Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 9, 26 February 1904 — Page 2

Page PDF (1.68 MB)

This text was transcribed by:  Carol Viola Gonsalves
This work is dedicated to:  Obed Naukana Kaiawe Jr.

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

KA NUPEPA KUOKOA

 

NO KA MAKAHIKI             $2.00

NO EONO MAHINA           1.00

 

SUBSCRIPTION RATES

 

ONE YEAR               $2.00

SIX MONTHS           1.00

 

O NA OLELO HOOLAHA APAU E HOOUNAIA MAI ANA NO KA HOOLAHA MALOKO O KEIA NUPEPA, E HOOUNA PU MAI ME KA AUHAU. A INA AOLE, AOHE NO E HOOKOMOIA. E HOIKEIA AKU NO KA AUHAU OLELO HOOLAHA KA UI MAI I KE KEENA NEI.

 

O na Dala apau o ka Pepa e hoouna pololei mai i ka  HAWAIIAN GAZETTE COMPANY, LTD.

 

HOOPUKAIA I KA

 

Hawaiian Gazette Co., Ltd.

 

Hookomoia ma ka Hale Leka o Honolulu, Panalaau o Hawaii, ma ke ano Mea o ka Papa @lua.

 

DAVID L. A - I,        Lunahooponopono

S. K. NAWAA,          Kokua Lunahooponopono

A. W. PEARSON,      Lunanui

HONOLULU, OAHU.

 

POALIMA,                FEB. 26, 1904

 

HALA IA KEIKI KAMAAINA.

 

            Ke nalo liilii aku nei na keiki kamaaina ilikea o ka aina a ke emi nei ko lakou huina a o ka hala aku ia o ka Hon. Henry Waterhouse, (Hanale Walakahauki oia no ka nalo ana o ia keiki kamaaina o ka aina.

 

            Aia ma na kolamu mea hou e puka aku nei e maopopo ai kekahi mau anoi o kona ola ana, aka ua maopopo e no i ka hapanui o na Hawaii kona mau ano ame kona kulana ma kekahi mau mea.

 

            Ua nui kona minaminaia, oi loa aku iwaena o ka poe o ka nohona pono a maikai a iwaena o ka poe oihana kalepa a hoowaiwai aina a iwaaena o poe hooholomua i na hana o ke Aupuni a iwaena o kekahi mau lahui.

 

            Ma kona hoolewa ʻ i malamaia, oia iho la kekahi manawa nana i hoike ae i ka loaa i ʻ o o ia haawina, no ka mea, aia iloko o ke anaina i hiki kino ae i ka home i hookaumahaia, ka poe waiwai a kuonoono a hiki aku i ka poe hune, mai ka hanohano a kaulana ha ahaa, a mai na Hawaii ponoi, na haole, na Pake a na Iapana ame kekahi mau lahui i ae.

 

            He kanaka keia i ikeia kona mau kokua iwaena o na ekalesia Hawaii ame na hana pono e ae ma na manawalea a ma kona komo maoli no e hana pu ma na kulana i hoopihaia e ia a i ike mau ia hoi e na Hawaii. A o kona hala ana aku ia oia ka nalo ana aku o ia lima akau iwaena o na hana maikai a pono iloko o ka aina, eia nae, aole e nele ka hoopihaia o ia mau makalua i waiho hakahaka ia e ia ma o kekahi mau limahana e ikeia ai ke ku@

 

            He mea hiki ole no hoi ke alo ae i ka ikeia i kona kulana pili hoaloha maopopo no na oiwi ponoi o ka aina nei a i aloha nui ia no hoi, a kekahi poe oiwi i hoopuka leo nui ai no kona kulana makua kokua iloko o na hana pono o ka aina nei a i ka oihana misiona kuwaho o kakou.

 

            He mea oiaio no aole i nele na hoohalahala e like no me ka hoohalahala mau ia o ka poe e hooikaika mau ana i ka pono ame ka maikai, eia nae, aole i eha ka pono i kukuluia e keia keiki kammaaina, a o kona hala ana aku la aole ia he mea e hamani ai lakou, aka, e aiai mau ana a e ola mau ana ma keia ao he mau kumu alakai maikai hoi na ka poe e ola ana e hoomahele ai.

 

KA PAILINA O KAWAIAHAO

 

O keia poomanao kekahi kumuhana ano nui i noonooia e ka Papa Ola a i hooalaila aku hoi imua o ka lehulehu ma ka helu o ke Kilohana i hala no ka noonoo ana ina a pani a i ole e hookuu no pela.

 

 

            Aole i holopono loa na kukai noonoo ana a i hoopaneeia hoi, ke kumu i hooholoia ai ma ka halawai i malamaia i ka Poakolu nei, e olelo ana, e hele maoli no ka Papa e nana i na pa ilina i keia pule ae, a maluna hoi olaila makou i makemake ai e hooaiai aku no ka pono i pili loa i keia kumuhana.

