Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 4, 22 January 1904 — Makai Kiu KALOKE HOME AME KA Hihia i Huliia me ka Noeau. [ARTICLE]

Makai Kiu KALOKE HOME AME KA Hihia i Huliia me ka Noeau.

MOKI'NA V. | NA MAAWK LOI'I KKOĪ.P I MOKI L maua hiki ana hv hamha naha o ,Regina. maiaila i wehe ae ai ua ohu.i la a*u i ke pani a pao* mai ia ij* u - ? aiaua no ke kahua Ihioliilu .> \Vataln e iike ka ihiki ī kou ho ke holo aku. O kou wa no h-i ta i hiii i dio a iloko o uuii minuie ua hiki aku la maua i kaiii ana i mak«naak»:ai. laiai lele iho ai ilalo a hoomaka aku e hefe ua pane mai la kela j» a | U y T paha e hauoh ana *»e k»- ike iho ua lam»- aku ia Ka lloke Home ina kana mau wahi i mak. make ai. a peU iho U waa ; maojH)jM> ai oia kona inoa." : -'Pela ka. A aole no hoi au mau mea i hai ai e pili .m« nooa * L . Aole a u mea i hai ai. a aole iu> hoi a'u us««a i kanuiho j,ku ? iaia maiiojv o kona komo ana aku iioku o kalu h^>!uhi "A peheii ana oe e hahai mai ai i k*» Mr. K.iU*ke a«o :a •maua?" I W auwau ae la ua kauaka )a i kona a pane akti U "W» l) aole no ia he kanaka hiki wale ke hahaiia aku kona amv K koh,» aku ana wau ua hiki koua mau makahiki i ko kanaha. aoh» m» » | loīlii loa. he elua a i ole he ekolu iniha paha ka p*»kole ih»> mamua jOu, he mau aahu maikai kona. a he umiuuii elwle kotu\ i »»ki Wue«iia. ! a lie helehelena omali hoi. Me he mea la o ka pau keia o ka i hiki ia'u ke hai aku nona." "Pehea hoi ka waihooluu o kona mau maka?" "Ke hiki ole la ia'u ke hai aku no ia mea." ' ka pau anei kei*i o kau mau iu< k a i hoomaopo(>o ai 4 *Me he mea la o ka pau keia." **\\ ell. eia mai ua uku la a u i aku iiei ia oo Aia a»» ia mea ke kali mai la ia oe ina no uae e hiki aua ia o«» ke law* h*m imai i mau hoike hou. Aioha t>e!" I "Alolui oe iue na lu>oiuaikai ana he nui nou !*' i pan«* aku ai na jkalaiwa kaa la. a puka aku la oia a hoi aku la no kona wah», j laia la i hala aku ai oia no hoi ka manaua i huli aku ai o Ka |loke a nana aku la i kona hoaloha nie ka uiino aka a:t& ih«v j "O ka ekolu keia <» na maawo i mokn. a **ia hou kaua i t ikaua i hoomaka ai," wahi a Knloke i |*Hne aku ai. **Ka pupuka tno* | i'a maopopo ko kaua helu iaia. ua maopo{H> no hoī iaia u i kuk:«kus.' ;mai o Sir Ilanale Basekavila me a'u. ua ikr mai h.u ia'u :a kaaa »\a ke alanui Ke«riua, ua inaoj t»jH» iaia ua iko akn wau i ka o k* kaa a e kii aku ana wau i ko kalaiwa kaa. a pela »»ia i luwh: ai j kri.t inau olelo hope i ke kalaiwa. Ko hai aku wau ia e \\ ak«'kov,vi ,ua halawai iho la kaua uio ki-kahi kanaka n\;\;iK v a nni ; Uk** kon.». [akamai me ko kaua. l'a h»>opuhiliia wau ina n»K«' m., |naolana nei wau e ioaa mai na poinaikai ia o*> ma lk*vonakaia. aka īaole he maikai o ko'u noonoo no ia mea." "Ileaha ia mea au i maikai «»le ai kou "E pili ana 110 kou hoi ana aku me Sir Hanale.