Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 6, 5 February 1904 — Page 3

Page PDF (1.56 MB)

This text was transcribed by:  Rosemary Mccune
This work is dedicated to:  Sir Arthur Conan Doyle

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

NUPEPA KUOKOA, FEBERUARI 5, 1904.

===========================================

 

 

KAUNAWAHINE

O KE KULANAKAUHALE O TAREVIS.

KE ALOHA I KA MAKA PAHIKA UA.

---

MOKUNA XII

KA PAIO HAHANA MA KE ALA.

 

     Wahi a kekahi noonoo a ke Kauna Betarika, aole oia e hoonana wale aku i keia kanaka opio ina he kumuhana okoa aka o ka wahine opio ana i manao nui ai e lilo apa i io hookahi ame ke kauoha ikaika a koikoi a ka Akibihopa oia na mea nana i hookikina maoli iaia e paio aku, a na ka manao i loaa mua iaia e pili ana i ka Emepera aku aia ka pono a make ke kanaka i makau nui ia e ko Belasetina.

     I kela ame keia hauna a na pahikaua aia no ke kanaka opio ke haawi la i ke kulana pale i like me ke ano o ka hauna pahi e waihoia mai ai a i ka manawa pokole ua maopopo ae la iaia he hookahi wahi a pa pahikaua nunui e kii ana oia kona puuwai, alaila halia koke mai la iloko ona kekahi haawina kiina pahikaua, i mea e ka ai ka lima @ ka enemi iluna, a i ka hale ana o ewalu a oi aku mau hauna a na koa o ka Akibihopa oia no ka manawa i haawi aku ai ka Emepera i na haawina la i ke koa oiai aia oia ma ka aoao akau a ia manawa hookahi no na pale ae la ke koa me kana pahikaua i mea nona e pakele ai, ma ke ka ana ae i kona lima iluna, me ka hoomaopopo mua ole na hiki mai kona hopena aia hoi ua haawi aku la ka Emepera i kekahi kiina pahikaua me ka palamimo loa a noho ana ka oioi ai ka aulii iloko o ka puuwai o ua koa la ma ke komo palamimo ana aku ma ka poaeae kahi i waiho hakahaka ia ae ai mamuli o ka mawae ana ae o na apana kila poaeae i ka manawa i hapai ai oia i kona lima iluna no ka pale ana.

     I ka oioi o ka aulii iloko o ka puuwai ua ano hi-o aku no ke kino o ke kanaka opio imua a me he la aole i piha ka hapa minuke, a mamua o ka makili ana mai o kekahi kulu koko mai ke koa i @ilaia kona make ua hemo mai la ua aulii nei a i ka nana aku aia ua koa wiwo ole nei o Palanipoka ke ku makaukau la me he ia aole i hanaia kekahi hana palamimo loa e like me ia, a i ka puiwa nui hoi o ke alakai ua ike ae la oia i ka walawala pahu ana iho o kona hoa ma kona aoao.

     Na keia mea i hoonui ae i ka huhu nui o ke alakai, a oia no ka manawa ona i hakaka mai ai me he la he holoholona kona hoa paio a ma keia hana ana i maopopo maoli ai i ke kanaka opio i ka ikaika maoli o na lala o ke Kauna Betarika, a oiai aia ia iloko o ke kulana paio ku pakahi na hooholo koke iho la oia aole e lawe i ke ola o ke Kanna aka o ka haawi aku i wahi eha maluna ona.

     Ma keia manawa ua paapu ae la ke kahua paio me ke koko o ke koa e waiho make la a na wai i hoopakikakika ae i ke kulana paa o na moho hakaka, no ia kumu ua lele aku la ka Emepera i waho ma kona kahua hou, a ma keia lele ana o na kanaka opio nei na hahau kepa aku la ke Kauna me kana pahikaua pilikua a ina no i loaa aku ka Emepera i kela hau-na pahi ina no ua lilo io ke ola, aka, ma keia kulana hou i loli ae ai ke kulana hakaka oke Kauna Betarika, a emoole ua loaa aku la ka pulima o ua Kauna nei i ka oioi o ka aulii ma ke komo palamimo ana ma ke kowa o na apana kila a o ka hemo aku la no ia o ka pilikua mai kona lima aku.

