Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLI, Number 52, 25 December 1903 — Page 3

Page PDF (1.54 MB)

This text was transcribed by:  Pono Sternbergh
This work is dedicated to:  to Kumu Liko

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

NUPEPA KUOKOA, DEKEMABA 25, 1903

 

HE MOOLELO NO

RODERIKA O KILADEA

KA NAITA KUPAA MAHOPE O KA MEA ANA I ALOHA AI.

AME

KATE MAKAMURAGA.

KA U'I NOHEA A HOOILINA OIAIO O KALELOGA.

(Unuhiia e S. K. Nawaa.)

MOKUNA XVIII

KA HOPENA

"A ike aku au ia oe

Olu pono ko'u manao."

            "Pehea iho la keia?" wahi ana i ninau mai ai, me kona nana mua ana aku maluna o Kate ame na eale no hoi. "Heaha keia hana limanui au, e Sir Kamaki Fizigerela, i hana mai ai?"

            Ua huli koke aku la o Kamaki a nana aku la i ka haku o Wikilo me ka huhu a ninau aku la me ka leo okalakala:

            "Heaha kou mea i aa mai ai e kamailio mai imua o'u pela, e Ducana Makamuraga? Ina ua manao oe e loaa aku ka haina kupono mai ia'u aku, he mea pono ia oe ke noonoo mua i kau mea e kamailio mai ai."

            "E Kamaki Fizigerela, he mea pono ia kaua e kualehelehe ole a e kamailio aku ana wau me ka maikai. Ke ike nei wau i ka'u kaikamahine ianei me oe. E lawe aku no wau iaia no Wikilo."

            I ka lohe ana o Kate i keia mau olelo, ua puili loa aku la oia i na lima o Sir Habati me ka haalulu nui.

            "E na lani!" wahi a Sir Habati i hooho ae ai me ka leo malie i hiki wale no i ka opio wahine ke lohe, "ina he ino ke loaa mai ana e malama no wau ia oe me ka ikaika piha o ko Kaleloga oihana kaua"

            "E Ducana Makamuraga," wahi a Sir Kamaki, e pane ana hoi i na olelo a ka haku o Wikilo, "ua kiola aku oe i kau kaikamahine mai kou home aku, a na'u oia i hoopakele mai. E hookuu aku iaia nana no e koho me wai la oia e noho aku ai."

            "Ma ka Pohaku Laa o Tara, ke manao nei wau ua ike no wau i ka'u mea i hana ai. Ua hiki no ia Roderika ke hai mai ia oukou i ka'u haina i haawi aku ai iaia, iaia i noi mai ai ia'u e lawe mai oia ia Kate no Kiladea nei. Ua hana wau i ka'u mea i maopopo ole ai. No ka hookaawale ana aku i ka'u kaikamahine mai ke ala aku @ na mea hoohihia ua koho iho wau i ka'u hana e hana aku ai, a ma ia hana ana ua koho iho wau i na kanaka nana e hana aku ia hana, a ina aole oia i ike mai i ke kumu o ia hana o'u pela, mamuli no ia o ko'u manao ana e ha'i ole aku iaia. Ke hauoli nei wau no ka hiki ana ia'u ke hilinai, e Sir Kamaki, aole oe i ike i kou ku ana mai ko'u alahele no ka'u mea i manao ai, aka aole ia he mea na kaua e noonoo ai. E lawe aku no wau i ka'u kaikamahine i ko'u home, a aole hoi wau e manao ino aku ana ia oe."

            "Aole, aole, e Ducana," wahi a ka eale i hooho mai ai, "aole loa ia he mea pono. Ma o na Anela Hemolele la, aole loa ou kuleana e --"

            "Uwoki e kuu haku," i kahamaha aku ai o Ducana Makamuraga. "He kuleana ko'u e hana ai e like me ka'u mea i manao ai. Aole ka'u kaikamahine he mea nui ia oukou. Aole wau e hoike aku ana i na kumu, aka ke ha'i aku nei wau me ka oiaio ua ahona ia'u ke ike aku iaia e make ana mamua o kona lilo ana i wahine na Roderika. Eia nae ke hoopau manawa wale nei no kakou. Ke hoopii nei wau i ko kakou Bihopa maikai o St. Mary ina paha he mea maikai ole ko'u lawe ana aku i ka'u kaikamahine."

