Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 15, 8 April 1904 — MAKAI KIU KALOKE HOME AME KA Hihia i Huliia me ka Noeau [ARTICLE]

MAKAI KIU KALOKE HOME AME KA Hihia i Huliia me ka Noeau

I MOKI NA XH. KE KINOMAKE MA KE KUU\. I ka maopopo ana ia Wakekona keia mau mea apau, akahi no a i ike maopopo oia i ka ninau pohihihi ana e ninau mau ana no ko | Sepeletena nanaina huhu ia Sir Hanale e kukai olelo aku ai me Miw l Sepeletona. keia mau nanaina oluolu ana i ike ai maluna o Oepele- ; tona ma keia ia ana i hele mai ai e mihi aku >a £ir Hanale no kana ! hana i hana ai ia JSir Hanale ame Mis« Bejieletona e hoolpoipo ana ! uia ke kula. a hoomaopopo pu iho la no hoi oia. iloko o keia mao mea ! apau, ka moonihoawa nui nana e ale aku i ko Bir Hanale ola ame : kona mau pono apau. \ • Alaila," wahi a Kauka Wakekona i pane aku ai mahope o ka loaa ana iaia o keia ike. "oia nei ko kaua hoa paio—oia nei no ka mea niina i hoopuhili ia kaua ma Ladana." ■Ua loaa mai la ia oe ka no'a huna a kaua e huli nei, e kuu Wakekona maikai." ' Alaila. o keia mau huaolelo i kapilipiliia mai keia wahine mai ana." "He keu maoli no ka holo o kou uoonoo, e Wakekona. Ke l>ololei la kau mea i kollo mai la. ,T "Ea, ke sua nei anei oe no keia mea au i haM mai nei, e Kaloke? Pehea i maopopo loa ai ia oe o keia wahine oia kana wahine mare?" •*Xo ka'niea ua poiua oia i ka huna ana iho i kekahi hapa o kona moolelo ana i ha'i mai ai ia oe, a ke manao nei wau'eia oia ke kau maha nei i kona haT.ana.mai ia oe ia mea. Ko kekahi manawa he kuniukula oia ma ka Akan o Enelani nei. E ike mai ana kaua aole he mea paakiki ka hookolo ana i kekahi kanaka he kumukula kanr. liana. Eia he mau agena ktjla ma kela ame keia wahi aua hiki ia lakou ke hoike mai i kekahi mea e pili ana no kekahi kanaka i noho nia ia oihana. Ma ka'u liuli ana aku i keia mea i loaa inai ai keia ike ia'u. he kumukula io no oia a mamuli o kekahi haawina kaumaha i ili iho maluna ona i haalele aku ai oia. Oua kula la ana i noho kuniukula ai noua ponoi no ia kula—o ka inoa no nae ia manawa he okoa loa—ua nalowale honua iho oia me'kana wahine O na ike apau i loaa mai ia'u e pili ana no ko laua mau helehelenn ua kulike loa nie ka'u i ike ai a kaua lioi i ike ai. 1 ka manawa i loaa mai ai ia'u ka ike he kanaka keia i hoolilo i kona 'manawa ma ka huli ana i na mea pili i na holohoiona liilii ua pau iho la ka'u hana huli iaia." Ile liiea''oiaio ke loaa mai ia ka ike maopopo loa ia Kauka Wake kona, aka aia no he mau uiea i koe e pau pouo'loti ai koua pohihihl, nolaila i ku ai keia ninau a iui kanka nei: "Ina o'keia i'o no kana wahine, mahea'hoi i komo mai ai ka inoa Mrs. Lola Laiana?" "O keia kekalii o na ninau i hiki ke weheweheia nie kau niau mea i hoike nuii ai ia'u. O kau hui kukai ana me ua leile la oia ka mea nana i hoomakili mai i ko kaua pohihihi. Aole wau i maopopo mua eia kekalii hoopii oki mawaena o laua ke ku nei i keia mauawn. Ma ia no. e pili ana hoi wo ko Sepeletona 'noho wahine ole ann. ke manao nei ua wahine hie lilo'aku ana oia i wahine