 

            Aole he hoohalahala ana no ka makee o ka Papa Ola e malama oia i ka maikai ame ka maemae no ka pono o ka lehulehu, a oia no ka mea i kukuluia ai i papa ola, i agena ma ka aoao o ke Aupuni no ka malama ola. aka o na hana a ka papa ola i ku maoli i ka malama ola ua maikai lakou apau a he mea pono ka lehulehu e kakoo pu aku.

 

            Ma o ka rula o ka Papa Ola e pili ana i na pa ilina iloko o na palena o ke kulanakauhale nei ua hooholoia e paniku me ka nana ole ae i ka maemae a i ka maemae ole, i ka pihakuʻi a i ka piha ole, a laila ua kupono ke pani ana ia Kawaiahaao Pailina a o ke pani ana no hoi ia i na pa ilina apau.

 

            Aka hoi, ina o ka rula a ka Papa Ola i kukulu ai no ke paniku wale ana no i ua pa ilina i ku ole i ka maemae a i piha maoli no i na iwi, e hoopilikia maopopo ai i ke ola o ka lehulehu e kupono ai no e panikula, alaila o ia mau pa ilina maemae ole wale no ke panikula a koe no na pa ilina maemae a aole hoi he pili iki o ia mau rula i na pa ilina maemae.

 

            Alaila ke olelo nei makou ua hala ke kau ana o ka mana ikaika o ua mau rula ia ma waho o na palena o ka Pa Ilina o Kawaiahao no ka mea he ilina maemae a kanu puuluulu nui ole ia la a he nui na wahi maikai i koe o ka aina aole i kanuia i na iwi.

 

            Aole kela he kakoo na makou ia Kawaiahao Pa Ilina wale no, aka, no ka mea o Kawaiahao Pa Ilina ke kumuhana o ka hoohaili ana a ka Papa, no laila keia kau ikaika ana o ke kukulu manao ana maluna ona, a makou e hooaiai pu nei ma ke kalele ana, i ka pili ole loa o keia mau rula i na pailina maemae a pihakuʻi ole e ae e like me ko Kawaihao kulana a oi ae paha.

 

            Eia nae, o ka hana no ia o ka Papa a o kona kuleana no ia o ka makaaia ana i ka maaemae ame ka pihakuʻi ole o na pa ilina a ua maikai ia makaala ana no ka pono o ke ola o ka lehulehu.

 

            O ka loina hope i ka makou noonoo ana oia ka rula hooaka hamama e nele ole ai ka loaa like o na pono i na mea apau mai ka poe waiwai a ka hune, oi ae mamua o ka lina mua i hokeia ae nei. Eia nae hoi, aole i pau ka hana no keia kumuhana.

 

PALAPALA HOOMAIKAI I KA LUNAKIAI S. L. DESHA, KALA NA O HAWAII HIKINA.

 

            O Makou o na lala o ka Ahahui Kalaiaina Kuokoa Home Rula o ka Mahele Koho 10 Apana 1 Teritori o Hawaii, me ka mahalo:--

 

            Mamuli o kou iini me ka manao kuokoa e hana i ka pono kaulike o ka lehulehu, a mamuli hoi o kau mau hana kokua e kakoo i kekahi o na palapala noi (Petition) mailoko aku o keia Ahahui ma ka halawai a ka Papa Lunakiai i noho ma Hilo, ma ka la 4 o Ianuari, M. H. 1904.

 

            Nolaila, ma ka halawai a keia Ahahui i noho ai ma ka la 17th o Ianuari, ua hooholo keia Aha e houna aku ia oe i ka lakou mau hoomaikai ana no ia hana wiwoole au i hana ai no ka pomaikai o ka Apana o Hamakua, me ka manao kuokoa.

 

            Olelo Hooholo, - hooholoia:

 

            O makou o na lala apau o keia Ahahui. ke panai aku nei i na tausani hoomaikai ia oe no kou kuokoa me ka iini e hana i ka pono, ame ka makemake o ka lehulehu iloko o keia Apana: he mea oiaio, aole i hooko ia, aka, he mea hiki ole nae ia makou ke paa iho i ka haawi ana aku i na hoomaikai no kau mau hana kaulike.

 

            Ma o ko makou komite la.

 

            JOSEPH PEREZ. JR.

 

            KUKAI KOREA ME IAPANA.

 

            WASINETONA, D. C., Feb 24 - Ua loaa mai nei he lono ia Kakauolelo Hay eia o Iapana ke kukai nei me Korea no ke kuikahi, e hooia aku ana hoi i ke kuokoa o Korea.       

 

            CHEFOO. Feb. 24. - Ua hoikeia mai nei he kanaka tausani koa Iapana i hoolele hou ia ae nei ma Che@po.

 

            SEOUL. Feb. 24. - O ka uluaoa ma Ping Yang ua manaoia oia ka hoailona o ka hoea mai o na enemi.

 

            PARISA. Feb. 24. - Ua hoikeia mai nei @ o Kauna Lamedor@ @ manao nei e waiho aku i kona kulana.