            "He oiaio," wahi a ka bihopa i pane aku ai, "ma ka manao o ke kuikahi i hanaia ai, e pono no ia Ducana Makamuraga ke lawe aku i kana kaikamahine, ina oia e noi mai ana."

            "INA PELA E AE AKU IAIA E LAWE AKU I KANA IAKIAMAHINE!" i hooho mai ai kekahi leo nui iloko o ke anaina, a o keia mea nona ua leo la oia no ka mea i ikeia ma ka inoa o Culena Kilala, a e nee ae ana no hoi ia no kahi e mare ia ai o na opio. "E Ducana Makamuraga, ua hiki no ia oe ke lawe aku i kau kaikamahine, a aole hoi he mea nana oe e hoole aku."

            "E ka lapuwale nui, owai oe?" wahi a Makamuraga i pane aku ai me ka leo okalakala i keia mea nana oia i kahamaha mai.

            "Ua poino anei oe ia'u, e Ducana Makamuraga? E nana mai. Pehea ke ike pono mai la paha oe la?"

            Ua kiolaia ae la ka papale kapu e kau ana maluna o ke poo, a h@ ae la hoi ka lole wawae ame ke palaka, a ma kahi o ke kino k@ nuku, ua oili mai la ke kino o kekahi wahine koa lua ole. He palale loa na mea i hanaia mai, aka nae, ua oi aku ka paha'oha'o i loaa mai mamuli o keia mea.

            "E make oe e pono ai" i hooho ae ai o Makamuraga, "o Nane O'Ruka keia!"

            "Ae, owau o Nane O'Ruka!"

            Elike me ka anapu ana o ka uwila, pela ua haku la o Wikilo i @i ae ai i kekahi pahi pokole mai kona ka@i ili, a lele aku la ma kahi a ka wahine e ku ana, a ina aole i ikeia aku e ala mai ana k@a mea, ina paha ua poino ua wahine la; aka, aia he mau maka ke halona la maluna ona, a he mau lima hoi i makaukau e kupale aku. E ku ana o Hiu Kapena ma kahi e kokoke ana ma ko Nane wahi e ku ana, a e like me ka lele ana o ka popoki e po'i, pela oia i lala aku ai a hopu aku la ma na poohiwi o na haku la o Wikilo a paa aku la iaia mai kona nee hou ana aku imua.

            Mai hiki ole no ia Hiu ke paa aku i ua haku la o Wikilo ina aole i loaa aku na kokua ana iaia; aka o kekahi poe e ku kokoke ana @a, i ko lakou ike ana i ka pahi iloko o ka lima o ua Makamuraga la, @a kuemi mai la lakou ihope, a i ka wa i lilo ae ai o ua pahi la, a nakinakiia iho la oia a paa i ke kaula.

            I ka paa ana o ua kanaka la, ua haalele aku la o Sir Habati ia Kate ma ka malama ana a Kimona Malabulena, a hele aku la oia a hookau aku la i kona mau lima maluna o Nane o O'Ruka.

            "E ka wahine," wahi a ua eale la i pane aku ai me ka nana ponoapono ana aku i ua wahine la, "me kuu wahine anei oe i kona wa e ma'i ana?"

            "Ae, e kuu haku."

            "Mai ka lani iluna!" i hooho ae ai o kamaki Fizigerela, "heaha ka manao o keia? Eia kekahi mea pohihihi maanei i keia manawa. E ka wahine, e pane mai oe!"

            "Ma ka inoa o ke Akua nana wau i hana mai!" i hooho ae ai o Ducana Makamuraga me kona hailiili ana ae, a nana aku la hoi me ka inaina nui, "ina oe e hoopuka ana i kekahi huaolelo, na'u ponoi no e inu aku i kou koko hope loa, ina no ia he mea e lilo aku ai o ko'u ola."

