Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 5, 29 January 1904 — Makai Kiu KALOKE HOME AME KA Hihia i Huliia me ka Noeau [ARTICLE]

Makai Kiu KALOKE HOME AM E KA Hi hia i Huliia me ka Noeau

MOKUNA VI. BASGKAVILA hale, f "Aole i*aha hoi IU» nmi jmhh> m ** nolio iho a P*Ul ko 'kakou [kama aiwu alaihi hoi aku/* %4 AokvHbe nim pooo ia n ke ho» uk«. Mnliii (mha aia kekahi |uiau hiiim ke kaii mai la o ko*u hik* aku. Mai noho iki no M wmu :e hoomakaikai iki aku i,i w» i kekahi ma« wahi i> ke kakela. hid ime j, hoi aia m> o Ilareuioa aaa oi aka ikr nmmoa o'n. Aloha kAOA, Ia mai poiUH Ike ao ame ka po m> ka aua ae iio'ii ke »>• mai kokahi mea i hiki ia'n ke hana uku uou.*' la Kauka Motinu k a i hala aku ai ua hnli ak» la <> Str HnnaK l a komo aku {a iioko o ka hale a o ka \va koke ho hoi ia i {kia ae ;ai oka paka. Oka luiui a laua i koiuo aku ai oia kt'kaiii ona lumi 'naui lo{* i hanaia uu i ka Uuwi *>ka a e hee mai aua ua mva hinuhiuu |iua kela ame keia paia o» ua k»vna iH'i. Kku ana ma k» kahi &oa<> fo ka lun&i ke kapuahi hoomahana a naue koke aku la laua no ia wahi |bo ka olaia iuia i ko hiua mau lima» oiai ua puauuanu mai la i ko . lakou wa i hoJo niai ai maluna o ke kaalio. j ~l T a like keia rae ka u uuii i koho mua ai." wahi a Bir Hnnale i ' J»ane aku ai ia Wakekona, ia laua o olala ana » ko iaua umu lima. "O keia no ka hale kahiko i nohoia ai *vko'u ohana no kektthi mau ma- , kahiki elima haneri i hala nei. Ko ihh>ihh> ae wau no ia mea he keu aku ko*u aloha. i ko'u ohamu" i Ta ike aku la o Wakekona i ke komo ann mai o na noonoo o na i wa i hala iloko o kona lioak>ha, a aia oia ke huipu la me la ma ka hoao ana V maikai na mea a|>iiu e hiH'a uiai ana. Iloko o keia wa i hoea uiai ai o Hareuioa a nw ae la e like me ke aiK> mau o ua kanaka lawelawe a ku ana iuiua o kona haku npio. | "Pehea !a, ua makeinaki» anei in»,e |>aiua koke i kou aina ahiahi?" wahi a Baretuott i nināu aku ai. | "l'a makaukau anei?" * •i *'E makaukau ana iloko ona minute |M>koie. Ina oe hoi aku ana 110 kou lumi e loaa aku ana ia oe ka wai w»*la ame na mea a|>au no ka hooponojM>no ana aku ia 00. Va hauoli ka'u wahine auie a'u no hoi i ka lawelawe ana aku noil, e !?ir llanale. a e.noho pu aku hoi me oe a hiki i ka wn au e makaukau ai uo ka lioololi ana i na mea e pili ana i kou hah» nei, e pouo nae ia oe ke hoomaopo|»o aole i lawa i elua wale no moa nana ehana i na mea a|Kiu o keia hale." j "Heaha ia mau hoololi au i kamailio mai nei?" j "O-ka'u e manao nei e hai aku ia oe. oia hoi keia. iko Sir Kale manawa e noho ana, aole ona hui nui me na kanaka. nohiiia ua hiki i ka'u wahine ame a'u no hoi ke hana aku i kana mau huna apau; a nou hoi, he opio, e inakeinake ana |«iha oe h«H>kipa nuii i kQU mau hoaloha no kou hale uei. a uo ia mea e ln>o!oli ana «h v i n« , hana o kou hale." I 4 *Alaila e i mai ana oe ua makemake oe aine kau wahine e haa lele mai i keia walii?" j "Ina paha oia kou manao.