Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 5, 29 January 1904 — Page 3

Page PDF (1.56 MB)

This text was transcribed by:  L. A. Marchildon
This work is dedicated to:  Any Canadians calling Hawaii home...I'm so envious !!

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

NUPEPA KUOKOA, IANUARI 29, 1904. 3

 

KAUNAWAHINE

O KE KULANAKAUHALE O TAREVIS.

KE ALOHA I KA MAKA PAHIKAUA.

MOKUNA IX.

KE KANE HOOPALAU MAHOPE O KE ALOHA.

            Ma ka hoala ana aku o ke kiai i ala ai ke Kauna a i kona ala ana ae na kiekie ka la, a i kona lohe ana i na mea apau i waihoia mai e ke Kauna Belasetina i kana mau hana e hana ai iloko o ekolu mahele alaila e loaa no iaia ka hui kuka ana me ke Kauna Belasetina.

            @a haawiia mai iaia na mahele ekolu—akahi, o kona paio ma ka ikaika, a i ole e hele hookahi aku oia wale no, a o ke kolu e haawi pau ia aku na mea kana a kona mau koa i ke Kapena e ku kiai la, a maluna o keia mahele hope i ae aku ai ke Kauna Bitarika, a ka'i hele ana oia no Burutika me na wahi kanaka ona me na mea Lana ole.

            Ma ke kuka ana mahope iho o ko lakou hiki ana aku i maopopo loa ai na mea apau i na mana ekolu, ko Winepoka Belasetina ame ka Akibihopa.  Ua maopopo ae la ia Winepoka ame Belasetina o ke kanaka opio nana kela hana kupaianaha o ke kaka-pahikaua aole he wahi pilikana i ka Akibihopa, a aohe he kauoha ma ka palapala a ka Akibihopa i ke Kapena i ukali ai i ua poe mahuka nei, a ma ka hooaiai a ke Kauna Bitarika, me he la he hoaloha keia kanaka opio no ke Kauna Paele o ke Kakela Turona.

            I ke Kanna Bitarika hoi, ua loaa iho la iaia ka ike ua pakele io ke Kaunawahine Tekela a hiki i ke Kakela Kokima, a o ka hana wale no i koe ma kona aoao—e hooikaika oia e hiki mua i ke Kakela Turona mamua o ke komo ana o keia poe mahuka ilaila.

            Mahope o na kuka ana o na mana ekolu a hooholo like e hoihoi h@, ia na mea kaua a na koa o ke Kauna Bitarika, a e uhai aku i keia poe no ka hoopaa pio ana i ke Kaunawahine Tekela i ka Akibihopa, a o ke kanaka opio ame kekahi mau mea iho, i ke Kauna Belasetina,, a o na koa ame ke Kapena i ukali ai no ke Kakela Kokima e lawe aku imua o na mana ekolu o Burutika no ka hookolokolo ana, ua hoomaka aku la ke Kauna Bitarika ma kana huakai imi wahine mahuka.

            Aole no oia i hookolo ma ke alanui mau aka huli aku la ma k@ ala pololei a pokole e hiki koke ai i ke Kakela Turona me kona mau koa apau.  A i ka hiki ana i kahi i hui ai ia me ke Kapena ame na koa o ke Kakela Kokima e huli hoi ana no Burutika, a mahope o ka maopopo ana o na mea apau i na aoao a elua, ua haawi aku la ke Kauna Bitarika i ke kauoha i ke Kapena ame na koa apau i huiia aku me kekahi o kona mau koa no ka hoi hou ana i ke Kakela Kokima a e hopu aku i ke kanaka opio a e kauoha i ke Kaunawahine me ka ikaika no ka hoea aku o ka Akibihopa.

            Alaila, ua hoouna aku la oia he hookahi elele e hoike aku i ko Burutika, a e holo loa aku i ka Akibihopa no ka hoike ana i na mea apau me ka hoike aku, aia na koa ma ke Kakela Kokima no ke kali ana i ka Haku nui.

            Me keia mau hoolala, ua huli aku la ka elele i kona ala no ke kulanakauhale o Tarevis, a o ka hapanui hoi i ke Kakela Kokima, oiai @a Kauna Bitarika nei ame elua hoahele i oki pu aku ai i ko lakou alahele iloko o ka laau no ke Kakela Turona.

