahalaomapuana-Kuuia mai ke alanui anuenue no Kahalaomapuana e hoi ai i Kealohilani-Ka olelo aloha a Kahalaomapuana no na'lii me na makaainana mamua o kona hoi ana-Hoonohoia o Kekalukaluokewa i Alii no Kauai.

                       

            Mahope o ko Laieikawai hoao ana me Kaonohiokala. me ka hooponopono i ka noho ana o kona mau kaikuahine. ka Makaula, ame Kekalukaluokewa ma; a pau keia mau mea i ka hooponoponoia hoi aku la laua iluna o ka aina i oleloia o Kahakaekaea, a noho ma ka pe'a kapu o Kukulu Tahiti.

            A no ka lilo aua o Laieikawai i wahine mau ma ka berita paa, nolaila, haawiia ae la iaia kekahi mau hana mana apau ma ke ano Akua. e like e kana kane: koe nae ka mana hiki ole ke ike i na mea huna, ame na hana pohihihi i hanaia ma kahi mamao, no kana kane wale no.

            Mamua nae o ko laua haalele ana ia Kauai, a hoi aku iluna ua hanaia kekahi olelo hooholo iloko o ko lakou akoakoa ana; ma ka ahaolelo hooponopono aupuni ana.

            Oia hoi, i ka la i kuuia mai ai ke alanui anuenue mai Nuumealani mai. a kau aku la o Kaonohiokala. ame Laieikawai maluna o ke aia anuenue i oleloia. a waiho mai la i kona leo kauoha hope i kona mau hoa, ka Makania, ame Laielohelohe, eia kana olelo:

            "E o'u mau hoa, ame ko kakou makuakane Makaula, kuu kaikaina i ka aa hookahi, ame ka kaua kane; ke hoi nei au mamuli o ka mea a kakou i kuka ai, a ka haalele  nei wau ia oukou, a hoi aku i kahi hiki ole ia oukou ke ike koke ae: nolaila. e nana kekahi i kekahi me ka noho like. no ka mea. ua hoopomaikai likeia oukou, aole kekahi mea o oukou i hooneleia i ka pomaikai.  Aka, oianei (Kaonohiokala) no ko maua mea e hiki mai i o oukou nei, e ike i ka pono o ko oukou noho ana."

 

(Aole i pau.)

 

-HE MOOLELO NO-

RODERIKA o KILADEA

 

KA NAITA KUPAA MAHOPE O KA MEA ANA I ALOHA AI.

-:AME:-

 

KATE MAKAMURAGA

KA U'I NOHEA A HOOILINA OLAIO O KALELOGA

(Unuhiia e S. K. Nawaa.)

 

MOKUNA XIV

 

PIOLOKE MA KALELOGA.

 

"Ua kuhi wau a he pono.

Ka ia la e naue nei;

Hoolalahu i ke kula,

Hou hewa ana i Manua."

 

            Ma kahi e kokoke ana ia Burena ame Baro, he kanakolu hoi mile mai Kiladea aku, e ku ana ke Kakela o Kaleloga.  He hale nani a nui hoi i hanaia e like me ka hanaia ana o na hale o ka lahui Anagela-Nomana, he ikaika hoi kona mau paia a oia no hoi kekahi o na kakela ikaika loa i ikeia maluna o ka aina.  Ua laha aku ka mana o ka eale maluna o kekahi hapauui o ka aina, a he nui hoi na kanaka e hookupu ana i ua eale la i kela ame keia manawa.  Ma kahi o ka mana barona aole no i kaawale loa aku mamua o ko Kiladea.  Ua like no ka nui o ko laua mau kanaka kana a aole no hoi he wahi like ole mawaena o ka nui o  na aina e paa ana malalo pakahi o laua.  Ina ua oi aku ka nui o na eka aina ma Kiladea, aia  no he heluna nui o na kanaka lawelawe ma Kaleloga, oiai no uae ua ikeia aku e lilo ana o Kiladea i mana nui ma ia mua aku, ua hiki ole i ka barona e noho mana ana ia manawa ke noho iho iloko oia hanohano.

            I ka la mahope mai o ka hoi ana aku o ka eale o Kaleloga mai Kiladea aku, e noho ana o Sir Habati iloko o kona lumi mahope e nana ana i kekahi mau palapala.  He mau palapala oihana ano nui hoi a i paa i ka sila ia. o kekahi o keia mau palapala he mau palapala kahiko loa.

            "Aia hoi." wahi ana i hooho ae ai i ka wa i loaa aku ai iaia kekahi o keia mau palapala i paa hoi i ke kuni o ka nohomoi o Wiliama ka Lanakila, a wehe ae la oia a hohola iho la maluna o kona mau uha.  "No keaha la i loaa ole mai ai ia'u he keikikane i hiki ai ia'u ke waiho aku i keia mau palapala malalo o kana malama ana?   He kanaka keiki ole wau i keia manawa."

            "Aope pela e kuu haku!"

            Ua huli ae la ka eale a ike aku la i kona kapena i hilinai nui ia.  Ua komo mai ua kapena la me ka ike mua ole o ka eale, a ua pane mai hoi oia e like me kekahi mea mana nui.  He kanaka aoo keia.  he mau maka oluolu kona; eia nae ua lawa i ka inaina ke hoala ia mai.  Oia nei ke kapena iaia ke alakai ana o na kanaka kaua, a o kona inoa oia o Kimona Malabena.  He kanaka koa oiaio, a he mea hoi i noho loihi loa i ke alo o ka eale: oiai no nae he lehulehu o na kanaka koa e noho ana ma Kaleloga. o Kimona wale no ka mea a ka eale i hilinai ai a i ha'i ai hoi i kana mau mea huna.

