Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 14, 1 April 1904 — MAKAI KIU KALOKE HOME AME KA Hihia i Huliia me ka Noeau [ARTICLE]

MAKAI KIU KALOKE HOME AME KA Hihia i Huliia me ka Noeau

MOKI NA XI. KE KAKAKA ILUNA O KA PCT7. ' E Mrs. Lola Laiana," wahi a Kanka Wakekona i pane aku. a ia manawa pu no hoi i ku ae ai oia iluna. xne ka manao e hoopau i ka lana mau knkaiolelo ana, "ea. eia oe ke lawe nel i ke koikoi 0 keia mea maluna ou a ke kauhihi nei hoi ma ke ano pono «le mamuli o kou hoike piha ole ana mai I na mea apau au i ike ai. Ina wau e kii aku ana i ka oihana makai. alaila oia ka manawa au e ike ai ike pohihihi o keia wahi an eku nei. Ina aole i kau aku ka hewa maluna ou, heaha la hoi kon kumu 0 ka hoole mua ana mai ia'u i kou kakau leta ana aku ia Sir Kale^ ka mea ua inaka'u wau o loaa mai kekahi mau kohohewa ana malaila mai. a ma ia ano e komo aku ana wau iloko o keia hihia." "A heaha hoi kou knmu o ke kol ikaika ana aku ia Bir Kale e puhi I na leta la au i ke ahi?" 4k lna ua heluhelu oe i ua leta la ina ua loaa ia oe ka manao a maopopo ia oe na mea apan." "Aole wau i hoike aku nei ia oe ua heluhelu wau a pau pono ua leta la au." "Eia nae hoi na hoike mai nei oe i kekahi mau mea i hoikoia ai iloko o ua leta la." "O kou manao poina iloko o na leta Ja oia ka mea a*u I heluhelu. Ko ka leta hoi. ua pau ike ahi aua hiki ole ke loaa na manao. Ke ninau hou aku nei wau ia oe, heaha la hoi kou mea i hookonokono loa ai ia Sir Kale e puhi i ua leta la i Ice ahi?" ,4 0 ua mauao Ia a'u i kakau aku ai he manno huna Um ia a 110 ka pono o ka inea hookahi.** A oia no hoi ke kumu au i makeinake ai e hoike ole ae i keia mea i ke akea." "Ina |>ela e lia'i aku ana wau ia oe. Ina ua maopopo ia ko'u moolelo e ike ana oe i ka maikai ole o ko'u nohona maho)H' o ko'u inare ma-lu ana a*u hoi e kaumaha nei ia hana a*u i hana ai." "Ua lohe wau i kekahi man mea oia ano e pili ana non." "O ko'u ola ana oia kekahi mea kaumaha loa i loaa mai ia'u ke kaumaha mai ke kane a'u i aloha loa ai. I keia manawu aia ke kanawai nin kona aoao. a i kela ame keia la ua komo mai na manao iloko o*u e hana aku ana oia i kekahi hana e hoihoi hon ia ai maua. 1 ka wa a'u i kakau aku ai i keia leta ia Sir Kale ua loaa mai ia*u ka ike ua hiki 110 .ke loaa ia % n ka hookaawale ana mai keia kanaka mai ke loaa ia'u kekahi huina dala. Ua komo mai ka matmo iloko O'U e imi aku -i ko'u pono. Ua ike wau i ko Sir Kale puuwal hamaina. a ua loaa mai ia'u keia manao ina wau e hui kino maoli ana me ia a ha'i aku i ko'u pilikia e lmia mai ana 110 na kokua ana mai iaia inai." "Alaila, pehea hoi oe i liele ole aku ai 0 hui me ia?" "No ka mea ua loaa mai ke kokua no'u mahoi»e mai o ko'u kakau ana aku iaia." "Heaha hoi kou mea i kakau ole aku ai a ha'i aku la £ir Kalo i na mea e pili ana no ia kokua i loaa mai ai ia oe? v "Ua manao wau e hana aku pela iua aole wau i ike i kona mako ana iloko o ka pepa o> ke kakahiaka o kekahi la ae." Ike iho la 0 Wakekonn