Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 4, 22 January 1904 — Page 6

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

E OLA MAIKAI NO OE

E @ ma wale no e hoowali ai ka opu i ka ai ame ka holo lea o ke koko maikai iloko o na aakoko. i ka manawa e @ ai na i’o paahana me ke ano @ ole ame ka eka ole. i ka wa a ke akemaina ame ka puuwai e @ ai ke ano maoli o ka enekini @ maikai i ka wa e ulumahiehie @ ae ke kino holoakoa me he ma@ ka maina lele iluna o ka iaia @ o keia wale no ka manawa i hiki @ kanaka iloko o na hauoli mai@ i na mea a ke Akua maikai i @ ai no kana mau keiki ma @nei.  Aka e ka makamaka, he nui wale na kane ame na wahine @ ole a ike uhi paha i ka i’o maoli o @ @ maikai.  Eia nae he hana maa@ o ka malama mau i ke oia @ o na ma’i ua ulu mai lakou @ kolo mai a i komo iloko o @ kekahi ano a noho iloko @ O na hiwa apau ame na ma’i @ ame na ma’i o ka puu ame @ na ma’i like ole o ka opu @ naau a pela aku, he anoano ko @ keia o lakou.  I mea e hoopau @ lakou mai poina i ka lawe i @.

 

WAIPOLE’S PREPARATIONS

@ lapaau i hana noeauia a he @ i ka ai ana ua ano like me ka @ a momona a iloko ona na waiwai @ o ka Aila o ke Akepaa Maemae o ka I’a God, i loaa ia makou mai na @ mai o na i’ia co@ hou i hoohui @ Compound Syrup o Hypo@ and the Extracts of Malt @ Wild Cherry.

 

Ke hakalia ole kana hana.  He hiki ole i ka hoomauu ana i ka oihana hoowale @ opu, he pepehi i na mea @ hoopoino ai i ke kino a hoihoi @ i na wahi i hooponoia i ko lakou mau kulana mua.  He ola na ma’i @ na hele loa aku mawaho o na @ kupono no ka lapaau ana.  Aohe @ ola na ma’i apau loa aka he ola @ apau loa i hoikeia he hiki iaia @ O ke kaulana maoli o keia @ oia ka mea nana i hookuemi hope @ i ka hapanui o na laau lapaau.  O @ ka luau i hoike ae i ka noeau o @ lawelawe iapaau ana o keia au hou.  O ka mea akahi a hoao e lilo ana oia i mea lawe mau i kela laau.  Aole oe e @

 

 

HE MAU HOOKOHU LUNA AUPUNI.

O ke hoohiaiaai ana o ka manao me @ manao ana iho “Elua maua me @” I ulu ae iloko o na houpo @ o na Kale – Kale Kalaka ame Kale Wilikina no ko laua hoi hou ae @ iho ma ko laua mau kulana @ a o na manaolana hoi e lala@ iloko o ko laua mau umauma @ ka hookola o ia manao, ua hoo@ liilii ia i ka Poalua nei ma o ka @ ana o ke komite kuwaena o ka @ Repubalika i ke kupono ole o ka @ ana e hookohu hou ia laua, a @ o ka pilina paa i ikeia a i ulu @ mawaena o laua ua makili a ua @

 

 

NA HOU UA MAKE WELIWELI.

 

KA HUAKAI MAKAIKAI A KE KIAAINA.

I ka Poalua nei i holo aku ai ke @ no Hawaii i ukailia e ke Kakaolelo o ka Teritori ame kona kkauolelo ponoi no ka makaikai a hoomaopopo ana i na hemahema a ma@ o ka mokupuni nui.

 

@ imua ana kana huakai ma Ma@ a hoohiki loa aku no Kohala a e @ pono ia ana na mea e pili ana i ka @ auwai wai o laila.

 

@ hou aku ana kana huaki mokupuni makaikai no Hilo, Hamakua, @ Kau ame na Kona.  E hala ana @ pule ma keia huakai kaapuni.

 

A@ KA HE PULE IA MAMUA O KA AI ANA.

 

@KAHEA IA ANA I AHAOLELO NUIKAWA.

 

@ LIILII AKU NEI LAKOU.

@@ liilii aku nei na oiwi Hawaii e noho nei ma ka hale hoomalu @ @ a ke pau nei i ka hoi @@ mamuli hoi o na olelo @ Lananui o na Hana Hou. @ o ka poe apau i haule hope i ka @ ana i ka lakou mau keena e pono @ e ka a e hele i kekahi wahi okoa @.

 

NUHOU KULOKO.