            "E ka lapuwale nui, aole o'u maka'u ia oe. Ma keia mua aku e loaa ana ia'u na hoaloha maikai loa nana e malama mai ia'u, i@a no ma Leinikia. E lawe aku ana no oe i kau kaikamahine me ka hoohewahewa ole iho," wahi a Nane i pane aku ai me ka maka'u ole. Huli ae la oia ia Sir Habati, a hoomau aku la:

            "E kuu haku o Kaleloga, e hoolohe mai ia'u, a e ike no oe i ka nui o ka hewa i hanaia aku maluna ou."

            Ua hoao hou ae la ka haku o Wikilo e lele hou aku maluna o Nane, aka ua paaia aku oia e kekahi lima ikaika, a i ka wa i hoikeia aku ai iaia e hoohina @a no oia ilalo a hoopiha ia aku kona waha i ka lole ua hoopau ae la oia i ka hooikaika ana. Ia manawa no hoi ua akoakoa ae la kekahi heluna nui ma ko Nane wahi e noho ana, no ka mea he nui ka poe i akoakoa ae i ike mua iaia, a no ia mea ua oi aku ko lakou iini e ike hou aku iaia.

            "Ano, e ka wahine, e ha'i mai oe, a e lawe aku hoi i na hooia ana mai ia'u aku e loaa no ia oe na malama maikai ana," wahi a Sir Habati.

(Aole i pau.)

 

KAUNAWAHINE

O KE KULANAKAUHALE O TAREVIS.

KE ALOHA I KA MAKA PAHIKAUA.

MOKUNA VIII.

HUI NA PAHIKAUA, KA AULII ME KA PILIKUA.

            "A o kela lede hoi?"

            "He kaikuahine kela lede no'u. A o na mea elua me maua o ka maua mau mea lawelawe laua."

            "Aole he nui o kahi waapa no kau mau ukana maauauwa ina no ia hana?" i ninau hou mai ai ke Kapena Belasetina.

            "Ma ka lio ka makou hele ana mai no Tarevis mai Palanipoka mai me na holoholona ukana, a no ka pau i ka lilo pela makou e HOI NEI ME KA UKANA OLE."

            "Aole paha he hoi nele loa me keia huakai, no ka mea i ko'u manao aole paha i hoounaia aku nei na loaa o na ukana i hooliloia ma ko lakou alanui i laweia ae nei, aka mai manao oe ua lawa kau mau olelo waha no ka hooiaio ana ia oe iho no kou kulana, a oiai eia ka aina iloko o ka wa hoohuoiia he mea pono e loaa kekahi hooiaio ma ka palapala ma kou aoao i mea e pau ai na hoohuoi ana."

            "Eia me a'u he palapala ae e hele ma na wahi i hoakakaia a ke hauoli loa nei au i ka hoike aku ia mea i hoopauia ai na pohihihi, a i ku ai hoi i ka makemake o na kauoha i waihoia mai nei."

            "Owau ke kapena o ka puali koa i hoonohoia maanei no ka pono o kuu Haku ke Kauna Belasetina, kekahi o na mana ekolu i kuleana maluna o keia kulana, a mamuli o ka hooholo like ana o ko'u mau hoa -- ke Kapena o Tarevis ame ko ke Kauna Winepoka ua kau mai ia'u ka hanohano o ka mana hoomalu o keia kauhale no keia la, a maluna o'u ke koikoi o ke kiai ana i ke komo mai o kekahi e manao ana e kipi i ko makou mau Haku. A ina he mea ku@a mai o ko'u mana ninau alaila ua makaukau keia pahikaua papalina laula e pane nona iho. E ae oluolu mai ana anei oe e pane mai i ka'u mau ninau?"

            "Aole ia he ninau hoopaapaaia," wahi a Rodolofo. "Ua lawa ka olelo a ke aliikoa no'u i na manawa apau. O ka'u wale no e makemake nei e ike ia wai la wau e hoke aku ai i keia palapala o'u no ka hooiaio ana i ko'u kulana. "A iaia e pane ane oia no kona manawa i wehe ae ai mai kona ekeeke lolewawae ae i kekahi palapala a haawi aku la i ke Kapena Belasetina, a oia no kona manawa i nana iho ai a ike koke iho la oia aohe he hiki iaia ke heluhelu.

            Hulihuli ae la oia i ka apana pepa me ka leha pu ana aku i ke Kapena o Tarevis e minoaka mai ana iaia, a pane iho la iaia iho me he la aohe he poe e ae kekahi e ku pu ana me ia.