*' ! »*Eia nae hoi maanei kou olmna i noho ai no na hanauna lehulehu i hala ae nei? Aole o'u makeiuake e iioonuika i ko'u uoho ana nia ka uiawehe ana ae i ka pilina i hanaia e ko'n ohana." i I keia wa aia ko Wakekona mau maka ke kau la maluna o na kanaka la a ike aku la oia i ke ano e ana ae o koua helehelena; j "Oia no hoi ko*u manao a pela no hoi me ka'u waliine. Aka ke hai aku noi wau i ka mea oiaio. ua pilipaa ko niaua mau manao tua* luna o Sir Kale a i kona niake ana aku la ua komo mai ka haawina kaumaha ih)ko o maua nona. Xo ia mea ua loaa mai ia maua na noonpo ana aole paha maua e hauoli ana ke noho iho uiu Ihim»kavila i nei." j "A heaha aku ana ka olua hana e luina aku ai?" "Aohe o*u kanalna ua hiki ia maua ke hoala ao i wahi haua na mauā, oiai ua lokomaikai mai o Sir Kale ia maua me kekahi walii inakana e hiki ai ia niaua ke kuokoa ae. Ano nie he merf la oka hana pono ia*u e hana aku ai oia no ka hoike ana aku i kou lumi. I Ua alakai aku la ua kanaka la i kana mau malihini no ka hale o luna. a nialaila i ike ai laua nei i ke ano o ka hanaia ana o na lnml. Aia kekahi ho lo nui e moe ana ma ka loa o ka hale, a ina kela ame keia aoao na lumi moe. O ko Wakekona lumi i haawiia mai aia no ia'nia ka aoao oko Sir Ilanalo lumi. Iko laua makaukau ana «a hoi akn la laua no ka paina aua, a inahope mai ua luana iki iho hi hiua nei a no ka nui o ka mluhiluhi. ua hookuu aku la o Sir Ilanale i kona ■ hoa e hoi aku e hooluolu.

MOKI'NA VII, SEPELETOXA 6 ĪIALE MEKIPI. Xa ka nani o ke kakahiaka o krkahi !a ae i lawe aku i na manao like ole i komo aku iloko o ko .<ir Hanale ma mau punwa» e pili ana i ke ano o ke kulana o Basekavila Hnle. Ia laua e m»h«> ana iloko o ka lumi aina ua komo aku la n:i kufcumi uialamahim» o ka la iloko a na ia mea i hoohinuhinu aku i mi waihooluu hinnhinu e kau ana nm ka paia l T a lele pu aku la no hoi na aka pouliuli o na laau <• hoopuni ana i na paia o ua luuii la a kmi aku la maluna o mi num hoonani a he u'i hoi kau. "Ke nianao nei wau o kaua ka i hewa aole hoi o ka hah>!" wahi a Sir Hanale i pane aku ai. "l'a maluhilnhi kaua no ka kakou huakai a ua puanuanu no hoi, a no ia mea aoh- kana i h«>««ia»|K»|K» 4oa i ke ano o keia a pela i loaa uiai ai na noonoo maikai oh- «l»ko 0 kaua. Ano ua maha kaua, nolaila ke hoohauoli mai nei ua uiea apau a kaua e ike nei ia kaua." •*Eia nae hoi eia no keia mea a kana e noonoo a»» nei, wahi a Wakekona. "Aole aiiei oe i lohe i ka I«h> <> k**kahi wahine e nw*» ana 1 ka po hei? T * ...... i -He mea ano e io no hoi ia no ka inea. ua mahu i iki no wan ta mea ia'u e aneane ana e hiamoe loa. I*a hoohmo ae wau no k«*kahi manawa, eia nae aole wau i lohe hon aku. nolaila hooholo iho la wau he hihio wale no." " '*fa lolie maopo|>o loii akn wau. a ke hooiai«> loa nei wan he leo ia no kekahiWahlne e uwe ana." "He pono ia kaua ke ninaninau no keia tsn*a i keia wa ano/* Hookani aku la o Bir Hanale i ka bele a ninau aku la ia lUiremoa ina he hiki iaia ke hai i ka laua mea e nnnn ana. a ike aku Ja o Wakekona i ka haikea ana ae o ko Baremoa helehelena i ka wa ona i ninania aku ai. u He elua wale no wahkie e noho nei iloko nei. e Kir Ilanale. O ka mua oia no ka wahine holoi ipuhao, a oia wale no hoi ia e noho mai nei ma kona lumi. O kekahi iho oia no hoi ka*u wahlne. a nona na hiki ia'u ke haawi aku i ka haimi aole oia i uwe i keia po iho !a/* Ella nae ua hai aku o Baremoa i ka m**a hm>pnnipnni. oiai mahope iho o ka pan ana o ka laua nei paina ana, ua hui aku la o Wakekona me ua wahine la ma ka lanai. a e jh>iio ana t na kukuua o ka la maluna ona, a ike aku la o Wakekona i kona helt4ielena |M'hu. Nolaila oia ka inea i uwe i ka po, i hm>holo iho ai o Wakekona. a o ka mea a kana kane i hai al i& laua he hoopunipuni. a loaa aku la ia Wakekona he mau niuau nana e hoohuoi ai. Hetiha la ko Baremoa mea i hoopunipuni ai? Heaha hoi ka jm#a i uwe ai o kana wahineT I kma wa ua loaa ia Wakekona he mea e uoonoo ai a e hoomakakiu ai, E leoomanaoia ola nei no ka iaea i loaa mua ai ke kino make o Sir Kale, a o kana hoike na i»att}*>po. i«ui ua han* oia i kekahi hana pono ole alaila o ua hoike la hi? kumu pale ta. aoie uo nae i hiki ke pale ae i na inauao hoohuoi. l'a noonoo iho la o Wake kona. malia paha o Baret»oa no ka laua i ike ai ma Laelana e makakiu ana la i*ir Hanale ma i kela kakahiaka a lakon i hui at O ka umiumi ua ano Ilke no. Noosoo iho la o Wakekmiii i kana baai e hana ai a hooholo iho ia oia he nm P<w*o e hele aku e ike » ka

l<inal< ta « Katif¥ 4 iw. a e nina*i aku ina |*alia oa haawi i«r ia ka telepapapa a K«'M>ke i h««io ai. a ī hmmnaia ai ma ka la a iima i alnaiu :,i ak« ?n«» if«.ko ks liuikaa nna kaa. me ka nana oleae ika haiua i loa:* mua akn. W;ihi a Wak» kona iaia tinx be mea pono e K>aa aku ia Ku!okr he 110 \:vhi iu«i iioko oka wa knpoooH«- 11 ni nr* HanaU? e linli ai ia la I ka hale. nO- - " auii koiui tuiiir.i\vn nwUaiia ahe mea h«i ia nana e ho«v Uiww: »»!♦- i k.nia ?»«nao -h' akn •? hooko i kana iw-a i .aianao ni. «'» karta hnakai ?«< h- oia kokahi Imakai maikai a i piha hoi ?ra i»n*a nana e h«*a!a i kona n«K.»no«'». Oke alali»;h* ana i «••!»> akn ai !ua i;*- kiiīa m» ia. a n«*wa h<n ka mamao o kahi i heleia o <*ha nii!<\ n iiiahi?ia i kon)o akti ai oia niawaena o k<-kahi nmu hah* nui eiua, ,« i..\„ i.o h«>i ko' Kauka Maiinna nian hah', a oki no hoi n;i hal<* ki«-ki* 4 ira »a wahi. laia i hiki akn ai i ka hah h?a a winau ia aku ka lnnah'-ta. ua |-*anf niai !a kela: 11.i h'Miuna akn wau i na tt»k'garama la a haawiia aku ia liar< n»««a Itk*- niv ke kanoha." •Nawai i haawi akn iaia?** i ninau hou akn ai o Wak< kona. •*Na kuu k» fki. K Kimo. «a haawi and oe i k»-la teieiraraina o j»nlf aka n**i ia i huii aku ai ka nmkuakane a ninau i kt* keiki. 9 "Ae. «* {»aj*a. "t*a haawi aku <>e iloko o kona linia ponoi? i ninao hou aku ai «» Wakekona. *W« li. i kuu hiki ana aku na haiia mai aia oia i ka liale oluna. nolaila aok- i hiki ia'u ke haawi akn iloko o ko'na lima. na haawi aku no nae wau ia Mr». Baremoa, a oielo mai la no hoi kela nana no e haawi aku i ke kane. ?T i a ik«- auei oe ia Mr. Baremoa?" -1%-hea hoi e hiki ai ia*u ke ike aku iaia oiai aia lioi ia i ka hale oluna." . "Alaila aole oe % i ike aku iaia. a pehea i maopopo ai la oe aia oia i ka hale oluna?" •Weih he mea oiaio e ike ana 110 hoi kana wahine, v i hooheneliene aku ai ka luiialeia. "Aole anei i loaa aku no hoi ka telegarama iaia? Ina aole alaila no Mr». Bareinoa ia hew*a." I 'a iioopan ae ia o Wakekona i kana ninaninau ana, aka hookahi in«-a i mao|M>jH> iaia, aole he mau hooia e liiki ai ke hoole ae aole i haia aku o Hamnoa no La<lana. Ina paha ua liele io no oia—ina ii<» palia a oia ke kanaka hope ioa i ike ai ia Sir Kale a oia 110 ke kanaka i hoouiakakiu ai i kona iu'iku hou iaia i huii hoi niai ai no l*elekane. lleaha iho la ka inanao? He agena' anei oia 110 kekahi ni«*a ok«»a. a i oie ke hana wei oia 110 kona p«>no