            A hala kekahi manawa o ka hooikaika ana ua hiki io aku no lakou i ke Kakela Turona, a aole he wahi hiohiona o na malihini, a i kona kaa pono ana ma kahi kiekie e ahuwale ai na wahi e ae me ke akahele no nae no ka ikeia mai, a ma keia kulana i ike mai ai ke Kauna Bitarika i ka poe mahuka ma kekahi aoao o ke kahawai, oiai aia oia ma ka aoao o ke Kakela Turona, ua hoomaka mai la kona hooiho ana no ke kahawai a au ana iloko o ka wai a i ke kaa ana ma kahi aoao oia ka manawa a lakou i hoopii mai ai i ka piina me ka manao e hoopuiwa i ua poe mahuka nei eia nae ua ahuwale ko lakou kulana i ka maka uwila o ka Emepera.

 

MOKUNA XII.

KA PAIO HAHANA MA KE ALA.

            O ka manao mua i loaa i ka Emepera oia ka hana e pakele ai ke Kaunawahine mai ka lima ae o ke kane hoopalau, nolaila, ua kanoha koke aku la oia ia Konorado e hoomau aku i  ka huakai no ke Kakela Turona.  Ia manawa hookahi no ua ulu no na noonoo ana iaia malia aia he mau koa o ke Kauna Betarika ma kahi kokoke i ke Kakela Turona no ka hopu pio ana i kekahi poe e maalo ae ana ma ia wahi mamua o ka hiki ia lakou ke komo aku i ke Kakela Turona.

            No ka ikaika loa o ka manao e pakele ka wahine opio pela i hooko aku ai oia i kana kauoha i waiho aku ai ia Konorado no ka huakai.

            "E Konorado," wahi a ka Emepera, "e hoomau aku oukou ma ka huakai me ka hakalia ole i nalo e aku ai ke Kaunawahine iloko o na laau mamua o ka ike ana aku o ke Kauna Bitarika, ame ka ka nana ole ae i kekahi mea a me ka hoohakalia ole no hoi e hooikaika oukou a hiki i ka manawa e komo ai iloko o ke Kakela Turona."

            "A pehea oe e kuu Haku," i pane aku ai o Konorado, "e noho anei oe maanei e ku aku ai imua o kela poe koa ekolu i makaukau @ na hiohiona e hoike mai ana i kona hilinai piha i ka Emepera a makaukaa hoi e waiho aku iaia iloko o na hana a ka Emepera e hoo@auna mai ana iaia.  A no keia mea ua olu iho la ka manao uluku o ka Emepera.

            "No maua iho," i pane aku ai ka Emepera ia Konorado, "e ku ana maua ma ko maua kahua a kau mai na haawina lanakila aka mai hoonui olelo kakoou maanei no ka hoohala loa ana i ka manawa aka e hoeu koke aku oukou i keia manawa."

            Ia manawa koke no ua kau ae la ke Kaunawahine Tekela ma kona lio ma ke kokua ana a ke kanaka opio nona ka puuwai i lilo i ka u'i o ke kulanakauhale o Tarevis, a hakalia no hoi a kau o Hilda ame Konorado a hoomaka aku la ma ka lakou huakai, oiai ka Emepera ame ka panapua i noho iho ai na manao ikiiki, i lako ole me na mea kaua—ma ka aoao o ka Emepera o kana wahi phikaua aulii wale no a o ka panapua me ke kakaka nui ame na pua ana.  Aole he mau aahu kila kaua hoi e hiki ai ke ku aku imua o ka poe i makaukau.

            Ma keia manawa ua hoomaopopo iho la ka panapua e komo aku ana kona Haku iloko o ka paio, me ka maopopo ole nae iaia o ke kum@ o ka ulu ana mai o keia paonioni, a hooholo koke iho la no oia iloko ona—o ka noii ana aku i na kumu o keia paio he hana ia mahope, a o ka mua oia no ke ku paio aku, oiai aole he manawa i koe e kali ai.

            Nolaila, ua hoomakaukau koe ae la ua panapua nei i kana mau mea kana a kukulu iho la mamua pono iho ona i ke kakaka nui ana a me ka hook@ene pono ana iho iaia me he la aia ka hana ke nee la @."