 

AKAHELE, WIWOOLE A HOOPONO.

 

            O na huaolelo koʻikoʻi iloko o ke poomanao nona keia kinomanao a makou e hooaiai aku nei, o lakou kekahi o na haawina koʻikoʻi i ulu iloko o ka puuwai o Senaioa Marcus A. Hanna, kekahi limaakau ikaika loa o Amerika Huipuia ma kona mau hookele aupuni, a i make e like me ia a ke Kuokoa o ka helu i hala i hooaiai ai ma kekahi wahi o kona mau kolamu meahou mamuli o na lono telegarapa i loaa mai.

 

            He makaainana Amerika keia a kakou i lohe wale ai, a kekahi poe o kakou i ikemaka ole ai, aka ma ka hoopukaia ana mai o kona wahi moolelo ua ike iho makou i keia mau haawina maikai a pookela nui wale, he mau haawina kaʻikaʻi i ke kanaka iluna no ka pono pililaula. a no ia mau haawina makou i iini nui ai e hooaiai a ku ia kakou Hawaii no ka hoomakili ana i ko kakou lunamanao no ia mau waiwai.

 

            Ma na mea i loaa mai, o Hanna kekahi limaakau ikaika loa iloko o na hana kalaiaina no ka hoonee ana i ka pono nui o ka lehulehu iluna  a imua. a ola no hoi ke kanaka nana na hana hoowaiwai aina iloko o ka oihana kalepa a he ulakolako hoi nona ponoi e hiki ai ke ola maikai, a e hiki ole ai ke alo ae i ka ike iho i ke kau io o ke kanaka i na anuu maluna ae mai  na anuu ana i hoomaka mua ai.

 

            O keia kulana i loaa iaia ua hoo maka ia mai kona wa ilihune a nui ole ka makaukau naauao a oiai, aia me ia na haawina pookela ekolu i hoikeia - Ke akahele, ka Wiwoole ame ka Hoopono, ke manaoio nei makou o lakou iho la kekahi mau lala ikaika i hoopii ae ai i keia kanaka ma na anuu kiekie, a makou no hoi e manaoio pu nei, aole he kanaka e nele kona pii ina aia keia mau waiwai iloko o kona puu wai.

 

KE AKAHELE.

 

            O ke akahele oia no ka pana ma lie o ka noonoo maluna o na hana a kumuhana paha mamua o ka hoohana ana, a ke hana - e hana me ka eleu ame ka ikaika ame ka manaoio e puka pono ana.

 

            He waiwai maikai loa keia i haawiia mai i ke kanaka no kona pomaikai, a he mea hooiapuwale ole ia, oiai o ka pupuahulu wale ana o ka noonoo e pupuahulu ana no ka hana ana, a o ka hua o ia lawelawe pupuahulu ana he pupuka ke kumu e hoolapuwale ai i ke kanaka.

 

            O ke akahele no hoi ka mea e hoomalu ai i ka noonoo, a i ka ukali ana ma kona meheu, aole e nele ka ike maopopo o ka lunamanao i na mea apau e maalo ae ana maluna o kekahi hana, ke kumu e hiki ai i ka lunamanao ke hoomaopopo i ka maikai ame ka ole o ua poe mea ia, a e k@ koke ana ka lunamanao me ka hakilo ole e haalele aku i na mea maikai ole a e hana aku ma na mea maikai a i ka hooko ana o ke kino o ka puka pono aku la no ia, a o ka puka pono ana oia ka holomua.

 

            O ka pupuahulu oia ka hoomakapo ana i ka lunamanao no ka hoomaopopo ana i ka maikai ame ka ole o na mea e maalo ae ana, a i ka hoohana ana o ke kino - o ka pupuka aku la no ia o ka hua, ke kumu hoi e holo hope ai.

 

KA WIWOOLE.

 

            O ka wiwoole oia ka makaʻu ole a ikaika o ka noonoo e hooko i kekahi hana no ka manao e holopono, ma ka aoao wale no nae o ka pono ame ka pololei, ina no iloko o ka paio hahana. Aohe wiwoole iloko o ka hana kolohe a apuka a pono ole, a aole no hoe he wiwoole ka makaʻu ole i ka hana ana no lakou. O ka wiwoole oia ka makaʻu ole i ka hana i ka pololei wale no a makaʻu wale i ka hana kolohe. O ka makaʻu wale i ka hakaka kumu kupono ole a makaʻu ole i ka hakaka kumu kupono oia ka wiwoole, a o ka makaʻu ole i ka hakaka kumu kupono ole a makaʻuwale i ka hakaka kumu kupono he hoohewle ia.

 

            He pomaikai ka wiwoole i haawiia mai i ke kanaka no kona pono ke hoohanaia no nae iloko o kona mau palena ponoi iho - he ikaika hoi ka wiwoole no ka lunamanao aole hoi no ka ikaika kino, no ka mea, ina e hoohanaia ka wiwoole ma ka ikaika kino wale no alaila he  puehu ia i ka makani a pomaikai ka loaa, aka o ka hoohana ana i ka wiwoole maluna o ka lunamanaao oia, auanei ka mea e ikaika ai ka noonoo a na ka noonoo ia e hoohana aku i ke kino aole e nele ka ohi i ka hua.

