Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 6, 5 February 1904 — Makai Kiu KALOKE HOME AME KA Hihia i Huliia me ka Noeau [ARTICLE]

Makai Kiu KALOKE HOME AME KA Hihia i Huliia me ka Noeau

MOKOTA VII. SEPELETOXA O HALK MKUIPI. "E ae mai ia'u e ninau aku. e hele mai ana anei ola no onei?** "Aole i hiki iaia ke haalele aku i ke taona i keia inanawa. Aia no he mau hihia e ae ana e hana nei." "Pouo ole maoli uo! Ina paha oia e hiki mai ana ianei malia paha o hiki iaia ke hoopiiu ae i kekahi uuiu {H*hihihi e pi|i ana no keia make ana o Bir Hanale a uiakou hoi e mao|H>[io ole nei. Aka, no kau haua e hana nei, ina he mea hiki kekah» ia'u ke lawelawe aku nou alaila m hiki ia oe ke hana mai pela a e oluolu ana no hoi wau e hai.ua aku nou, Ina i>o hoi e hai nmi aua oe i kekahi mau mea au i manao ai nialia ]«iha he hiki nt> hoi ia'u ke hai aku »a oe i ka\i mea i ike ai/ % i * Ke hai aku nei wau ia oe o ka'u huakai no keia wahi aole no |kekahi haua. aka, uo ka noho wale aua aku no nie kua hoaloha no jka manawa. a nolaila aole o'u uuikemake e loaa mai ki kahi maa |kokua ana mai ia oe mai." | v *i*a pouoT* wahi a Sepeietotm i paue aku ai. u t'a {nmo io no ]oe e kuoo a e maalea ma.keia hana. Ke kaunuiha nei wau no ka*u i iuau olelo i |»ane aku nei ia oe, a ke hvu>p:\a akn nei wau ia oe aole loa wau e hoopuka hoo akn ana no ia mea ma keia uiua aku. v X a hiki aku la laua nei ma kekahi alanui ololi e ulu ana v ka maau ma na aoao a e holo ana hoi no ke kula. Ma ko laua aoao akau e ku ana kekahi mau puu e hoike ana hoi ua eliia ia wahi i na la i liala aku. Mamua aku oko laua alō e luhe mai ana na liko oka waokele me ko lakou mau waihooluu uani. Mai kekahi aoao mai o ua puu la e hele ae ana ka ualH u lna kaua e hoomau aku ana i ka hele ana ma keia alahele e hiki aku ana kaua ma ka Ilale Menpi," wahi a Sej*eletona i pane aku ai. "Malia jialia ua hiki no hoi ia oe ke hooiilo mai i hookahi hom me a'u i <hiki ai ia-u ke hoolauua aku ia oe i ko'u kaikuahine.'* I kinohi ua noonoo iho la o Wakekona o ka hana jnmo loa iaia oia ka lioi ana aku no kauhale. aka komo hou aku !a ka manao iloko ona e lilo nui anā ko Sir Ilanale manawa ma ka nana ana i kana mau palapaia, a ma ia man mea aole ana hana e haha aku ai. Koonoo pu ae la no hoi oia i ke kauoha a Kaloke i walho aku ai iaia e huli aku i na mea e piliana no ka poe e noho nei ma ke kula, nolaila ua hooholo iho la oia e ae aku i ka poloai i haawiia mai iaia, a oia no hoi ko laua manawa i hoomau aku ai i ka hele ana. 4, 0 keia kekahi oun walii maikai." wtUn a Srk'peletona i j>ane ak.ii ai. "Ke nolio oe maanei aole oe e kaea ana, Aole j>aha e hiki ia oe ke noonoo apau loa na mea*huna o keia wahi. oiai he laula, he j>anoa a he hoopahaohao no hoi. M "Ina |»ela ua ike oe i na mea apau?" f, He elua no o*u makahiki o ka noho ana maanei, nolaila e kapa nmi-ana na kamaaina o keia wahi he malihini wau. Mahope koke iho o ko £ir Kale hoi ana mai ianei oia no hoi ko maua manawa i lioi mai ai. Eia nae na ka*u hana i kono mai ia'u e hele hnli