            "O ka makemake anei ia o kuu Haku," i ninau aku ai ka pana@ "o ko'u ki aku i kela poe koa ekolu a make a i ole e makemake @ kuu Haku e ku paio mua aku me kekahi o lakou?  Ina pela @la e oluolu e hoike mai i ka mea a'u e hookoe ai."

            "He poe koa keia i paa ko lakou mau kino me na kapa kila, ka m@ hoi e waiwai ole ai kau mau pua.  Nolaila na'u no e hui aku me lakou ma ke ku pakahi ana a o ke alakai ka'u e hui mua ai.  Aole paha e lanakila kaua ma ka pono paio aku."

            "He ahuwale no hoi ko lakou poo, aia no he wahi hakahaka e kupono ai i ma-ka na na pua nei e lele aku ai.  O ia mau wahi hakahaka la ua ae oluolu mai lakou i keia mau pua e komo aku ilaila."

            "Ke hoomaikai aku nei au ia oe no ia ui ana mai, a e hookoia aku no ia makemake ou i ka manawa e puka aku ai kekahi kanoha mai a'u aku."  O ka pane keia a Rodolofo i ka panapua a oia no ka manawa i hoea mai ai ke Kauna Bitarika ame kona mau hoa iluna pono o ke kiekiena kahi o Rodolofo ma e noho ana.

            "E kuu Haku, ke Kauna Bitarika," wahi a ka Emepera i pane aku ai i ke koa mamua, i ka nana aku oia no ke alakai o kahi puali @uku, "e hui kuka kaua iloko o ka maluhia a ina he mea hiki e hui mai na hoa o kaua ma keia ninau hookahi."

            "Ma keia manawa ua ikiiki loa ke kulana manao o ka panapua a no ka pa-e ana mai o ka leo mai ke alakai mai o kekahi aoao na iaa mea i hoomalielie iho iaia o ka hoolohe pono aku i na manao e waihoia mai ana.

            "Owai oe e kena ilio i aa mai ai e hui kamailio mai me a'u?  Aole anei o oe ka mea a'u i hoopaa aku ai i kuu manao i ke Kauna Belasatina no ka hopu pio aku ia oe a hoihoi ola aku imua o kona alo, no kou liia aku ma ka amana e ke Kauna nona ke Kapena au i lawe ai i ke ola ma ke kaulike ole?  Ina aole oe e haawi pio mai ana alaila e waihoia aku no ka oioi o keia mau ihe iloko o kou kino, a e haawi aku i kou i'o nana holoholona hihiu o ke kula."

            "O na olelo anei kela o na kanaka o ke kulana wiwoole a koa oiaio maoli?" wahi a ka panapua i hooho ae ai, "Ua pau anei na kanaka kulana wiwoole a koa oiaio iloko o Kelemania nei, a o keia anei ka hanauna hope loa?  He hana hoohilahila loa keia i kuu Haku, a aohe he wa e kali hou aku ai, a hookahi kauoha'e waihoia mai ai e kuu Haku o ka lele no ia o keia mau pua.  Pehea ia?"

            "Mai puapuahulu," wahi a Rodolofo i hawanawana aku ai, "mai kanalua oe no ko kaua komo io aku iloko o ka paio.   E hele akahele kaua i ole ai e komohia a hihia kaua a kaa mawaho o na palena kupono o ka oihana kaka-pahi."  Alaila, huli ae la oia i ke alakai o na koa a pane aku la me ka leo oluolu eia nae me ka ikaika a koikoi.

            "Alaila ina e haawi pio aku ana wau ia'u iho ia oe, alaila e pono e loaa keia ike mawaena o kaua, e haawi pio aku wau malalo o na kahua kupono e hooiaio ia mai ai e kuu Haku maloko o na olelo o ka oihana hanohano naita."

            O na hoike manao ana a ka Emepera i ku maoli i ke ano keonimana a iloko o ke kulana maoli o ka oihana naita ua waiwai ole ia no ka mea aole i nanaia mai, a aole no hoi i pane leo mai ke Kauna Bitarika aka kauoha koke ae la oia i kana mau koa elua no ka hoomaka i ka paio a oia no ka manawa a laua nei i ike aku ai i ka hoomoe pololei ia ana mai o na ihe a puka ana ke kauoha a ke alakai e holo imua me ka puahi nui, a hookahi manao, e lilo ke ola o ka Emepera.  A ia pa ana o na ke-pa ma ka aoao o na lio oia no ka manawa i lele papulike mai ai na lio imua e holo pololei ana i kahi o ke kanaka opio e ku ana a me ka ikaika nui no hoi keia holo ana.