na pololei maoli no ka moolelo ame na pane a Ix)la, a o kana mau lioonieniele ana he nui aole ia i hoololi ae i kana mau pane. Ua ninau hou aku la o Wakekona ina |Miha ua hookomo aku oia i kana hoopii hookaawale i kuna kane mamua iho a i ole maliope iho o ka loaa ana o keia mea nana e hoopohihihi nei iaia, a ua loaa mai ka haina ua hana i*o ia no ua hana la mamua 0 ko Bir Kale make ana. He mea maopoi>o loa aole no e hoike mai ana o Lola ua hele io no oia a hui nie Sir Kale, oiai oia uo ka mea e hooka.ihihi aku ai iaia iloko o keia make kupaianaha, a ia Wakekona i haalele aku ai ia Lola, ua komo mai la na manao pohihihi iloko ona no kana hana e liana nei. laia e hele ana ua komo mai la na ninan lehulehu iloko ona no ke ano o Lola ame kana mau pane, a wahi ana iloko iho ona. ua lia'iia mai kekahi mau inea iaia a he mau mea e ae no hoi kekahi 1 ha'i ole ia mai. Ua maopopo ma keia huli ana a Wakekona aole i loaa kana mea i makeniake ai, a oia hoi kona inanawa i noonoo ae ai no ke kanaka nona kela kino ana i ike ai ka poe a lana o Sir Hanale i hele ai e hopu ia Beledoma. Ua lohe oia maī ia Baretuoa mai ke noho nei kekahi kanaka i maopopo ole hiia kona ano, a mainuli o ka nui o na manao hoohuoi iloko o Kauka Wakekona, ua hooholo iho Ia oia e hele aku e liuli i keia kanaka nialia o loaa aku iaia i kahi i ha'iia mai iaia. Kau aku la o Wakekona maluna o kona kaa, e huli hoi aita no Basekavela Hale. a iaia e liolo ana me ka nui o na noonoo like ole iloko oua. ua hiki aku la laua mawaho iho o ko Palauikelina pa hale, a oia no hoi ka nianawa i iohe aku ai oia i ka ieo o kekahi mea e kamailio mai ana iaia. • # "Aloha oe, e Kauka Wakekona. He mea pono ia oe e lele iho ilalo a e komo mai iloko nei o ka hale a liookuu aku i kou lio e h<xvniaha manjua o kon huli hoi ana aku i kauhale." I kinolii aole i makemake o Wakekona i keia kono oiai ua loaa mai iloko ona ka makemake ole no Palanikelina maho]>e o kona lohe ana i na hana maikai ole ana i hana aku ai i kana kaikamahine. aka malia paha o loaa mai he mau meh hou iaia no kana hana e hana nei. a olai ua makemake loa oia e hoi koke aku o Pekina I kau hale me ka lio. nolaila ua lele iho la oia ilalo a hookuu aku la ia Pekina e hoi me kona ha'i pu ana aku. e hoike aku ia Kir Hanale ; aole oia e hoi koke aku ana. aka e hiki ana oia i kauhale ia ahiahi i ka nianawa no ka paina ahiahi. "Aloha oe, e Palanikeiina. Ke hauoli taei wan ika hooko ana aku i kau kono." wahi n Kauka Wakekona i panai aku ai "O keia keknhi o na la hana nui loa o'n," wahi a Palanikelina i pane aku ai. "He elua mea ano nui i loaa mai i keia la ake make* make nei wau e hoike akn i keia poe e hana mai nei i ka lakou mau hana imiapa maluna o*u, aole loa wan he kanaka hookuukuu wale 1 ko'u mau pono. Ua ike wau aua lawa hoi ma ke kanawai, a aole a'u mea e hopohopo ai no ka lakou mau hana pono ole. I keia la ua hookoia mai nei kekahi o ka'u mau hoopii pono alahele a ua moe aku nei he alahele i keia la mawaena