aku i ua wahi apau o keia kula, a ke manao nei wau he kakaikahi wale no ua kanaka e nolio nei i keia manawa i ike i na mea apau e j>ili ana no keia wahi e like hoi'me ko'u ike/ v "He niea paakiki anei ka ike ana i keia umu mea? M <4 He oi aku oka paakiki. Ke ike nei oe i keia kula e holo nei ma ka akau, me'na puu liilii e ku mai nei. e nana aku oe a |>ehea la kau ike aku, aole anei e loaa ana ia oe kekahi ike i ke auo hoopahaohao?" <4 Ke manao nei wau o keia kekahi wahi maikai loa e holo nui ai i ka lio. yv ♦ "E loaa io aku ana no ia oe ia noonoo, eia nae oia noonoo k& mea nana i kaili aku ike ola o kekahi poe, Ke ike ia paha oe i kela mau kiko uliuli e kau mai la?" "Ae, a lie ano maikai ae hoi ia mai ke koena ae o na mea aj>au. w Maanei i aka iho ai o Sepe!etona. "O kela wahi oia kahi i kapaia, Kalii Mimilo o Oalipena, Ke hepa ka hele ana ma ia walii o ka make no ia o ka mea e hele ana, ina no ia he kanaka a i ole he holohoioua j>aha. Inehinei no ko % u ike ana aku ika hele ana aku o kekahi lio a komo aku malaila, a aole «hoi oia i ike hou ia. Ua ike aku wau i ka oku ana mai o kona poo mailoko inai o ka lua a mahope mai ua nalo loa aku la oia. Ina no i ka wa malie he wahi poino no keia ke hele aku, eia nae ua hiki ia'u koliele aku iloko loa oia wahi a ua hiki hoi ia'u ke puka nuii ine ka loaa.ole o kekahi j>oino ia ? u. Aia, e nana aku jmha oe la, aia aku hi kela lio iloko o ua walii la." Naua aku la o Wakekona a ike ak'u la oia i kekalii mea ahinahina e pakaawili mai ana iloko o na liko na<hele. Mahoj>e iho lohe aku la laua i ka leo ku-wo a e-ko akii la ia inaluna oke kula. Ua komo koke aku la ka lia maeele iloko o Wakekona aka o kona hoa papaleo aole i komo aku ia mea iloko oua. 'Ua hala aku la!" wahi a Sej>eletoua i hooho ae ai, "ua paa aku la oia iloko o ua niilo la. He elua iloko o na la elua, a malia paha e oi aku ana mamua oiaila, oiai he niaa i ka he!e ana aku iiaila i ke kan wela, a aole hoi lakou e ike ana i ke auo e a hiki wale i ko lakou komo ana aku iloko o ka milo. O keia kahi \no loa maanei." "Ke ole wau e kuhihewa ua i mai nei oe ia'u ua hiki ia oe ke liele aku malaila me ka ioaa ole ia oe o kekahi j>oino." 4t He oiaio ia. Aia he elua alahele e hele aku oke kanaka eleu wale no ka mea hiki ke hele aku." hoi kou mea i makemake ai e hele aku ma keia wahi ino?'"Well, ke ike la anei oe i kela mau puu eku mai la? Aole' keU he mau puu, aka be mau mokupuni, aia iloko o ua mi)o la, & i ku malaila no na makahiki ioihi. Aia ma keia mau mokupuni na m» a ulu nani loa ame na pulelehua no hoi, a e loaa no keia mao mea apau ia oe ina ua loaa ia oe ke koa e hiki ai ke hele aku no keia wahi. v — *Pela io ka. Aia ka hoi wau a hoao aku e hele malaila i kekahi manawa a hoao aku i ka mea i hiki ia'u ke hana.*' "Auwe! aole pono ia oe ke hoao aku. Ina oe e hana ana pela e ili mai ana maluna o*u kou koko. Ke iiai aku nei wau ia oe aole loa e hiki ana ia oe ke hemo mai ua wahi la. Aia wale no ka hiki ke hele aku a hoomaopoj>o ke kanaka i kekahi mau mea e waiho la ma ua wahi la a pela i hiki ai ia'u ke hele aku.