Ua hoopau wale ia ka hihia i hoopiiia ai o J. S. Hulimoku imua o ka Aha Kaapuni i ka Poakahi nei.

 

I ke ahiahi iho la o ka Poakolu nei i hoohuiia ai ma ka berita o ka mare o James L. Friel, kupakako o ka mokuahi Maluiani, me Miss Alice Nowell o Kauai.

 

I ka ma’i nawaliwali i waiho iho nei ka lunahooponopono o keia pepa no ka manawa kowa o elua hebedoma, a ano ua pohala mai oia a ua maikai.  E hoomau aku ana oia i ka lawelawe ana i na hana hooponopono ma keia noa ana iho.  He nuhou hauoli keia nana e hoohauoli aku i kona mau kini hoaloha a makamaka e noho ana ma o a naanei.

 

Ua manaoia, a ua hele aku no hoi na hoolaia ana ma ia ano, e kukulu i hui kaa uwila ma Kauai. a ma ke oawawa o Wainiha e hookahuaia ai.  He mau hoolala keia i hoalaia e ka ioio kaulana W. A. Kinney ame Mr. Rowell.  Ua kakoo ikaika ko Kauai poe i keia kumuhana.

 

 

UA AHEWAIA MALALO O KA LAWE OLA.

 

NUHOU O NA AINA E.

KE AUMOKUKAUA O AKIMARALA EVANS.

MANILA, Jan. 18. – Ua hoea mai ke aumokukaua malalo o ke alakai a Akimaraia Evans mai Honolulu mai i neinei i keia la.  Ua manaoia e hoea mai ana ke aumoku manuwa i ku ai ma Midway i ka la apopo.

 

NA MEA PILI KAUA MAWAENA O IAPANA AME RUSIA.

LADANA, Jan. 20. – Ke manaoia nei ma na hale poo aupuni o na kulanakauhale o Europa nei e pono ana no ka hana a ke Komite Uwao Kaua.

 

PORT ARTHUR, Jan. 19. – E haalele ana kekahi mahele koa o 4,000 Rusia no ka akau i ka la apopo; aka, aohe i maopopo o ko lakou wahi e hele ana.

 

TOKIO. Jan. 19. – Ua manaoia ka Rusia haina hou mai i ka palapala hope aku nei a Iapana e ano pili ana no ka uwao kaua ana ame ke ano puikaika mai no i ke koi a Iapana, aka aohe ia he mea e kaulua mai ai ka manao hooili kaua o Iapana.

 

UA MA’I KEKAHI O NA KEIKI ALII O KINA.

 

PEKING, Jan. 20. – Ua ma’i ke keikialii Tuan.  O Tuan kekahi o na alakai o na Pake i ka manawa o kekahi hapa o na Pake e hoino ana i na mikanele iloko iho nei o ka makahiki 1900.  Ma keia manawa e noho kuee ana o na Pake ame na mikanele ua pau ka ike ia ana mai o ke kulana kiekie o ua keikialii nei ma ka hale alii, a o kona uku ma ke ano he kuhina ua paala aku a aole i loaa mai iaia.

 

HAKAKA E PILI ANA MA MONA-STIR.

 

SALONICA. Jan. 20. – Ua poino iho kekahi pualikoa o na kipi i na Tureke ma kekahi hakaka ana ma kekahi wahi e kokoke aku ana ma Monastir; umikumamahiku o na kipi i make.

 

KE MAKEMAKE NEI E WAIHO I KA NOHOALII.

 

Mai Vienna mai ka lohe i hoolahaia ae ai ma ka la 19 iho nei e olelo ana. ela ke upu loa nei ka Moi Petero o Serevia e waiho aku i kona nohoalii malalo o na kumu ua hopohopo nui ola no ke kulana o kona ola ma o na hana powa malu e hoohalua ana ma na paia o ka halealii.  Pololei maoli no ka olelo a ka Buke Nui – “Hoohe wale kamea hewa aole he mea nana oia e alualu ana, aka, o ka mea pono, ua kupaa ola me he liona la.”  Ma keia manao o ka Moi ua kalahea hou ae la ola he mea pono e hoonoho ae na mana aupuni o Europa i pani hakahaka ma kona wahi.

 

KE KULANA E KU NEI.

O ke kulana e ku nei mawaena o Rusia ame Iapana i kulike ai me na mea i hoolahaia malalo o ka la 21 iho nei, ua oleloia eia no o Rusia ame Iapana ke ku nei make kulana i loli ole ai ke ano mai ke kulana i ikeia i na la mamua iho, oia hoi, ke kulana akakuu mai o na maano puahia no ke kaua.  Aka, o na hana hoomakaukau kaua aole no ia i akakuu iho.  No ka mea, ua hiki ae ia a aia ma ke alawai oki o Sueae he hookahi mokukaua Rukini o ka papa ekahi me eiwa mau moku hoopahu topido ma ko lakou alahele e hiki aku ai i ke kahua o ka hakoko.