            "O ke ano no keia o ka palapala," wahi ana iaia iho no, aka he ano pohihihi keia ma ke heluhelu ana i ka poe i maa wale no iloko o ka oihana koa a o ka poe o ka oihanakahuna ka poe i maa i keia ano huapalapala. E oluolu oe e nana mai e kuu hoa o Tarevis i keia."

            Alaila lalau aku la ke Kapena o Tarevis a nana iho la i na huapalapala.

            "Aohe he wahi hoakaka maanei no ka hoike ana he kaikuahine," wahi a ke kanaka i pane aku ai me ka nana pu ana aku ia Rodolofo.

            "He hana maa ole ia i ko Palanipoka i ka hookomo i na wahine. He hiki lakou ke hele i o a ianei me ka loaa pu no nae o ka hoahele, ina he kaikunane a i ole he makuakane a o kekahi mea okoa ae paha i loaa ka palapala e like me kena."

            "Aohe he kipa o ka poe kalepa o Palanipoka ma na lihi kapa muliwai o Mose-le," wahi a ke Kapena Belasetina.

            "He komo maalahi a puka maalalii anei kou kaikuahine mai Tarevis aku?" wahi hou a ka ninau.

            "Me ka hoopaapaa ole."

            "Aohe he hoohuoiia?"

            "Aohe hookahi."

            "Ua ike anei ka Akibihopa iaia oiai oia ma Tarevis?"

            "Ua loaa iaia ka hanohano o ka hele ana imua o ka Akibihopa."

            "Hum!" i hooho ae ai ke Kapena o Tarevis, me ka leha ana aku o kona mau maka maluna o ke kanaka opio. "Alaila ua loli ae nei ke kulana o ke aloalii o ka Akibihopa mai ka manawa a'u i haalele aku ai i kona alo, o ka hookipa wale ia o na kanaka maauauwa imua o kona alo."

            "Ua loaa kela hanohano mamuli o ka hoolauna ana a ka Barona Sigifarai vona Burunofela e noho mai la i Tarevis i keia manawa. Mawaho ae o keia e pakui aku ana wau, no ko'u kulana, aohe koko o ke kulana haahaa e holo nei iloko o kuu kino."

            Alaila haawi hou mai la ke Kapena o Tarevis i ua palapala nei i ke Kapena Belasetina, me ka pane pu ana mai:
            "Ina owau oe aole au e hoapaapa wale aku i kena kanaka, no ka mea i ka nana ana he ano oiaio ka hoike a kena palapala."

            "A heaha ia ia'u," wahi a ke Kapena Belasetina i pane leo nui ae ai me ke ano huhu o ka helehelena. "Aole o Burutika malalo wale no o ka mana o ka Akibihopa a aole wale no hoi malalo o ka mana o ke Kauna Winepoka a pela no hoi i ke Kauna Balesetina, nolaila aole o ka olelo hooholo ma ka mea hookahi aka aia i ka hooholo ana a lakou apau. Aole anei au i pololei ma keia mea e ke Kapena Winepoka?"

            "Pololei oe," wahi a ka Winepoka, aka aia ke koikoi o ka hana o keia manawa maluna ou ke Kapena o ka la, e like me ka kakou i hooholo iho nei."

            "Aohe a'u olelo hooholo i hoopuka iho nei, aka he manao wale no ka'u i waiho aku nei," wahi a ke Kapena o Tarevis. "Aohe no a'u hana maluna o keia mau malihini, koe wale no a waihoia mai kekahi palapala mai ko'u Haku mai a ina he palapala kekahi aia ia nei alaila ua makaukau wau no ka hana aku. He palapala anei kahi au o ia ano?" i ui ae ai ua kanaka nei i ka Emepera.

            Ma keia mau kukaiolelo ana ke ike la ka Emepera i ke komo aku o lakou iloko o ke kulana kupilikii, a iaia e ku ana me keia poe aia ka manao iloko ona e akahele ma ke kukai kamailio ana i ole ai e hooka@ulua loa ia ai ka lakou huakai.