 

KA HOOPONO.

                        O ka hoopono oia ka hooponopono maikai a pololei i ka lawelawe hana a malama i ka nohona ma ka maikai a pololei wale no, a aole hoi ana wahi pilikana iki i ka pono ole ame ke kekee, a ala hoi ia ma ke ʻapo o ke kulana haipule. Aia no he wahi kaokoa iki a ku kaawale o ka hoopono mai ka haipule ae, a o  ka haipule aku no nae ka oi loa i hiki aku kona mau palena i ka pihakuʻi, a e pau pu ai ke kulana haipule ame ka hoopono i ke kanaka nona ke ano haipule maopopo, oiai nae aole e hiki i kekahi ke kau ma ke kulana haipule ina he kulana hoopono wale no kona.

 

            Ke hoohui ae i kela mau waiwai apau i hookahi aole io no e nele ka holomua o kekahi kanaka e like me Hanna ame kekahi poe ilihune he lehulehu wale i kau aku ma na anuu kiekie, no ka mea, o ke akahele ka mana nana i hoomalu i ka lunamanao a na hoopono hoi e hooaiai pono ae i ka ino ame ka maikai o na mea e maalo ae ana, a i ka manawa e hooholo ai ka lunaikehala no ka hana alaila ua komo koke mai la ka wiwoole a hooikaika no ka hooko ana, a i ka hiki ana i ka panina he mohaha maikai ka hua ke puka mai ai.

 

            Aia keia mau waiwai me na kanaka apau, aole kekahi mea i nele koe wale no o Kakana ame kona ohua, a o ke kumu  e hohono ai ka hana a ke kanaka oia no ka hooko ole i ka makemake o keia mau pono a hu ae la i ku@.

 

            Ke manaoio nei makou pela iho la o Hanna i hoohana ai i keia mau pono i loaa iaia ke kumu o kona lilo ana i kanaka hoowaiwai nui i ka lehulehu ma ke kalaiaina a iloko o kana mau hana ponoi, a makou no hoi e manaoio nei o ke kahua paa maopopo ia no ko kakou kalaiaina e pono ai, a oia hoi ke kumu nui o ko makou hooaiai ma ke@ mau mahele, i hoihoiia ai ilaila ka manao kalaiaina pililaula o ka lehulehu oi Hawaii nei me ka nana ole ae i na aoao ina he Repubalika, Demokarata a Home Rula paha. Nolaila, e ka oiwi Hawaii heaha kou poho ke malama pono ia keia mau mahele e oe a heaha kou puka ke ole lakou me oe.

 

Na Onamiliona Lawe Ma-luia

 

            O keia ka moolelo a ke Kuokoa i hoopuka iho nei a i kēia manawa ua makaukau ka Hawaiian Gazette Co., me na kope i paʻi buke ia no ka hoouna aku i ka poe apau i makemake e loaa i mau kope o keia moolelo maikai a hoonanea ke loaa mai na kauoha buke me ka hoouna pu mai i ke kumukuai o kanakolu keneta (30 keneta) o ka buke hookahi, ma ka bila dala haleleta a i ole ma ke pooleta o elua a hookahi keneta.

 

            Ua manaoio ke Keena nei e paʻi buke i na moolelo e hoopukaia nei ma ke Kuokoa mai na moolelo o na aina mamao a i ko kakou nei no hoi, he waiwai nui hoi ia o ka paʻi buke ia o na moolelo Hawaii kekahi kumu e ola ai lakou iloko o ka noonoo pililaula o kakou iho.

 

            O ka makou ia i noonoo ai no ka pomaikai pililaula aka aole e holopono loa ia hoohana ana ke ole e laulima pu ia mai.

 

            He buke keia nona ka nui kino o 8 1-2 iniha ka loa a he 6 iniha ka laula a he 3-8 iniha ka manoanoa, a he 138 aoao o 24 mokuna.

 

            O ka heluhelu moolelo oia kekahi alanui o ka hoomakili noonoo no ka hoonaauao ana, aka, e oleloia mai ana paha ua pau e no i ka heluheluia aka, he manawa hookahi wale no ia, a i kekahi manawa mamao e hiki mai ana e makemake hou ai oe e heluhelu hou, a i ka poe aole i heluhelu piha i ua moolelo la o ka manawa maikai loa keia e loaa ai na kope.

 

            E hoouna mai i na kauoha ame ke kumukuai (30 keneta) ma ka inoa o ka "Hawaiian Gazette Co., Honolulu, P. O. Box 208, a e hooko koke ia aku no ia poe kauoha. Ua makemake nui ia no hoi oe i mea lawe pepa kumau no ke Kuokoa a ua hauoli nui makou no ia mea ke loaa mai kau kauoha ame ke oia pu. He $2 no ka makahiki a he $1 no eono mahina. - L. H.