ilio? Heaha kana kumu kupouo o ka hookau ana i kana niau liana pono ole maluna o ka «ihana «» lhis«-kavila? O keia mau mea apau he inan niea ia na Wakekona e noonoo nui ana ia manawa. Noonoo ae la oia 110 kela ]»aht)>ala ano e i hoopipipiliia ai īue na huaolelo oloko o ka nupepa. H«« hana anei ia na kekahi mea i manao e huna iho i kona ano? Hookahi m<-a a ka manao e kalele ai. a oia no hoi ka manao a Sir Hanale i hai mua ai. oia hoi ka hoouiaka'nka'u ana i keUahi liooilina o Ba»ekavila i hiki ai ia Hareuioa ke noho iiookano i ka nani o Basekavila Hale. Kia no nae «ria manao aole he moakaka lea e lr\ki ai ke ike <iku i keia uj>eua e hoojiuni nei i ka harona opio. (Sir E hoomanat>ia. na i a*e o Kaloke. o keia kekahi hihia pohihilii loa i loaa aku iaia mai kona manawa i hoomaka ai e huli i na mea e pili ana 110 ia hihia. Noiaila, ia Wakekona e huli hoi aua aia oia ke pule nui la <• hiwa koke mai o Kaloke a e hoopau koke ia na nunu ano ole, a e huai kuke ia ae na poliihihi apau e pili ana i keia hana nui ana e liuli nei I kona mole. la Wakekona e liōi nei me keia mau noonoo, ua hoopuiwaia oia i ke j»ahujmhu niai o kekahi man kapuai wawae maliope mai ona iue kekahi leo e kaiiea nuii ana iaia. Huli ae la oia me kona manao <1 Kauka Matiuiea keia e holo mai nei niahope ona, aka ike aku la <»ia he maiihini keia kanaka iaia. O ua malihini la. he kanaka unku, olohe kona" auwae, heieheiena niaalea, lauoho luihuluhulu, a auwae haiki, o kona mau uiakahiki aia niawaena o kanakolu aine kanaha, «• aalui ana i ka lole ahiua ahe papale ie ma kona poo. E lewalewa ana ma k<uia poohiwi kekahi pahu tiui o na mea liilii i hoiluliia a ma kona liiua e paa ana kekahi upena hopuhopu puleleliua. "E kala niai ana paha oe ia'u, e Kauka Wakekona," wahi ana i pane uiai ai me ka nui ana iho o kona hanu. "Maanei he poe wale 110 i noho uiau i kauhale; nolaila aoie o makou maa i ka «hoolauna ana. Me he mha la ua iolie oe i ko'u inoa iuai kou hoaloha Mutimea inai. Owau o Sepeletona o ka Hale Meripi. "O k< i na ujH i na ame kan lini na mea nana e hai mai ia'u ia oe, ina 110 aole oe i haijiu\i iu k i, no ka uiea ua ike no wau he inea kakau moolelo o SejH»letona. Aka pehea la oe i ike ai ia'u a loaa ko'u inoa ia «h I ?** "1 o Matimea la wau, a nana i kuliikuhi mai nei ia'u ia oe mai ka pukaaniaiii mai o kona keena hana ia oe i hele ae nei. Oiai oko kaua alanui iike no hoi keia nolaiia ua »hooimlo iho wau e liolo mai a loaa oe ia'u a hoolauna aku ia-ii iho ia oe. Ke manaolana nei wau aole i ioaa aku lie niau haawina ]>ilikia ia Sir Hanale ma kana huakai mai nei?" "110 maikai no oia; me kn mahalo i kou ninau ana mai la." •I'a auo kanalua īnakou apau maliope o ka make ana o Sir Kah- a<»le j»aha e hoi tnai ana ka hooiiina o Basekavila a noho maanei. He inea maikai ole ka hoi ana māi o kekahi kanaka waiwai a tn»ho iho mnanei kahi hoi e hamama aku ana kona luakupapau, aka aole wau e hai akn ana o keia-iho la ka nianao 0 na mea apau e noho nei ma keia wr»hi. Me he mea la aole palui lie inaka'n-0 Sir Hanale i na mea j>i!i uhane lApu?" •*Ke manao nei wau aole ona noonoo ia mau mea. ,? "Ke oie w au <• hoohewahewa ua ik** 110 oe i ka īuoolelo o ka ilio nana i hookau aku i ka weli inaluna o ka oliana o Basekaviia? ?? ' "l'a lohe wau 110 ia mea."

