Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 1, 1 January 1904 — Makai Kiu KALOKE HOME AME KA Hihia i Huliia me ka Noeau [ARTICLE]

Makai Kiu KALOKE HOME AME KA Hihia i Huliia me ka Noeau

MOKI"XA IV. SIR. HANALE BASERAVILA. K ike aku ana <*• i na afKin mamaa o kou haaK'le ana īlio ia „, i. .• Sir Hanalp." wahi a Kalolie I panai aku ai._ E pono i» i keia imioawa »* ihm»d«ki 110 keia luea pohihilii a Kak<>u i «»i ik«* nei ua hewkuikaiia ae* a hooanaia inai i ke ahiahi nei. , t n» i nn* (h* k.. kope o ka nnpepa Manawa o nehinei. e Wakekomi. -Kia ua jH'|»a la nia keia kihi.* 7 K olnolu anei «e e lawe niai—o ka aoao maioko— ma oe e !:i"lu ana. nie ka manao alakai." 1 ka loaa ana aku o ua pepa ,u.t na hoomau iiou aku la ia,—'Me manao ano nui keia e pin ana k.t lioopae lMite'ole mahina o na waiwai komo mai. Ina oukou e . mai ana e heluhelu aku wan i kekahi mau inanao pokole. •Oiai i ;< •» hauoli oe k*- ike iho o kou hana nui a i oie o kou [>ono ponoi fM».»j:i.iiioiia ana ma o ke kanawai auhau dute. aka nia ka noon<>o i . :ana he k 1111 iii no ia e hookaawele ana mai ka aina aku no ka i iMilii i ka waiwai komo mai na aina e a hoohaahaa iho hoi i ke ihi» oia o ka aina e like nie na mea i manaoia a ikeia. Peliea : !.i kou manao i keia, e Wakekona?' wahi a Kaloke ine ka • .i?!ia hauoli ame kona puili ana ae i kona mau 4 Aole • i ♦ »ii manao ke oiaio nei ka*u muu mea i iuanao mua ai. ? ,i kaii aku la na maka o Kauka Matimea iluna o Kaloke me ka . a O Sir Hanale Ha«ekavila hoi ua nana aku la ia me ke palia'oAole wau i ike nui no ia mea he auhau dute {fme na mea like uno," wahi a Sir Hauale. *%\ka. ine he mea la ua loaa aku la K.ikoii kekahi mau mea e pili ana no kena leta.* r •• Ke manao nei wau. e Sir Hanale, eia kakou ke komo kukonui n loa aku nei maluna o keia mea. O Wakekona nei ka mea i ... i ke ano o ka'ii mau hana t aka ke manao uei wau aole oiā 1 «ti!iaopoiM» loa mai la i keia n\ea." ■ He oiaio kau. e Kaloke. a ke hooia akn nei no hoi wau aole I ..;i:i aku la ia'u kahi i pili ai o keia mau niamala olelo ma.kau ri.iu mea i heluhelu mai nei/* "Kia nae hoi, e kuu Wakikona maikai, ua moakaka pono loa na in.'.i apau ame na huaolelo i laweia. E Uoomaopopo ae kaua i na u.i«»Ielo v lawe ae ai mai ka manao i ik'eia ma ka nnpepa penei: • < ii,r* "(H* ke" "kon" "nui" V' "ke M W "kupono" "he kunui" l< e I...Okaawale" -mai" **aku" "no" u a" "ola'- u mea M "inanaoia" e eki ana hoi ia "ia" ma ka hapa hope o "manaoia." Aole anei ou k' ae i kahi i laweia mai ai o keia mau liuaolelo?" "Auwe no hoi e!" i hooho ae ai o Hii* Hauale. "He kiekie mao"!i kou akamai. e Kaloke." 