            Ma ka aoao o ka Emepera aia ia ke ku makaukau la me kana pahikaua aulii iloko o kona lima akau, e ku ana me he kia pohaku la i kukulu paa ia ma ia wahi no ka oni ole, me kona hoomaopopo pu iho aia ka ai o ka la na na koa kanalio.

            Ma keia kulana ana e ku la, ua pii koke mai na hoomanao ana no ka wahine opio a hoopaa koke iho la oia e ku paio aku oia no ka hopena me ka paa o ka manao e lanakila, a oiai oia iloko o ia mau noonoo ana me kona ike pu no aia ka make ke hele mai la ua kokoke loa a me kona hoomaopopo ole aia ka panapua ke haka pono la i na koa kaualio a emoole ua lele aku la kekahi pua ana a komo ana iloko o ka aahu o ke koa kaualio mamua loa.

            Me ka palamimmo loa ka hanaia ana o ka hoolele ana a he ike ana ka lakou apau i ka wala aoao ana aku o ua koa nei a ma ka ikaika o keia wala ana ua kau aku la ua koa nei mamua iho o na lio o kona mau kokoolua e holo like ana, a na ia mea i hoopuiwa ae i na lio oiai no e holo ana, a huikau koke ae la na mea apau—o ke alakai ame kona kokoolua i koe iho ua haule aku la laua iluna i ka honua mai ko laua mau lioo aku a o na ihe hoi ua kapalulu aku la ka oioi iloko o ka lepo, a aia no hoi na lio ke holo pu-aa la me ka mea ole nana e hoomalu ia lakou.

            Iloko o ka manawa pokole ua ku koke ae la ke alakai me ke ano ona iki no nae oiai kona hoa i ala pu mai ai no hoi no ka hoomakaukau ana ma ko laua aoao no ke ku pale ana aku i na paio ia mai e ko laua mau enemi, eia nae, aia no ke kanaka opio ke ku la me ka oni ole e like me mamua.

            Mamua o ka hookokoke loa ana mai o na koa kanalio i kahi o ka Emepera e ku ana oiai no iluna o na lio oia no ka manawa ona i kahea leo nui aku ai ka Emepera i ke alakai, e ku aku no ka mea he make maopopo ia no lakou ke kaa mai maloko o na palena kupono a o keia no ka manawa i lele aku ai ka pua a ka panapua, me kona manao o keia leo nui ana a Rodolofo oia ke kauoha a kona Haku iaia e hooko aku ke kumu i walawala pahu ai ke koa mamua loa.

            "E kuu Haku Kauna," wahi hou a ka Emepera.  "Ua maopopo ia'u owau ana ke lanakila ke kumu o ko'u kahea ana aku nei ia oe e emi aku i hope no ka mea he make ia no oukou apau loa, a no ka hiki ole ke kaohi aku i hope ke kumu i loaa ai keia poino.  Nolaila e kuu Haku ke noi hou aku nei wau ia oe e kuka kaua me ka maluhia a e hooponoponoia me ka hoohakalia ole."

            "He mea oiaio," wahi a ka panapua i pane aku ai i ka Emepera me ka hoohalahala nui.  "Ke ike nei au i ka wiwoole o ke kanaka e ku kue nei i keia poe koa kaualio ekolu i lawa pono me na palekana ma ko lakou kino apuni a makaukau hoi me na mea kana.  Ke noi aku nei au ia oe e haawi mai i manawa e hoohana ai i ko'u noonoo maluna o keia kumuhana no ka mea ke ike nei au aole kela he kanaka wiwoole a oiaio ma ka oihana koa e hiki ke hooponopono aku."

            Aole i hoolohe aku ka Emepera i keia mau hoohalahala a ka panapua aka ua hoomau aku la no oia i ka pane ana i ke Kauna Bitarika.

            "Ina e ae mai oe i ka'u e hoi oe no Kokima me kou ae io mai e hana ana oe pela alaila e hookuu maikai ia aku no oe ame kou hoa me ke keakea ole ia aku."