~ -Auwe! heaha keia?" i hooho ae ai o Wakekona. Ua iohe aku la laua nei i ka uwe ana mai o kekahi mea a e hoo~ piha ana hoi ike kula. Hoko oka maopopo lea oka leo ua hiki ole i kekahi mea ke koho aku i kahi i hoea mai ai. Mai ka liilii mai ka hoomaka ana a hiki waie i ka nui ana, a emi aku la a like me kona hoomaka mua ana. # Ua naua aku la o Bepeletona ia Wakekoaa me ke ano hoohenehene. "Ke ike ae la oe i ke kupaianaha o keia kula?" wahl ana i paiie ak u aL *Xo liea mai keia teo a heaha hoi keia mea?" 1 ninau aku ai o Wakekona* "Ua hai ae na kamaaina o keia wahi o ka ilio ia o Baaekari!& e huli ana i kana mea e aie ai. Ua )obe wau i keia leo no elaa pak& m&n&w& mamua aku nei, aka aole wau i lohe i k&nui e like iho la Aloaio ae la o Wakekona m& o & maanei, lae ke komo ana ak& oke anu maeele iloko ona. Aole he mau mea nana i hoaeo ae ika waiho mai o ke kula, koe wale &o kekahi mau mauu e lele &a& i& manaw& ma ua kula 1&. **He k&n&ka oe i hoox»aauaoi&. Ke man&o nei w&a &ole oa WK* n&i i aa mea ano ole ellke ae l& nie keia," w&ki & W&keb«i& i p&ftt aku &t kou manao Ike kama ok& hoe* &aa nuU keia nm kupaiaoaha?**

" IWL" • i ■ i i i " 11 " - - " , "'I kekahi manawa o ua *ahi pohopoho he loheia 110 kekahi ma« h-o maiiaila mai, Ke manao nH wau ua emi'ka l«?po. a i ole ke , pii nei ka wai oia ke komo o keia leo i puka mai 1 **Aole. noh'. he leo maoli no kela no kekahi mea ola."* •ivia io |»abA- l"a lohe mua uo paha oe i ke kapalula a ka = bi<arpna?" f -A«»l«\ aole lew wao i loh«* mamua," [ -O k« 4 ia kekahi ona manu inaikai loa, a eia ke laha nui nei ma f r<»l«*kan«' n«*ī i keia manawa." ? ... | ••O kt-ia kfkahi niea iioii a'u i lohe ai. a he mea hoolele hauli hoi. j J iVla io no. a o keia no hoi kekahi wahi o na mea kupaianaha. j E nana aku <*• ma kela maii pnu eku mai la. Heaha kau e koho aku j ai no lakou?" 1 'ih aha kela man mea? Ile man pa hipa anei? \ "Aoh*. <» kela na hale o ko makon mau kupuna i hala e ako i ka ? make. 1 ka wa kahiko ua i»aa keia mau wahi i na kanaka, a oiai s aolo he |K«* i noho aku malaila mai ia manawa mai, nolaila oia mau | no ka waiho ana o ia mau iuwi e like me ko lakou hookumum ana. j 0 k«»ia na kauhale i pau na kati|»okn Ika helelei. t a hiki no ia oe j k«' ike i kahi i ku ai o ko lakou mau moe ina oe e nuikemake e komo j aku iloko e makaikai ai. ,? . 1 il«- taona nui inaoli no keia. Ika wa hea ka nohoia ana o keia; wahi?" . , »»| -Na kekahi kanaka Nuholani—aole hoi i maopopo ka inanawa. il.'aha kana hana i kona noho ana mai maanei?* 4 | "IIi» hauai holoholona. a nana no hoi i hoomaka ae e eli ī ke tim | 1 ka wa i Js<«*a ae ai na pahikaua ma ka makalna ona koi kaua. E j nana aku i kela auwaha e waiho mai la. oia ka ihoailona ana i j haua ai. Ke noho loihi loa iho oe maanei. e Kanka Wakekona, enui ana kan niau inea e ike ana e pili ana no keia kula. O, e kala mai o«» ia'u no keia manawa! Aia he pulelehua." I k« ia wa ua lele ae la kekahi wahi pulelehna nuku maluna o; hiua a iloko oka manawa