 

Ua oleloia o kekahi mea paha nana i hookuemi hope i ko Rusia manao kaua oia no ko Farani, kona kakoo kahiko, hoole ana i ke kokua ana aku iaia. a mamuli mai paha hoi ia o ko Enelani manao ana e kokua ia Iapana ke hiki mai ia manawa ia o ka hookahe koko.  O kahi nuhou hope loa mai nei keia ma ka uwea telegarapa i hoolahala i ka Poalua iho ia.

 

HOOLAHA MANA HOOKOLOKOLO

WAIWAI O HANAI PARKER.

Iloko o ka Aha Hookolokolo Kaapuni o ka Apana Ekolu.  Teritori o Hawaii. ma ke Keena.  Ma ka hana o ka Waiwai o Hanai Parker i make.  Kauoha e hoolahaia ka Palapala Noi no ke apono ana i ka papa helu, mahelehele ame ka hookuu ana.

 

Ma ka heluhelu ame ka waihoia ana mai o ka palapala noi ame na papa huahelu a Alfred W. Carter, Lunahooponopono o ka Waiwai o Hanai Parker i make, e noi ana e ae ia aku oia i ka huina o $219.00 ame kona uku hoi o $436.54 ame ka noi e nana a e aponoia ua noi ia, a e hoopukaia hoi ke kauoha e maheleia ka waiwai i koe iho e paa ana ma kona lima i ka poe i kuleana malaila, a e hookuu ana hoi iaia ame kona mau hope mai ka noho lunahooponopono ana.

 

Ua kauohaia, o ka Poaono, ka la 27 o Feberuari, A. D. 1904, ma ka hora 10 o ke kakahiaka, imua o ka Lunakanawai o ua Aha ia, ma ke Keena Hookolokolo ma Kailua, Mokupuni o Hawaii, oia kahi ame ka manawa e hooloheia ai o keia noi ame ka papa huahelu, a o ka poe apau i kuleana malaila, e hele ae lakou e hoike ina he mau kumu ka lakou e ae ole ia ai ua noi ia, a e waiho pu aku hoi i na ike i ka poe i kuleana i ua waiwai ia.  A o keia hoolaha, e paliia ma ka oleo Beritania ame ka olelo Hawaii maloko o na nupepa Pacific Commercial Advertiser a me ke Kuokoa, he mau nupepa i pai a hoolahaia ma Honolulu no ekolu pule pololei, a o ka hoopuka hope ana aole no ia e emi malalo o elua pule mamua ae o ka manawa i hoakakaia no ia hoolohe ana.

 

 

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI.

HOOLAHA PANIKU A MANAO KUAI A KA MEA PAA MORKI.

I kulike ai me ka mana kuai i hoakakaia maloko o kekahi palapala moraki i hanaia e Sam Kapaliauweloa (k) a ma kekahi inoa o Kapaki ia Becky Kalakela i kakauia ma ka la 4 o Dekemaba, A. D. 1901, a hoopaaia hoi ma ke Keena Hoona Aina, Oahu, ma ka buke 2317, aoao 438, a mai ia Becky Kalaukela ua hooliloia aku ia Chas. S. Martin ma o kekahi palapala i kakauia ma ka la 4 o Sepatemaba, A. D. 1903, a hoopaaia hoi ma ke Keena Hoona Aina i oleloia ma ka buke 252, aoao 234, ma keia ke hoolahaia aku nei, ke manao nei ka Mea Paa Moraki i Hooliloia mai ai e paniku aku i ua moraki la no na kumu i uhakiia, oia ka uku ole ia o ke kumupaa ame ka ukupanee i ka wa e ukuia ai, a ma ia paniku ana e kualia aku ana ma ke kudala akea ma na keena kudala o Jas. F. Morgan, alanui Kaahumanu, Honolulu, ma ka Poakahi, ka la 15 o Feberuari, A. D. 1904.. ma ka hora 12 o ke awakea, na waiwai i hoakakaia maloko o ua palapala moraki la a e hoakaka pu ia aku nei malalo iho.

 

No na hoomaopopo ana i koe e loaa no mai a William Savidge, loio o ka Mea i Hooliloia aku ai o ka moraki, ma kona keena hana helu 79, alanui Kaahumanu, Honolulu.