'ih' mrii kupaiauaim ka loaa like ana o na manāo hillinai iloko 0 kola anu» kt»ia moa e ih\|k> noi maauei no keia moolelo. Ina be e ninau aku ana i kekalii inea e wikiwiki niai ana i ka hōoia ana mai, vi\ ik*» io no lakou i ku oiaio a he holoholomvnui io no ia e hele nei ma ke kuhi." Va hai aku o i keia mau olelo me ka mino aka anu ilu». aka ua hiki ia Wakekona ke ike aku aia ke koikoi o kt»ia immh lo ke lalapa la iloko o kona puuwai. i4 O keia ka mooleM 1 koiuo loa aku na noonoo ana Uoko o Bir Kak\ a ke kanalua ole nei wuu oiii ka tuea nana i alako aku iaia i ka hopena i ioaa aku ai iaia.'" i **Ma ke auo he? ,% < ! ••O koua umu lala ia manawa aoie i maikai a e loohia mau ana nia i ka haupuupu i na manawa a|>jvtu a no ia mea aole io no i nele ke koiuo ana aku o ka makau iloko onā i ka >va e hoea mai ai o kekahi ilio. n nialia paha oia ka mea naiia i hoano e aku i kona puuw;u. Ke manao uei wau ua ike io aku n*% oia 1 kekahi mea i like aku \\w ka \Uo ika \h* ana i hele aku ai ma ke alahele Wiu. X r a loaa tuai iu'u ka makau e kau aku ana kekahi haawina ]K>no ole i ka oloinana. oiai ua lo«ia mai no kekahi mau manao inaikai iloko o'u nona, a ua ike hoi wan aia kona nawaliwali ma ka puuwai." •*!V*hea o« k i maopopo ai i keia T % • % *Nn Kanka Matiiuea no i hai mai ia'u. n "Alaihu ke luanao nei oe na kekahi ilioi ahialu akn ia Sir Kale, a ua make iho oia no kona makau mamuH oia mea?" "H«»aha hoi kau i manao ai? ,? "Aole wau i liiki aku ia "A |*4n>a hoi o Kaloke Home. heaha koija manao?" 1 ka wa i lohe ai o Wakekona i keia ninau ua hoopuiwa koke ia kona iioonoo, aka nae ua nana akn la oia nialuna o kona hoa papaleo me ke kuoo e hiki oie ai iaia ke koho mai i ka mea oialo e hoiopapa aua iloko o kona waihona nooiKHK, <k He uit>a waiwai ole ia oe, fc Kauka AVakekona, e hnna iho i kekahi mea «ae kou manao mai aole makon i ike i kou ano/" wahi a S4»peletona i pane aku ai. "O ka moolelo oka oiua mau hana makaik'iu na hiki u»ua tuai ianei« a aole hoi i *tiki ia oe ke hoole mai i kou ike ina mea a|>au e pili ana i keia mea ano nui. la Kauka Matimea i hai mai ai i koa inoa aoie oia i huna iho i kou ano. O kon hiki ana mai ianoi oia kā hoike nana e hoike mai xm komo aku iioko o Kaioke ka iini no keia hihia, a ke makemake nei wau e lohe heaha ia kona mauao ma kela roea.* \ "Ke «uanao u«i wmu aoie i hiki ia*u ke imi aku i ka haina oia nittaa a«u M (iLok l paoO/