Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLI, Number 52, 25 December 1903 — KAUNA WAHINE O KE KULANAKAUHALE O TAREVIS. KE ALOHA I KA MAKA PAHIKAUA. [ARTICLE]

KAUNA WAHINE O KE KULANAKAUHALE O TAREVIS.

KE ALOHA I KA MAKA PAHIKAUA.

MOKUNA VUI. HUI N'A PAHIKAUA. KA A*ULII ME KA PILIKUA. "A o kela leiie lioi?" "He kaikuahine kela lede no'u. A o na mea ehia me maua o maua man mea lawelawe laua." * u Aole he nui o kahi waapa 110 kau mau ukana maauauwa ina po ia hana?'* i ninau hou mai ai ke K.apena Belas?etina. 4i 3la ka lio ka makou hele ana mai no Tarevis mai Palanipoka mai me na holoholona ukana, a 110 ka pau i ka lilo pela mukou e HOI NEI ME KA UKANA OI<E. n "Aole paha he hoi nele loa ma keia huakai. 110 ka mea i ko'u inanao aole paha i hoounaia aku nei ua loaa o na ukana i hooliloia iiei'ko lakou alanui i laweia ae nei, aka mai mauao oe ua lawa kau mau oleu) waha no ka «hooiaio ana ia oe iho 110 kou kulana, a oiai eia ka aina iloko o ka wa hoohuoiia*lie mea pono e loaa kekahi hooiaio ma ka palapala ma kou aoao i mea e pau ai na hoohuoi ana." <% Eia īue a'u he palapala ae e hele ma na wahi i hoakakaia ake hāooli loa nei au i ka hQike aku ia i hoo|Kiuia ai na poliihihi. n i ku ai hoi i ka makemake o na kauofoa i waihoia mai nei. ? *

' <4 Ōwau ke kapena o ka puali fcoa i lioonohoia maanei no ka pono o kuu Haku ke Kauna Belasetina, kekalii o na mana ekolu i kukana maluna o keia kulana, a mamuli o ka hoohplo like ana o ko'u mau hoa—ke Kapena o Tarevis ame ko ke Kauna Wine{>oka ua kau mai ia'u ka hanohano o ka mana lioomalu o keia kauhale no keia la, a maluna o'u ke koikoi o ke kiai ana i ke komo mai o kekahi e manao ana e kipi i ko makou mau Haku. A iua he mea ku eia mai o ko'u mana ninau alaila ua makaukau keia pahikaua papalina laula e pane nona iho. E ae oluolu anei oe e paue mai i ka ? u 'mau ninau?"' "Aole ia he nLnau hooj>aapaaia," wahi a Rodolofo. u Ua lawa ka olelo a ke aliikoa no'u i na mana'wa apau. O ka'u wale no e makemake nei e ike ia wai la wau e hoike aku ai i keia palapala o u no ka hooiaio ana i ko'u kulana. "A iaia e pane ana oia no kona manawa i wehe ae ai mai kona ekeeke lolewawae ae i kekahi j)a!apala a haawi aku la i ke Kapena Belasetina. a oia no kona manawa i nana iho ai a ike koke iho la oia aohe he hiki iaia ke heluhelu. Hulihuli ae la oia i ka apana pepa me ka leha pu ana aku i ke Kapena o Tarevis e minoaka mai ana iaia", a pane iho la iaia ilio me he la aohe lie poe e ae kekahi e ku pu aua me ia. "O ke ano 110 keia o ka palapala,"- wahi ana iaia i-ho no, aka he ano pohihihi keia ma ka ana i ka poe i maa wale no iloko o ka oihana koa a o ka poe o ka oihanakahuna ka poe i maa i keia ano huapalapala. E oluolu oe e uana mai e kuu hoa o Tarevis i keia.