i»okoie aia o Bepeletona ke alualu la| iiiahoj»«' me ke akaiuai aine ka mama no hoi. la Wakekona e nana | aku ana n» ik<* aku la oia i ka lele iwlolei ana aku o ua pulelehna nei j i)i, kahi o ka milo. a o keia ka mea nana i liapai ae i ko Wakekonaj hanu iluna. oiai aole i ku iho kona hoa papaleo/aka hoomau aku la j iio oia i ka holo ana no kahi ana i hai inua aku ai ia Wakekona aia j ilaihi ka niilo. la Wakekona eku aku ana a naiia i ka holo ana oj kona hoa papaleo. ia manawa oia i lohe aku ai i ka poliapoha ana o | k» kahi inau kapuai wawae mahope ona, a iaia i huli ae ai T halawai \ aku la ka ike a kona mau maka me kekahi kino wahine e ku kokoke; nna ina kahi ana ekn nei. Ua hele aku keia waihiue mai kahi aku | ka nahi niui i ike aku ai i kn pu-a aua mai a oia no hoi ke alaliele] no ka Hale MeHpi, aole no nae laua nei i ike aku iaia oiai ua huna aku na liko o ka ia laua nei. L.»aa koke aku Ia keia manao iloko o Wakekona aole keia he moa e. aka o ke kaikuahine no o »Sepeletona. ana hoi i lohe mua ai he opio kaili puuwai. oiai aole he opio wahine e like aku nie kona ano ma ia wahi. 0 kft mea apiki wale no ma ka WakeJiona ike aku oia hoi ka like ole o na helehelena o keia kaikamahine me ka mea i kaj»a akn iaia o kona kaikuahine. "K hoi oe!" wahi a.ua o}»io wahine uei i pane aku ai. "E hoi popoh i akn o«» no Uidana o like me ka hikiwawe ia oe ke hoi aku. I'a nana wale aku la no o Wakekona me kona inaopopo ole i ka manno o na olelo a ka opio wahine. Ua hoaa mai la ua opio wahine la i kona nian mnka me ka hehi ino ana iho ilnna o ka lepo. •ilealm ko'u mea e lioi aku ai? M i uinau aku ai o Wakekona. k, Aole i hiki ia'u ke hai piha akn ia oe, v wahi aka opio wahine i i«me aku ai me ke kuu ana iho o kona leo. u 'Aka, mai niuau hou mai oe ia'u i kekalii ninau. E ]>ono ia.oe ke hoi aku no Uvdaua e like i me ka hikiwawe ia oe ke hoi aku." "O ko'u hele ana mai nei no hoi ia, eia ka e olelo mai oe ia'u e hoi koke aku. Kupaianaha no hoi kau mau olelo." "K ke kanaka maikai, aole anei ou ike iho lie man olelo keia »o kou pono? E hoi aku oe no E lioi koke aku oe i keia po me ka hakaliu ole hou iho. E pono' ia oe ke hookaawale aku ia oe nuii keia wahi aku e lilo ai kou ola. Uwoki, eia ae kuu kaikunane! Mai 'hai iki oe i kekahi mea a'n i liai aku nei ia oe. E oluolu anei oe e lalau Uio i kela pua na'u? He nui keia mau mea ma keia wahi, eia nae hoi ua lohi loa kou hiki ana mai nei, nolaila, ua lmla ka wa nni loa." I keia wa i hoea mai ai o >Sepeletona mai kana hahai nna mahope o ka pulelehua, a e nui ana no hoi kona lianu i kona manawa i lioea mai ai. •ilaio. Rere," wahi ana i pane aku Mi i ka opio wahine, a uia ka Wakekona ho<»uiao{H»po aku aole he iuaikai o na manao iloko oua ia manawa. 