% ll** hana maikaī ole keia, e Wakekona, he hana ku hoi i ka pil kia. a e Hm» |iiui o na mea a u e ike nei e |»i 1 i ana no keia haua b**i wau ' makemake ole nei. Ae. e kuu hoaloha. e aka mai ana j aha »**% aka | ke hai aku nei wau ia oe ua oi akn ko'n iiui e hoi mai uo aiaam Baka nei me ka loaa ole ia oe o k*'kahi mau j*oino," MOKI'N'A V|f BASKKAVIIA HAI.K. E like me ia a Sir Hanale BaM-kavila i hai ai no kona U hoi ai no kahi o kona waiwai )uM»ilina. \»*\a i h<»okotji ai. a hoh» hk*» aku 0 Kaloke me Wakekona no kahi hoolnlu k'na. Maanei i ha.i«i aka ai o Kaloke'i kana mau ohlo alakai no ka Wakekona hana e hana aku ai. % 'Aole wau e hoopiha aku ana i kou poo me na moo|et«i iui manao lioohuoi, e Wakekoua," wahi a Kaloke i pane aku ai; *•« ka u e makemake nei ia ot» e hiki aku ai i kau wahi e h**le uei. e mai oe i na wa apau i na men e ala mai ana ma kou wahi. a ua'u uo hoi ia e kanana uo'u iho." "Healm na mea au i makemako ai e lu»ike man mai wau ia i*»"" "O na mea apau loa e lihi lauua aku ana i keia m** ka uana ole ae ina paha he mau mea liilii wale no lakou, hoi o na m**ik apau e pili aua no Sir Hauale ame kona mau hoa n*>ho ; *kii ai oia Vahi a i ole o na mea hou e ala mai ana mamnli «» ka make ai*a o Sir Kaie. Ua huli aku no wau i kekahi mau iuea i keia mau la ihi» nei, aka nae ke kanalua nei no wau me h«» mea la o na inea i hma mai ia'u aole no i maikai loa. Hookahi mea i inao|«op<> h«i, a t»ia no hoi o Mr. Kimo l)esi»nina, a o ka hooiliuu ki»koke loa o It:iM*ka\ila. he kanaka aoo ia a he mau manao |m>uo kona. m»laila. aole i ala mai keia hana mai iaia mai. Ke manao nei wau e p*»m» ia kaua k* k kaawale loa aku iaia mai ko kaua noonoo ana nona. Nolai?a k»* kt»e la na |>oe e nolio kokoke mai ana ia Sir llanale ma ua kula la." "Aole anei he mea jmird loa e hookaauale mua akn ia lUnma ina?" "Mai hana oe )>ela. Mai hana mai oo i kekahi haua h* wa h*a. Ina no hoi ua hana hewa «»le laua h«* hana lapuwah* !««i m« h»4 ia « ka hookokoke aua aku. a ina no h«»i ua hewa a haua aku kaua ykeia hana au i inanao ai, aiaila ua l<ke no hui ki m«* ko kaua hookuu ana aku ia laua e hele lanakila a* u. A«»le. aoU*. e malama kaua ia laua iluna o ka kaua papainoa » ka |n»e a kaua »• h»H»hu«-i n* i. K*ole nu e ]H>ina aia no hoi kekahi mau uua ke m»h«» 'a ma ua Wula U he mau mea iawelawe no Banekavila. Aia no hoi na k«<nak i'mahUi elua. Eia no hoi keia lioaloha kauka o kaua. Kauka Manmea. a'a hoi e manaoio nei aole he mau manao |«»no ih»ko a o kana wahine no hoi a kaua i ike ole aku'ai. Aia no hoi keia kanaka k.»kaa moolelo. o Sepeletona, a aia no hoi kona kaikuahim*. he m*a i !:aua ae he wahine nme punwai. Eia no hoi o V'alaitik**lana. o l.a?*- Hal» a kaua hoi i ike ole akn ai. a aia no hoi he pm» oko i a«* tse» i maopojH> ole ia kaim. O keia jn>e apau h>a oia kau e nana aku :ti a hoomaoi)opo i ko lakou mau ano." "E hana no wan i na mea ajKiu i hiki ia'u ke hana." **Ke manao nei wau ua lako oe me na mea elia?" "Ae. na manao wau be mea |>on«> ia'u ke ht>omakauk*u o ka loaa ana mai o kekahi mau ulia." u Pela ilirV la e hana ai. E malama maa oe i kan pu paaapaou* ma kon aoao aole hoi «>e e ho«»hemah«' k ma i na *a ap?iu." Ua hai mua ko laua nei mau lu«iloba i kekahi o na kaa maikai a aia hoi laua ke ku nhii la e kali ana ia laua aei, "Aole. aole a mana mea hou e hai aku ai ia i pauai aku ai 0 Kauka Matimea i ka ninan a Kaloke. • 'l'a hiki ia'u k#* hai akn » oe i kekahi mea a oia no hoi. aole be mea i hahai hon mai U maaa. 1 na la i hala ao nei. Aole maua i hala wale me