Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 16, 15 April 1904 — Page 3

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

NUPEPA KUOKOA, APERILA 15, 1904.

 

KE

KAUNAWAHINE

: O KE :

Kulanakauhale o Tarevis.

 

KE ALOHA I KA MAKA PAHIKAUA.

 

MOKUNA XXI.

 

KE KAUA MUA I KE KAKELA TURONA.

 

"Ua ike no anei oe ia'u e ki ana i ka mea nawaliwali," i pane okalakala aku ai ka panapua i kona Haku. "Ho mai ka pua."

 

"O ka okalakala âme ka hamau leo na hana e hoohana ai no keia manawa o ka hana," wahi a ka Emepera iaia iho no, alaila haawi aku la oia i na pua i ka panapua.

 

Ma ka aoao o ke Kauna Bitarika ua kauoha aku no oia i kona mau koa e ki aku i ka panapua oluna o ka aleo aole nae he hooloheia mai no ka mea aia na koa ma kahi malu e hiki ole ai i na pua e iho mai ana mai ka aleo mai.

 

Ua maalahi ka haawi kauoha ana a he hana paakiki hoi ka hookoia oiai ua ike no oia ame na koa on a he mea paakiki ka hoolele hoopii ana i ka lakou pua iluna i ka aloe. A hala kekahi manawa ua pakele aku la ua mau koa nei ma ka holo ana a nalowale iloko o ka ululaau e ku kokoke mai ana.

 

Me ka nui huhu o ke Kauna Bitarika aole no nae i nalowale kona noonoo maikai, oiai ua lele koke iho la oia mailuna iho o kona lio me ka nana ole ae i ka lele mai o na pua o ka aleo, ame ka ikaika nui ua-olokaa aku la oia i ka pauku laau i kaawale ae ai mai kona mau koa aku i eha.

 

"Uwoki," i kauoha ikaika aku ai ka Emepera, ke kumu no hoi i ike koke iho ai ka panapua i ka ikaika io o ia kauoha a kona. Haku a ku mumule iho la no hoi oia me ka pane leo. "Mai ki aku i ke kanaka i makaukau ole," a oia no hoi ka lele ana iho o Bitarika mai kona lio iho.

 

"Aole no hoi i eha aku la," wahi ana i pane aku ai mahope iho. "Aka he hoomaamaa maikai loa ana keia."

 

"Aole keia he hoomaamaa, aka he lanakila maoli nou a nou wale no no keia la. Aole au i ike i kekahi kanaka Pelakane mamau e like me a'u i ike ai ia oe i keia la."

 

"O, in a e ike oe i kuu hoaloha ia Roga Keneta oia ka mea i oi loa aku ma keia mea kaua, a in a oia kekahi ma keia kaua ana, aole he mea o kakou e hii ke hehi ma keia papahele i ka manawa e like me keia, no ka mea, aole ana ki ana e hala ai."

 

I ke Kauna Paele e ku ana i ke kahua pukuiahi laau ua huli mai la oia a nana mai la iluna o ke alea poepoe me na hiohiona mohaha o ka hauoli. Ua ani aku la no boi ka Emepera i kona lima me ka pane leo nui ana aku me ka hauoli:

 

"Pehea iho la ia?"

 

"He mea oiaio, he kamahao maoli. E malama pono iho oe i ka panapua i ole e loaa ka poino iaia. He manao ko'u e puhi aku i keia pukuiahi laau i ke ahi a me ia no hoi e ho-a ai i ke ahi e mo'a ai ka kakou mau mea ai. Oia ka waiwai o keia mea."

 

"Aole i maamaa loa na koa ou," wahi a Rodolofo i pane hou aku ai. "E haawi hou iho i haawine na lakou."

 

I ka manwa i kaawale ae ai ka pauku laau ua ike koke iho la ke Kauna Bitarika i ka nui o kona mau koa i make. Ua hooneenee aku la no hoi oia ma kahi e hana ana ke Kauna Paele me kona mau koa ma kahi o ka pukuniahi hoolele pohaku no ka manao no e papaleo, a ua hoike mai la no hoi ke Kauna Paele i kona manao haawipio ole in a e hoomau aku ana ke Kauna Bitarika.