* ? Alaila lalau aku la ke Kapeua o Tarēvis a nana iho la i ua liuapalapala. . l 'Aohe he w r ahi lioakaka niaanei no ka hoike ana lie kaikuahine/' walii a ke kanaka i pane aku ai me ka nana pu ana aku ia Kodolofo. "lh* hana maa ole ia i ko Palanipoka i ka hookomo i na wahme. Hi' hiki lakou ke hele i o a ianei me ka loaa pu no nae o ka hoahele, iua lie kaikunane a i ole he makuakaue a o kekahi mea okoa ae palia i loaa ka palapāla e like īue kena." * "Aohe ihe kipa o ka poe kalepa o Palanipoka ma na lihi kapa iuuliwai o Mose-le.'' wahi a ke Kapena I^lasetina. "He komo maalahi a puka maalalii anei kou kaikuahine mai Tarevis aku? ,? wahi hou a ka ninau. "Me ka hoopaapaa ole." Aolie lie hoohuoiia?" 'Wolie -hookahi/' .1 '•l'a ike anei ka Akihihopa iaia oiai oia ma Tarevis? • "Ua loaa iaia ka hanohano o ka hele ana imua o ka Akihihopa.' '•Huin!" i liooho ae ai ke Kapena o Tarevis, me ka leha ana aku o kona mau maka maluna o ke kanaka opio. "Alaila ua loli ae nei ke kulana o ke aloalii o ka Akihihopa mai ka manawa a'u i luialele aku ai i kona alo, o ka hookipa wale ia o na kanaka maauauwa imua o kona alo." # "Ua loaa kela hanoliano mamnli o ka lioolauna ana a ka Barona Siirifarai vona Burunofela e noho mai la i Tarevis i keia manawa. Mawaho ae o keia o pakui aku ana wau, no ko'u kulaua, aohe koko 0 ke kulana haahaa e liolo nei iloko o kuu kino." Alaila haawi hou mai la ke Kapena o Tarevis i ua palapaia nei 1 lee Kapena Belasetina, me ka pane pu ana mai: "Ina owau oe aole au e hoapaapa wale aku i kena kanaka, no ,ka iaea i ka nana ana he ano oiaio ka hoike a kena palapala." "A heaha ia ia'u," wahi a ke Kapena Belasetina i paue leo uui ae ai ine ke ano luihu o ka helehelena. "Aole o Burutika malalo wale 110 o ka mana o ka Akihiliopa a aole wale no hoi malalo o ka j ' mana o ke Kauna Winepoka a pela no hoi i ke Kauua Balesetina. | nolaila aole o ka olelo hooholo ma ka mea hookahi aka aia i ka hooholo ana a lakou apau. Aole anei au i pololei ina keia mea e| ke Kapena Winepoka?" . "Pololei oe, ? - wahi a ka Winepoka ? aka aia ke koikoi o ka hami o keia manawa maluna ou ke Kaj>eua o ka la, e like me ka kakou i hooMolo iho nei." ■ t4 Aohe a*u olelo hooholo i hoopuka iho nei, aka he manao wale no ka'u i wailio aku nei." wahi a ke Kapt?na o Tarevis. "Aohe n« hana maluna o keia mau malihini» koe wale no a waihoia laui kekahi palapala mai ko ? u Haku mai a ina he palapala kekahi i»ia ia nei alaila ua makaukau wau no ka hana aku. He palapaia am 4 i kahi au o ia anoV i ui ae ai ua kanaka nei 1 ka Emepera. Ma keia man kukaiolelo ana ke ike la ka Emej>eru i ke komo aku o lakou iloko o ke kulana kupilikii. a iaia e ku ana uie kem po<> aia