Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 13, 25 March 1904 — KE KAUNAWAHIHE O KE Kulanakauhale o Tarevis. [ARTICLE]

KE KAUNAWAHIHE O KE Kulanakauhale o Tarevis.

KK ALOHA I KA MAKA PAaiKAUA. MOKUNA XVIIL KA HAAWINA A ? 0 A KA MAKA PAHIKAUA. -.M;ula o ka panapua ko kana hoike no keia inau olelo hoopaa :•< ko'(i kiai no kein niua aka» a ina na wahi apaa a*u e hele ai l : kahi. O ka'u mau kinioha wale no ke hooloheia e ia me t !»( <•!«* i k:i ha'i. A na'u no e koho ko'u wahi inoe ame ko i A i« k>na pu no iioi ka hoomaopopo ma keia hopi* afoi . • k<»mo pn aku ame kuu panapua. A e loaa pu no hoi ka hoo- - ma keia ho|H' aku i ko'u komo pu aku ame kuu panapua ( . i kaua a na Akihihopa no ke kokua ana ia oe. M A«•!♦• a*u hoohalalmla i koe ma ia niau mea a ua hooholo maif « wau i kuu inanao e like me kau i hoike mai riei a oia no na ji «■ !»anaia aku ai," wahi a ke Kauna i .pane aku ai. M.i !.<-ia manawa ua loheia aku la kekahi kikeke ikaika ma ka kc kuuui i huli nana mai Ia ua Kauna nei i ka Emepera me ka ] i..!.,.. iiui a na ka Emepera i kauoha aku i ka panapua e wehe i U j'nka. I ka h<*ino ana o ka puka oia no ka iuanawa i komo mai ai ke K i" na S'tinanieta nie ke kuhahihi nui o kona helehelena a «hoopuka i, i i.ii fa o ke ano kuuahihi no. i: kuu Haku, eia ka Akihihopa ame na koa ma Alakena i keia ! Ua )iomo ae nei lakou Ilaila a ke hoomoana nei malaila ; t i. i -niii j»u hoi kakou i na koa." I i ln»i mai anei ka mea nana i lawe aku nei i na wahine mai u.'M*. niai?" \.. «• kuu Ilaku a o koiui hoea ana mai nei no ia a eia iloko o i,- k. !v<-!a . \ ua waiho aku nei oia ia lakou ilaila?" i • \< v kuu Haku." ■i a aa wau v hoouna aku i elele e kii hou aku i keia mau u , i : - ina oia ka mnkemake o kuu Ilaku/' wahi a ke Kauna i } >aim• aku ai in lioh)lōfo. I a !ia!a ka nianawa kuj)ono e hana ai ia mea a ke manao nei ii-. war; ;m!" he pilikiu e ili mai ana maluna o Hilda, a o ka liooiina ; t ī . ii-h* !if uiea hoonawuUwaH ia ia kakou." 1 MOKUNA XIX. ill'l XA ALOIIA I KA MAKA O KA LAMALAMA. A!ai!a pii aku la ke Kanna Paele ame ka Emiepera iluna i ke kahuaknua aleo i ukaliia lioi e ka panapua. Ua napoo ka la ia mai>aua a ka li'ula ka mva e pnhola ana ia manawa a no ia nanaina iiaui i lawa ai ka inalamalaina uo laua e ike ai i na halelole o na| koa " ka enemi. 4 "Ma ka inoa o kuu mau kupuna," i liooho leo nui ae ai ke Kauna, e hoolele no wau i elua pohaku nunui mai ka pu hoolei pnhaku aku iloko o kela man halelole inamua o ka poeleele loa ana." "Aole oe e hana ia ano hana i keia manawa," i a'o aku ai ka Kiuepei'a. M 0 ka haua maikai, oia no ke kali aku na ka Akibihopaj « lele uiua mai, alaila hoohana aku i kh kakou ikaika, e lilo auaneij ka pono ma kou aoao, no ka mea, e kaa ana oe ma ke kulana kupalei .i !\«»"pake!e ia oe iho a kaa ka Akihihopa ma ka aoao kipi." "O. ua pono kena a'o au. l T a wikiwiki loa wau nia ke kamailio: ana." I "Ao!e," wahi a ka Emepera i pane aku ai me ka leo oluolu, u o| ka'u wuie no i nianao ai e olelo aku oia no ka lioomaopopo aku ia «»« , a nau no ia e iiaua aku e like me ka maua piha i loaa ia oe.j Aojp oe e iiooka'ulua i ka hana aku i kau mau mea apau i manao ai i- i aua a aole no wau e ke'ake'a aku." No keia mau olelo ua huli koke mai la ua Kauna nei a hopu Uiai )a i ka liiua o ka Emepeni no ka lululinia ana ame ka pumehana u«i lt i ka umii ana a pela no lioi ka Emepeia i umii ikaika iho ai e ii'ūk.