 

"E kuu Kahu o Turona," wahi a ke Kauna Bitarika iaia i hookokoke aku ai i kahi o ke Kauna Paele e ku ana, "oiai he wahi poino liilii wale no kno makou e hiki ke kau aku maluna ou a i ole aole no paha, nolaila ke noi aku nei wau ia oe e oluolu mai e haawi @uai i manawa no'u ame kuu mau koa i koe iho e kokua aku i na koa o'u i eha a e hoihoi aku i na koa i make. No ka loaa ole ia'u ka hae haawipio me a'u i keia manawa oiai au i hele kino mai la e haawipio ia oe."

 

"Ua aeia kau noi e kuu Haku," wahi a ke Kauna Paele i pane aku ai, "in a aole oe i haawipio mai nei in a aole e aeia aku kou makemake. A ke manaolana nei no hoi au o ka lanakila o keia la hoouka kaua ua lawa ia no na ikaika kuwaho e pakaha ole ai i ko'u pono ponoi."

 

"Ma o ka'u e ike nei i kou akamai ma ke kaua, ke ike pu la no hoi au i ka mamao loa o ko makou kahua hoomoana mai ka poino au e waiho ae ai in a pela kou mano."

 

Ma keia mau olelo ua huli ae la ua Kauna Bitarika nei a hoomaka aku la i ka lawelawe ana i kona mau koa i poino i ka poe i eha ua manele aku lakou no kahi o ka lapaau iloko o ka halelole mai a i ka poe i make ua kanuia aku la lakou i ka honua.

 

"E hahai mahope o'u," wahi a ke Kauna Paele i kauoha aku ai i kona mau koa, "a no ka aleo o ke kukulu akau ko kakou wahi o ka hana. E hele kakou ilaila e hooponopono ai i kolaila mikini hoolei pohaku."

 

I ke Kauna Paele e hele ana no ua wahi la ana i makemake ai ua iho mai la no hoi ka Emepera no ka hui pu ana me ka Paele.

 

"E pii ana wau i ka aleo o ke kukulu akau no ko'u makemake e ike i ke kahua o na halelole o na Aikibihopa, in a aohe au hoohalahala no ia mea," i pane aku ai ke Kauna.

 

"Aole he hoohalahala," wahi a Rodolofo.

 

"Ua makemake no hoi au e hooponopono ia pukuniahi no ka hoolele pohaku aku iloko o na halelole o na Akibihopa. Pehea ia i kou manao" i ninau hou aku ai ke Kauna.

 

"Ina aia me ia ka ikaika no ka hana aohe he hana e ae i koe o ka hoolele wale aku no."

 

Ne keia mau olelo ua lana loa ae la ka manao uwilani o ua keiki nei o Turona a emoole hiki ana oia i ua aleo la me na koa on a e hahai ana mahope on a. Mahope i ho o na hooponopono ana i ua makini nei ua hookomo aku la lakou i kekahi pohaku poepoe nui kupono a me ka ikaika nui o ka hana ame ka paa o ka manao e hoolele i ua pohaku la iloko o na halelole o ka enemi, aia hoi ua lele aku la ua pohaku nei, ame ka manaolana mua ole o ua Kauna nei e holopono nei, ame ka manaolana mua ole o ua Kauna nei e holopono ana kana hoolala, he ike ana ka lakou i ka poholo ana o ua pohaku nui nei iloko o kekahi halelo nui e ku anan ma ke kukulu komohana o ke kahua hoomoana, a hamama ana he puka nui maluna o ua halelole la ke kumu a lakou nei i hoomaopopo koke ai aia ka pohaku iloko o ua halelole la.

 

"O, maikai kela," wahi a ua Kauna Paele nei i uwa ae ai me ka nui loa o kona olioli, a uwa pu ae la no hoi na koa me ka ikuwa nui no ka olioli.

 

MOKUNA XXII.

 

EMI HOPE NA AKIBIHOPA.

 

Apuni o Alakena âme na wahi kokoke i ka muliwai Mose-le e haliu mai ana i ke Kakela Turona e kuku ana na halelole o na koa o na Akibihopa o Kolone ame Tarevis. He kuakea wale no ke nanaia aku e ka maka kanaka, a he moakaka loa hoi ke nanaia aku a ke Kakela Turona me ka ike pu ia aku o na koa i ka holoholo mai koe wale no ka poe o na halelole ame ko na halelole o na wahi awawa o ka aina.