4 *lna aia kekahi mau manao kanalua ua hiki ke hoopauia ae ia 'nanao ma ka nana ana i ka huaolelo *e hookaawale' i okiia mai keia m.inao aku, a no ko'u akamai. e Sir Hanale, e hoomanao oe o kela ~me keia no kana hana iho. a o keia hoi ka'u ai ame ka'u i a. "11,. mea oiaio. e Kaloke. ua oi aku keia mau mea a'u e ike nei •uainua o ka'u mau mea i ike mua ai." wahi a Kauka Matimea. Aole e lūki ia'u ke ike aku i ka liiki i kekahi mea ke i mai ua laweia it;ii keia uiau huaolelo mailoko mai o kekahi nupepa ine ka ha i pu nai i ka nupepa nona ka mauao i laweia uiai. a o keia au i hoike mai !. i oia kekahi mea ano pohihihi loa. Pehea.ln i hiki ai ia oe/ -Ke manao nei wau, e Kauka Matimea. ua hiki loa ia-oe ke ike ; ka like o|e o kr* i»oo o ka Paele mai ko ka Esekimo mai ma ka haha "He oiaio ia." " A |H>hea oe e ike ni?" •;N*» ka uiea oia ka'u hana; o na kuiun no hoi ua maopopo Hw. 3.it11 i» k,> j«»o, ka wiwi o ka papalina, ka apiipii o ka — : — keia no hoi ka*u hana." i pane aku ai o Kaloke me kā pau o ka Mauiuea kauuiUio aua. **a o ka'Hke ole he mea maōpopo■a. Ma ka ike a ko'u maka ua hiki ia'u ke ike i ka like ole inawaena .. na hua kepau o ka nupepa Manawa ame ko na.pepa e puka ahiahi iiei. e like hoi nie kou ike ana i ka like ole mawaenaAv ka Paele .:uie ko ka Kkekimo. O ka hiUl ana ke ike i ka like cfle mawaena o ua ua kepau kekahi pepa ine kekahi oia kekalii ike kupono loa e loaa i kekahi mea e hana nei i ka hana a'u e hana nei. a no'u hoi ua hana wau i ko'u wa opio ma ka hana pa'i palapala a ua ike wau a kamaaina i na liua o ua pepp lA k iHis Mereury ame Na Meahoo Kakahiaka Koiuohann. O na hua o ka [H»pa Manawa he maumea hou ia i ko'u mau maka. a iu» ia uiea aole he wahi e ae a*u e manao ae ai ua laweia niai keia mau huaolelo o keia pepa wale no. A oiai ua lianaia l.eia hana ma ke ahiahi nei, nolaila. ua ioaa mai ka ike o ka pepa wule no o ke ahiahi nei kahi e ioaa ai.'"K like uie ka.hiki ia'u ke hoomaopopo aku ma kau mau olelo, « Kalok*'." wahi a Sir llanale, "na kekahi mea i oki iho i keia mau huaolelo ine ka upa," "Me ka upa-kui." wahi a Kaloke, u Ua hiki ia w ke ike iho i ke •iuo o ke oki ua okiia me kekahi upa pokole oiai he elua manawa i **ia ai ka huaoleio 'e hooki\awaU\- " H)ia io no. t*a okiia ae un mea la me kekahi upa maka pokole a iho me ka mea hoopipjli-——." "Aole uie ka mea hooplpili, aka nie ka liulaau.' 4 i pane aku ai o «\aloke. "Pela io no. Kia nae ka'u mea e paha'oha'o nei. pehea ia hoi • *iwnn maoli ia ai ka huaolelo 'kula' me ka iawe ole ia mai ka pepa mai?" ka mea aoie he hua oia ano i pa'iia," wahi a Kaloke. ma oia iho la. alaila. ua maopopo ae ia, Ua loaa anei ia oe tnau mea e ae ma keia leia, e Mr. Kaloke?" "He ehia a'u mea e ike nei v eia nae hoi ua hooikaika maoii no •A mea mum i haua i keia hana i ka hunu ana i na mea e ikeia ai. nana iho oe ma ka inoa i kauia ai mawaho o ka wa-hi ieta e ik<> af*a oe ua |x»no kakauia, O ka uupepa Manawa aoie ia he poi>a laweia »nt nuni ajmu. aka na ka poe i hoonaauao maikai ia. Ma ia ano ? ; mo kaua ua hakuia keia leta e ka mea i naauao me kona manao * r*u»le iaia iho aole ona nanuao, a ma ia hana ana i mauao ai oia e !suna iho t kona iima kakau ua nmuao oia e kii aku i ka manao i ikeia e na uiea apau a i ole i ikeia e oe. Eia hoa no, e ike ana aoie i hoopiiaia keia mau huaoielo ma ka laina pololei a e ike ana oe ua haia ae kekalu huaolelo maluna o kekahi. E nana iho oe i ka huaolelo •oia,' ua hala aku ia mai kahi kupomu Malia jmha ua puapualiulu a pihoihoi