- aua i ka lokahi like o ko laua mau uoonoo i ka pana hookahi «• ka uohona maluhia. "I "a pololei kau ae i waiho mai nei a hewa ka'u manao i hoike ;.e i.« i a e luinaia nku no e like me kau, Aole au i hui me kekaāi kar.aka e like uie oe mamua a ua oi aku ko'u pili me oe e komo iloko " ka paio ku-e aku i na Akihihopa mamua o ko*u pili ana hia ka! {,i -»e 11 na Akihihopa a kaua mai'ia oe." | "Aolo ht- inau elele hoolana nianao kiekie e ae i oi aku mamiia « ii i oh»! 0 hoolana a kuu Haku i haawi mai nei, a lie hookahi mea i maopopo !oa oia no ko- kaua kti pu ana e paio aku ina nei no kai kuuikīla a liaule pio paha," | Alaila huli ae la lakou no ka hookoana i ka manao o ka Euiepe-| *•» i wahimoe nona a no ka panapua, Ua koho ae oia he elua keena! iluna o ka aleo o ke kufeulu hema o ua kakela nei a o ka lumi maluna !• a < ia kona a o ko ka panapua ka lumi malalo iho. Ma ka pii loa| ana aku iluna o ua aleo nei ua loaa koke iho la ka ike iaia he wahi nuikai !oa ia no ka pnnapua e hoohana a| i kana mea kaua ke hiki| h u i ka manawa o ka hakoko. : Ma ka maopopo ana o keia mea na haalele iho la oia i ka pana--1"m i! »ko o komi lumi a iho hou mai la iialo no ka makemake ona ' luii. aku īue ke Kaunawahine Tekela no ka hoolana manao ana ;i ku ia a mamuli o na hiohiona i ikeia ia la ame na hana aloha ole a uiakuakane hanauna. 1 kona haawi kauoha ana i na kauwa oloko o ke kakela no ka hoikv aku i ke Kaunawahine Tekela no kona makemake e hui me ua luHiikaika aku aole nae he mea i lanakila ma ka hui ana aku iiw ua wahine opio nei, Mamnli o keia ua komo pu aku la no Rodoiofo e huli pu i kahi (, im v noho ana, uie ka nui pioloke iloko o kona nooniw, e manao «na malia na ukali pu aku ke Kannawahine ia *Hilda, a Ina h la aia oia iwaho o ke kakela i keia manawa a he mea hookaumaha W iaia. Ua nui !oa kona kaumnha a pioioke pn ae la no hoi kona noonoo i ike ole ia o ua waiiine opio nei ana hoi i liaawi maoli ai i kona e ukali mahope oua a liiki i kona paiekana loa ana mai ml ana a ka Akihihopa aka i keia hoi ua haule pahu kona noonoo »ute kona manao maikai oiai aole he ikeia a aole he manaola&a i iloko ona ina aia iioko o ke kakeia. Alaila pii hou ae la kona hwhu uo ke Kauna Paele no ka mea ke ikmnu uui o keia hoao ana o ke Kaunawahipe e ukali mahope Hīhla e like me kana i olelo uwe ai, aka ua hooholo koke iho nō im e hulihele aku iloko 6 na lumi i koe o ua kakela nei a no ka nui ponii oioko ua lawe ae la oia i kekahi lamalama i ho-a mua ia a me ** »ho la oia \ hele ai e huU iioko o ua kakela nei. Uoko o kela ame keia lumi oia i hele al me ka iamalama iloko o koea lima a aole he wahi mea a ikeia, Ma ka Inmi hoi o Tekela