     "A, e kuu Haku Betarika," wahi a Rodolofo ipane aku ai.  "Ua hiki mai la no kaua i ka panina o na mea apau, a na keia mau hakoko ana e wehewehe no lakou iho, a oiai he pio oe na'u i keia manawa ke hookuu aku nei wau ia oe - he hana hoohaahaa loa ia i ka paio aku me ka naita iloko o ka eha i makaukau ole me na lako kaua, eie nae, ke kaumaha loa nei au i ka hiki ole ke alo ae a lilo ana ke ola o keia mau hoa hou.  Ua hoao wau ma na haua apau e lilo ole ai ke ola a hiki ole iaia ke alo ae i ka hooko ana i ka haua hope loa."

     Me ka hookaulua ole iho o ka Emepera no ka pane a ke Kauna Betarika ua pane koke aku la oia i ka panapua:

     "E ka panapua, e hopu ak i kekahi lio o na koa i make a e ukali mai mahope o'u me ka hoohakalia ole."

     Ma ka pane leo ole o ka panapua ua hooko koke aku la oia a i ka manawa pokole ua hoea mai oia me kakahi o na lio mahope iho o kona unuhi ana mai i ka pua mai ke kino mai o ke koa ana i ki ai a mahope o ka makaukau ana aia hoi ke hooiho la ka Emepera e ukaliia ana e ka panapua no ke komo aku iloko o ka ululaau, i kahi i nalowale aku ke Kaunawahine ma ke alakai a Konorado.

     "E ka panapua," wahi a Rodolofo ia laua iloko o ka ululaau, "ke hoomaikai aku nei wau ia oe no ka nui makaala ma kou aoao, no ka mea o ka haule ana o kela koa a puiwa ua lio ua hoopakele mai ia i kuu ola.  Nalaila ua aie nui au ia oe a iloko o ka manawa kupono e panai aku ai au no kau hana hoopakele.  A oiai, ke ike nei au e nui aku ana ka hana ma keia mua aku eia wale no ka mea i koe, o ka malama i ka ikaika no ke koena hana i koe."

     "E kuu Haku, wahi a ka panapua i pane aku ai me kona piha i na manao kamahao no keia paio hahana a kona Haku, "aole i loaa na olelo e lawa maoli ai ka piha pono o ko'u mau manao kamahao no ka lanakila nui i loaa ia kaua mamuli o ka wiwo ole ame ke kulana koa oiaio o kuu Haku a'u ike ole ai i kekahi o keia ano mamua.  Ua piha a hu na hoomaikai a'u no keia mau haawina kamahao au e kuu Haku a ua makaukau wau e hooko aku i na mea apau a kuu Haku e waiho mai ai na'u e hana."

     Ia laua e kamakamailio ana aia hoi ua puka mai la o Konorado ma kahi a lakou e kali ana, kokoke i kapa muluwai a aia hoi ma kela aoao ke Kapena o ke Kakela Turona me kona mau koa, e ku kali mai ana no keia poe malihini, mahope iho o ko lakou iho ana mai mai kahi a lakou i nana nui ai i ka paio kamahao oluna o ka puu.

 

MOKUNA XIII.

HOOMALIELIEIA KE KAUNA PAELE AOLE E LI I KONA EMEPERA.

 

     Ma ka manawa i hoopii aku ai o Rodolofo ma ma kela aoao o ke kahawai e hui aku ai me na koa o ke Kauna Paele e ku hoohuoi mai ana i ke ano o keia poe malihini aia hoi ua wahine opio maluna o na kao no ke koloia ae a pae pu aku la ma ia aoao hookahi.

     I ka nana aku i ke kanaka mamua o ka laina o na koa ua loaa koke no ka ike ia Rodolofo ke kapena oia no ka pualikoa uuku, ana i kuhihewa mua ai hoi - oia ke Kauna Paele, ame ka hoohakalia ole ua pane aku la oia:

     "Ua makemake au e kamailio pu me ke Kauna Paele Henerika o ke Kakela Turona."

     "Alaila, e hele no oe i ke Kakela e ike ai iaia," wahi a ke pane me ka ano oluolu ana iho o na nanaina o ke kapena.