            Aole i pane aku ke Kauna Bitarika no kekahi manawa, a i ka pili ana mai o kona kokoolua ma kona aoao oia no ka manawa ana i haawi aku ai i ke kauoha i kona hoa e nee imua no ka paioo ana me na enemi, a i ka manawa pokole ua pa-e aku la ka le o ka panapua i ka Emepera:

            "E kuu Kahu, e ae mai ia'u e hoolele aku i mau pua, aole he manawa aku i koe."

            Me he la aole paha i lohe ka Emepera i ka leo a kona hoa, oiai aia oia ke ku makaukau la imua o kela mau koa elua a aia kana pahikaua ualii iloko o ka lewa e olinolino ana imua o ka maka o ka la a o ka hoomaka iho la no ia o ka paio hahana hookahi i ka elua i ka manawa hookahi.

            "Pehea e kuu Haku," wahi hou a ka panapua, "he hookahi kauoha e pa-e ai mai kuu Haku mai o ka lele no ia o ka pua, a—"

            Aole i pane le aku ka Emepera i ke noi a kona kokoolua, oiai ua hilikau ae la ka lakou mau mea kaua—o ka pahikaua aulii me na pahikaua papalina nunui a na koa o ka Akibihopa.

            Mamua ae o ka hoomaka ana o keia  kaka-pahikaua rula ole he elua ma kahi aoao e kue ana i ke kanaka hookahi ua lilo ia i mea hooikiiki loa i ka manao o ka Emepera no keia paio o ke kulana haahaa loa a oiai na maopopo mua iaia kona puuhonua e ku aku ai imua o keia mau koa, nolaila me ka eleu nui ua lele aku la oia a ku ana ma ke kumu o kekahi kumulaau oiai he mau wahi kumulaau kakaikahi wale no ko luna o na puu nei, a no keia hana hikiwawe a ka Emepera i hookuha'u aku ai i kona mau enemi ma ka hoopuni ana iaia; a ma keia kulana hou o ke kanaka opio i ku iho ai oia me ka hoopaa ana iho i kona manao e ku hookahi aku imua o keia hana haahaa loa a kekahi kapena nona ka mana hoomalu maluna o kekahi mau pualikoa he nui iloko o ke kulanakauhale kaulana o Tarevis a no ka Akibihopa hoi.

            I kela manawa no ua hoi koke mai la na a'o ana i loaa iaia i ka lawelawe ana i ka pahikaua aulii iloko o ke kulana puikaika e like iho la me keia a maluna o ia ike oia i hoohana ai—a ma kekahi mea @a hauoli loa ua Emepera nei i ka loaa ana iaia kekahi manawa iloko o kona o@a ana e hoohana maoli ai i na ike la i haawiia mai iaia.

            Iloko ona ka wiwoole, ke ano keonimana ame ke kulana naita maoli a i keia manawa o ka hakoko hahana maopopo maoli aia ka panapua ke kunana la me ke kahaha nui i ka nui noeau o ke kiina pale a ka pahikaua aulii no ka alo ana ina hauna ikaika a na pahikaua papalina laula, a no ia kumu ua ume ikaika ia ka noonoo o ka panapua a poina iho la oia i ke kahea ana i kona Haku i ka@oha nana e hoolele aku ai i kana pua.

(Aole i pau.)

 

Makai Kiu

KALOKE HOME

@AME KA@

Hihia i Huliia me ka Noeau

 

MOKUNA VI.

BASEKAVILA HALE.

            "Aole paha hoi pela.  He mea pono ia oe e noho iho a pau ko kakou paina ana, alaila hoi aku."

            "Aole, he mea pono ia'u ke hoi aku.  Malia paha aia kekahi mau hana ke kali mai la o ko'u hikiaku.  Mai noho iki no hoi wau e hoomakaikai iki aku ia oe i kekahi mau wahi o ke kakela, eia nae hoi aia no o Baremoa a ua oi aku kona ike mamua o'u.  Aloha kaua, a mai poina i ke ao ame ka po no ka hoouna ana ae no'u ke ala mai kekahi mea i hiki ia'u ke hana aku nou."