4, We11. e Keaka, ua wela maoli no oe." "No ko'u alnalu ana aku nei no hoi paha i kela pulelehua. Aole he ike nui ia o kela ano a o ka manawa e loaa ai oia ano no ke kan haulelau. Oka inea kaumaha loa oia ka loaa ole ana aku nei ia ? u. Ke inanao nei wan ua ike iho nei olua?" "Ae, a o ko'u hai ana aku nei no hoi ia ia Sir Hanale ua lolii loa kona hiki aua mai a ua ike ole oia i ka nnni o ke knla." "Auwe! Owai keia ma kou mauao ana?'' "Ke manao nei wau o Sir Hanale keia. M ( "Aole. wahi a Wakekona i |»juie aku ai. "Aole wan he mea kiekie, aka he hoaloha no ua kanaka la au i manao ai. O ko'u inoa o Kauka Wakekona, I ka h»he ana o ka opio wahine i keia ]>ane, ua hoholo ae la ka haikea hihihihi nmlnna o kona mau pipaliua. "O ka maua inau mea i kamailio iho nei e pili ana no ia i na mea o ke kula nei." wahi ana i pane aku ai i kona kaikunane. "Aole hoi olua i huiloihi iho nei eia ka ua kanmilio loa aku nei olua. no na mea e pili ana i ke kula," wahi a $epeletona i paue aku ui. "Kia nae ua kamailio iho nei maua me he mea la he kamaaina 0 Wakekona uo keia wahi. Aole anei Jie mea pono m oe % e Kauka Wakekona e hele pn mai me maua no Menpi Hale? ,? E Hke me ke kono i loaa akn ia Wakekona. pela oia i hooko aku ai. a iloko o ka manawa )H>kole mahope mai na hiki aku lā lakou nei 1 knuhale. O keia kekahi o na lmle kahiko loa ma ia wahi. eia nae i keia manawa e noho ia nel Ua \m\xi \ka hoomaemneia, Ma kela ame keia aoao o ua hale la e ku aua na laau huaai o kela ame keia ano, i eia nae aole he lona o na nuuuio inakemake i keia mau laau oiai aole; i maikni ke knlana o ka hoo|Hmoponoia ana. I ko lakou hiki ana aku ika hale ua hm»kijmia akn lakou nei e kekalii ona kauwa. Ma ko Wakekona nana ana nku aia iloko o keia hale lie mau lumi akea, a mn ua nuHi hoowehiwehi e knu ana ua maoj>opo iho hi keia o ka o|»io wahine ana i hui ai i«a ke kula oia kekahi o lia opio wahine makaukau loa ma na hana oka home. la Wakekona i nana aku ai mai ka pnkaan'uini aku i ka waiho uiai o ke kula, ua halawai nku ia iue ka ike a kona nmu maka ke ano o ka waiho ana nmi o ke a komo mai )a ka manao iloko o Wakekona, heaha !a na kumu o ka noho ana b keia wahine naauao ma kahi e like iho la me keia. | 'ile wahi kit(mtanaha keia a maua i koho ai i wahi no maua e» tioho al," wahi a Hepeletot\a i pane aku ai i kona ike ana aku i ko | Wakekona nana ana aku ma ke kula. "Eia nae ua nui ko mana mukenuike i kt4a wahi, aole anei pela e Bere?" "IVIa lo no. M wahi a ka opio wahine i pane akn ai. eia nae aole Iw* hoailoua o ka hoihoi ma ia pane ana. u lle kula ka*u mamua," wahi a Beptietona 1 pane aka ai «Aia boi ma ka hull akau akn nei. No ka maikai ole o ka'u hana ma ia wahi notai!a i haalHe aku ai trau. eia nae o ka manao no ka hoonaauao ana aku i na opio oia k«*kahi hana nni i komo mai ke aioha Iloko o'n. Akn ua loaa mai na nlia pakalaki * liiki ole al ke alo ae. l j a pnka ae la kekaiii niai ahuiau iwaena o kekahi mau hanmana ahe vkolu o lakou i mak« aku. Ika hala ana aku o keia haawina kaumaha, ike iho la wau ua pau kau *alii loaa. Aka nae, ina aole ° ikaika oka manao Uoko oke kanaka opio ina no paha aole i hiki Wn ke ku hou ae iluna. a i ko'u nee ana mai a noho maanei ua ***** tka oi» iiana *hiki aiia'u ke luwa ibo. Ka keia m*» kono mai ia maua e noho iho mAanei a oia mo boi kau i (Aole ipaa.)