ko maua uana pooo ole i na mea e hoea mai ana. a aole hoi he taea i hiki ke kaawale aktt mai ko inaua mau maka aku." 4 *Alaila ke manao nei wan aole olna i hele kuwile iki i keia man la iho nei?" "Koe ka auwina la onehinei. He hana maa maa ia'a ka bootih> lana i hookahi la no ka hoohauoli ana ia'u iho ina wau e U»i maA i ;ke taona nei. nolaila na hoohala aku wau i ko'u manawa ma ka Hale Hoikeike o ke Kula Nni o ka Oihana Kaha. M "X*a hele aku hoi wau e hui me ia mau hoaloha o*u ma wahi a Basfkavila. '"Eia nae aole i loaa nmi b«- *iau kiaT f "Aole no i maikai keia hana a olua." wahi a Kaloke i paae ak» ai me ka luiiluli pu ana o kona poo a pupoku iho U h»i ko®a «au maka. "E noi akn anA wan ia oe, e Sir Hanale, aale |mmki ia ae k* hele hookahi. Ina pela oe e hana mai ai malU paha o ill nai k»kahi mea pono ole maloaa on I*ohea oa loaa anei kekahi o aaa kanma i nalowale ai? M "Aole, ua nalo akn ia no ka wa man loa." Oia mea nnl no ia. Well, e aloha kakoa/ wahi a I ka wa'i hoomaka akn ai ke kaa e nee. "Aka, • koomauao. Hanale i kekahi man hopoaa oleio iloko o Ma *aookfe> a Kaala^

i b«'l«hr*hi irtai ai ia kakow. a mai w.ih* akn oe nia ke kala ina bora oka ka maiuiwa h<»i ona lapa e ai. la Ba**kavi!a ma e bok* ana. «a huli mai la o » lioj»e a nana mai )a i kt- k« a.k« a K*h&« me ka oana \**« ami , l *" htfeo " ho}« ana. O kfia k. ka> » o na h«akai hoU» mama k>a a laKoo. a ia manawa aia o Wakekona ke hoolauna \m la iih* koua mau ht«i a ho«u-aani hoi i ka Kauka Mueiinea iHo. lioko o na honi jwkole na kaahm** a<- Ja na kula ulhiii a ho«»maka mai la c* halawai Hie kai iKe a k« iak'oi n«-i niaii maka na pun amo na pali nihinihi anu- na kaia hanai ho|o!m!oiia e »l«ia ana r tia mauu loloa. a hoouiaka mai la lioi e kokoia ini ani makani huihui oke aoo mau o kuaaina. I Keia manawa ahi o Ba**avj)a Opio ke kiei !a iwaho. a i kela ame keia nianawa e loh»- aku ana o Wakukona i kona hooho hauoh ana iaia «> hooiiiaoiMiiH» ana i na wahi ana i ike mua ai. -I'a uui na wahi o ka honua nei a'u i ike ai, e Wakekonn. aka iio!#« wau i ik*' i kekahi wabi e hiki ai īa*u ke hoohalikelike aku me k« ia." waln u Basejraviia (, P' JO i aku ai. -Aole no hoi wau i hni me kekahi kanaka o Devonakaia nei e hofthalahaia ana no kona wahi/* wahi a Wakekona i pane aku aiuAia no nae boi a kulike ke kanaka me ko ka aina " wahi a Kauka Maiimea i pane aku ai. "Ke nana ae kaua iko kaua hoaloha n« i «• ike ana kaua i ke ano |>oo poepoe o ka poe Kelita. a aia kela maii manao hanoli iloko ona e like me ke ano uiau oia poe. He ka kaikahi wale ka j»oe i like akn ko lakou mau poo me ko Bir Kale, h«- hap.'t Keliha a he haj»a Aiveniana anie ko lakon man nu-a i ikeia. K kauialii loa ana no r>aha oe ī ka wa au i ike hope loa ai ia BasekavHa. e Sir flanale?