            Ia Kauka M@timea i hala aku ai ua huli aku la o Sir Hanale ma a komo aku la iloko  o ka hale a o ka wa koke no hoi ia i paa ae ai o ka puka.  O ka lumi a laua i komo aku ai oia kekahi o na lumi nani loa i hanaia me ka laau oka a e hee mai ana na mea hinuhinu ma kela ame keia paia o ua keena nei.  E ku ana ma kekahi aoao o ka lumi ke kapuahi hoomahana a naue koke aku la laua no ia wahi no ka olala ana i ko laua mau lima, oiai na puanuanu mai la i ko lakou wa i holo mai ai maluna o ke kaalio.

            "Ua like keia me ka'u mea i koho mua ai," wahi a Sir Hanale i pane aku ai ia Wakekona, ia laua e olala ana i ko laua mau lima.  "O keia no ka hale kahiko i nohia ai e ko'u ohana no kekahi mau makahiki elima haneri i hala ae nei.  Ke noonoo ae wau no ia mea he keu aku ko'u aloha i ko'u ohana."

            Ua ike aku la o Wakekona i ke komo ana mai o na noonoo o na wa i hala iloko o kona hoaloha, a aia oia ke huipu la me ia ma ka hoao ana e maikai na mea apau e hoea mai ana.  Iloko o keia wa i hoea mai ai o Baremoa a nee ae la e like me ke ano mau o na kanaka lawelawe a ku ana imua o kona haku opio.

            "Pehea la, ua makemake anei oe e paina koke i kou aina ahiahi?" wahi a Baremoa i ninau aku ai.

            "Ua makaukau anei?"

            "E makaukau ana iloko o na minute pokole.  Ina oe e hoi aku ana no kou lumi e loaa aku ana ia oe ka wai wela ame na mea apau no ka hooponopono ana aku ia oe.   Ua hauoli ka'u wahine ame a'u no hoi i ka lawelawe ana aku nou, e Sir Hanale, a e noho pu aku hoi me oe a hiki i ka wa au e makaukau ai no ka hoololi ana i na mea e pili ana i kou hale nei, e pono nae ia oe ke hoomaopopo aole i lawa i elua wale no mea nana e hana i na mea apau o keia hale."

            "Heaha ia mau hoololi au i kamailio mai nei?"

            "O ka'u e manao nei e hai aku ia oe, oia hoi keia, i ko Sir Kale manawa e noho ana, aole ona hui nui me na kanaka, nolaila ua hiki i ka'u wahine ame a'u no hoi ke hana aku i kana mau hana apau; a nou hoi, he opio, e makemake ana paha oe e hookipa mai i kou mau hoaloha no kou hale nei, a no ia mea e hoololi ana oe i na hana o kou hale."

            "Alaila e i mai ana oe ua makemake oe ame kau wahine e haalele mai i keia wahi?"

            "Ina paha oia kou manao."

            "Eia nae hoi maanei kou ohana i noho ai no na hanauna lehulehu i hala ae nei?  Aole o'u makemake e hoomaka i ko'u noho ana ma ka mawehe ana ae i ka pilina i hanaia e ko'u ohana."

            I keia wa aia ko Wakekona mau maka ke kau la maluna o @a kanaka la a ike aku la oia i ke ano e ana ae o kona helehelena:

            "Oia no hoi ko'u manao a pela no hoi me ka'u wahine.  Aka ke hai aku nei wau i ka mea oiaio, ua pilipaa ko mana mau manao maluna o Sir Kale a i kona make ana aku la ua komo mai ka haawina kaumaha iloko o maua nona.   No ia mea ua loaa mai ia maua na noonoo ana aole paha maua nona.  No ia mea ua loaa mai ia maua na noonoo ana aole paha maua e hauoli ana ke noho iho ma Basekavila nei."

            "A heaha aku ana ka olua hana e hana aku ai?"

            "Aohe o'u kanalua ua hiki ia maua ke hoala ae i wahi hana @a maua, oiai ua lokomaikai mai o Sir Kale ia maua me kekahi wahi makana e hiki ai ia maua ke kuokoa ae.  Ano me he mea la o ka hana pono ia'u e hana aku ai oia no ka hoike ana aku i kou lumi."

            Ua alakai aku la ua kanaka la i kana mau malihini no ka hale o luna, a malaila i ike ai laua nei i ke ano o ka hanaia ana o na lumi.  Aia kekahi ho-lo nui e moe ana ma ka loa o kahale, a ma kela ame keia aoao na lumi moe.   O ko Wakekona lumi i haawiia mai aia no ia ma ka aoao o ko Sir Hanale lumi.   I ko laua makaukau ana ua hoi aku la laua no ka paina ana, a mahope mai ua luana iki iho la laua nei a no ka nui no ka @luhiluhi, ua hookuu aku la o Sir Hanale i kona hoa e hoi aku e hooluolu.