 

Aia he mau halelole nuinui elua iwaena o ka hapanui o na halelole i hana maiau ia a maluna o ka laua kaupoke pakahi e wello ana he mau have e hoailoan ana me he la no na keneraia. O keia mau halelole oia no na halelole o na Akibihopa--o ko ka Akibihopa o Kolone oia kela e ku kehakeha ana ma kahi kokoke i Alkena a o kela o Tarevis oia ke ku ana ma ke ka'e o ka muliwai Mose-le.

 

Ma ke kukuluia ana o ka halelole o ka Akibihopa o Kolone, ua hoomoeia kona paphele me na kua nunui a i palainapunaia e hiki ole ai ke wawahi ia me ka maalahi a he paa maoli no o ka hanaia ana. E like no pela ko kona kokoolua, a i kela ame keia manawa o ka la aole i nele ko laua hui kukakuka pu ana no na hana o ka hoonee ana i ke kaua no ka lilo pio mai o ke Kakela Turona.

 

E noho hookahi ana no ka Akibihopa Kona-la Vona Hokedana o Kolone iloko o kona halelole me ka noonoo nui ana i na hana o ka hoouka kaua oia no ka manawa i komo aku ai kona alihikaua, ke kenerala i hele pu ai me ke Kauna Bitarika i ke Kakela Turona no ka haawipio mai o ua kakela la.

 

"Ua ua olelo mai oe ia'u ua hala aku nei ka Kauna Bitarika. Ua komo pu aku anei kuu mau koa ma ia hana? Ona olelo keia a ka Akibihopa i pane aku ai mamua o ka loaa ana he manawa na kona kenerala e olelo ai.

 

"Aole e kuu Haku," wahi a Amaborose, ke kanaka ana i hilinai ai. "Ua hooikaika aku nei wau i ke Kauna Bitarika aole e hoomake koke i ke kaua a loaa mai ke kauoha mai ia olua aku, eia nae, aole i hooloheia mai. Aole i hui aku he hookahi ou koa, a ua hooukaia mai nei ke kaua, a ua pau kekahi poe i ka make a eha no hoi kekahi."

 

"Ua pololei kau hana a ua maikai," wahi a ka Akibihopa, "ke manao nei wau ua pehuia ke poo o ke Kauna Bitarika, no ka mea, i ka nana aku i kana mau hana, me he la oia no kona luna me ka ui ole mai.  Ina e loaa ka lanakila ma keia kaua alaila e hoomau ana ka Akibihopa Iseneboga i ka malama ana iaia aka in a e lanakila ole alaila e kookuu ana kona haku iaia. Ua loaa anei he manaolana no la lilo pio mai o ke Kakela Turona, a ua loaa anei kekahi mau hoolala no ka lilo pio io mai?"

 

"Aole i maopopo loa ia'u na wahi o kona nawaliwali e hiki maalahi ai ke kaua aku a pela no hoi ka maopopo ole ia'u o ka nui o kona ikaika e hiki ai ke kupale nona iho i ka manawa o ke kaua."

 

"Alaila he mea pono e loaa ia'u he mau ike maopopo e pili ana i keia hana nui mai ka Akibihopa Iseneboga mai, mamua o ka hooholo ana o'u hooko aku, nolaila, e kuu Amborose, ke kauoha aku nei au ia oe e kono aku i ka Akibihope e hele koke mai iloko o keia halelole a'u oe noho nei, me ka hoike pu aku iaia eia au ke kali nei iaia."

 

Mahope iho o ka haalele ana o ka Moneka, ke kenerala Amaborose, ua komo mai la ka Akibihopa Iseneboga i ukali pu ia hoi e kona kakauolelo Moneka. Mahope iho o na haawi aloha ana e like me ka mau, ua hoomake iho la laua e kukakuka no ka ninau nui i ka'ika'iia mai ai ia laua me ko laua mau koa no ke kahua hoomoana.

 

"Ua hoikeia mai ia'u ua komo kaua aku nei ke Kauna Bitarika i ke Kakela Turona," wahi a ka Akibihopa Hokedana, "a ua lilo mai nei kekahi mau ola a eha kekahi poe, a ua hanaia aku keia mea me ka ui mua ole mai ia'u no ka hui pu ana e like me ka aelike i hanaia."

 

"Ina ua hana mai nei oia e like me kau i hoike aku oia i ke Kauna Paele o ke Kakela Turona ua loaa mai ia oe he mana piha mai ka Emepera Rodolofo mai. Heaha ke ano o keia mana ou?"