     "Owai ke keonimana a'u e hui kamailio nei i keia manawa?" wahi a ka Emepera i ninau aku ai.

     "Owau o Setinameta, ke kapena o ke Kakela Turona," wahi a ka pane.  "A owai oe a'u hoike aku ai i ke Kauna Henerika, kuu Haku?"

     "Owau o Rodolofo, he haku no Palanipoka a ke makemake nei e komo iloko o ke Kakela."

     "Aole i maopopo loa ia'u kela," wahi a ua Kapena Setinameta nei i pane aku ai me ka ano pupuku ana iho o kona ma kuemaka.  "A heaha kou makemake e ike i kuu Haku a owai keia wahine opio me oe."

     I ke Kauna Henerika no wau e hoike aku ai i ka'u hana, a o ka lede opio oia no ke Kaunawahine Tekela, ke kaikamahine hanauna a ke Kauna Henerika, ka hanai hoi a ka Akibihopa Anola @ona Iseneboga o Tarevis.  Ina he mau ninau hoohuoi kau no makoe, he mea maikai paha ia oe e ike aku i kou haku no ia mea a nana ia e hoakaka mai, a no'u iho, aole o'u maa i ka ninaninaula e like iho la me keia a oiai o ka makemke nui o ka makou huakai o ka hiki aku i ka hopena a oia hoi ka hui pu aku me ke Kauna Henerika."

     Mahope koke iho o ka maopopo ana o na mea apau i weheweheia mai ame ke kulana o ka wahine opio, ua hookani koke ae la ke kapena i kana ulili, a holo wawalo aku la kona leo iloko o ke kualono o Mose-le mahope iho no nae o kona haawi hoomaikai ana i na malihini ma ka haawi aloha ana maloko o ka oihana koa - oia hoi, ma o ka pahikana la.

     "Ua hauoli loa wau i ka lawe aku ia oukou i ke kakela, e kuu Haku." wahi a ke Kapena, me ka mohaha maikai ana ae o kona helehelana.

     "Ke apo aku nei makou i kau mau hookipa maikai ana," wahi a Rodolofo i pane aku ai me ka olu ana iho o ka noonoo.

     Alaila huli ae la ke Kapena a kauoha aku la i kana mau koa, a iloko o ka manawa pokole aia hoi lakou ke pii la - aia he mau koa mamua a he mau koa mahope o na malihini a manua loa o Kapena Setinameta.  He kikeekee ke alanui o ka pii ana a i kela ame keia ke'a alanui a lakou e hiki aku ai aole e nele ka loaa aku o na nanaina mohaha maikai o ka muliwai Mose-le a hiki wale i ka manawa i ike maoli aku ai o ka Emepera i ko Kauna Bitarika alualu ana a loaa kekahi lio ame ka nana ana mai ke Kakela Turona me ka manao paha e ike hope i kona enemi o ke kahua hakoko.

     "E kuu Haku," wahi a ke Kaunawahine Tekela i pane aku ai i ka Emepera, "ua hoohalaia kekahi manawa o kou kaawale ana mai a'u aku, me ka maopopo ole ia ia'u o na mea i hanaia mai nei iluna o ka puu, a pehea la ua kau mai anei kekahi eha maluna ou?  Ke hilinai nei au aole oe i eha."

     "Aole au i eha a aohe no hoi i hoopaia mai." wahi a Rodolofo i pane aku ai. "a ua nui kuu hoomaikai i ka makaala nui o ka panapua."

     "Alaila, ua make anei ke Kauna Bitarika?" i ninau hou aku ai o Tekela me ka holo ana o ka lia iloko o kona kiho holookoa.

     "Aole, aia oia ma kela aoao - iluna hoi o ka puu kahi e ku nana mai la ia kakou me ka maopopo ole paha iaia o ka mea e hana aku ai aka aia na hoaloha elua ona ke waiho make la.  Aole paha i hiki aku ka'u hana i ka piha pono loa aka, e kuu Hakuwahine, e hoike aku wau ia oe, ua makaukau wau e ku paio aku no kou pono, a ke manaolana nei au i ka holoi pau ia ae o keia kaumaha ou ke kaa aku kuu Hakuwahine iloko o kela mau paia laahia o ke Kakela Turona."