 

MOKUNA VII.

SEPELETONA O HALE MERIPI.

            No ka nani o ke kakahiaka o kekahi la ae i lawe aku i na manao like ole i komo aku iloko o ko Sir Hanale ma mau puuwai e pili ana i ke ano o ke kulana o Basekavila Hale.   Ia laua e noho ana iloko o ka lumi aina ua komo aku la na kukuna malamalama o ka la iloko a na ia mea i hoohinuhinu aku i na waihooluu hinuhinu e kau ana ma ka paia.  Ua lele pu aku la no hoi na aka pouliuli o na laau e hoopuni ana i na paia o ua lumi la a kau aku la maluna o na mea hoonani a he u'i hoi kau.

            "Ke manao nei wau o kaua ka i hewa aole hoi o ka hale!" wahi a Sir Hanale i pane aku ai.  "Ua maluhiluhi kaua no ka kakou huakai a ua puanuanu no hoi, a no ia mea aole kaua i hoomaopopo loa i ke ano o keia a pela i loaa mai ai na noonoo maikai ole iloko o kaua.  Ano ua maha kaua, nolaila ke hoohauoli mai nei na mea apau a kaua e ike nei ia kaua."

            "Eia nae hoi eia no keia mea a kana e noonoo ae nei," wahi a Wakekona.  "Aole anei oe i lohe i ka leo o kekahi wahine e uwe ana i ka po nei?"

            "He mea ano e io no hoi ia no ka mea, ua mahu'i iki non wau ia mea ia'u e aneane ana e hiamoe loa.  Ua hoolono ae wau no kekahi manawa, eia nae aole wau i lohe hou aku, nolaila hooholo iho la wau he hihio wale no."

            "Ua lohe maopopo loa aku wau, a ke hooiaio loa nei wau he leo ia no kekahi wahine e uwe ana."

            "He pono ia kaua ke ninaninau no keia mea i keia wa ano."  Hookani aku la o Sir Hanale i ka bele a ninau aku la ia Baremoa ina he hiki iaia ke hai i ka laua mea e nunu ana, a ike aku la o Wakekona i ka haikea ana ae o ko Baremoa helehelena i ka wa ona i ninauia aku ai.

            "He elua wale no wahine e noho nei iloko nei, e Sir Hanale.  O ka mua oia no ka wahine holoi ipuhao, a oia wale no hoi ia e noho mai nei ma kona lumi.  O kekahi iho oia no hoi ka'u wahine, a nona ua hiki ia'u ke haawi aku i ka haina aole oia i uwe i keia po iho la."

            Eia nae ua hai aku o Baremoa i ka mea hoopunipuni, oiai mahope iho o ka pau ana o ka laua nei paina ana, ua hui aku la o Wakekona me na wahine la ma ka lanai, a e pa pono ana na kukuna o ka la maluna ona, a ike aku la o Wakekona i kona helehelena upehupehu.  Nolaila oia ka mea i uwe i ka po, i hooholo iho ai o Wakekona, a o ka mea a kanakane i hai ai ia lana he hoopunipuni, a loaa aku la ia Wakekona he mau ninau nana e hoohuoi ai.  Heaha la ko Baremoa mea i hoopunipuni ai?  Heaha hoi ka mea i uwe ai o kana wahine?  I keia wa ua loaa ia Wakekona he mea e noonoo ai a e hoomakakiu ai.  E hoomanaoia oia nei no ka mea i loaa mua ai ke kino make o  Sir Kale, a o kana hoike na maopopo, ina ua hana oia i kekahi hana pono ole alaila o na hoike la he kumu pale ia, aole no nae i hiki ke pale ae i namanao hoohuoi.  Ua noonoo iho la o Wakekona, malia paha o Baremoa no ka laua i ike ai ma Ladana e hoomakakiu ana ia Sir Hanale ma i kela kakahiaka a lakou i hui ai.  O ka umiumi ua ano like no. Noonoo iho la o Wakekona i kana hana e hana ai a hooholo iho la oia he mea pono e hele aku e ike i ka