            "He olelo io no kahi a kou Haku i haawi mai ai ia'u nou, eia nae, aole au i manaoio e hiki mai ana ia manawa no ka mea he poe makou i aeia mai e hele iloko o kona mau palena aina me ka maluhia." "Wahi a ua Emepera la i pane aku ai i ka ninau a ke Kapena o Tarevis, a oia no hoi ka manawa i hoea aku ai kekahi wahi keiki e hoike aku la ua makaukau ka mea ai nona.

            Alaila kunou haahaa aku la ka Emepera a hahai aku la mahope o ke kuene, a ma kahi i hoomakaukauia ua noho iho la o Rodolofo e ai i kona ainaahiahi.

            "Heaha kau hana au e manao nei e hana aku i kela kanaka OPIO." wahi a ka ninau a ke Kapena Winepoka.

            "Aia a ike au i ka helehelena o ke kaikuahine, a i kona helehelena i ka maikai ia'u alaila o ka pahikaua ka mea nana e hooponopono aku i ka mea i koe, a i hiki aku ai ma keia kulana e hoolauna aku wa@a@u iho ma ka hoohuoi ana i kona ohana."

            "Aole paha ia o ke alanui maikai loa e hoolauna ai ia oe iho ma ka ike ana i ke kaikuahine, ina ia he mea e lanakila ai a aole paha."

            "E hoomanao oe e kuu hoa," wahi a ua koa nei o ka la, o ka hana a ka pahikaua e hoohanaia ana e ka limaikaika i piha i ka ikaika, oia ke alanui maopopo loa o ka lilo mai o ka makana ina ia he kaikamahine a i ole he puu dala nui paha."

            Ma keia manawa aia ua poe koa la ke nune @a a hala kekahi manawa ua puka mai la o Rodolofo me ke Kaunawahine Tekela no ka hele ana i ka waapa, a ia manawa no hoi ua ku ae la ke Kapena Belasetina no kahi o na malihini.

            "Ua ninaninau iho nei au i ko kaukunane, a o oe wale no koe," wahi a ua Kapena nei i pane aku ai i ke Kaunawahine Tekela. "Nolaila, e oluolu oe e ae mai ia'u e kukai olelo pu aku me oe, a mamua no nae o ke kamailio ana e wehe mua ae oe i kou uhimaka i ike aku ai makou i kou helehelena, a maopopo hoi owai la ka malihini wahine i kipa mai i ko makou wahi hotele nei."

            Ma keia hoolauna mahaoi ana o keia kapena ua puiwa loa ke Kaunawahine Tekela, a mamua o ka puka leo ana mai iaia mai aia hoi ua ku ae la o Rodolofo mawaena o ua koa nei ame ke kaikuahine.

            "E ke Aliikoa," wahi a ka Emepera i pane aku ai, "ua paneia e a'u kau mau ninau apau me ka moakaka lea ame ka piha pono no hoi, a ina he mea aku i koe au i makemake ai e ninau alaila na'u e pane ia lakou e pono ai."

            "E ke kanaka maauauwa," wahi a ua koa nei i pane aku ai me ka huhu nui o ke ano hoohakaka, "o kela palapala au i hoike mai nei aole he wahi e hoike ana he kaikuahine, nolaila HE MEA PONO IA MAKOU E IKE I KA HELEHELENA O KELA WAHINE ina he ano like kona helehelena me kou. E ka wahine he mea pono ia oe e wehe ae i kou uhimaka a mai hookomo ia'u ma ke kulana e lele aku a uhae ae i kena uhimaka mai a oe mai."

            "E hanaia mai anei ia ano hana maluna o kekahi lede imua o ko olua alo e na keonimana?" wahi a Rodolofo i pane aku ai i na Kapena o Winepoka ame Tarevis, "a'u e manaolana aku nei e kupale mai ana olua no keia hana hoino wale?"

            "Aohe o'u kuleana ma ia hana," wahi a ke Kapena o Winepoka.

            "Aole no hoi e hiki ia'u ke hana i kekahi hana ke ole e loaa mai kekahi kauoha mai ka Akibihopa mai ma ka palapala," wahi a ke Kapena o Tarevis.