 

"Ma kena mea no," wahi hou a ka Akibihopa Iseneboga, "ua hewa ke Kauna Bitarika. Aole hookahi o ia ano me a'u a aole no wau i ike iki i ka Emepera."

 

"Malia paha ua loaa mai ia mana ia oe ma ka leka?" i ninau hou ia aku ai

 

"Aole no he leka i loaa mai ia'u mai ka Emepera mai a aole no a'u leka iaia."

 

"Alaila, he mea kamahao loa keia o ka loaa ana o kekahi hoike mai kou kanaka aku, e hoike ana i keia mana ou," i pane hou aku ai ka Akibihopa Hodedana.

 

"Aole pili o ia mau hemhema maluna o'u," wahi a ka Akibihopa Iseneboga i pane aku ai me ka leo ikaika. "Aole i hoi mai ke Kauna Bitarika a hiki i keia manawa, aka i kona manawa e hoea mai ai e ui aku ai au no ka hoike mai i na mea apau, a e ninainauia oia imua o kou alo. Ua maopopo ia'u he kanaka hoopaakiki oia aka he ikaika i ka hakaka. He hookahi mea i maopopo oia no ka hoohana ana aku i na limahana e ae olioli mai ana no ka hana mai ame ka hoao nui ana e kaomi no ano ikiiki e pono ai ka noho pu ana me ia ano kanaka.

 

Mahope iho o na olelo a ka Akibihopa Iseneboga, ua loheia aku la ka uwa nui ana mai o ke Kakela Turona, ke kumu nana i hoala ae i ka noonoo o ka poe e noho ana iloko o ka halelole--na Akibihopa ame ke kakauolelo Moneka no ka hoolono ana i kela uwa le nui mai kahi e manaoia ana e lilo pio, a no kekahi mau minute ka noho mumule ana ua pane aku la ka Akibihopa o Kolone a oia no ka mua loa nana i kahamaha ae i ko lakou noho hamau ana.

 

" O kela uwa a kakou e lohe la me he la eia koke ae no, a'u hoi e manao la no ke Kauna Bitarika. He mea maikai paha ka hoouna ana aku i mau koa hou nona no ka hoopuipui ana aku i kona ikaika. Phehea la ia?

 

"Alia ka hoouna i mau koa nona a hiki i ka manawa e maopopo lea mai ai na mea ana i hana aku nei ame keia uwa in a nei he uwa no ka lanakila o ko kakou aoao. E pono paha e hoouna aku i elele i maopopo ai. Aole e pono e ae wale aku i keia hoohana ana me ka loaa ole aku o kekahi kauoha mana," wahi a ka Akibihopa Iseneboga i hoo'oio aku ai me ke ano ko'iko'i.

 

"Aole ou ano pihoihoi," i panai aku ai kona koakuka. No'u iho he pihoihoi loa au no ko'u mau koa a he ake no ko'u e lohe aku pehea la ko lakou kulana ikaika."

 

O ko'u manao wale no a'u e upu mau nei oia no ka hui like ana o ko kaua mau ikaika a hoohana aku maluna o keia hana nui," wahi a ka Akibihopa Iseneboga i pane hou aku ai. "He hookahi wale no mea hookuha'u nui ia kaua oia no ka hana wale aku o ke Kauna Bitarika e like me kona makemake me ka ui ole mai ia kaua, a maluna olaila wau e kanalua nei i ka lanakila o ka holomua o ka kaua hana. He mea maikai no ka hoike piha ana i na manao i pau na ano-hoohuoi a no'u iho aole au i makemake iki i keia mau alakai a ke Kauna."

 

O na olelo a ka Akibihopa Iseneboga i olelo ae ai ua pau pono no, aka mahope koke iho ua hoopuiwa a hoohikilele loa ia lakou mamuli o kekahi mea hoopa-hu kamahao iloko o ko lakou halelole e noho ana. Ua hala ae he mau minute pokole mahope iho o ka loheia ana o ka uwa mai ke Kakela Turona mai, a he owe nahae lole ana ka lakou i lohe, aia hoi, pa-hu ana kekahi pohaku nui ano poepoe iluna o ka papahele o ka halelole i haule pono iho ai mawaena o na Akibihopa a kakaa aku la me ka ikaika nui e hooku'iku'i ana i na pono oloko o ka halelole, ke kumu i pau ai ia mau mea i ka nahaha a helelei mai ko lakou wahi i waihoia ai, eia nae, aole he mea o lakou i eha i ka pohaku, a o ka halelole ua nahae pu ae la, me kekahi puka nui e hamama ana i ka lani.