** "Aia ik» ko'u man makahiki inaluna aku o ka umi i ka wa i uiake a? o ko*u makiiakane. a aole hoj wau i ike ia Basekaviia. oiai e noho :ih:i kfi*u iiiakuakane iloko o keknhi' wahi pupupu hale ma ka liuli Kai Hema. Mailaila aku ko'u hele ana no kalii oia hoaloha o*u ma A!ii»*rika. Ke hai aku nei wau ia oe he mau mea hou keia ia r u. ake iikv aku nei wau e ike aku i ke kula." M «» aku o na kula ame kekahi nlulaau piUiaahaa ke oili mai la kekahi puu me kona mau wailiooluu nauakea, a e oioi ae ana hoi koua wini ine kona mau kaliiko hoopahaohao i ka maka o ka mea e liana aku ana. Aia nialuna o keia puu na maka o Sir Hanale kalii i kau ai a ua loihi hoi kona kilohi ana aku. me he mea la. e hapai nuii ana i na iiooium» o na la i hala aku. ana hoi i hoohaia ai ma ka aina iii.ilihiui a hoohalikelike aku me keia mau mea ana e ike nei. Aole i»o paha i nele kona hoomanao ana ae i na makua ame kona ohana na lakou i noho aku na l>aiaulu ana e ike nei, a i ka wa e nana aku ana kona uiau hc»uhele iaia. ua komo aku na manao iloko o laua he inea }»ono io no ka 4ioi ana aku a noho pu me ka opio oiai aole e nele k«- ala ana inai iloko o ka opio ua manao e koi ana iaia e hele akn e ike i na wahi apan o kona aina hooilina, a oiai eia kekahi hana nui ke ala nei, he hana hoi e loaa ai ua poino, o ka loaa io ana o kona uiau hoiiln'le oia ka hana ]>ono loa no ko ka opio ola. I a hiki aku la ko lakou nei kaaahi i kekahi kahua hoolulu uuku a inaliiila lakou nei i lele iho ai. Mawaho o ke kahua hoolulu eku ana kekahi kaa lio e kali mai ana ia lakou nei. Ia lakou i lele aku ai oin no ku manawa i kii nmi ai na kanaka luwelawe o ke ka-hua hoolulu i ko lakou nei mau wahi opeope a lawe aku la no kahi o ke kaa e ku atm. O keia kekahi o na wahi maikai, eia nae ua hoopahaohaoia o Wakekona ma i ka ike ana aku e ku mai ana he elua mau koa ina ka puka pu a e kaulono mai ami ko laua mau maka hialuna o lakou uei. I ka ike ana mai oke kalaiwa kaa ia Sir Hanale, ua wehe niai la oia i kona papale a liaawi mai la i kona aloha, a iloko 0 na ininule pokole aia lakou nei ke holo la ma kekahi alanui laula. Ma kela iiiik' keia aoao o lakou nei e oioi ae ana na olaelae pohaku kiekie a jK'la iio hoi me kekahi mau pupupu hale kahiko e ku iuai ana iwaena o na mauu loloa a uliuli, aka ma o aku o keia mau mea apau e waiho mai ana ke kula me kona mau puu liilii e ku ana ma o a niaanei. l*a liiki aku'la lakou nei i ka huina o na alanui, a maanei i kaha aku ai ko lakou nei alahele no Basekavila. I na wa apau a lakou nei e huli ae ai, e lohe mau iu aku ana na hooho mahalo ana mai ia Bir Ilanale ae ame na niuau lehuleliu. •'Hulo!" i hooho ae ai o Kauka Matimeh t u heaha keia? n t"a hiki aku la lakou i kahi e waiho kahela mai ana keltoihi kula laula, a maluua o ka puu e ku mai ana kekahi koa kaua aaliu auu i ka aahu ehn'le, a e kau aua kana pu ma kona aoao me ka makaukau mau uo ka hoohana ana aku. Aia kona mau maka ke kau lu mnlunu o na mea apau e maalo ae ana. "llealia keia e 'Pekina?** i ninau aku ai o Kauka Matimea. *'Kia kekahi lawehala i mahuka mai Taona'lii mai. O ka ekolu keia o kona mau la o ka nalowale ana, a ua ku kiaiia ae na alunui apan aiue na wahi hoolulu kaaahi, eia uae aole he mea i ike akn iuiu. O-ka |hh* mahiai e noho nei muanei aole o lakou makemake i keia mea." "Ke ole wnu e knhihewa ua haawiia ka uku makaiia o elima paoim ke Uma lie mau hooia no kana wahi i hele ai a e hiki ai hoi ke hopu aku iaia. M . '•i'eln io no, aka o ka noonoo ana ae no ka loaa mai o keia mau pamiu he mea palaualelo ia, e aho ka hookaawale ae mamua o ka lilo nna aku o kou ohi. £ hoomaopopo iho oe aole keia lawehala he like me ua lawehala e ae, lie kunaka keia aole oua minauiina i koua ola. "Owai ka inoa o keia luwehala?