     "E mamaolana aku kana no ia maluhia." wahi a Tekela i pane aku ai me ka olu loa ana iho o kona noonoo no keia mau olelo hoolana a kona hoopakele.  "a ke hoomaikai aku nei wau ia oe no kou haawi maopopo ana ia oe iho no ko'u ola, a he mea hiki ole ia ia'u ke alo ae i ko'u ike iho i kuu aie piha ia oe no keia lokomaikai nui i panaiia mai, a no keia poe koa e ukali pu nei ia kakou ame ko lakou kapena aole e maikai loa o ko lakou nanaina i ka'u nana aku."

     "Pela io no i ka nana aku, alia nae kaua e hoohalahala e a hiki i ka manawa e maopopo pono ai ko lakou ano.  He nanaina ano hakumakuma no ko keia kakela i ka nana aku, aka, ke manao nei au e hookipa ohaoha ia mai ana kuu Hakuwahine ke hiki aku imua o kona makua."

     "He wahi manao wale ae no ka'u no ia mea," wahi a ke Kaunawahine me ka hanu nui ana iho e hoike ana i kona kaumaha maoli.

     Ma ko lakou hiki ana aku i ka puka-pa ma ke kukulu akau, ua puhi aku la ke kapena i ka ole e lewalewa ana ma ona aoao a wawalo ana kona leo kalakala iloko o na ea a emoole na haumama koke ae la ka pani-puka, a o ka poe koa kiai puka, ua ku makaukau ae la lakou no ka haawi mai i ko lakou aloha e like me ke ano o ka oihana koa, a oiai, aole i ha'i mua ia aku ka hiki ana o k Kaunawahine Tekela, nolaila aole he mau hoohiwahiwa no ka hookipa ana, a ua komo aku lakou e like me ke ano mau.

     Ua lele iho la ke kapena a hele aku la e hui me kona Haku, a pela no hoi o Rodolofo i lele iho ai mai kona lilo mai, a kokua aku la no hoi i ke Kaunawahine, a pela no hoi o Konorado i kana ipo.

     "Ina o keia kanaka, o Heneriuka Paele ke Kauna e kamailio mau ia nei he kanaka nona ka noonoo maikai e mau ai ka ikaika pale i keia kakela mai kona poe enemi ae alaila-"  wahi a ka panapua i hoike manao ae ai, eia nae aole i pau pono kona manao ua kahamaha koke mai la ka Emepera ma ka pane ana mai.

     "Aole keia he wahi hoike manao o kena ano, oiai aole kaua i ike i ke ano o keia Kauna, a aia a kamaaina ike iho kaua e maopopo ai na mea apau alaila e hiki ai ke kalele iho i ka manao hookahua."

     "He manao noeau ia au e kuu haku i hoike mai la," wahi hou a ka panapua me ka hooikaika loa ana o kona hoike manao ana.  "Ke manao nei au aole keia he kanaka i maa i ka hookipa maikai e like me oe e kuu haku, no ka mea, ke ike la wau i ke ano hakumakuma o ka nanaina o kona poe koa."

     Ua kahamaha loa ia ae keia kukai olelo ana a laua mamuli o ka puka ana mai o ke Kapena a hoike mai la i ke kauoha ikaika a ke Kauna Henerika e hele lakou apau imua o kona alo, alaila huli ae la oia a haawi kauoha aku la i kona poe koa.

     "E mau no ko oukou ku maanei maluna o ko oukou mau lio a e ku kiai maanei a hiki i ko'u manawa e hoi hou mai ai."

     Alaila hoomaka aku la ke kapena e alakai i na malihini, a mahope o ko lakou pii ana i ke alapii ua hiki aku la lakou i kekahi lanai akea nani, a mailaila aku ua komo aku la lakou iloko o ka holo a ma ka aoao akau e hamama ana kekahi ipuka nui kupono, a i ka nana aku o na malihini, e nonoho ana kekahi poe kanaka - he kane wale no a puni kekahi pakaukau loihi kupono i ohuonu me na ie huewai waina.