 

"Ina he manaoio wau iloko o na ouli kaumaha," wahi a ka Akibihopa o Kolone me ka nanaina o ke ano e hoike mai ana he manaoio no oia i ano kuluma, "alaila he haawina keia no ke ano pakalaki."

 

Huli wale mai la no ka Akibihopa o Tarevis a nana mai la i kona hoa me ka maka'u nui me ka eeke pu ana ae o kona mau poohiwi.

 

"Ma ka ulia wale no keia pohaku i komo mail nei iloko nei," wahi ana i pane ae ai. "Aka, e hoouna aku ana wau i have haawipio i ke Kauna Henerika a e hoopau i kana hana o keia ano hana hoolele hauli. Ina aole oia e ae mai alaila he mea pono e hoonee i ko kakou wahi hoomoana a mamao aku mai keia wahi aku i loaa hou ole mai ai i ka pohaku e like iho la me keia. Ke manaoio nei no hoi au e ae mai ana oia i keia noi aole e hoolele hauli hou mai ia kaua."

 

I ka hoopau ana ae on a i kana mau olelo komo ana ke Kauna Bitarika me kona helehelena i hele a kunanahihi no ka nui huhu i na hana o ke Kakela i hookauia mai maluna on a. Ua haawi mai la oia i kona kunou aloha i na alii akibihopa me ka ekemu leo ole, a he mea kamahao no hoi ia i na haku i keia komo ana mai o ua kauna nei me ka manao mua ole ia e hiki aku ana oia ilaila, ke kumu o laua i huli like ae ai a nana pakahi aku la kekahi i kekahi me ka pane leo ole no kekahi mau minute.

 

"E oluolu anei oe e ninau ae i ke Kauna Bitarika e kuu haku?" wahia ko Tarevis i pane aku ai i ko Kolone.

 

(Aole i pau.)

 

MAKAI KIU

 

KALOKE * HOME

 

: AME KA :

 

Hihia i Huliia me ka Noeau

 

MOKUNA XII.

 

KE KINOMAKE MA KE KULA.

 

I ka maopopo ana ia Wakekona keia mau mea apau, akahi no a ike maopopo oia i ka ninau pohihihi ana e ninau mau ana no ko Sepeletona nanaina huhu ia Sir Hanale e kukai olelo aku ai me MIss Sepeletona, kela mau nanaina oluolu anan i ike ai maluna o Sepeletona ma kela la ana i hele mai ai e mihi aku ia Sir Hanale no kana hana i hana ai ia Sir Hanale ame Miss Sepeletona e hooipoipo ana ma ke kula, a hoomaopopo pu iho la no hoi oia, iloko o keia mau mea apau, ka moonihoawa nui nana e ale aku i ko Sir Hanale ola ame kona mau pono apau.

 

"Alaila," wahi a Kauka Wakekona i pane aku ai mahope o ka loaa ana iaia o keia ike, "oia nei ko kaua hoa paio--oia nei no ka mea nana i hoopuhili ia kaua ma Ladana."

 

"Ua loaa mai la ia oe ka no'a huna a kaua e huli nei, e kuu Wakekona maikai."

 

"Alaila, o keia mau huaolelo i kapilipiliia mai keia wahine mai ana."

 

"He keu maoli no ka holo o kou noonoo, e Wakekona. Ke pololei la kau mea i koho mai la."

 

"Ea, ke sua nei anei oe no keia mea au i ha'i mai nei, e Kaloke? Pehea i maopopo loa ai ia oe o keia wahine oia kana wahine mare?"