ka mea nana i oki i keia mau huaoieio, O ko*ti manao e kauiele ana wau mainna o ka mea hope» a he mea maoj)opo no hoī ka mea nana keia leta e pihoihoi ana no oia. Ina ua awiwi a puapuahulu oia. aiaila, e iwia ana keia ninau ano nui, heaha ia kona niea i puapuaiiuiu ai oiai o ka leta e hoounaia aku ana i ke kakaluaka oni «» kekahi la ae e loiia aku ana uo ia ia oe mamua o kou haalele aua i ka hoteh\ l'a niaka'u auei ka mea naua i haku keia mau tnanao —« owai hoi kaiui mea i maka'u ai?" "Ka, ke hoea aku nei kakou i kahi e pono koho wale ai, v wahi a Kauka Malimen. \ iho ke hoe* aku nei kakou i kahi e kaupaona ai a koho iho ī ka uiea oiaio. lle oiaio e koho waie ana, aka eia me kakou leknhi niau mea e hmiknmu ai i ka hana. Ano, e olelo nei oe he k«ho wale. aka. ke inanao nei wau na hanaia keia hana iioko o kekahi liolele." . ■ ' % 'Pehea iho i hiki ai la oe ke olelo ae pela?" "lna o* e luina pono una o ka piHkia i loaa aku i ka mea nana i kakan oia no ka inika aiue kn peni. Ma kahi wahi m mahae ae ka peni » palua hoi ke kakau ana, a he eiua a ekoiu hoi manawa i im\m «1 ka ialka, * hoike tum ia aole he nni loa o ka inika iloko o ka Ipa. Ina o ka peoi ame ka inika a na ka mea nana 1 kakan i keia teta, ik«4a e man ana no ko iaua ano, a he hookahl no hoi ano

joiia ana. Ma ka imtele. kahi nni o fca poe e noho ana be nui na ano j a ua iike ole hoi na |ieni. Aoie o u kanalna Jke i ae ina kakou e| iuiii t ikn ana ika hotele e kokoke ana ia Kea Kalaiina e loaa ana ia j kakou kekahi ko;>e o ka nnin-pa Manawa oa pau 1 ka okiokim a ma ? ia ano na hiki ia kakoo ke hopu aku i ka niea nana niai keia leta. f Halo! Hnlo! Heaha hoi keia?" i hooho ae ai o Kaloke iaia e nanaj pono ana i ua letet la. | "Heaha iho la ia?" ,» "Aole." wahi a Kaloke me kona kiola ana iho i ka mea ana i j ike ai. "He wahi pepa wale no aole no nae he niau hiiaolelo oluna.| Me he niea )a «a pao ae la ka hapiinoi o na mea e loaa ana ia kakou niai keia leta anoe ad, e Sir Hanaie. " Aole anei he mau niea ano nui \ e ae i hoea mai nou ia oe i hiki ai i Ladana?* ? 4 *Aole. e Mr. Kaioke. Pela ko'u manao." "Aole anei oe i ike i kekahi mi»a e uha» ana mahope ou a i ole \ kiai mai paha ia . j ** Va hiki mai wau me ka noonoo ole ae 110 ia mea. Heaha hoi j keia e uhai nei kekahi uiea mahope ou a i ole e kiai nei hoi?" i panai aku ai o Bir Hanale. * E hiki aku ana kakou i kahi o ia mea. Aole anei au man hoike e ae mamua o ko kakou ni?e ana aku imua?" •ina paha ua mauao oe he niea |H>no kekahi e ha'iia aku." "Ke manao nei wau o na mea a pau i anoe ae mamua o na mea i maa ia oe he mau mea ia i pono e hoikeia." l'a inino aka aku la o *>ir Hanale me ka pane ana aku: "Aole wan i maa i ka nohona o na Pelekane no ka mea ma Amerika a ma ranada ko'u noho ana ina makahiki loihi i hala ae nei. Eia nae hoi | o ka lilo ana o kekahi o ko'u mau kamaa puki aole paha ia o kekahi; 0 koonei nohona." 