 

CHAS. S. MARTIN.  Mea Paa Moraki i Hooliloia mai ai.

1. O keia apana a mahele aina e waiho la ma Kahana, Koolauloa, Oahu, nona ka Palapala Sila Nui Helu 2050 i hoopukaia ma ka inoa o Lilipi, nona ka ili aina o hookahi eka oi a emi mai paha, a hooliloia ma o ka palapala kuai, e ka mea moraki ia Wm. L. Peterson, kahu, ah hoopaaia hoi ma ka buke 195. aoao 155.
O na pono apau, kuleana a pomaikai o ka mea moraki maloko a ma ka palapala hoolimalima i haawiia ia Leong Kau ame Ching Lam i hanaia ma ka la 26 o Mei, 1899, ame na pomaikai pu e loaa ana mai na uku hoolimalima malalo o ua palapala hoolimalima la, a i hoopaaia ai hoi ma ka buke 150. ma ka aoao 210.

 

HOOLAHA MANAO PAMIKU A KUAI A KA MEA PAA MORAKI.

M. F. LUCAS.

Ma kela ke haawiia aku nei ka hoolaha i kulike ai me ke kanawai a ma ka pono o na manao o kekahi moraki i hanaia i ka la 20 o Mei. A. D. 1901, a i kakau kope ia iloko o ke Keena Kakau Kope o ke Aupuni, Oahu, iloko o ka Buke Helu 220, aoao 265 ame 266, he moraki i hanaia e M. F. Lucas, o Honolulu.  Mokupuni o Oahu, ka Mea Moraki Mai ia C. Bolte, Kahu, ka Mea Paa Moraki, o C. Bolte i oleloia, Kahu, ke manao nei e paniku i ka moraki i oleloia no na kumu i uhalia e hoike ana. o ka uku ole ia i ka manawa e uku ai i ke kumupaa ame ka ukupanee o ka noka aie a ka Mea Moraki Mai i oleloia i hoopaaia o ka moraki i oleloia.

 

Ma keia ke haawi pu ia aku nei ka hoolaha mahope iho o ka pau ana o ekolu pule mai ka la aku o keia hoolaha e hoolahaia aku ai ka waiwai i hoopaaia maloko o ka moraki i oleloia no ke kuai ana a e kuaiia aku ai ma ke kudala akea. a o la ano kuai e malamaia ana ma na keena kudala o James F. Morgan ma Alanui Kaahumanu, iloko o Honolulu, ma ka Poaono, ka la @ o Ianuari, 1904, hora 13 awakea o ka la i oleloia.

 

O ka waiwai i hoopaaia maloko o ka moraki i oleloia a e manaoia nei e kuai e like me ia i olelo mua ia ae nei e kuai e like me ia i olelo mua ia ae nei a i hoakakaia oia keia malalo iho:

 

O keia, apana o ka aina e waiho la i Keauhou, Kallihi, Oahu, i hoakakaia iloko o ka R. P. (Grant) 70@, i hoopukaia

HOOLAHA HOOKO MORAKI.

ia Kaaikanaka a i apoia e like me ia malalo iho:

E hoomaka ana ma ke kihi Hikina o keia a holo.

Hema, 29 deg. Kom. 233 Kaulahao holo ma ke alahele malaila aku:

Akau 51 deg, Kom. 2.20 Kaulahao holo ma ko Kaukoa, malaila aku:

Akau 39 deg. Kom. 5.50 Kaulahao, malaila aku

Hema 69 deg. Kom. 38 Pauku-kaulahao, malaila aku

Akau 45 deg. Kom. 71 Pauku-kaulahao, malaila aku

Hema 47 1-2 deg. Kom. 50 Pauku-kaulahao, malaila aku

Akau 32 deg. Kom. 1.22 Kaulahao holo ma ko Kaukoa, malaila aku

Akau 56 deg. Hik. 8.70 Kaulahao holo ma ka pa aina, malaila aku

Hema 40 deg. Hik. 5.70 Kaulahao, holo ma Kaluaopalena, malaila aku

Hema 62 deg. Kom. 95 Pauku-kaulahao

Hema 40 deg. Hik. 1 Kaulahao ame

Akau 62 deg. Kom. 63 Pauku-kaulahao holo ma ka Lo’i o Waianae, malaila aku

Hema 51 deg. Hik. 1.90 Kaulahao holo ma ko Naeka a hiki i kahi i hoomaka ai.  Iliaina he 3 eka, oi iki a emi mai.

 

HOOLAHA MANAO PANIKU A KUAI A KA MEA MALAMA MORAKI O KA MEA PAA MORAKI.