            Alaila huli ae la o Rodolofo a hawanawana aku la i ke Kaunawahine Tekela, e holo i kahi o ka waapa, a nana ia e ke'ake'a i ke aliikoa, a ke hiki i kahi o ka waapa e kau koke aku me ke kauoha aku ia Konorado e hoe koke iwaho i ka hohonu, a e holo aku me ka hikiwawe e hiki koke ai i kahi i makemakeia me ka nana ole mai iaia, ina no hoi e loaa aku ana lakou ma kana uhai aku alaial hookahi ka hui pu ana i ke koena huakai.

            "E ke Aliikoa," wahi a Rodolofo i pane hou aku ai i ke Kapena o ka la, "ina aole ou makemake e kau mai na hoino a kou Haku maluna ou, alaila ke manao nei au e hookuu oluolu mai ana oe ia maua."

            "Alaila, nau e hoike aku ia i kou kulana ame kou ano imua o kuu Haku," wahi a ua aliikoa nei. "Mai holo oe," wahi hou ana i kahea aku ai i ke Kaunawahine oiai o Tekela e iho awiwi ana i kahi o ka waapa a e anehe aku ana ua aliikoa nei e uhai aku i ke Kaunawahine oia no ka manawa a Rodolofo i wehe ae ai i kana pahikaua aulii a oniu ae la iloko o ka lewa e anaanapa hulali ana i ka maka o ka la, me ke ku kahela ana iho o ua kanaka opio nei mawaenakonu o ke ala.

            "Ho! e na kanaka o Belasetina, e paa mai i kela wahine a mai hookuu iaia e kau iluna o ka waa," wahi a ua aliikoa nei i kahea ae ai. "E nakiikii aku i kela kanaka oluna o ka waapa a paa me ke kaula a hookuu aku i ka waapa nana no e lanahele eku. Ano, e ke kanaka maauauwa ua hiki mai oe i ka manawa e hoohana ai i ko wahi mea paani. E aa mai anei oe e paio mai i keia pahikaua nui?"

            "E hoao no wau e like me ka hiki ia'u." wahi a ke kanaka opio i pane aku ai, "a me keia ke makemake nei au e hoomaopopo mua aku ia oe a i na keonimana e ku mai nei, ua hoao wau ma na ano apau e hana i ka pololei, aole nae i hiki. E oluolu e hookuu aku i kuu kaikuahine me ka maikai a e kau mai na koikoi apau maluna o'u wale no. Eia ka ninau, he hana maa anei i na kanaka o Mose-le nei ke ku paio aku i na wahine e like iho la me keia hana hoohilahila?"

            "O ka wahine, oia ka makana o keia paio a kaua," wahi a ke Kapena Belasetina, me ka hookoikoi ana iho i kona leo.

            Ma ka aoao o na Kapena Winepoka ame Tarevis, ke ku kamahao la laua no ke kulana o na kanaka -- o ke aliikoa Belasetina me kana pahikaua pilikua papalina laula, he pahikaua nui maoli no i kupono maoli no i ua kanaka nei no ka mea he kino nui kona e nele ole ai ka ikeia aku aia ka ikaika ame ka wikani iloko olaila, oiai o ke kanaka opio maauauwa, me kana wahi pahikaua miomio ololi o ke ano aulii maopopo, a i ka na@a aku a keia mau aliikoa aole i like na kulana o na kanaka.

            Ma ka aoao o ke Kapena Belasetina ua wehe ae la oia i kana pahikaua nui a wiliwili ae la iloko o ka lewa me ka hu o ka makani, e hoike maopopo loa ae ana aia ka ai na ka pilkua. Ma kekahi aoao hoi aia o Rodolofo ke ku makaukau la me ka oni paa ana ma ke kahua hookahi me he la he pou ua kukulu paa ai, no ka oni ole, a aole no hoi ana pane leo mahope iho o na wehewehe manao ana i waiho aku ai no ka hoomoakaka ana i ke kulana paio.

            O ka pahikaua aulii a ka Emepera he mea kaua ano hou loa ia ma ia wahi no ka mea o kahi maa mau o ka hoohanaia o keia ano mea kaua oia no o Suitalana, a i na la opio o ka Emepera i loaa ai iaia ka ike piha o ka hoohana ana i keia mea make i maopopo nui ole i kona aina.