*\ • k O Seletlouia. ka mea nana i |>e|M*hi ia Notina Hila." I ka lohe i\na o Wakekoua, ua hoi koke nuii la na lioomanao ana iloko oiia, oiai o keia no kekahi o na hihia a Kaloke i noonoo ai mainuli o ku uui o na uiea hoolele hauli iloko o ua hana kulaima la i hanaia. I"a hoo|Kineeia ka hooko ana aku ika hoopai maluna ona oiui aia n<» kekahi inau mea maoj»oj>o ole e pili ana nona. Ua haiia ae uu opuhi>ule oim aole n<j nae i loaa mni ka hoike e pili ana no ia uiea, u ma ia ano ua hooknulnaia ka hooko ana aku i ka hoopai uialuna ona* l*a liiki aku la ko lakou nei kaa ilnua o kekahi wahi ahua, a malaila lakou nei i ike aku ai i ka waiho mai o ke kula i )»aa iioko oka moolelo oka ohana o Hasekavila. Maanei i huli hou aku ai ko Takou nei alahele no kekahi alanui okoiu a ia lakou i hiki aku ui i kekahi alu a inawaena hoi o na pohaku nui elua e ku ana ina kela ame keia aoao o ko lakou nei alahele, ua huli mai la ko lakou kalaīwa a j»ane mai la me ke kuhikuhi pu ana aku i kana huipa: 4 *Ain o Basekavila Hale." ! ka luhe ana o Sir Hanale i keia inan olelo a ke kalaiwa, ua ku koke ae ia oia iluna a kan aku hi kona man maka i kahi i kuhikuhiia mai ui iaia, He mau tuinute pokole mahojH» mai ua hiki aku la ko lakou nei kaa i ka puka jva, a ia lakou nei i komo aku ai iloko, oia iio ka mniiawa i hahiwai mai ai me ko lakou nei mau maka ka nani <» na meu a Sir Kale i hoolilo ai i kana mau dala nui no' ka h(X>maeiiuie ana I kona wahi. He oiaio ma na mea a lakon e ike ana ua hiki 1 ke kanaka malihini ko koho koke iho o ka mea nona ia wahi oia kekahi o na kanaka koikoi hm o ka aina a waiwai nui hoi. "Maauel auei i make ai kuu nlakuakane? ,, i niuau ae ai o Sir ilauale. ia lakon i koiuo aku ai iloko o ka poka-pa. "Aole, uia ia wahi ma ke alnhele Wiu aoīio mai o keia." "H< i uu a hiki ole ke hoole ae i ka makau o kuu makuakane i ka noho ana maanei. Ca lawa ka ike e uiakau ai ke kaaaka ke naua aku i keia mau mea pouHuli. K huna akn aua wau i kekahi haiia. a Uoko o w>no īuahinu mai keia nianawa aku e kau aua kekahi mau laiua kukui--uwila ma keia alauui» a ma ka puka pa e kau uku ana wau i kekuhi mm kukui nui no lakou ka ikaiku hoomahimakima o hookahi !aunini kukui." i*a hiki akn la lakon nei i kekahi kahua akea. a tvka hale hoi e ku inai una ma kekuhi aoao inai o ua kahua !a, a ike aku la lakon nei I ka a umi o nn knkui* oiai ua molehulehu keia hiki ana akiu Mailoko mai o ka liale i puka mai ai kekahi kanaka kino loihi a hele loa umi lu a wehe ae la i ke |»aiil o ke kaa. a haawi inal ia i kona iiiiiu maiiao oha*»ha i kona haku hou. a maloko aku hoi o ka hale i ik<4a aku ai kekahi kino wahine e hele ae ana a puka !oa iwaho a kokua aku hi i ke kane ma ka iwaelawe ana i na wnhi of>eope o lakou twh .. pono paha ia oe> e Bir Ha^kavila % # hookuu mai ia'u e hoi aku oo ko'n wahi. Ke kaii «nai nei ka*u wahine o ko'u hiki aku. e hoi akn no ko'n wahi. Ke kaii mai nel ka'n wahine o ko'n hiki aku," a Kauka Malimea i pane aku ai i ko »ir Basekavila ma leleana iho ilalo. (Aole i pto.) ' I ' •' * .