na Sepeletona." U A ika wa hea hoi i hoopohoia ai ua manao la?" "1 ka wa a kana e hui hi me ia no'ka kaua hana. O ka kaua hana mua ia e huna ai i ka'la apopo. Aole anei <»u ike.iho, e Wakekona, ke hooheniahema nei oe i kau mea i kauohaia aku ai e nnilaiua pono loa? O kahi kupono nou oia no o Basekavila llale/' Ua maopopo loa ma keia pane a Kaloke Home, eia oia ke huna nei i kekalii mea ana i ike maopopo ai, a o ka lua hoi, ua ku maoli «> Kauka Wakekona i ka hoka i kona lohe ana mai ia Kaloke aku i v kona hoohemahema i kana niea i kauohaia aku ai e malama pouo loa. Ua lioolalau ae la o Wakekona, a ninau aku la *ia Kaloke. "He hookahi a'u ninau i koe, e Kaloke." wnhi ana i pane aku ai ine kona k'u pu ana ae iluna a hoomakaukau iho la no kona lioi aku. i4 IIe niea oiaio aole a kaua mea e liuna ai kekahi i kekahi. Ileaha ka N manao o keia mau hana ana e hana mai nei? Heaha hoi kana e makemake nei ina keia hana ana e hana nei?" Ua kuu iho la ko Kaloke Home leo, a pane aku la me ka malie loa,— "Ke manao nei oia e pepehi kanaka, e Wakekona, he nianao ikaika loa a aloha ole hoi iloko ona e hana i keia kaiaima Mai ninau mai oe no na wehewehe ana maluna o keia haina. Eia knu upena ke moliolio nei a ke hele ae nei e puni oia. e like hoi me ka moliolio ame ka aneane ana e puni kana uj>ena malnna o Sir Hanah'. līe hookahi wale no mea a kaua e inaka'u ai, oia hoi o kona lele mamua o ko kaua hana ana aku i ka uku pmuii knpono no kana hana. lna no hoi elua la i koe o ka pau jw>no loa no ia o ka'u liaiia—o ka pau pono ana no hoi ia o ka'n hihia, aka e hiki mai ia manawa e kiai aku oe me ka makaala loa ia £ir Ilanale e like me ka makuahine e kiai makaala loa ana i kana mea aloha. O kau huakai o keia la oia ka mea nnna i hoike unmkaka loa mai i t»a mea apau. aka nae. ua aneane loa wau e huhu loa aku ia oe no k< u haalele ana aku i ko kaua hoaloha— Heaha lioi kela!" la manawa i hoomaka mai ai kekalii leo uwe e hiki ai ke hoo komoia ke anu maeele iloko o ka pnuwai o kekahi mea e lohe ak«l ana, a o kahi hoi o ua leo la i loheia ukn ai, oia no ke kula. <4 E kuu Akua!" i hooho ae ai o Wak*;Kona. "Ileaha hoi '' Heaha h'oi ka manao o keia m<*a?" I keia manawa ua ku ae la «» Kaloke ILuiie me ka «'len nui i holo aku Ia no ka puka. a ua hiki ia Wakek<»i»a ke ike aku i iu Kaloke nei e ku ana me kona mau jM»|M»iao e haliu pono ana iwalr» i kahi o ka leo i pa'e mai ai. i4 Hamau!" wahi a Kaloke i hawanaw.ina aku n». "llatnau' Ua poha mai keia !eo me ka nui moakaka mainiili paha «» ka n 1 ] maka'u o kn nn-a n<»na ua leo la. eia nae me hf k mea la ua puka m -i !ua leo hi niai k*'*kahi wahi mamao h»a aku. I koia wa ke honkokol | Uwi mai la i-kahi a iaua ie-i e noho aku ana, a lohe aku ?a lana ti>>' ! ka moakaka jk»uo loa. I **Mai lu»a mai la keia leo?" wahi a Kaloke i hawanawana ak'i lai.ia Wakekona; a iaia i hoopnka aku ai i km man huaoi.' | hiki loa ia 'Wakekona k*- ike aku \ ka haaluln o na lala n kehi k unik i I i umnia ike komo ana iloko oua pilikia he nni. w Mai hea iii;u keia j leo, e Wakekona?" I "Ma ko'n inanao walie iho no mai k«>la wahi niai." wahi a W ;>■ f kēkona i pane aku ai me kuna knhiknhi pu an» aku iloko oia |M»ult nui i kalii aiia i maiiao ai malaila uiai ka Uy a laua i lohe aku ai. I keia manawa i lohe hoa aku ai laua \ ua leo la. e kr> mai ana iloko o ke anoano 0 ka po. a e poha mai ana lioi me ka moakaka h*a ohu e neeiuai ana i o laaa n«i. la inanawa hookahi no hoi i Ioh«« pu au.ai laua i kekahi leo ok*»a e huikau |>u ana ilokt> o m I**o ho<)kahi. lu* e like ine ka Wakekona i lohe ai ina ke kula e hai mai ana h«>i e like me ka hal aua o ka nalu. "O ka ilio kelar i hooho ae ai o Kalok*< "Ano. e Wakekona, e hahai mai oe ia*u! Ena hmU ua lohi anei maua! Me keia mau huaolelo. ua lele koke aku la o Kaloke iwaho a j holo aku la e like me ka holo ana o kekahi «lia a maliop*» aku no hoi j o Wakekona i hahai aku ai e like ine ka hiki iaia ke hoh» aku. la | laua nei e holo ana lohe hon aku la laua ika leo hope loa no kekahi i mea i konio iloko o ka potno r a o ka hope loa lohe akn la laua i k** f*ahu ana o mea ilalo. Kn iho la lana nei a hoolohe akn la, eia nae aole lie wa> i I«n* ipu a iki wai. I keia manawa. me ka naan kauniaha i poa ae ai o Kaloke i kona poo me lie mea la e heiahewa. an* iaia iho. a ia manawa pn no hoi i hehi ino iho ai kona maa wawae iluna o ka lepo.

•Ia hoka kana. «• \Vak<*kona. Ca lohi loa ka kīiua liolo ana J mai > • nole ?oa pela?" 1 *'<*la k« 4 kumu «» ko'u J'»jwi ana iif*i i kuu |>00, e kuu ht>;ilo?ia. A < lmi. «* Wak-koiia. k«- ikt- u«'i jka h»»wa o kou haakie ana i; Lo ka ; i !;.»;?: Iti;i ua ili io aku ka poino maluna ona. k*' hoohiki «; v;>,a ♦. |un;aiia aku im.« ka uku kui»ouo ika mea imna i hana i keia ; h.u;.:- ' ' j i h-*u -ik?j la laua «• holo aku imua. e houhewa ana i wkn M k.i V aaki ana. «* }»ii ana hoi ihma o na pou.a e iiio: ana i-."i i .ii' s <> r;;i awawa ♦* htH»lt»h»' air<t h«'t i ka piia mai o ku h>o. < h- «<;. i-." t-.m- ~H" laua h»h»* aku. I k»-la aiu*- kt ia jmu «t iaua e hiki \ .'U-.i o Kaiok** Honu* uta kona wau aoao. t4a na<? ua oi \ k:i aaki .» ka pouii a. hiki oh- ia iaua ke ike aku i kekahi mea ; ; j..-* ;.».-ia a!-a!»» s h'. f ; ;ki ;ui»-i ia <*• k«- iko akn i kekahi nma?" wahi a Kaloke. | m*u ik>- aku i k<-kam inea." { • Hun;au! U**aha hoi kfla?" \ Ik' wa i ioln' aku ai laua ika nn mai o kekahi meii ina ko. i.iua a«>;M' h*-ina. a iu.ii k«- a«awa mai hoi nona ka papaku pohaku j « varho ana mah*h« ona ka*-kae j»aii kuuihinihi. liuim oka paj>a J h i< |»oh;ikn o ua awav.a la »* wailio mai anu kekahi mea pouliuli.; i.iua r !»iH.k«.kok«' aku ana i kahi o ua mea pouliuli nei. ike aku \ j ( i;, i: ; ,)«;<• oua īi;»-;! la ua lik<* uh* ke klti'.> <> k ,4 kahi kanaka, aia ; , iv; ; 5 ; | k;jin *• uaihoauu ua tiu*a la. iko pono iho la laua nei he \ 5 \<> imi ua »ii» a ]«* »nli?iii la a iaua i ik»* ai. ke j»oo ua pelu.s : ..j4, k«»na inau poohiwi a v waiho j»oej»oe ana hoi kona kino,? i; j : l.i ua h-h» niai oia miluna mai oko awawa. Ua hoo-1 }«,a ia iaua i ko hiua ike ana i keia inea. me ko laua maopopo j ;.i . s.