 

---------------

 

            Ke hoomaka hou nei na kukaiolelo ana ma ka telegarapa uweaolelo me na mokupuni aku nei maluna o kakou. Ua pau aʻe nei na pilikia i ka hooponoponoia.

 

--------------

 

            E malamala aku ana he aha mele ma ka hale paani o ke kula o Kamehameha ma ka po o ka la 3 o Maraki. O na loaa oia po e lilo ana no ka Hui Kinipopo Kamehameha e paani aku ana i keia kau.

 

Haal-le ia mau Luina no ka Makemake hana ole

 

            Mamua o ka holo ana aku  nei o ka mokuahi Ventura mai ke awa aku nei o Kou ua haalele iho la he eiwa o kona mau luina no ka makemake ole i ka hana. He poe Paniolo lakou apau, a he poe lawe lanahu a he paoahi.

 

            Ma ka huakai aukai a ka moku mai Kapalakiko mai he hookahi o lakou a ke Kapena i hoomaopopo ai aole i kupono no ka hana a hooholo iho la kona manao e waiho iaia wale no ianei.

 

            Ma keia mea aole i like loa ka manao o kona mau hoa lahui me ko ke Kapena no ia mea ua leo nui ae la lakou ina nei no ka hookuuia o kela Paniolo, alaila e pau ana lakou i ka haalele i ka hana, a i ka hiki io ana mai no i ka aina nei ua hookuu io mai no ke Kapena i ke kanaka i kupono ole no ka hana a nolaila i haalele ai kekahi poe iho ke kumu i piha ai he eiwa poe Paniolo haalele hana.

 

            Ua hookuuia mai lakou me ka loaa ole o ko lakou uku hana, a i ka manawa i haalele iho ai o ka moku ua piha aku la ia mau makalua ma ka noho hana aku o kekahi mau Hawaii ponoi he eha ko lakou nui a o ke koena iho n@ na ilipuakea i hopiha aku.

 

Noho ke Kiure o Hilo.

 

            HILO: Feb. 19. __ Ma ka hora 10 o ka Poakolu nei i weheia ai ke kau kiure o ka Aha Kaapuni Eha no ka malama o Feberuari nei, a ma ka Poaha ae i ke kakahiaka i waeia ae ai na hoa o ka papa kiure kiekie a hoohikiia, a o E. E. Richards ka mea i hookohuia ma ke kulana poo kiure.

 

            E like no me ka mau ia Lunakanawai Liilii pela no kana mau aʻo i ka papa kiure kiekie ame na loina o ka hooponopono ana o ka lakou hana. O W. T. Rawlins ka mea ma ka aoao o ke Aupuni ma ke ano he Hope Loio Aupuni.

 

            O keia malalo iho na hoa o ua papa kiure nei:

 

            J. T. stacker, Manuel de Aruda, W. Reinhardt, Wm. Higgins, A. W. Richardson, Wm. Downer, A. P. Schoen, Thomas Forbes, W. H. Shipman, W. K. Andrews, R. A. Lucas, Wm. Vanatta, E. E. Richards, A. B. Loebenstein, J. P. Amaral, John Hamilton, W. J. Stone, Walter S. Ward, Joseph Alexander, W. A. Carpenter, C. B. Fisher, F. C. Dangerfield.

 

            O keia malalo iho na hoa o ke kiure hoao:

 

            Geo. F. Hall, W. D. Schmidt, Otto W. Rose, Peter Gibb, W. F. McManus, E. J. Weight, A. S. Wall, Gus Supe, John Bohnenberg, John Jesis, R. McKenzie, Herman Ludwig, Geo. H. Williams, D. McKenzie, A. B. Lindsay, A. E. Staples, J. A. Smith, H. A. Victor, John Willcock, J. M. Smith, Wm. Conradt, Chas. Swain, Wm. Hay, John D. Kennedy, C. N. Prouty, Geo. Kaisor.

 

Hana elike me Solomona.

 

            Ma ka Poakahi o keia pule i hana iho ai o Makainui Baraunu i kekahi hana e like me ka Solomona i hana ai ma o kona haaw ana aku i kekahi bebe Hawaii uuku i ka iʻo ponoi o ua wahi bebe la, oia hoi kona kupunakane. Penei ka moolelo i ala mai ai keia hana a ka Makainui Baraunu:

 

            Ia ia, ua hele aku la keia wahi bebe ma kekahi auwai e kokoke nei i Kalihi Camp a haule iho la ua wahi bebe nei iloko o ka wai. Ua hoea ae la kekahi kanaka Kilibati malaila a loaa iho la keia wahi bebe e waiho ana i loko o ka wai a nana i lawe ae i ua bebe la a malama.

 

            Ua hele aku la ke kupunakane o ua bebe la e huli a loaa aku la kana moopuna e hiiia ana e keia Kilibati, a koi aku la oia e haawi mai ua Kilibati la i kana moopuna, aole no nae he mea a ae iki o ua Kilibati la. Wahi ana he makemake nui oia i ke keiki, a o keia keiki i loaa mai iaia he haawina hoopomaikai ia a ke Akua i haawi mai ai iaia a he hooko ana hoi i kana mea i makemake ai.