EMMA AME HENRY DEFRIES.

I kulike ai me ka mana kuai i hahaia iloko o kekahi moraki i hanaia e Emma Defries ame H. Defries kana kane mare, ia Fred Waldvogel, i hanaia i ka la 6 o Iune, A. D. 1898, a i kakau kope ia iloko o ke Keena Kakau Kope Aina o ke Aupuni, Oahu, iloko o ka Buke Helu 179, aoao 471 ame 472, a na Fred Waldvogel i oleloia i haawi aku ia Charles S. Martin ma kekahi palapala i hanaia i ka la 6 o Maraki, A. D. 1902, a i kakau kope ia iloko o ke Keena Kakau Kope Aina i oleloia. iloko o ka Buke Helu 179, aoao 471, ma keia ke haawiia aku nei ka hoolaha ke manao nei ka Mea Malama Moraki o ka Mea Paa Moraki i oleloia e paniku i ka moraki i oleloia no na kumu i uhaiia, e hoike ana, o ka uku ole ia o ke kumupaa ame ka ukupanee i ka manawa e uku ai, a maluna o keia paniku i oleloia e kuai ia aku ana ma ke kudala akea ma ke keena kudala o James F. Morgan, Alanui Kaahumanu ma ka Poaono, ka la 30 o Ianuari, A. D. 1904, hora 12 awakea o ka la i oleloia, ka aina ame na waiwai lewa i hoakakaia iloko o ka moraki i oleloia a i hoakakaia malalo iho nei:

 

1. O na pono apau loa, na kuleana ame na pomaikai o ka Mea Moraki Mai i oleloia iloko a i pili i keia mau aina e wahio la i Kau, Hawaii, a i hoopaaia ma kekahi palapala kuai aina i hanaia a i kakau kope ia iloko o ka Buke helu 159, aoao 386, a oia no hoi ka hapa o ka R. P. (Gr.) 2760.
2. O na pono apau loa, na kuleana ame na pomaikai o na Mea Moraki Mai iloko a i pili i kela mau apana a mahele o ka aina e waiho la i Kau i olelo mua ia ae nei oia no hoi ka aina i hoopaaia maloko o ka palapala haawi malama moraki i hahaia a i kakau kope ia iloko o ka Buke helu 147, aoao 313.
O na pono apau loa, na kuleana ame na pomaikai o na Mea Moraki Mai, iloko a i pili i na Pono Halenoho aia iloko o elua lumi (Lumihookipa ame Lumimoe) o ka Halenoho e ku la ma Alanui Puowaina, Honolulu, e hoike ana, Hookahi Lumimoe he 5 mau ponohale like ole e like me ia malalo iho:  Hookahi Moe Oka me ka pela uwea-holuholu, hookahi pahuume oka me ke aniani-nana ame ka papamabara no luna iho, hookahi pakaukau, pawai-holoi maka, me ka papamabara no luna iho 2 noho oka.  Na Ponohala o ka Lumihookipa:  Hookahi Punee Oka ame na noho o la ano like, ame ke pakaukau ku-waena ame ka laaukii-ku.

 

HOOLAHA MANAO PANIKU A KUAI A KA MEA PAA MORAKI.

EMMA AME HENRY DEFRIES.

I kulike ai me ka mana kuai i hanaia iloko o kekahi moraki he moraki i hana ia e Emma Defries ame Henry Defries, kana kane mare ia A. B. Ingalls i ka la 3 o Mei, A. D. 1897, a i kakau kope ia iloko o ke Keena Kakau Kope Aina o ke Aupuni, ma Oahu, iloko o ka Buke Helu 170, aoao 259 ame 260, a na ua A. B. Ingalls nei i oleloia i haawi aku ia Fred Waldvogel, ma kekahi palapala i hanaia i ka la 6 o Iune, A. D. 1898, a i kakau kope ia iloko o ke Keena Kakau Kope Aina i oleloia, iloko o ka buke helu 179, aoao 466, a na Fred Waldvogel i oleloia i haawi aku ia Charles S. Martin, ma kekahi palapala i hanaia i ka la 6 o Maraki, A. D. 1902, a i kakau kope ia iloko o ke Keena Kakau Kope Aina i oleloia iloko o ka Buke helu 170, aoao 253.