     O na kane apau loa e noho ana lakou iluna o ko lakou poe noho, a ua piha pono no hoi na noho apau a koe hookahi oia no ka noho ma ke poo o ke pakaukau ma ka aoao akau, a o ua noho la ua maopopo e aku la no ka Emepera no ke kanaka ia e holoholo ana i o a i o o ka lumi me na maka hoomakue a pupuku o ke ano e hoike mai ana aole i lawa loa kona noonoo maluna o kekahi hana a mea paha; a o ua kanaka la i ke koho pololei ana a ka Emepera oia no ke Kauna Paele.

     O ke Kauna Paele he kanaka oia o eono a oi ke kiekie, a he nanaina oluolu ole kona ke nana aku a he makamaka maikai ole ma ke kuka ana.  Iaia e holoholo ana iloko o ka lumi aia kona mau maka oolea ke haka pono la maluna o na malihini a oi loa aku maluna o ke Kaunawahine a me ia kulana oia i pane aku ai me ka leo ikaika a kaka-na:

     "Pehea?  Heaha mai nei kau o onei e ka wahine?"

     I ka manawa i pa-e mai ai ka leo o ke Kauna Paele aia ke Kaunawahine me na hiohiona ano ohaoha i ka hui pu ana me ka makua - ke kaikunane o kona makuahine ponoi, eia nae, ua hoopuiwa loa ia oia i ka lohe ana i keia mau olelo kaka-na o ke aloha ole oiai ua manaolana ke Kaunawahnine e hookipa maikai ia mai ana lakou.

     "E kuu Haku - kuu makua."  wahi a ke Kaunawahine Tekela i pane aku ai, "Ua hiki mai kla wau i ou nei no ke noi aku ia oe i kou hoopakele mai ia'u."    

     "Hoopakele?" i uwa ae ai ua Kauna nei me ka leo nui.  "Aole anei i hiki i ka Liona o Tarevis ke malama ia oe?  O kona kuleana ia o ka malama pono ia oe, he hana hoi i pili ole mai ia'u.  No keaha la oia i hoouna kohana wale mai ai oia ia oe a na keia mau lo-pa e ukali ma kou huakai?"

     "E kuu haku, ina oe e ae mai ia'u e hui kuka pu me oe ma kahi kuakapu e hoike aku wau ia oe i ke kumo o -"

     "E hoike mai no oe maanei.  Aole anei o ka mea oiaio, oia kou haalele ana aku nei i ka Akibihopa me kona maopopo ole i keia mau hana holo malu au?"

     "Ae, e kuu Haku.  Ua pololei oe i pane mai la."

     "He keu oe a ka wahine hoonana, a oia no ke ano mau o na wahine lapuwale - Aia no anei kou mau koa maluna o ko lakou mau lio i keia manawa?"  i huli ae ai ua Kauna Paele nei a ninau aku la i kona Kapena.

     "Ae, aia no lakou maluna o ko lakou mau lio."

(Aole i pau.)

 

 

Makai Kiu

KALOKE HOME

:AME KA:

Hihia i Huliia me ka Noeau

---

MOKUNA VII.

 

SEPELETONA O HALE MERIPI.

 

     "E ae mai ia'u e ninau aku, e hele mai ana anei oia no onei?"

     "Aole i hiki iaia ke haalele aku i ke taona i keia manawa.  Aia no he mau hihia e ae ana e hana nei."

     "Pono ole maoli no!  Ina paha oia e hiki mai ana ianei malia paha o hiki iaia ke hoopau ae i kekahi mau pohihihi e pili ana no keia make ana o Sir Hanale a makou hoi i maopopo ole nei.  Aka, no kau hana e hana nei, ina he mea hiki kekahi ia'u ke lawelawe aku nou alaila ua hiki ia oe ke hana mai pela a e oluolu ana no hoi wau e hana aku nou.  Ina no hoi e hai mai ana oe i kekahi mau mea au i manao ai malia paha he hiki no hoi ia'u ke hai aku ia oe i ka'u mea i ike ai."

     "Ke hai aku nei wau ia oe o ka'u huakai no keia wahi aole no kekahi hana aka no ka noho wale ana aku no me kuu hoaloha no ka manawa a nolaila aole o'u makemake e loaa mai kekahi mau kokua ana mai ia oe mai."