 

            No ka ae ole o keia Kilibati e haawi mai i kana moopuna, ua hele loa mai la ua kanaka la a hiki i ka Halewai a hai aku i keia mea i ka Oihana Makai, a ua kauoha aku o Baraunu e hoi aku oia a hai aku i ke kanaka Kilibati e haawi mai i ua bebe la. I ka lua o ka hui ana o keia kupunakane me ua Kilibati la aole no he mea a ae iki o ua Kilibati la e haawi mai i ka bebe, aka ua hele mai la oia i ka Halewai e ike no keia mea.

 

            I kona hiki ana i ka Halewai ua haawi hou ia ke kauoha iaia e haawi aku i ka bebe i ka mea i kuleana, a mahope o na hookonokona ana a Barauna ua loaa aku la ua bebe la i kona kupunakane.

 

            Mawaho mai o ka Halewai ua pane aku la kekahi makai iaia: "Aole ou kuleana e paa ai i keia bebe e like me kou kuleana ole ana i kekahi lio e helehewa ana ma ke alanui."

 

            Ua kunana iho la ua Kilibati la no kekahi manawa a pane aku la:"Peia no, aka he paa ka lio i ke kuniia a o keia bebe hoi aole."

 

O C. M. Cooke ko Hawaii nei Peresidena.

 

            Mamuli o ka make ana o J. B. Atherton, ko Hawaii nei Hope Peresidena o ka Papa Hale Hoikeike o Piladelepia, ua waiho hakahaka iho ia wahi a hiki i ka Poalima o ka pule i hala, akahi no a loaa mai ka lono i ko Honolulu nei lala oia Hale Hoikeike ua hookohuia mai ke pani no ia makalua, a o ua pani @a oia o C. M. Kuke, kekahi o na keiki hanau o ka aina, a kanaka hoi e hoowaiwai ana i ka lepo o Hawaii.

 

            He haawina hanohano keia i loaa mai i keia keiki hanau o ka aina, a e like me kona hanohano ana pela no hoi i loaa mai ka haaheo ana ia Hawaii mamuli o kona lalauia ana mai ia a hapa@ia aku ma keia kulana kiekie iloko o na hana hoowaiwai.

 

Hoohauoli Lahanau o Wakinekona

 

                        Ma ke ahiahi o ka Poakahi iho nei ka la hanau o Peresidena Wakinekona o Amerika Huipuia i malamaia ae ai kekahi aha hoohauoli ma ka luakini o Kaukeano Hou e ka poe opio o ia luakini.

 

            Ua hoohalaia ae ia ahiahi ma ka paanei ana iloko o na kemu like ole ame na paani e ae a o kekahi mea i hanaia ae oia no ke kumulaau a Wakinekona i oki  ai me kana wahi koʻi uuku i ka wa kamaalii. Mawaho o keia ke kuai kudala ana i na kaikamahine a nui na kohe i eleu ae. He wahi paina mama.

 

He Ninau Limahana.

 

KAUOHAIA E KEKAHI HUI E HAALELE I KANA HANA.

 

Holopono ka hana a kekahi wahine o Kansas i hana ai i mea nona e ola @.

 

                        O na elele e hele ana ma na wahi hana aole o lakou wale no ka poe hiki ke kauoha aku i kekahi kanaka hana e haalele aku i kana hana e hana an@ no kona ola. O ka loaa ana o kekahi mau ehaeha i ke kanaka oia no kekahi mau mea nana e hookuemi hope iaia mai kana hana mai, a oia no hoi ka mea nana e akeakea mai i kona holomua ana a o kona manawa paha iloko o kona ola ana e hiki ai iaia ke hooi ae i ka maikai o kana hana ana. O ka laau lapaau e hiki ai ke hoihoi mai i ke ola ame ka ikaika oia no kekahi mea nana e mawehe ae i kekahi mau pohihihi iloko o ka ninau limahana a loaa hoi he alahele malaelae e nee aku ai iloko o keia ola ana.

 

            O Miss Winnifred Ray, o ka Helu 917 o alanui Water, Wichita, Kansas, oia kekahi e hele nei me ka hauoli a i komo hoi iloko o keia manao i hoike mua ia ae nei. Penei kana i olelo ai:

 