ka inKnao iloko ona e akahele ma ke kukai kamailio ana i ole ai e hooka'ulua loa ia ai ka lakou huakai. u Hp olelo io no kahi a kou Haku i haawi mai ai ia u uou f eia nae, aoie au i manaoio e hiki mai ana ia manawa no ka mea he poe makou i aeia mai e hele iloko o kona mau palena aiua me ka maluhia. v "Wahi a ua Emepera la i pane aku ai i ka ninau a ke Knpena o Tarevi«, a aia no hoi ka manawa i hoea aku ai kekahi wahi keiki e hoike aku la ua makaukau ka mea ai nona. Alaila kunou hanliaa aku la ka Emepera a hahai aku ia mahope o ke kuene. a ma kahi i hoomakaukauia ua noho iho la o Rodolofo e ai i kona ainaahiahi m kau hana au e manao nei e bana*aku i keia kaiiaka OPIO. n wahi a ka ninau a ke Kapena Winepoka. -Aia a ike au i ka heleheiena o ke kaikuahine. a i kona heleheleoa I ka maikai ia'u alaiia o ka pahikaua ka mea nana e hooponopono aku i ka me** i koe, a i hiki aku ai ma keia kulana e hooiauna aku wauia'u iho ma ka hoohuoi ana i kona ohaaa.^ -Aole paha ia o ke alanui maikai ioa e hoolauna ai la oe iho ma ka ike ana i ke kaikuahine, ina ia he mea e lanakila ai a aole hoomanao oe e kuu boa, w wahi a ua koa $ei o ka o ka hana a ka pahikaua e hoohanaia ana e ka limaikaika i piha i ka iknlka. oia ke alanui maopopo loa o ka lilo eai o ka makana ina ia he kaikamahine a i ole fee puu dala nui v Ma*keia manawa aia ua poe koa la ke aune la a haia kekahi manava ua puka mai la o Bodoiofo me ke Kaunawahine Tekeia oo ka l»ele ana i ka waapa, a ia manawa no hoi ua ku ae la ke Kape*a Bek*aeiina no kahi o na malihini. t „ nin&mnau iho nei au i ko kaikunane, a o oe wale wahi a ua Kapena iiei i pane aku ai I ke e oluolu oe e ae mai ia a e kukai olelo pu *** *

mamua no nae o ke kamailio ana e wehe niaa ae oe i kou uhimaka i ike aku ai makou i kou heleheleua» a luaopopo hoi owai |a ka nwlihini w;ihine i kijm nmi i ko makou wahi hotele nei." Ma keia lHK»la\nui uiahaoi aua o keia kaj»ena ua puiwa lo;i ke Kaiinuwahine Tekehu a nninuia o ka puka leo ana mai iaia mai aia hoi ua kn ae la o Kodolofo mawaena o ua koa nei ame ke kaikuahine. •'E ke Aliikoa," wahi a ka Kmepera i pane aku ai. "ua paneia e a'u kan mau ninau apau me ka mo;ikaka lea ame ka piha |K>no ao hoi, a ina he mea akn i kw au i makemake ai e ninau aiaila na*u e |>*ine ia lakou e pono ai. M . • "E ke kanaka maauauwa," wahi a ua koa nei i pane aku ai me ka huhu nui oke ano iiwhakaka, "o kela palapnja # au i hoike mai nei aoie he wnhi e hoike ana he kAikuahiue. nolaila UE MKA i*OM> I V MAKOU E IKE I KA HELEHELENA O KEIA WAHINE ina he ano like kona iielehelena me kou. Eka wahine he mea jn>no ia oe e wehe ae i kon uhunaka a mai lu.K»koiuo ia'u ma ke kulana e lt*le aku a uhae ae i kena uhimaka luai a oe inai."