i hwnohoia al a oia no hoi kona iami aole he hemo iki o ka pnka! a |M'la iho la i manaoia ai aole iloko oiaila a hele loa aku ai ka huli! ana iloko o oa lunii e ae. | H»* elaa a ekolu manawa a Rodolofo i maalo ai ma aa lomi nei! j o ka wahine i Uio niaoli ai kona pnawai pela iho ta no ka nai ©1 l na hoopoho manaolana i loaa mai iaia, aka i kekahi hoi aoa aaa i uialaiia e hoomalamalama ana no me ka lamalama amt e paa ana af ma ka paka aniaui «a ike aku ia oia } kekahi kino wahine na aaho! uhi paa me kekahi kihei lahilahi o ke ano maikai loa a i ka manawa nioa loa o kona ike ana oa manao maoli oia he anela i hoonnaia mai no ka nani maoli, a no ia mea aoie 1 hiki koke iaia ke hoopaka leo aku. Kia nae na hooikaika loa ae la oia e kan loa aka i ka lamalama oiai ua mea kino la e malie mai ana ma kahi o ka pnka-aniani i hauaia me na kiikuiahao mawaho aka a iloko o ka manawa koke no na loaa aku la iaia ka ike o ke kino ana e ike la imoa pono ona i hoomalamalamaia hoi e ka malamalama o ka malamalama ana e I jma la. oia no ke Kaunawahine Tekela. j j Ua nni koke ae ia kona olioli ika ike ana a maha koke iho iai j kona ulnku nui a oln koke iho la no lioi kona noonoo eia nae ua piha| j ioa oia me na noonoo hooho mahalo i ka nani o ke kiuo e ku la' ! imua ona, a he nani maoii i kana noonoo ana ana hoi i noonoo ai [ me he la he anela i hoemnaia mai no ka hui ana me ia. j Mamuli o keia eehia nui i loaa iaia mamuli o ke kokua a ka maka-l o ka lamalama, oiai o ka malamalama o ka malamalama ana e paa! j ana oia ka maka nana i hoike aku iaia o ka wahine opio io no ia i\ | lilo maopopo ai kona puuwai. a oia no hoi ka loaa pn ana aku i kej Kaunawahine Tekela r o ke kanaka opio imua o kona alo oia no ke kanaka opio i ahai ae a lilo ka pana o kona puuwai lahilahi ke kamu i komo like aku ai ka hauoli iloko like o iaua a elua ma keia hui kaniaha'o ana. 0 ke kanaka opio ka i eehia loa mamuli o keia hui kamaha*o ana ana i.manao mua ole ai e hoi ana peia, a no ia mea ua hakalia iho ka pane leo ana ma kona aoao nolaila ua kaa e mai la ka pane ana ma ka aoao o ka wahine opio. u O oe anei ia e kuu Haku Rodolofo? Xve hanoli nui nei au i kuu hui ana me oe." 4 *Ae owau no, e kuu Hakuwahine Tekela»" i pane aku ai ka Eniepela oiai oia e kn aku ana mawaho o ka puka-aniani a maloko mai no lioi ka wahine opio o kona lumi. <l Aole i hiki ia'u ke noho pono me ka ike ole hou aku ia oe no ka hoolana ana i kou noouoo no na mea 1 hanaia i keia la a no ia mea ua hooikaika nui wau e huii ia oe a hala wale kekalii uianawa loihi mamua oko kaua hui ana. A ke hauoii loa nei au no keia hui ana o kaua 110 ko'u hoike aku ia oe, o na ano i hanaia i keia la ua olelo hoopaa mai ke Kauna aole oia e hana hou aku nia kuia mua aku, a oia iho'la ka nuhou maikai «Vu i'makemake nui loa ai e hoike aku ia oe no ka mea ua ike wau oia ka mea e lioolana ai i kou noonoo kaumaha." "Eia maua he mau paahao," i pane hou aku ai ke Kaunawahine. "Na'u 110 i liooholo iho e hana pela a ua lakaia ka puka e a'u a ua paa loa, he mau manawa iho nei ko kun makuakane i hele mai nei e wehe i ka puka a me ke kahea ana mai ia inaua e welie aku aole nae o'u kii iki e wehe. A me ia nele oia i hoi aku ai me ka hana ole nmi i kekahi hooweliweli e ae. ,? ik Eia 110 kuu makuahine hanauna ke moe mai nei 110 ka nui loa 0 kona niaka'u a weliweli loa i na hana i hanaia, a ke manao nei wau aole ona lohe ika kaua mea e kamailio nei. Xo ka olelo hoo■paa a ke Kauna he mea paakiki ia'u ke liooia ilio e hooko ana oia i kaua olelo a pehea la ke ola maikai