            "I ka makahiki 1901, ua hoomaka mai la wau e ano e mamuli o ka nui a na ehaeha mai iluna o koʻu kino ame ke ano o koʻu ola ana. Ua maikai ole na mea hoohana o koʻu -opu, a ua loaa pu mai no hoi iaʻu ka maʻi wahine. Ua nawaliwali mai ka ono o koʻu puu i ka ai. I kekahi manawa ua ono mai la wau i ka ai, aka iaʻu e lawe ae ai i kaʻu mau mea ai oia ka manawa e hoowahawaha aku ai koʻu puu, a o ka pilikia nui i loaa mai iaʻu oia ka wela. Ua loaa pu iaʻu ka ailiili o ka puuwai a he lehulehu hoi na manawa i loaa mai ai iaʻu ka haupuupu e hiki ole ai iaʻu ke hiamoe iho. Ua manao kekahi kauka ua loaa wau i ka maʻi iloko o ka puuwai, o kekahi hoi he maʻi akepau koʻu, a o ka manao hoi o kekahi he pilikia koʻu mamuli o ka pono ole o ka waiho ana o ka puupaa. Oiai no nae aole wau i waiho iluna o koʻu wahi moe, eia nae, ua nui koʻu ano e a i kekahi manawa ua komo mai ka manao iloko oʻu e make ana wau.

 

            "Mahope o koʻu kaa mai ana e like iho la me keia no hookahi makahiki me ka loaa ole o ka maha iaʻu, ua heluhelu iho la wau i na mea e pili ana no ka laau Dr. Williamsʻ Pink Pills for Pale People (Huaale Akala a Kauka Williams no ka Poe Haikea) iloko o kekahi buke nolaila ua kii aku  la wau i pahu a hoomake iho la e hoao. He hookahi no pule hoomaka mai la wau e maikai. Iloko o eono a i ole ehiku pule o koʻu maikai no ia. Ua hoomaka mai la koʻu waihona loko e lawelawe i ka lakou mau hana a maikai mai la no hoi koʻu mau helehelena. Ua haalele mai la kela wela i koʻu opu a hoomaka iho la wau e ai i na mea apau e loaa mai ana iaʻu. Aole loa he wahi eha hou i loaa mai i koʻu kikala a pau loa ae la no hoi ka pilikia o koʻu puuwai. Ua hoi hou mai koʻu mau lala apau a ua hooponoponoia hoi ko lakou mau hana pakahi a o keia no hoi ka mea nana i hoauhee aku i na manao makau apau. Ua hoi hou mai koʻu ikaika ame koʻu hauoli a ke hana nei wau i kaʻu mau hana maa mau. Ua hana mai keia mau huaale i ka hana maikai noʻu a ke manaolana nei wau e loaa no na kokua ana i ka poe i loaa i na haawina e like me koʻu mai keia mau huaale aku."

 

            Ke kuaiia nei keia mau huaale a Dr. Williamsʻ oia hoi ka Dr. Williamsʻ Pink Pills for Pale People e na halekuai laau lapaau apau, a i ole e hoouna ia aku no e Dr. Williams Medicine Company o Schnectady, N. Y., i ka wa e loaa aku ai ke kumukuai o 50 keneta o ka pahu hokahi; eono hoi pahu no $2.50, pau pu me ka uku o ka hoouna ana ma ka hale leta.

 

OLELO HOALOHALOHAA.

 

            I ka Wahine-kane-make Mrs. Luisa Kakina ame na Keiki ame na Moopuna i Hooneleia i ka Makua ole.

 

            Aloha nui oukou:

 

            I ka oluolu ana, o ke Akua ka makua Kiekie loa, ka lawe ana aku i ka uhane o kana kauwa o John Kakina kekahi makua Luna Ekalesia, no ka Ekalesia o Waioli, Hanalei, Kauai, a he Puuku no ke Kula Sabati o Waioli, he lala no ka Ahahui Opiopio Imipono Kristiano o Waioli, Hanalei, Kauai, mamuli o kona lawe ana i kona uhane iloko o kona wahi malu ma kela ao ma o a waiho iho i kona kino lepo na kakou e kanikau ma keia aoao.

 

            Nolaila o makou o na hoahanau o ka Ekalesia makua ame na hoahanau @aumana o ke kula Sabati ame na lala o ka Ahahui Opiopio Imipono Kristiano o Waioli ame Haena, Hanalei, Kauai, ke hooholo nei makou penei:

 

            Akahi: --Ke komo pu nei makou me oukou ka ohana ame na kini makamaka e auamo pu i na luuluu ame na kaumaha no ko makou hoapaahana ma ke kihapai hana o ke Akua Hemolele.

 

            Alua: --Ke pule nei makou e noomama ae i na kaumaha o ka wahine-kane-make ame na keiki makua ole ame na moopuna i hoonele ia i ke kupuna ole.

 

            Akolu: --E hoopaaia keia Olelo Hoalohaloha ma ka moolelo o ka Ekalesia o Waioli a e haawi ia i hookahi kope i ka ohana, a e hoolaha ia ma ka nupepa Kuokoa ame ka Nupepa Hoaloha.

 

            O makou iho no ke komite Hoalohaloha hui o ka Ekalesia me Kula Sabati o Waioli ame na Ahahui Opiopio o Waioli ame Haena, Kauai.