 

Ma keia ke haawiia aku nei ka hoolaha o Charles S. Martin, ka mea Malama Moraki o ka Mea Paa Moraki i oleloia ke manao nei e paniku i ka moraki i oleloia no na kumu i uhaila, e hoike ana, o ka uku ole ia o ke kumu paa ame ka ukupaanee i ka manawa e uku ai a maluna o ua paniju la i oleloia e kuai kudala ia aku ai make akea iloko o na keena kudala o James F. Morgan, Alanui Kaahumanu, Honolulu, ma ka Poaono, ka la 30 Ianuari, A. D. 1904, hora 12 awakea o ka la i oleloia ka aina i hoakakaia maloko o ka moraki i oleloia e like me ia malalo iho.

 

No na mea aku i koe e ike ae ia William Savidge, loio o ka Mea Malama Moraki o ka Mea Paa Moraki, Helu 79 Alanui Kalepa, Honolulu.  Charles S. Martin, Mea Malama Moraki o ka Mea Paa Moraki.

1.       O kela mau aina apau loa e waiho ia ma Kau.  Hawaii i hoopaaia ma kekahi palapala kuai aina i hanaia a kaku kope ia iloko o ka Buke helu 159. aoao 386. oia no hoi ka hapa o ka R. P. (Gr.) 1700.

HOOLAHA HOOKO MORAKI.

O na pono apau loa o ka Mea Moraki mai, na kuleana ame na pomaikai iloko a i pili i kela mau apana a mahele o ka aina e waiho la i Kau i olelo mua ia ae nei a i hoopaaia iloko o ka palapala haawi malama moraki i hanaia a i kakau kope ia iloko o ka Buke helu 147 aoao 313.

 

HOOLAHA MANAO PANIKU A KUAI A KA MEA PAA MORAKI.

ELIZABETH K. SMITH.

Ma keia ke haawiia aku nei ka hoolaha mamuli o ka mana kuai i hanaia iloko o kekahi moraki i hanaia i ka ia 31 o Mei, A. D. 1839, e Elizabeth K. Smith, wahine mare a George W. Smith, o Honolulu, Mokupuni o Oahu, Teritori o Hawaii, ka Mea Moraki Mai, ia Mary J. Alexander, Mea Paa Moraki, a i kakau kope ia iloko o ke Keena Kakau Kope Aina o ke Aupuni, Oahu, iloko o ka Buke Helu 196, aoao 40-43, ke manao nei ka Mea Paa Moraki e paniku i ka moraki i oleloia no na kumu i uhaiia, e hoike ana, o ka uku ole ia o ka ukupanee ame ke kumupaa i ka manawa e uku ai.

 

Ke haawi pu ia aku nei no hoi ka hoolaha o ka waiwai apau i hoopaaia iloko o ka moraki i oleloia e kuaiia aku ana ma ke kudala akea ma na keena kudala o James F. Morgan, Alanui Kaahumanu, Honolulu, ma ka Poaono, ka la 6 o Feberuari, 1904, ma ka hora 12 awakea o ka la i oleloia.  O ka waiwai i hoopaaia maloko o ua moraki nei i oleloia oia keia malalo iho:

 

Akahi:  O kela apana a mahele o ka aina e waiho la ma Pauwela, Hamakualoa, Apana o Makawao, Mokupuni o Maui, Hawaii Paeaina, nona ka iliaina o 46 eka, 2 kaulahao, ame 65 anana (oi iki a emi mai) a oia no hoi ka aina i hoakakaia iloko o ka Palapala Sila Nui Helu 144, i hoopukaia ia Paele a hooliloia i ka Mea Moraki Mai e Kia Brooks ame George Brooks kana kane mare, ma kekahi palapala kuai aina i hanaia i ka la 28 o Novemaba, 1895, a i kakau kope ia iloko o ke Keena Kakau Kope Aina iloko o Honolulu, iloko o ka Buke 158, aoao 366 ame 367.

 

Elua:  O kela apana a mahele o ka aina e waiho la i Kamaole, kula, Mokupuni o Maui i olelo mua ia ae nei, nona ka iliaina o 5 eka (oi iki a emi mai) a oia no hoi ka aina i hoakakaia iloko o ka Palapala Sila Nui (Grant) 392, i hoopukaia ia Pilipili; a pela no hoi na apana a mahele o ka aina e waiho la i Hamakualoa, o ka Mokupuni o Maui i oleloia, oia no hoi na hapa 1, 5 ame 6 o ka Palapala Sila nui 2168, L. C. A. Helu 3829 ame Helu 6613 i hoopukaia ia Paele; no ka Hapa 1 he 86-100 o ka eka kona iliaina:  Hapa 5 he 5-100 o ka eka kona Iliaina; a o ka Hapa 6 he 3 24-100 eka kona iliaina:  a o keia mau hapa o ka aina i oleloia ae nei ua hoakakaia iloko o ka Pauku Elua o lakou no hoi ka poe aina i hooliloia ia Elizabeth K. Smith i oleloia ma kekahi palapala kuai aina i hanaia e Kia Brooks ame kana kane mare ma ka la 29 o Iulai, 1896, a i kakau kope ia iloko o ke Keena Kakau Kope Aina, Oahu, iloko o ka Buke Helu 164, aoao 131 ame 132.