aku o ko Midiletona aina a holo pololei aku mamua pono iho o ke alo o kona hale. Heaha kou manao, e Wakekona no keia hana a'u i hana ai? E hana akn ana wau i mau hana e hoike aku ai i keia poe e anunu loa mai nel I na aina no lakou wale no he mea pono no e nana la ka poao o ua mea apau. Mawaho ae o keia na paniknia aku nei kekahi o na nlnlaan e a'u. ma ka mana o ke kanawai, kahi hoi a ka ohana o Fenewoki e hele nel e hoahaaina. Ke manao nei kela poe aole he mea I kuleana ia wahl a ua hiki ia lakou ke hana aku e Hke me ko lakou makemake. O keia man hihia a elua na hooholoia mai nei ka pono ma ko*n aoao." Hoko o ka nni o ka Paianikelina mau hihia e hal mai ana ia Wakekona. aoie loa oia i makemake Iki oiai aia no hoi kona mau noonoo apau malnna o kana hihia e hull nei; aka I mea e maikai ai kana man kuka ana me kona hoa papaleo. na hoi pn aku la oia ma n» kamailio ana he lehnlehn maluna o na kamuhana e plli ana I ko Palanikelina man pono. Ta komo mai ka manao iloko o Wa kekona e noi akn i kona kamaaina e hooknn mal iala, aka lala I n akaakau al e hana pela. na hoomaka mal la kona hoa e hoololi ( ka lana mea e kamaillo ana mamuii o kona ninan anm mal ia Wa- . s , . ■.

"īVhea aku nei la ka e nobo mai nei ma ke knia?" Va hoopniwaia o Wak«»kotia i kona iohe aiia i keia ninaw. a oia no boi kona manawa i ninao ak« ai ia Palanlkelina: *\\laila, ua ikivno t ot* iaia ana mao[>opo hoi kona wahi e noho "Aole i hiki ia'u ke olelo ae ua ike wan i kona wahi e noho uiai nfi. aka na hiki na»* ia'u k? knhikuhi aku i ka Oihana Makai i kona wahi «• noho niai n< i. A.oh- anei i loaa rana mai keia nnonoo iloko o*u. n kahi maikai loa f hiki ai kt» hopu akn i «a lawehala la oia no kahi «• waih«»ia aku ai o kana mau mea ai?" "Aoh? ia !»<• m<-a i>a kaua e hoopaapaa ai: aka pehea la i niaopopo ai ia o** »'ia 110 oia ina ke-kahi wahi o k«? kula? • I maopo)M) ia'u tio ka nn>a ua ike aku wau i ka mea nana e lawi» nei i kana mau mea ai." I ka }o;ia ana aku o keia pane ia Wakekona, na hoopihaia kona nnaii i k»- aloha no lian'inoa, oiai ika wa loaa ai keia ike i kekahi kanaka i like aku kona ano nie ko Palanikelina. ua maopopo aoie loa e jK»no ana na haun e hana ia akn ana ke hooholo oia e hana ira ke kanawai: aka nae, uai hooniaina ia ae kona man noonod i ka hou ana mai o ka l'alanikeliua maii olelo. •'ll<"keiki ka mea nana e lawe nei i na mea ai a ua kanaka ia. K ik»- !!i;iu ana wau ina la apan a*u e nana aku ai ine ka T u qhenana. hookahi no ana alanui e hele nei i kela amekeia la, a e ike mau aku ana no hoi wau iaia i ka hele ae ia hora hookahi jjo ka }a. nolaila e ninhu iho kaua, owai kana e hele mau aku nei 0 hni'' aoh* a s nei o keia lawehala no?" ••Malin paha o keia keiki au e ike iuau nei na kekahi ia o na kahuhipa a eia oia ke lawe nei i ai na kona makuakane/' Ia Wa-ki-kona i paiu» aku ai i kua paiie. aia na noonoo hanoli iloko ona oiai uu loaa mai la he uiau hoike ana hoi i makemake ai e pili ana 110 k«*ia inalihini ana i ike ai iluna o ka puu he niau po mamua aku. "Ka." wahi a Palanikelina i ]>ane aku ai me ka okalakala o k<«na !