"E hanaia mai anei ia ano hana maluna o kekahi hnie iiuua o ko olua alo e na kooiiinuuui?" walii a Ho<iolofo i iwuio aku ai i na Kapeuu o Wiiio|H)ka ame Tarin'is, "a*u e manaoiana aku nei e kupf.lt» mai iuia olua uO keia hana hoino waie?" 4 'Aohe o*u kuleana ma ia haua.*' wahi ake Kapena o ine|K>ka. -Aole no hoi e hiki ia u ke hana i kekahi hana ke ole e Uma raai kekahi kauoha mai ka Akihihopii mai ma ka paiapala," wahi a ke Kapena o Tarevis. Alaila huli ae la o Rodolofo a hawanawana aku la i ke KaunaAvaliiue Tekela, e holo i kahi o ka waa|w. a nana ia e ke'ake'a i ke aliikoa, a ke hiki i kahi o ka waapa e kau koke aku me ke kanohX aku ia Kouomiio e lioe koke iwaho i ka hohonu» a e holo aku lue ka iukiwawe e liiki koke ai i kahi i inakemakeia me ka naua ole mai iaia, ina uo hoi e loaa aku ana lākou ma kaua uhai aku alaila hoo kahi ka hui pu ana i ke koena huakai. U E ke Aliikoa." wahi a Ro<iolofo i iKine hou aku ai ike kapena 0 ka la, "ina aole ou makemake e kau mai na hoino a kou Haku maluna ou, alaila ke manao nei au e hookuu oluolu mni aua oe ia m»iua." "Alaila, nau e hoike aku ia i kou kulana ame kou ano īmua o kuu Haku" wahi a ua aliikoa nei. "Mai holo ot\ v wiUii hou ana 1 kahea aku ai i ke Kaunawahine oiai o Tekela e iho awiwi ana I kahi o ka waapa a e anehe aku ana ua aliikoa nei e uhai aku i ke Kaunawaliine oia no ka manawa a Kodolofo i wehe ae ai i kana pahikaua aulii a oniu ae la iloko o ka lewa e anaauapa hulali ana l ka maka o ka la, me ke ku kahela ana iho o ua kanaka opio nei mawaenakonu o ke ala. , "Ho! e na kanaka o Belasetiua % e paa īuai 1 kela walune a mai hookuu iaia e kau iluna o ka waa," wahi a ua aliikoa nei i kahea ae*ai. "E nakiikii aku i kela kanaka ōluna oka waapa a paa me ke kaula a •hookuu aku i ka waapa nana no e lanaliele aku. Ano, e ke kanaka maauauwa ua hiki mai oe i ka mauawa e hooluina ai i ko wahi mea paani. Eaa mai anei oe e paio mai i keia pahikaua MliV v .'..,11 : i% E hoao no wau e like me ka hiki ia'u.' waln ake kanaka opio i pane aku ai. "a ma keia ke makemake nei au e hoomaopoj»o mua aku ia oe a i na keonimana e ku mai nei, ua hoao wau uu» na ano apau c hana i ka pololei, aole.nae i-hiki. E oluolu e hooktiu aku i kuu kaikuahine me ka maikai a e kau inai na koikoi apau maluua o'u wale no. Eia ka ninau. he liana maa anei ina kanaka o Mone-le nei ke ku paio aku i na wahiue e like iho la me keia hana lioohila* Wīa?" . . , i. "O ka waliine, oia ka makana o keia paio a kaua, \uuu aKe Kapena Relasetina, me ka hookoikoi ana iho i kona leo. » Ma ka aoao o na Ivaj)ena Wine|H»ka ame Tarevis. ke ku kama* hao la laua 110 ke kulaua o na. kauaka —1> ke aliikt»a IWlaBetina me kana pahikaua pilikua papalina laula, lie pahikaua nui ma<»li no i kupono maoli no i ua kannka nei no ka īuea he kino nui kona e nele ole ai ka ikeia aku aia ka ikaika ame ka wikani iloko olaila, oinl o ke kanaka opio maauauwa, me kana walii pahikaua iniomu> oloh 0 ke auo aulii maopopo, a i ka naua aku a keia mau aliikoa aole iike na kulana ona kanaka. , , Ma ka aoao o ke Kapena Relasetina ua wehe ae la oia i kana pahikaua nui a wiliwili ae la iloko o ka lewa ine ka hu o ka niakani, e lioike maopopo loa ae ana aia ka ai na ka pilikua. Ma kekahi aoao hoi aia o Rodolofo ke ku makaukau la