     "Ua pono!" wahi a Sepeletona i pane aku ai.  "Ua pono io no oe e kuoo a e maalea ma keia hana,  Ke kaumaha nei wai no ka'u mau olelo i pane aku nei ia oe, a ke hoopaa aku nei wau ia oe aole loa wau e hoopuka hou aku ana no ia mea ma keia mua aku."

     Ua hiki aku la laua nei ma kekahi alanui ololi e ulu ana ka maau ma na aoao a e holo ana hoi no ke kula.  Ma ko laua aoao akau e ku ana kekahi mau puu e hoike ana hoi ua eliia ia wahi i na la i hala aku.  Mamua aku o ko laua alo e luhe mai ana na liko o ka waokele me ko lakou mau waihooluu nani.   Mai kekahi aoao mai o ua puu la e hele ae ana ka ualii.

     "Ina kaua e hoomau aku ana i ka hele ana ma keia alahele e hiki aku ana kaua ma ka Hale Meripi."  wahi a Sepeltona i pane aku ai.  "Malia paha na hiki no hoi ia oe ke hoolilo mai i hookahi hora me a'u i hiki ai ia'u ke hoolauna aku ia oe i ko'u kaikuahine."

     I kinohi ua noonoo iho la o Wakekona o ka hana pono loa iaia oia ka hoi ana aku no kauhale aka komo hou aku la ka manao iloko ona e lilo nui ana ko Sir Hanale mauawa ma ka nana ana i kana mau palapala, a ma ia mau mea aole ana hana e hana aku ai.  Noonoo pu ae la no hoi oia i ke kauoha a Kaloke i waiho aku ai iaia e huli aku i na mea e piliana no ka poe e noho nei ma ke kula, nolaila ua hooholo iho la oia e ae aku i ka poloai i haawiia mai iaia, a oia no hoi ko laua manawa i hoomau aku ai i ka hele ana.

     "O keia kekahi o na wahi maikai." wahi a Sepeletona i pane aku ai.  "Ke noho oe maanei aole oe e kaea ana.  Aole paha e hiki ia oe ke noonoo apau loa na mea huna o keia wahi, oiai he laula, he panoa a he hoopahaohao no hoi."

     "Ina pela ua ike oe i na mea apau?"

     "He elua no o'u makahiki o ka noho ana maanei, nolaila e kapa mai ana na kamaaina o keia wahi he malihini wau.  Mahope koke iho o ko Sir Kale hoi ana mai ianei oia no hoi ko maua manawa i hoi mai ai.  Eia nae na ka'u hana i kono mai ia'u e hele huli aku i ua wahi apau o keia kula, a ke manao nei wau he kakaikahi wale no ua kanaka e noho nei i keia manawa i ike i na mea apau e pili ana no keia wahi e like hoi me ko'u ike."

     "He mea paakiki anei ka ike ana i keia mau mea?"

     "He oi aku o ka paakiki.  Ke ike nei oe i keia kula e holo nei ma ka akau, me na puu liilii e ku mai nei, e nana aku oe a pehea la kau ike aku, aole anei e loaa ana ia oe kekahi ike i ke ano hoopaaohao?"

     "Ke manao nei wau o keia kekahi wahi maikai loa e holo nui ai i ka lio."

     "E loaa io aku ana no ia oe ia noonoo eia nae oia noonoo ka mea nana i kaili aku i ke ola o kekahi poe.  Ke ike la pana oi i kela mau kiko uliuli e kau mai la?"

     "Ae, a he ano maikai ne hoi ia mai ke koena ae o na mea apau."

     Maanei i aka iho ai o Sepeletona.  "O kela wahi oia kahi i kapaia, Kahi Mimilo o Galipena.  Ke hepa ka hele ana ma ia wahi o ka make no ia o ka mea e hele ana, ina no ia he kanaka a i ole he holoholona paha.  Inehinei no ko'u ike ana aku i ka hele ana aku o kekahi lio o komo aku malaila, a aole hoi oia i ike hou ia.  Ua ike aku wau i ka oku ana mai o kona poo mailoko mai o ka lua a mahope mai ua nalo loa aku la oia.  Ina no i ka wa malie he wahi poino no keia ke hele aku, eia nae ua hiki ia'u ke hele aku iloko loa oia wahi a ua hiki hoi ia'u ke puka mai me ka loaa ole o kekahi poino ia'u.  Aia, e nana aku paha oe la, aia aku la kela lio iloko o ua wahi la."