4% l'a lilo ka kekahi o kou mau kamaa pnki?' i ninan akn ai o Kaloke. N *'E ka hoaloha." i puana aku ai o Kauka Matiinea. "ua hemāliema paha kau waiho ana i kou kamaa. Ke manao nei'wau ina no hoi e hoi hou aku ana oe iko hotele oka loaa no ia. Healia ka waiwa» o kou ha'i ana aku la ia mea ia Kaloke?" "No kona ninau mai hoi paha ia*u me ka i mai e ha'i aku wau 1 ua inea anoe apau i loaa mai ia'u i ko*u l»iki ana mai." "l'a pono oe e Kir Hanale," walii a Kaloke. **ina no ia he mea ano ole e pono no ia oe ke ha'i mai. L"a i mai nei o£ ua liio kekahi o kou mau kamaa?" "Well, ei ae wau ua hemahema ka'u waiho ana. Ua waiho iho wau i ua niau kamaa nei o'u mawaho o ka puka o ko'u lumi i ka po nei» a i ko'u ala ana aku i keia kakahiaka he hookahi wale no e wailio ana. l"a ninau <a'ku wau ika mea e hoomaemae ana a aole he wahi mea i loaa mai iaia mai. Oka mea apiki loa inehinei iho la no ko'u kuai ana a lilo koke ilio la no me ko*u konio ole." k "Healia 110 hoi kou mea o ka waiho ana iwaho ina aole oe i f komo?" "He mau kaniaa puki hoi aole i lioohinuhinuia. oia hoi ke kuniu o ka waiho ana mawaho no ka manao hoi e hoomaemaeia mai." "Alaila e i mai ana oe i kou-hoea ana mai i Ladana oia kou wa i kuai ai?" i "l'a nui ka'u # hiau mea i hele ai e kuai. O Kauka Matimea kekalu me a'u. E hoomaopopo iho oe ina wau e hoi aku ana uia keia kulana hooiliua he mea pouo ia*u e hooponopouo ae i ko ? u ano | oiai ua maa aku nei wau i ka nohona o ka*u wahi i noho aku nei. Iwaena o ka'u mau mea i kuai ai o keia mau kamaa kekahi —he eono dala ko*u lilo—a aole i pili mai i ko'u mau wawae a o ka lilo no hoi ia. } ' ! "He mea ano ole no hoi keia e aihueia ai." wahi a Kaloke, '*a ke mauao neh wau ua pololei ka Kauka Matimea i ha'i mai nei ua waiho oe ma kekahi wahi a palia oe i kau walii i waiho ai, a me he mea la aole no paha e loilii a o ka loaa no ia ia oe." | "Ant>, e na keonimana, ke manao iiei wau ua Jawa ka'u mau olelo a o ko oukou wa hoi keia e hoike mai ai i ka mea a'u i ike ole ai a i lohe iki iho nei lioi ia oukou e kamailio ana. ' O ka manawa keia a oukou e hooko mai ai i ka oukou mau olelo," i olelo aku ai o Sir llanale. | "l'a pono oe, e Sir Ilanale," i pane aku ai o Kaloke. Kauka Matiinea, ke manao nei wau o oe o kakou ka niea i kupono e ha'i ae i keia'iuea oiai o oe o kakou ka mea i'ike." E like me ke kono i loaa aku ia Kaukii Matimea pela.oia i hooko mai ai, a unuhi ae la oia i ka palapala a luuia iho la e like me kanā i haua ai i ka la'iuamua iho. Iloolohe aku la o Bir Hanale i na mea apau me ka hiaai a i kela ame keia manawa e hoopuka ae anā [ oia i kona paha'oha'o. | "Well, me he mea la ua loaa mai keia hooilina ia'u me he panai I la no kekahi hewa i hanaia/* wahi a Sir Hanale mahope o kona | hoolohe aua i keia moolelo loihi. "I ko'u wa e lianaiia ana 110 ua I lohe Wau no keia ilio. He nioolelo paanaau kena iloko o ko'n ohana, ! eia nae aole wau i noonoo nui loa no ia mea. E pili ana 110 ka | Uiake ana o ia ;nakuakane o'u—me he mea la aia kekahi mea ke | hoowela nei i ko'u noonoo. nolaila aole he hiki ia'u ke hoomaopopo ■ pono aku. Me he mea la aole oukou i liooholo i kahi e waiho aku ai | i keia mea, i na makai paha a i ole i ke kaliunapule paha. ,? "Oia