me ka oni paa ana ina ke 1 ahua hookahi me he la lie pou ua kukulu paa ia. 110 ka oiii ole, a aole 110 hoi ana pane leo mahoi>e iho o na wehewehe inanao ana \ wailio aku ai no ka lioomonkaka ana i ke kulaua paio. C) ka pahikaua aulii a ka Emepeni lie mea kaua ano hou loa ia ma ia wahi Uo ka mea o kahi maa mau o ka hoohanaia o keui auo luea kaua oia no o Buitalana, a i nn la opio o ka Eiuoponi i loaa iū iaia ka ike piha o ka hoohana ana i keia mea make i maof>o|>o nui ol'- i kona aina, , . . . . Einoole a hakalia ole 110 lioi ua hoomakn koke iho la ka t»aio. Ka liakaka ma ka pahikaua—o ka aulii me ka pilikua. a i ka ha-uua inua 110 a ka pilikua, ua puehu liilii ae la ka lej>o o ka lionua no kn inea ua lele ma'i la ua Kaj>ena nei me kona ikaika nui a Imhau mai la i ke kanaka opio nm kana iwhikaua nui. a iiui 10 no i loaa i kela ha-una mua ina ua lilo ke ola o ke kanaka opio, aka aole \h \iu no ka niea. me ka nui elen ka alo ana o ua kanaka opio nei a moiu nua na pilikua nei i ka le|>o. . Ma kela alo eleu ana a uie ka mikioi no lim ka hana ana, a oiaio a:a ka oi winiwini o ua pilikua nei iloko o ka lrpo, ko kiimu i ano hi o mni ai ke knliin» o ke KaiH-na iimin. ..ia n»mamiwu i onoi aku ai na kanaka opio nei i ka wakn o kana auln i k« |»i a i o kon.i li..a me ka mikioi no hoi ka linnaia ana, a oiai oui ■ «uk- no kahi nole i pale paa ia e.like mc ka mii kino. emoole kiki ana k<koko iwalio me he W ai la oka lliwni e kiki inea kanu ia ana. A»« i loheia ka nnnulii. aka holopmn koke ne la ka hniki.i al "^ 0 ka helehelena. a lola ana im* he kanaka ona la a " : kiltl , l honua ? me ka waiho make ana. a hemo aku la uo hol ka |>ahikau.i " Jl Mai ka mamiwn ana inalihini i koino ai i keia kauluile a ka inanawa paio uiaoii ana ma ka pahikaun. aole i loh«ia krk»W liaunalaau leu līui aua o ke ano haunaele, oial he uiaiuhla nuile no a haman no hoi. a oiai he wahi la iku ia o ka »u n** ~i loa aku ai ka hamau leo aua. aka ika manawa i ha ' u,u a ' n "|' , ka haule pa hu ana o ke Kapena Kelawlma «w no ka nianawa i uluaoa ae ai ka hauna.-le ma ke kuhea ana ae o ka l ' u,an, ' la "J"' KniH-na i make i koua poe koa ma kona ike ana t ka nwke o kona ala e na koa Belaeetina." wahi a ua lutaoela nei. "Eia_ko oukou Hakn ua pepehiia a make. E hoopuni a l»opu aku ika pei*-hikanaka. make a olae hopu aku iaia a paa. Bale»etina. Balenoi'a'ku ana wan ia olua e ku pale nhi o I'alauipoka ini aku al ina aiiiko* l: koe iho. U P«»o •» wuu ma na rula maoli o ki oihana hakaka ka ka-p«bikaua. ku nei an ma ka pono io maoli o ia man mia me ka hlkl ole ke Bela«etin*! BeU«etinar i oiowalu »e al BrfS«rtUia a e o anaanapa »n» hoi ua pahikaw m. a kaoa iike oie ika maka okala,e " k , tahM a ana hoi na koa ma na walu like ole o *« o kana olelo." wahi a ke Kapeoa aku oia ma ka poiolei a ua ioaa ka ianakila a he «#«• po»° akn me ke ke'ake'a ole ia. ' . "Aoie keia he "Aole e iike ioa peia," wahi a ke Aole eew ne ka ka-pahikaua ku i kek.ulike aka «ke Kiaholo. k hopu akn iaia awe kona poe a hoopu Hoko o ** j „ Ua keia manawa na uiupuni ae ia _na koa »' akg |a o Kodoiofo i na ko« rfa nae aole e hik» «ai iakon hl Ike kanaka opio. no ka aia kana pahiUna anlii ke ni«« P°"' to wahi a kekahi, "oia ka M hiki k. kokoke In*ka w*a ama ka makaam. k» I»»