- ua h.iia ka uhane ola īnai ke kino aku o ua kanaka la aj ;.. , jk-- n« i. Hookau iho ia o Kaloke i kona lima maluna oua | t. ]a. a ?.<» ka maiia\\a pokoh* kaili hoii mai la oia m»* ka mene-j i iiui. Mlai ua ho-a ae oia i k»* kuka»'jK*lo a nana iho la i ka j i , j ; a mauaonao o kan ana iluna oke kino oka inea i make. 0 j k po<■ r.a j»ahih«* iiilii a e kalm ana hoi ko koko mai kona mau pala|»u j A«»h- walf o keia ka m»*a nana i kouo aku ia Kaloke e kaili J i k««iia lima. aka mai ka mahimaiama o ke kukaepele i ike iho :> .i laua m-i i kekahi m»a nann i loa i ko laua mau l. a o ua m«-a la.'oia m» kino make o Ilanale Hasekavila. o ka a.ihu i* paa ana ilniia o ke kino make. oia iio.ka aahu a r llauah- Has« k;ivila i aahu ai ma kela la ana i hele aku ai e hui v,ka Makai kiu Kaloke Honie ma Ladann, a aole i liuliu maliope' <» k«» laua ikr ana i ua aahu la ua pitf koke iho la ke aUi. I keia manawa i auwe iho ai o Kaloke me ka ehaeha nui o kona naau. **K«» ino! "Ka lapuwah* nui!" wahi a Wakekona i hooho ae ai mh» k«ma j»uupuu ana i koiia mau linia. "O, e Kaloke Home, aole 'loa ho hiki ke kalaia inai keia hewa a'u i hana ai a lilo aku ke ola o ko kaua hoaloha." • <»\vau o kaua ka mea i oi loa ua hoahewa ana mamua ou, e kuw Wakokema. I mea e hiki ai ia'u ke hoohana aku i ka'u hihia riH- ka hoh»jK»uo ua lilo aku la ke ola o ka'u mea e hana nei no kona !h- mea oiaio, o keia iho la ka puupuu ikaika la i loaa mai ia'u iloko o ka'u nuiu lawelawe ana īua ka oihana makai-kiu. Aka |H-h»*a la hoi e hiki ai uui ke ike e hana aku ana oia i kekahi haua e lihi aku ai koua ola me ka nui no o ka'u mau kauolia iaia aoh- i' lu-le hookahi aku ma ke kuhl? ,,

•l'a lolii- kaua i kona u-\va ana, eia 110 nae lioi aole i liiki ia kaua lioopakele aku iaia! K kuu Akua. kaumaha maoli no keia liaawina! Aia ilu-a koia lapuwale nui? Me he mea la eia paha oia l.< |h-«* mai nci iwaena o keia mau puu liilii i keia manawa a kaua v ku n<>i nia ka aoao oko kaua hoaloha. A o Sepeletona lioi, eia i.t nia mah< 4 a? K ike ana oia i ka uku panai kupono 110 kana haua i hami ai." pauaiia aku ana no peia. K liana koke aku ana wau i ka'u hana e j»aa ai oia iloko o ka halepaahao no keia hana ana. 1 a isj;nt|rt)po ua make o Sir Kale iaia a o ke keiki aku 110 lioi mahope ;t ua m:ike iik«* laua mamuli o ke kuhiliewa a maka'u. he iiio kino '•! ?>. l.eia e iiolapu heie nei ma ke kula. Oka kaua liana e hana :■■ ■ i ai ma k«*ia mua aku, oia ka huli ana i ka oiaio nmwaena o ke I :iKa aiiie ka iiio. Ma na mea a kaua i lolie wale ai aole e hiki k*» houiaio he ilio maoli 110 keia e holapu hele nei, oiai ua %.4- Sir Hanale mamuii o kona haule ana ilalo o ko'awawa. i::a nae hoi. e like me kona maalea nui ma kana hana i hana ai p<.3 : .. Jif>| 4 »ia e Kua mai ai malalo o ko'u mau liiua mamua o ka !ut'a ] aiui o kekahi la! v Me «v ; 1 mau huaolelo laua i ku iho ai me ke kaumaha, e hoahewa 'i--' ' » hoi ia laua iho no ka hooheniahema i ka laua liana e hana .-.