ka mea oiaio." t4 A pehea lioi keia leta i loaa māi ia'u ma ka hoiele, aole anei i pili aku me keia mau niea i ikeia ae nei? v "Me he mea la aia kekahi uiea* i oi ae kona ike i ko kakou no na mea e pili ana i keia kula," i panai aku ai o Kauka Matiinea. * "A pela no hoi," wahi a Kaloke, <4 aole he mea i manao ino aku ia oe. oiai ua lia'i mai la oia i ka poino e hoea mai aua." **A i ole ke makemake mai la oia, no kona pono iho, e hooma--1 kaukau ia oe," wahi a Kauka Malimea. u Ae, he mea oiaio no ia." wahi a Kaloke. <4 He aie nui ko'u ia oe e Kauka Matimea i kou lawe ana niai i keia liihia nui o na mea hooulu noonoo. Aka eia ka mea a kakou e hooholo ai, e Sir Hanale, oia hoi % ina paha he mea pono nou e hoi aku no Basekavila Hale." "Healia hoi ko'u mea e hoi ole aku ai? ?? f4 Me hea la aia kekahi mea e poino ai kou ola." u Ke manao nei anei oe aia he uiau poino mai keia mea ino iloko ! 0 ko niakou ohana a i ole mai kekahi mea kino mai paha?" | "Well, oia ka mea a kakou e imi aku ai." a Aole o'u nana ia mea, ua paa hoi ko'u manao. A6le he (liaholo i ka luahi o Oehena, e Mr. Kaloke. a aole lioi he kanaka maluna ihi 0 ka ilihonua nana e kaua mai i ko'u hoi ana aku no kahi o ko'u mau kupuna/- wahi a Sir Hanale i panai aku ai me ka pupuku ana iho o kona mau maka me ka pii pu ana ae hoi o ka ula ma kona mau papalina, me he mea la ua lioi mai ia kela ano i ikeia no na ohana Basekavila. **I keia manawa." i pane hou aku ai oia,_"aole i 4oaa ia'u ka manawa e noonoo ai no na inea a oukou i ha'i mai nei. He iiiea nui keia a ke kanaka e noonōo ai.mamua o kona haawi ana aku » kona manao, nolaiia ke makemake nei wau i niauawa no'u e noonoo | liookahi iho ai no keia mea a hooholo i ka*u hana e liana aku ai. O ; ka hapalua hora umi kumamakalii keia, e Kaloke. a e hoi koke aku |ana wau i ko'u hotele. Ina paha ooe ame kou hoaloha. Wakekona, e hele ae ana a paina pu me a*u ma ka hora elua? Malia paha ia wa e hiki ai ia'u ke ha % i aku i ka mea i loaa mai ia'u no keia mea " pono anei keia ia oe. e Wakekona?" "Aole he uiea e hm>paapaa aku ai. v ' t4 lna pela, e Sir Hanale. e hiki aku ana niaua ikawa au i ha'i mai nei. K kauoha ae ptiha wan i kaapio no olaa?" [ *'Ke makemake nei wau e hele wawae akn no. no ka mea oa nui loa ka noouoo iloko o*u no keia mea a*o i lohe iho nei/ ? 1 "Ina jH»la, o kaua po 110 ke hele wawae aku, v i panai aku ai o , Kauka Matimea. "Ina f>ela i ka;hora elua e hui hou ai kakou. Aloha olua." I*a haalele iho hi o Sir Hanale ma ia Kaloke ma. a ia laua i hala ako ai ua hoomaka ae la o Kaloke e onioni, me he inea la oa makeniake oia e hana koke aku ma kana hana huli i na mea e pili ana no keia inea hoopaha'oha o nui. kamaa poki a e kii ako i kou papale, e Wakekona hnin* 1 nianawa hoo! ,? mahi a Kaloke me kona nolo ana aku iloko o kona lumi, a iloko o ka manawa pokole ua mika koloka. I a puka awiwi ako la laua a iloko a,a Me ** keia aianm. Aia no o Kaoka Malimea ame $ir Hanaie ke hele la no mamna o iaua, ma paha o eloa haneH ia f a ma ke Alanui Okepoka. (Aole I pau.) " - ,c .. •. ** f * m