            "Aole, aole, aole, e kuu haku-aole oe i nele i ke keiki." i hoomau mai ai o Kimona me kona nee ana mai imua.

            Ua kauoha aku la. ka eale i kona kapena e noho iho ilalo. a mahope o kona owili ana ae i ka palapala, a waiho aku hoi ma ka aoao o kekahi mau palapala, e waiho ana iluna o ke pakaukau, ua huli ae la oia a pane aku la, me ka luliluli malie ana ae o kona poo me ke kaumaha:

            "E Kimona, he olelo oiaio ka'u i olelo iho nei."

            "Aole pela, e kuu haku.  Aole anei ke ola nei no o Magareta??"

            "Mai oi aku ko'u hoomaikai i ke Akua ina aole i ike mai oia i keia ola ana!"

            "Pehea iho la hoi!"  i hooho ae ai ke kapena me ka puiwa nui. "E hoole anei oe iaia aole oia he kaikamahine nau? a o kou loko ponoi no hoi?"

            "Koko!" i hooho ae ai ka eale, me kona ku ana ae iluna a hehi ino iho la iluna o ka papahele. "No keaha la i hoopunipuni a i hookamani iho ai hoi kaua ia kaua iho?  Heaha hoi kou mea i aa mai ai e hoopunipuni mai ia?"

            "Hoopunipuni, e kuu haku!  Ua hoopunipuni anei wau ia oe?

            "Ae, e kuu kapena maikai. Ke manao nei wau ua ha'i aku la wau me ka moakaka loa, a ke manao nei wau ua maopopo mai la ia oe ia mea.  Eia ka ʻ u e i aku nei ia oe: Ia ʻu i hoahewa aku ai ia , oe, ua hoahewa pu iho no wau ia'u iho.  No na makahiki loihi ko'u noho ana me ka manaolana e mare mai ana ke keiki a Kamaki Fizigerela i ka'u kaikamahine."

            "Aole anei oia e hana mai ana pela?" i ninau aku ai o Kimona me ke pahaohao.

            "Ua maopopo no paha ia oe ke ano o Roderika o Kiladea?" i panai aku ai ka eale.

            "Ae e kuu haku, ua kamaaina oia ia'u.  He koa oiaio oia a he keonimana no hoi."

            "Ke manao nei anei oe e mare mai ana oia i ka'u kaikamahine?"

            "Pehea e hiki ai iaia ke alo ae?"

            "Aole oe i ha'i mai la i ka haina o ka'u ninau.  Ua manao anei oe e haawi aku ana oia i kona lima ma kahi aole he wahi lihi o ke aloha iloko o kona puuwai?"

            Ua kau aku la na maka o Kimona maluna o kona haku me ke pahoaohao nui.

            "A." wahi a Sir Habati i pane hou aku ai me ka mino aka ana iho. "He loihi ka manawa a kaua i hoao ai e huna iho i ka oiaio o keia ninau, a i keia manawa ke oili mai nei imua o kaua me kona mau hiohiona ano e.  Aka.." wahi ana i hoomau hou aku ai me kona hehi ino ana iho iluna o ka papahele. "aole loa ana pela.  Ua ike oe a na ike no hoi wau aole i haawi ia mai ua haawina maemae maluna o Magareta: a ke ha'i aku nei wau ia oe. ua oi aku ko'u noonoo nui i keia manawa mai ka wa o kakou i haalele aku ai ia Kiladea.  Ke manao nei wau aia o Roderika iloko o kekahi lumi pou@ kahi i hoopaa ia ai. a malaila hoi oia e noho ai a hiki i kona ae ana mai e hooko i ka mea i hoopaaia.  E ha'i mai. e Kimona heaha kou manao no keia?"

            "He mea oiaio. e kuu haku, aole he hike ia'u ke ha'i aku i ko'u manao e pili ana no keia mea."

            "Aole anei he loaa mai o ka noonoo iloko ou no Magareta, ina ia he wahine mare, e lilo ana oia i mea hoowahawaha loa ia e ke kane?"

            Ua ikeia aku ka ano e o Kimona, a aia oia ke onioni la iluna o kona noho. a e kau pono ana hoi kona mau maka i ka puka. me he mea la aia kona ake nui ia manawa e hemo koke aku iwaho o ka lumi.  O ka eale hoi. ua hele holoholo ae la oia iloko o ka lumi no kekahi manawa, a hoi hou aku ia a noho iluna o kona noho.

            "E Kimona," wahi a Sir Habati i pane aku ai me ka leo malie a kuoo hoi.  "Aole wale no wau i pulama iho i ku nanao no keia hoohui ia o ka'u kaikamahine me Roderika o Kiladea aka ua hana wau me ka ikaika e hoea io mai ia hopena; a ua hana aku po hoi wau me he mea la he hana pono ia, a maluna hoi oia manaolana hookahi wau i hilinai ai no ka pono ka'u kaikamahine.  Iloko oia wihau ana o na noonoo no kona pono ua hana hewa iho wau la'u iho."

            "Pehea hoi oe i hana hewa iho ai ia oe iho?" wahi a Kimona i ninau koke aku ai i ka wa i kuu iho ai kona haku i kana mau olelo.

            "Ua hana hewa iho wau ia'u iho i ko'u wa i hoao ai e hooopunipuni ia'u iho. Ua ha'i aku wau o ka'u kaikamahine kekahi o na wahine maikai loa, a na hoike aku wau ia mea imua o Roderika o Kiladea me ko'u  ha'i pu ana aku iaia o kona hoole ana mai oia no