ī Miiiiupi- o ko laua hoohala aua i kekahi manawa ma ka aoao o i .1 a ia mauawa uo hoi laua i pii aku ai mai ke awaawa aku ><> t '.i kealoha, ua hoomaka mai la e puka ka malamalama o . i 1 !.i uuihiua o ka pohaku e kau pono ana maluna o kahi a ko U: < !,v*aU*ha i haule ai, a nana aku la laua iluna o ke kula e waiho 4 •«• ;» iuni.i oko laua ah». Mai Kalipena mai i ike aku ai laua 1 u :aai o kekahi kukui melemele. ama ka laua nei hoonmopopo ;.1 kukui !a, mai kahi mai no ia e noho ia nei eSepeletona. la l.m:a i ike aku ai i keia mea, ua hoipuka ae la oia i na huaolelo 1 . ī:«e kona kau ana aku i ka puupuu. N > K, aha la hoi kaua e hele oh» nei a hopu aku ia Sepeletona ; 1: :r :s\va?" wahi a Wakektma i pane aku ai ia Kaloke. A< i holo|H>uiA loa ka kaua mea e liana uei. Ma na ano apau «' l- :.i kahi ona kanaka maalea lon ma kaua liana e hana nei a « • T!<-'le kona iiiakaala loa mai ta* kaua. l'a ike 110 hoi oe aole . t.aa ka kaua hihia me na mea a kaua i ike ai. aka me ka loaa 1—:•,»n:i liooia aua apau e hiki ai. Ke hana hou aku kaua i kekahi haiia hoohemaheina e jmkele ana ua kanaka la ma ka apua." -Alaiia heaha ka kaua hana pono e hana aku ai?" I ka la a}K>jK> e inao|H>}H> ai ia kaua ka kaua haua e hana akn a ke manao nei wau e nui ana ka kana hana. 1 keia po o ka : ;uia hiki wale no ia kt?xia e hana ai no ko kaua hoaloha oia ke kii niia aku iaia a hoilioi aku i kona kino make no kona home." Me keui nmu paj»a!e<v ana mawaena o laua i hoi hou aku ai iaua 1 kahi e waiho ana ke kino make. a iloko pakahi o laua na uooihh* kamnaha ame ka ineuemene. I ko laua ike liou ana i ke kiuu mako. ua pii ikaika mai la ke aloha iloko o laua. a na ia niea t hu*i mai i ua waimaka ma ko lana mau p4\palina. l ,v ia kaiui ke kii aku i mau kokua no kaua. e Kaioke! AoU* e hiki ana ia kaua ke lawe aku iaia a hiki i kauhaie. A,s *t' 110 h«i e. ua pupule anel kaua?" I k»»ia wa a Wakekona e kamailio aku nei ia Kaloke, oia no ka uiai.awa a Kaloke i kukuil iho ai ihilo a hoohuli ae la i ke alo o ka mea e waiho aaa. "Ka uimumi! Ka uniiumi! He umiuuii nuhuluhulu ko kei& kanaka* * wahi a Kaloke i hooho hou ae ai, "H** umiumi puhuluhulu?" "Aoh* keia oka hanma—o keia knu hoanoho, ka lawehala 1 luahukn ~ i p>anai aku ai o Kaloke. Me ka awiwi i hoohnli ae ai laua i ke alo o na kanaka ia ilnna, ?. nui k « Uu » poao atia ike iho hi lana aole io no keia oke kim» m*ke O ko laua hoaioha. aka o ke kaikoeke io no o Baremoa, ka lawehala mahaka. * I keia maiiawa, akahi no a loaa ia Wakekona na noonoo maikai. a bMom*two ae la oia i ko Sir Hanale haawi ana akn i ua lo|e la «»a pau pu hoi me ke kamaa buti, ka nalnle ame la r » • t * k ? 0 ina mea apau la Kaloke a haaoli ae la iaua i ko laua kuhihewa ana o ko iaua hoaloha ka mea 1 «sa 1 ka |>oiao. "AlaiU « oia fce kuniu i niafce ai o keia kaaaka." waW a 5* V k "' ' ■ ko ai - " Hl ? liooia keia oa hoohanuia aku k« ilio ®. niu pono kino— me he mea la o keia ke kmnaik ako ,r® pela iho la i fcaa mai ai keia poioo ai ""k «f no ° ae ka » kana «• nooooo iho K ° ® Uto i,oko 0 keja P« u » o«ir Maiia pua aa lohe aka oia I ke aoa ana mai o ka iiio. M (Aole i pan.)