«»«•. a ia inanawa pu no hoi \ kuhikuhi aku ai oia i kekahi puu eku n«ai ana ma ke kuia. "Ke ike nei anei oe i kela puu eku mai la? K ik• *pu aku ana no hoi oe i kela wahi pun uuku eku niai la ma kona aoao. <) k<*hi kahi nui loa ona pohaku e waiho nei. He wahi anei ia na kekahi kahnhipa e lawe aku ai i kaua inau liipa no ka hanai ana? O kau i pane niai nei aole loa e hiki ke kulike aku me keia." No ka pane ana i keia mau olelo a Palanikelina. ua i aku la o Wakekona ua hoopuka aku oia ia uniu niaiiao me kona maopopo mua ok*. "O ka'u mea i inaa mau, oia ka huli īuua ana a loaa ia'u na kuinu kupono uo ka'u iuea e hoopuka aku ai. la lehulehu na mauawa a'u i ike ai iua keiki la e hele ana uie kana wahi puolo. I kekahi inanawa e hele ana oiahe hookahi inana\s*a o ka la a i kekahi nianawa he elua manawa oka la. E kali iki hoi oe, e Wakekona, Ke ole wan e ike hewa eia kekalii mea ke hele nei ma ke kula i keia manawa a kaua e papaleo nei." Iluli aku la o Wakekona a nana aku la ma kahi a Palanikelina 1 kuhikuhi aku ai a ike akn oia i kekahi wahi mea uukn e hele ana. m K Wakekona, e pii ae kaua ika hale oluna a malaila kaua e ike akn ai i keia mea a e koho hoi oe non iho." K like me ke kono ana a Palanikelina, ua holo aku la laua no ka liale elua a nana aku la laua i kalii a laua i ike aku ai i keia mea e hele nei ma ke knla. "E Wakekoua, e hele inai oe inaanei a e nana aku me ka ohenana, a e ike aku ana oe iaia mamua o kona hala ana aku nia kela aoao o ka puu. ,, Ia Wakekona i hooko aku ai e like me ka Palanikelina i kauoha aku ai iaia ua ike io aku la oia i ke kino o kekahi wahi keiki e pii ana iluna o ka puu a maluna o kona kua e kau ana kekahi wahi puolo. Ike aku la o Wakekona ika liiki ana aku oua keiki la iluua o ka puu a ku iho la no kekahi manawa e nana aua hoi ma kona mau aoao. nie he niea la e nana ana palia ina eia kekahi mea mahopo o kona ineheu, a aole hoi i liuliu iho.ua nalo aku la oia ma kekahi aoao 0 ka pmi. "Pehea, ua ike aku la anei oe i ka pololei o ka'u mau mea i ha'i aku nei ia oe?" "He oiaio kau mau mea i ha*i mai nei. Heaha la ka hana a keia wahi keiki e hana mai ai?" * "Aole kaua i maopopo ia mea, a he hana pono hoi keia na ka oihana makai e hana ai, aka aole loa wau e lia'i aku ana i keia mea 1 ka oiliana makai, oiai ua inaina loa ia wau i ka hana pono ole ia o ka'u mau hiliia. Mahope o keia inau kukai olelo ana a laua, ua hoi aku la laua no ka hale olalo a malaila laua i hoohala liou ai he manawa ma ke kukai olelo ana. Ua hoike aku la o Palanikelina i kona manao e hele pu aku me Wakekona no lhis»ekavila Hale. aka aole i ae aku o Wakekona, oiai aia kona noonoo ke hooikaika la i kona manao e liele aku e huli i keia kanaka ana i ike ai iluna o ka puu. Maho|»e o na knkai aloha ana, ua hoi aku la o Wakekona nie kona hoomau ana aku ma ke alanui, a i ka wa ana i nalo aku ai mai ua maka aku