 

Ekolu:  O na mahele pakahi apau loa o ka aina e waiho ia i Kauluwela iloko o Honolulu i oleloia, i apoia a i hoakakaia e like me ia malalo iho:

 

E hoomaka ana ma ke kihi Hikina o keia aina, oia no hoi ke kihi Komohana o ke Alanui-olowi Makainai ame Alanui Kuakini, a holo:

 

Akau 41 deg. 20 min. Kom. 101 kapuai holo ma ke alanui Kuakini;

Hema 53 deg. 00 min. Kom. 110 kapuai;

Akau 41 deg. 00 min. Hik. 118.5 kapuai holo ma ka Apana3;

Akau 44 deg. 20 min. Hik. 110 kapuai holo ma ke Alanui-olowi Makainai a hiki i kahi i hoomaka ai, a nona ka iliaina o 12, 058 kapuai kuea (oi iki a emi mai).

 

A oia no hoi ka aina i hooliloia ia Elizabeth K. Smith i oleloia ma ka palapala kuai aina a Jesse P. Makainai, i hanaia i ka la 1 o Iune, 1899, a i kakau kope ia iloko o ke Keena Kakau Kope, Oahu, iloko o ka Buke Helu 238, aoao 214-216.

 

Pau pu me na pono, na pomaikai na kuleana ame pono e ae i pili aku ia lakou aina.

 

Aia he halenoho maikai e ku nei maluna o ka pa-hale i hoike hope ia ae nei ma ke Alanui Kuakini mawaena o kahi noho o Mr. P. C. Jones ame ke Alanui Liliha, ame na aina e ae apau loa ua loaa maoli he manawa kupono loa no ka hoomoe dala ana no ka hoowaiwai ana.

 

Ma ke dala kuike ka makemake a ma ke dala gula amerika no hoi a ma ka aoao o ka mea kuai mai na lilo palapala apau.

 

No na mea aku i koe e ike ae ia W. O. Smith, Judd Building (Hale) Honolulu.

 

Hanaia ma Honolulu, Ianuari 6, 1904.  Mary J. Alexander, Mea Paa Moraki.

Ma o kona loio ponoi.

NA KAUKA HUKI NIHO NOEAU,

hana pololei a hiki i keia manawa, a he haahaa ka auhau o ka huki ana.  O ko laua no hoi ke keena kauka huki niho nui hookahi iloko o ka Paeaina Hawaii nei, a lawa pono no hoi me na lako oihana o ke ano hou loa a maikai no hoi.

 

He hukiia kou niho ma ka eha ole a iloko no hoi o ka lawelawe noeau a maiau ana no hoi e hanaia ai, a e ia no hoi ka makou e ake nei.  Aohe auhau no ka nana ana.  He wahine Hawaii ke kokua iloko o ke keena hana.

 

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI.

HOOLAHA MANAO PANIKU A KUAI A KA MEA PAA MORAKI.

JAMES H. HAKUOLE.

I kulike ai me ka mana kuai iloko o kekahi moraki i hanaia e James H. Hakuole o Honolulu, Mokupuni o Oahu, Teritori o Hawaii, ia A. L. Shaw o Honolulu i oleloia, ma ka la iwakaluakumamaiwa (29) o Novemaba, A. D. 1903, a i kakau kopeia iloko o ke Keena Kakau Kope o na Palapala Aina ma Oahu, iloko o ka Buke helu 247, aoao 62 ame 63 ma keia ke haawiia aku nei ka hoolaha ke manao nei ka Mea Paa Moraki e paniku i ka moraki i oleloia no na kumu i uhaiia e hoike ana i ka uku ole a o ke kumupaa ame ka ukupanee i ka manawa e uku ai, a maluna o ua paniku nei i oleloia e kuai ia aka ma ke kudala akea ma na keena kudala o James F. Morgan, Alanui Kaahumanu, Honolulu, ma ka Poaono, ka la 2 o Ianuari, A. D. 1904, hora 12 awakea o la la i oleloia, ka aina i hoakakaia iloko o ka moraki i oleloia e like me ia malalo iho:

 

E loaa no na mea aku i koe ma ka mea aku nona ka inoa malalo nei a i ole ma na keena kudala o James F. Morgan. A. L. Shaw, Mea Paa Moraki.