ana o na kanaka o na hana hooweliweli o keia ano iloko o keia honua maikai; a i l>o'u manao he mea pono e ulaa pu ia keia ano kanaka." "No ia mea e kuu Hakuwahice« e manaolana aku kaua e hanaia inai ana ia hana e na Akihihopa oiai aia laua mawaho nei o kakou 110 ka ulaa pu ana i ke Kauna Paele a e waiho aku ia hana ua laua e haua mai a aole hoi na kaua. Ua ike wau ua pioloke kona noouoo 1 ka nuhou a Ivonorado i lioike inai ai, a 99 "Alaila eia o Konovado me kakou i keia manawa? I r a liuli hoi mai anei oia?" "Ae e kuu Hakuwahiue. Ua lioi mai oia me ka eha palapu ma kona kino a nana i hoike mua mai i ke kahua hoomoana o na Akihiliopa o Kolone i kona lioa o ka oihana hookalii.*' "Aia anei na Akihihopa i Alakena i keia manawa V" "Ae. Aia ilaila a aia mawaho nei o kakou a puni. <% A pehea ana la o Hilda i hooleiia iwaena ona eiii?raii M ''Ua oi aku ka palekana o Hilda iw ? aho mamua ou e kuu Haknwaliine e noho nei iloko nei. Ua manao ke Kauna e hoouna i elele e hoilioi mai iaia aka na'u i ka-ua akn nei aole e liana pela. no ka mea he mea hoonawaliwali ia ia kakou a ua manao wau ua oi aku ka palekana o Hilda e noho mai la iwaho mamua o kona noho ana iloko uei a manuni o kakou e noho nei." "Ina he palekana io ia nona a he hiki iaia ke hele i o a ianei , alaila ua maikai loa. no ka mea e hiki 110 iaia ke komo mai iloko nei e ike ai ia kakou a pela no hoi oia e hoi ai iwaho. Aka aole o'u nana no'u ilio mamiia o ko'u ike aku i ka maikai o kona noho aua ame kona ola!" * % Aia anei he kupilikii no ka lilo pio aku o ke kakela nei?" "Aia he pilikia maopopo e hiki mai ana aole nae oka nui. A o ka mea i maopopo ia'u i keia manawa aole he mea hiki ke hoike ae ahea la e lioomaka ai keia paio. v "Ile ano powehiwehi loa kela, aole anei pela?^ nae =< na makaukau no kakou no ka paid aku, ake manao'lana nei au ua hiki no ia kakou ke ku akn me ka nana ole ae i ka manawa liea la e hoomaka ai. w Alaila hanu kaumaha iho la ke Kaunawahine a lioopuka mai la no ka lawa o Ico laua kukaioielo ana ia ahiahi. <4 Ua hoolana io mai oe ia'u e kuu Haku Rodolofo ma keia hui ana o kaua a ke haawi aku nei wau i ko'u aloha ahiahi ia oe." "Ke hauoli nei wau no ia mea. a pehea la e hele hou mai no anei au e hni pu me oe i ka la apopo i ka manawa e iike no me keia no ka hoike nuhou ana ia oe?" "At\ e knu Haku. aole hoi e hoohakalia ma ka hele ana mai.l He hauoli nui ia no'uo kon hui mau mai me a % a i ike an iko kakou; knlana maoli e kn nei." J Alaila nalowale koke iho la ke kino nani imua o ko Rodolofo| aio, a huli hoi aku la no hoi oia i kona Inmi ilana i ka aleo ma ke kukuiu hema me kona noouoo me he la he moeuhane ia ana e hooninipo ana. MOKUKA XX. KE KOI E HAAWIIUO I KE KAKELA TUROXA. 1 ke kakahiaka ana ae ua ala ae la ka Eraepera mamuli o ke kani kapalili o na o-le o ke kakela. a i kona pii ana aku iluna poaol o o ua aleo nei aia hoi ua ike aku la oia I ka panapaa ilaiia a i m kanaka ltoi o ke Kauna e ku laina ana aialalo o ka hoo|i»onopono ana o ko lakt>u Haku«, { O ka panapua hoi e hana pua ana no ka hoomakaukan ana no ke kaua a aole i kala kona pii ana ilaila—i ka wanaao okoa no a, hiki wale i ka malttmalama ana ua nui kana mau pua i makaukau. (Aoleipaa.) ' i