     Nana aku la o Wakekoma a ike aku la oia i kekahi mea ahinahina e pakaawili mai ana iloko o na liko nahele.  Mahope iho lohe aku la laua i ka leo ku-wo a e-ko aku la ia maluna o ke kula.  Ua komo koke aku la ka lia maeele iloko o Wakekona aka o kona hoa papaleo aole i komo aku ia mea iloko ona.

     "Ua hala aku la!" wahi a Sepeletona i hooho ae ai, "ua paa aku lo oia iloko o ua milo la.  He elua iloko o na la elua a malia paha e oi aku ana mamua olaila, oiai he maa lakou i ka hele ana aku ilaila i ke kau wela a aole hoi lakou e ike ana i ke ano e a hiki wale i ko lakou komo ana aku iloko o ka milo.  O keia kahi ino loa maanei."

     "Ke ole wau e kuhihewa ua i mai nei oe ia'u ua hiki ia oe ke hele aku malaila me ka loaa ole ia oe o kekahi poino."

     "He oiaio ia.  Aia he elua alahele e hele aku ai a o ke kanaka eleu wale no ka mea hiki ke hele aku."

     "Heaha hoi kou mea i makemake ai e hele aku ma keia wahi ino?"

     "Well, ke ike la anei oe i kela mau puu e kuu mai la?  Aole kela he mau puu, aka he mau mokupuni aia iloko o ua milo la, a i ku malaila no na makahiki loihi.  Aia ma keia mau mokupuni na mea ulu nana loa ame na pulelehua no hoi, a e loaa no keia mau mea apau ia oe ina ua loaa ia oe ke koa e hiki ai ke hele aku no keia wahi."

     "Pela io ka.  Aia ka hoi wau a hoao aku e hele malaila i kekahi manawa a hoao ak i ku mea i hiki ia'u ke hana."

     "Auwe! aole pono ia oe ke hoao aku.  Ina oe e hana ana pela e ili mai ana maluna o'u kou koko.  Ke hai aku nei wa ia oe aole loa e hiki ana ia oe ke hemo mai ua wahi la.  Aia wale no ka hiki ke hele aku a hoomaopopo ke kanaka i kekahi ma mea e waiho la ma ua wahi la a pela i  hiki ai ia'u ke hele aku."

     "Auwe! heaha keia?" i hooho ae ai o Wakekona.

     Ua lohe aku la laua nei i ka uwe ana mai o kekahi mea a e hoopiha ana hoi i ke kula.  Iloko o ka maopopo lea o ka leo ua hiki ole i kekahi mea ke koho aku i kahi i hoea mai ai.  Mai ka liilii mai ka hoomaka ana a hiki wale i ka nui ana, a emi aku la a like me kona hoomaka mua ana.  Ua nana aku la o Sepeletona ia Wakekona me ke ano hoohenehene.

     "Ke ike ae la oe i ke kupaianaa o keia kula?"  wahi ana i pane aku ai.

     "No hea mai keia leo a heaha hoi keia mea?" i ninau aku ai o Wakekona.

     "Ua hai ae na kamaaina o keia wahi o ka ilio ia o Basekavila e huli ana i kana mea e ale ai.  Ua lohe wau i keia leo no elua paha manawa mamua aku nei, aka aole wau i lohe i ka nui i like iho la me keia."

     Aloalo ae la o Wakedona ma o a maanei, me ke komo ana aku o ke anu maeele iloko ona.  Aole ne mau mea nana i hoano ae i ka waiho ana mai o ke kula, koe wale no kekahi mau manu e lele ana ia manawa ma ua kula la.

     "He kanaka oe i hoonaauaoia.  Ke manao nei wau aole o@ hilinai i na mea ano ole e like ae la me keia," wahi a Wakekona i pane aku ai.  "Heaha kou manao i ke kumu o ka hoea ana mai o keia mea kupaianaha?"