 

O kela apana a mahele o ka aina apau loa e waiho la ma Kunawai, Kawaiolena, Honolulu, Oahu, oia no hoi ka Apana 8 o ka Palapala Sila Nui Helu 6764, L. C. A. Helu 6347, hoopukaiaia Kanaulu, nona ka iliaina o 3 @ Eka, a oia no hoi ka aina i hooliloia i ka Mea Moraki Mai ma ka palapala kuai aina a Kekulalono (w) i hana a i ka la elua (2) o Ianuari, A. D. 190@ a i kakau kope ia iloko o ka Buke Helu 201, aoao 333. 

1993 – Dec. 11, 18, 25, and Jan. 1.

 

 

HOOLAHA MANAO PANIKU A KUAI A KA MEA PAA MORAKI

LEE CHU & _

 

Ma keia ke haawiia aku nei ka hoolaha mamuli o ka mana kuai o kekahi moraki i hanaia i ka la 6 o Feberuari 1899, e Lee Chu, C. K. AI, W. W. Ahana ame Pang Chong, o lakou apau no Honolulu, Mokupuni o Oahu, Teritori o Hawaii, o lakou no hoi ka Poe Moraki Mai, he moraki i hanaia la’u, o C. @ ka Mea Paa Moraki, a i kakau kopeia iloko o ka buke helu 182, aoao 373-376, oloko o ke Keena Kakau Kope Aina o ke Aupuni, Owau, o C. Bosse i oleloia, ke manao nei e paniku i ka moraki i oleloia no na kumu i uhaiia e hoike ana o ka uku ole ia o ke kumupaa ame ka ukupanee i ka manawa e uku ai.

 

He haawi pu ia aku nei no hoi ka hoolaha o ka waiwai apau loa i hoopaaia iloko o ka moraki i oleloia e kuai kudaia ia aku ana ma ke akea ma na keena kudala o James F. Morgan, Alanui Kaahumanu, iloko o Honolulu i olelo mua ia ae nei, ma ka Poaono, ka la 23 o Ianuari, 1904, ma ke awakea o ua la ia i oleloia.

 

O ka waiwai apau loa i hoopaaia iloko o ua moraki nei i oleloia a e kuai kudala ia aku ai oia keia malalo iho:

 

O kela apana a mahele o ka aina apau loa he hapa o ka Apana 13 o Ka L. C. A. Helu 10806, i hoopukaia la Kamehameha Ili, e waiho ia ma ke kihi makai o na alanui Kukui ame Papu, iloko o Honolulu i olelo mea ia ae nei, i apoia a hoakakaia e like me keia malalo iho:

 

E hoomaka ana ma ke kihi Komohana o na Alanui Kukui ame Papu e like me ia i hoikeia ma ka Palapala anaaina o ke Aupuni (Reg.) Helu 1912 a holo ma ka meridiana oiaio e like me ia malalo iho:

 

Hema 58 deg. 30 min. Kom. 87.0 kapuai holo maka aoao Komohana aka o ke Alanui Papu.

 

Hema 86 deg. 40 min. Kom. 117.0 kapuai holo ma ka L. C. A. 709, i pa @kakaia iloko o ka palapala kuai ai@

 

Hema 78 deg. 55 min. kom. 10-2 kapuai holo ma ka pa;

 

Akau 45 deg. 10 min. kom. 52.3 kapuai holo ma ka pa (apana o Vierra).

 

Akau 56 deg. 00 min. Hik. 209.5 kapuai holo ma ka pa a hiki i ke Alanui Kukui:

 

Hema 32 deg. 30 min. Hik. 119.0 kapuai holo ma ka aoao makai o ke Alanui Kukui a hiki i kahi i hoomaka a iliaina he 19,490 kapuai kuea, a oia no hoi ka apana a mahele o ka aina i hookakaia iloko o ka palapala kuai a Morris K. Keohokalole i ka Paa Moraki Mai i hanaia i ka la 6 o Feberuari 1899.

 

C. Bossu, Ma o kona loio ponoi ia, J. M. Dowsett, Mea Paa Moraki.

 

Ma ke dala kuike ka makemake i ma ke dala gula Amerika no hoi a ma ka aoao o ka mea kuai mai na iho palapala kuai aina.

 

No na mea aku i koe e ike ae ia Homes & Stanley, na loio no ka Mea Paa Moraki.

Hanaia ma Honolulu, Dekemaba 2, 1903.

 

2996 – Jan. 1, 8, 15, 22.