 

            S. K. Kaili, Lunahoomalu; W. K. Samuela, S. Kaiawe, D. Kanea@, S. U. Kaneole, Mrs. Kalaukelau Mahi; Mrs. Lucy Kapohaialii Kaili, Mrs. Mary Kaiawe; M. Puuki, D. Keaka; Mrs. Kaiwi Kaneole; Mrs. F. Samuela@ Hana K. Paikulu; Mrs. Haili Kanealii ame Mrs. Kamakaku.

 

PEHEA LA KA PINEPINE O KOU LOHE ANA I NA OLELO:

 

                        "He wahi anu wale iho no keia," a he mau la mahope mai lohe aku la oe aia ua kanaka la ke waiho mai la ma kahi moe no ka maʻi numonia. He pinepine ka hoea ana mai o keia mea mamuli o ka loaa ana i ke anu, a ina no aole i nui loa mai, aole no ia he mea e nana maka wale ai. O ka Chamberlainʻs cough Remedy he mea pale ia i na haawina a pau e loaa mai ai ka numonia. He ola kana a he ono hoi ke lawe ae. Ke kuaiia nei e na halekuai laau lapaau apau. Benson, Smith & Co., Ltd., na Agena.

 

HOOLAHA KUMAU

 

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

 

LEWERS & COOKE

 

LUI AME KUKE, Kaupalenaia

 

Na Mea Hookomo mai a Kuai aku i na

 

LAKO HANA HALE

 

O Keia ame Kena Ano.

 

Malaila e loaa ai na mea malalo @

 

            NA PAPA N. W., NA PAPA HOL@ PILI HALE, NA PUKA. NA OLEPELEPE AME NA PONO PUKA ANIANI. NA KUI. AME NA MEA PILI I KA OIHANA KAMANA. NA PONO PENA.

 

NA PENA LIKE OLE AME NA HULA PENA. NA ANIANI, NA PAPA HALE, PALE PUKA ANIANI, MOENA, ETC.

 

            O na kauoha pono hale apau loa e hiki mai ana ia makou e hooko koke ia no me ka eleu ame na KUMUKUAI HAAHAA LOA.

 

LEWERS & COOKE

 

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

 

Hui Alahao ame Aina o Oahu

 

MANAWA HOLO

 

Mei 1, 1903.

 

MAI HONOLULU AKU

 

No Waianae, Waialua. Kahuku ame na wahi hoolulu ma ke alahao --*9:15 a.m., *3:30 p.m.

 

No Pearl City, Ewa Mill, ame na wahi hoolulu ma ke alahao --+7:30 a.m., *9:15 a.m., *11:05 a.m., *8:15 p.m., *3:20 p.m., +4:15 p.m., *5:15 p..m., ++9:30 p.m., +11:15 p.m.

 

MAI WAHO MAI.

 

Ku i Honolulu mai Kahuku. Waialua, ame Waianae mai *8:36 a.m., *5:31 p.m.

 

Ku i Honolulu mai Ewa Mill ame Pearl City mai -- +6:50 a.m., +7:46 a.m., *8:36 a.m., *10:38 a.m., *2:05 p.m., *4:31 p.m., *5:31 p.m., *7:40 p.m., *5:31 p.m., *7:40 p.m.

 

*Kela ame keia la.

++Sabati wale no.

+Koe ke Sabati.

 

G. P. DENISON.

Lunahoohana.

 

F. C. SMITH,

G. P. &T. A.

 

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

 

Kakela me Kuke

[KAUPALENAIA]

 

Poe Kalepa ma ke Komisina

 

:: A HE ::

 

POE LAWELAWE KOPAA

 

Poe Agena no na @ahiko Lehulehu.

 

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

 

KAUKA T. MITAMURA

***

Alanui Kukui Ololi Helu 68, Honolulu

Na Hora Hana:

            Hora 8 a 10 kakahiaka; hora 1 a 3 ame hora@ a.m. 3:00 p.m. Sabati: Hora @ a 8 p.m.

Telephone Blue 3346     P.O. Box @42.

 

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

 

He Huaale Maikai

Aole he like o na

 

Huaale a Ayers"

 

me na huaale e ae no ka mea he mau huaale kokua keia i ka hana a na naau. a he laau hoomaha maikai loa hoi. Ina he paa kou hanalepo o na

 

"Huaale a Ayers"

ka laau e hemo maikai ai, a e hemo maikai mau ana hoi mahope aku oia manawa.

 

Aole loa he hiki i kekahi kanaka ke Olelo ae he maikai kona ola kino ina aole he hemo o kona hanalepo he hookahi manawa o ka la, a oi aku paha. Ina i maopopo keia kanawai e ke ola i na kanaka apau, aole loa e like ka nui o ka poe maʻi me ka mea e ike ia nei i keia mau la.

 

Ua hana ia owaho me ke kopaa he maikai loa ka lawe ana.

 

Aohe mau Huaale i oi ae ka maikai mamua o na

"Huaale a Ayersʻ

 

Hoomakaukau ia e Kauka J. C. Ayer & Company, Lowell, Mass., U. S. A. e loaa no keia mau Huaale ma ka Hale Kuai Laau o Hollister. alanui Pap@.