o Palanikelina oia no kona manawa i kalia aku ai ma kekahi alanui e holo pololei ana no ka pnu ana i ike aku ai i ke keiki e pii ana iluna. I keia wa ana e hele nei aia ka la ke iho la ma kona alahele no ka hookuu ana aku i na hana o ia la, a iaia i hiki aku ai iluna 0 ka puu a nana aku la oia ma lfcekahi aoao o ka puu, kahi hoi ana 1 ike aku ai i ke keiki i koua naio ana aku. ike aku la oia i ka wiiilu» mai o kekahi olaelae pohaku, a ma o aku o ua olaelae ia iloko hoi o kekahi wahi alua, e ku mai ana kekahi hale me kona kaupoku kujn>no e maluiualu ai kekahi mea ke noho aku iloko. l'a hauoli koke iho la ko aka nae aole he mea hiki ke luHile ae. iaia e ku hookahi ana iluna o na puu la me ke kouio ana mai o na noonoo like oie e pili aua i kana mau mea i ike ai ftia ke kula. ua komo aku ka lia maeele iloko o kona puuwai, a ina 0 kana hana e hele uei a oia iho la kona hopena īua keia ao, aoie aua mea e ae e hana aku ai o ka nee wale ana aku no imua a hiki 1 ka hopena. Ia Wakekona e hoomau ana i ka hele no kahi o ka hale poliaku ana i ike aku ai me ka malie a me ka hoolono ana* loaa iho la iaia keia ike, ua nohoia ia wahi e kekahi mea. E waiho ana kekahi wahi alanni ololi i ulupaaia e ke kowali. a inaauei no lioi oia i hele aku ai a hiki i kona hiki ana aku i kekahi wahi kowa. a o ka puka uo hoi keia e komo akn ai iloko oka hale. Hoolono aku la oia aole be wahi mea a pu a mal o kekahi Um>, he ole hoi ka hamuniu mai. Kiei aku la «ia iloko lue ke akahele ioa. oiai ua loaa niai ka manao iiuko ona luaiia jmha eia no ua kanaka la ke hoohaiua mai nei iaia. eia nae aole ana kiuo kanaka i ike aku ai. Komo loa aku la oia iloko a malaila i ike aku ai oia i ka waiho mokaki mai o na kini hoaai, a e waiho ana hoi kekahi kapuahi uuku. E waiho ana kekahi mau puolo lole ame kekahi kihei huiuhulu i o|>eopeia ma kekahi kuono. a e waiho ana hoi kekahi mau mea ai i hoomo'aia ame kekahi pakeke wai i piha hapa i ka wai. I waena o ka hale. e waiho ana kekahi puolo lole, a i ka nana ana iho o Wakekona ike iho la oia aoie keia he puolo okoa aka o ka p»«lo mi ana i ike ai i ke keiki e lawe ana maluna o kona kua. Iloko o ua puolo la e waiho ana kekahi omoomo paiaoa, he alelo bipi iloko oke iini. ahe elua hoi lini piki. Mahope oka Wak» kona nana ana i ua puolo la a waiho iho la ilalo, ua hoohauoli ia kona iiaaa i ka ike ana iho i kekahi pepa e waiho ana iloko a i waihoia 1 ®aialo oka pnolo. Lalau iho la oia & uaoa iho !a i hnaolelo t *** ***"** ia a ike iho ia oia i keia mau aoaolelo i kakania. a hala aku o Kanka Wakekona no Comabe T\ire<*e/* I ko Wakekona ike ana i keia manao i kakania. komo mai la ka manao iloko ona, aoie o Bir Hanale ka mea a keia kanakn e hahai nei, a na hooniia akn hoi oia i ke keiki i kiu nana. a o keia apana pepa ana i ike ai, oiia ka hoike a na keiki la i keia kanaka ana e makemake nei e ike, Hooholo koke la o Wakekona e hiili ina paha he mau hoike hm akn no T 1 h<>o w o «» taan mea ana i ike mna ai. (Aoieipau.)