            Emoole a hakalia ole no hoi ua hoomaka koke iho la ka paio, ka hakaka ma ka pahikaua -- o ka aulii me ka pilikua, a i ka ha-una mua no a ka pilikua, ua puehu liilii ae la ka lepo o ka honua no ka mea ua lele mai la ua Kapena nei me kona ikaika nui a hahau mai la i ke kanaka opio me kana pahikaua nui, a ina io no i loaa i kela ha-una mua ina ua lilo ke ola o ke kanaka opio, aka aole pela, no ka mea, me ka nui eleu ka alo ana o ua kanaka opio nei a moni a@a ua pilikua nei i ka lepo.

            Ma kela alo eleu ana a me ka mikioi no hoi ka hana ana, a oiaio a@a ka oi winiwini o ua pilikua nei iloko o ka lepo, ke kumu i ano hio mai ai ke kulana o ke Kapena imua, oia no ka manawa i onou aku ai ua kanaka opio nei i ka maka o kana aulii i ka pu-a-i o kona hoa paio, a me ka mikioi no hoi ka hanaia ana, a oiai oia wale no kahi aole i pale paa ia e like me ka nui kino, emoole kiki ana ke koko iwaho me he wai la o ka iliwai e kiki mea kanu ia ana. Aole i loheia ka nunulu, aka holopuni koke ae la ka haikea malunao ke helehelena, a lo-la ana me he kanaka ona la a pa-hu ana i ka honua, me ka waiho make ana, a hemo aku la no hoi ka pahikaua nui mai ka umii aku.

            Mai ka manawa a na malihini i komo ai i keia kauhale a hiki i ka manawa paio maoli ana ma ka pahikaua, aole i loheia kekahi hauwalaau leo nui ana o ke ano haunaele, oiai he maluhia wale no a hamau no hoi, a oiai he wahi @iku ia o ka @ makani ole pela i oi loa aku ai ka hamau leo ana, aka i ka manawa i halulu ae ai ma ka haule pa-hu ana o ke Kapena Belasetina oia no ka manawa i uluaoa ae ai ka haunaele ma ke kahea ana ae o ka Lutanela o ke Kapena i make i kona poe koa ma kona ike ana i ka make o kona poo.

            "E ala e na koa Belasetina," wahi a ua lutanela nei. "Eia ko oukou Haku ua pepehiia a make. E hoopuni a hopu aku i ka mea pepehikanaka, make a ola e hopu aku iaia a paa. Balesetina! Balesetina! e ala, e ala."

            "E noi aku ana wau ia olua e ku pale no'u," wahi a ka Pukuniahi o Palanipoka i ui aku ai i na aliikoa i koe iho. "Ua palo aku wau ma na rula maoli o ka oihana hakaka ka-ka-pahikaua." Ke ku nei au ma ka pono io maoli o ia mau rula me ka hiki ole ke ke'ake'a ia mai."

            "Belasetina! Belasetina! Belasetina!" I olowalu ae ai na koa Belasetina a e o anaanapa ana hoi na pahikaua ame na ihe ame na mea kaua like ole i ka maka o ka la, e aniia ana hoi iloko o ka lewa, a e holo-ke ana hoi na koa ma na wahi like ole o ke kahua o ua kauhale nei.

            "Ua pololei kana olelo," wahi a ke Kapena o Tarevis, "ua paio aku oia ma ka pololei a ua loaa ka lanakila a he mea pono oia e hele aku me ke ke'ake'a ole ia.

            "Aole e like loa pela," wahi a ke Kapena. "Aole kela he ka-ka-pahikaua ku i ke kaulike aka he hana na ke Kiabolo. E hopu aku iaia ame kona poe a hoopaa iloko o ke Kakela."

            Ma keia manawa ua ulupuni ae la na koa a emoole ua puni ae la o Rodolofo i na koa eia nae aole e hiki ia lakou ke hookokoke aku i ke kanaka opio, no ka mea, aia kana pahikaua aulii ke niniu poahi la iloko o ka lewa.

            "E o aku i ka ihe," wahi a kekahi, "oia ka mea hiki ke kokoke aku i ona la."

            "E pahu aku ma ka waha a ma ka maka a ma ka puuwai," i leo nui ae ai kekahi poe koa."

(Aole i pau.)