 

"No ka mea ua poina oia i ka huna ana iho i kekahi hapa o kona moolelo ana i ha'i mai ai ia oe, a ke manao nei wau eia oia ke kaumaha nei i kona ha'i ana mai ia oe ia mea. NO kekahi manawa he kumukula oia ma ka Akau o Enelani nei. E ike mai ana kaua aole he mea paakiki ka hookolo ana i kekahi kanaka he kumujula kana hana. Eia he mau agena kula ma kela ame keia wahi a ua hiki ia lakou ke hoike mai i kekahi mea i pili ana no kekahi kanaka i noho ma ia oihana. Ma Ka'u huli ana aku i heia mea i loaa mai ai keia ike ia'u, he kumukula io no oia a mamuli o kekahi haawine kaumaha i ili iho maluna on a i haalelel aku ai oia. O ua kula la ana i noho kumukula ai nona ponoi no ia kula--o ka inoa no nae ia manawa he oka loa--ua nalowale honua iho oia me kana wahine. O na ike apau i loaa mai ia'u e pili anan no ko laua mau helehelena ua kulike loa me ka'u i ike ai a kaua hoi i ike ai. I ka manawa i loaa mai ai ia'u ka ike he kanaka keia i hoolilo i kona manawa ma ka huli ana i na mea pili i na holoholona liilii ua pau pono iho la ka'u hana huli iaia."

 

He mea oiaio ke loaa mai la ka ike maopopo loa ia Kauka Wakekona, aka aia no he mau mea i koe e pau pono loa ai kona pohihihi, no laila i ku ai keia ninau a ua kauka nei:

 

"Ina o keia i'o no kana wahine, mahea hoi i komo mai ai ka ino Mrs. Lola Laiana?"

 

"O keia kekahi o na ninau i hiki ke weheweheia me kau mau mea i hoike mai ai ia'u. O kau hui kukai ana me ua le de la oia ka mea nana i hoomakili mai i ko kaua pohihihi. Aole wau i maopopo mua eia kekahi hoopii oki mawaena o laua ke ku nei i keia manawa. Ma ia no, e pili ana hoi no ko Sepeletona noho wahine ole ana, ke manao nei ua wahine la e lilo aku ana oia i wahine na Sepeletona."

 

"A i ka wa hea hoi i hoopohoia ai ua manao la?"

 

"I ka wa a kaua e hui ai me ia no ka kaua hana. O ka kaua hana mua ia e hana ai i ka la apopo. Aole anei ou ike iho, e Wakekona, ke hoohemahema nei oe i kau mea i kauohaia aku ai e malama pono loa? O kahi kupono nou oia no o Basekavila Hale."

 

Ua maopopo loa ma keia pane a Kaloke Home, eia oia ke huna nei i kekahi mea ana i ike maopopo ai, a o ka lua hoi, ua ku maoli o Kauka Wakekona i ka hoka i kona lohe ana mai ia Kaloke aku i kona hoohemahema i kana mea i kauohaia aku ai e malama pono loa. Ua hoolalau ae la o Wakekona, a ninau aku la ia Kaloke.

 

"He hookahi a'u ninau i koe, e Kaloke," wahi ana i pane aku ai me kona ku pu ana ae iluna a hoomakaukau iho la no know hoi aku. "He mea oiaio aole a kaua mea e huna ai kekahi i kekahi. Heaha ka manao o keia mau hana ana e hana mai nei? Heaha hoi kana e makemake nei ma keia hana ana e hana nei?"

 

Ua kuu iho la ko Kaloke Home leo, a pane aku la me ka malie loa, --

 

"He manzo nei oia e pepehi kanaka, e Wakekona, he manao ikaika loa a aloha ole hoi iloko on a e hana i keia karaima. Mai ninau mai oe no na wehewehe ana maluna o keia haina. Eia kuu upena ke moliolio nei a ke hele ae nei e puni oia, e like hoi me ka moliolio ame ka aneane ana e puni kana upena maluna o Sir Hanale. He hookahi wale no mea a kaua e maka'u ai, oia hoi o kona lele e mamua o ko kaua hana ana aku i ka uku panai kupono no kana hana. Ina no hoi elua la i koe o ka pau pono loa no ia o ka'u hana--o ka pau pono ana no hoi ia o ka'u hihia, aka e hiki mai ia manawa e kiai aku oe me ka makaala loa ia Sir Hanale e like me ka makuahine e kiai makaala loa ana i kana mea aloha. O kau huakai o keia la oia ka mea nana i hoike moakaka loa mai i na mea apau, aka nae, ua aneane loa wau e huhu loa aku ia oe no kou haalele ana aku i ko kaua hoaloha---Heaha hoi kela!"

 

Ia manawa i hoomaka mai ai kekahi leo uwe e hiki ai ke hookomoia ke anu maeele iloko o ka puuwai o kekahi mea e lohe aku ana , a o kahi hoi o ua leo la i loheia aku ai, oia no ke kula.

 

"E kuu Akua!" i hooho ae ai o Wakekona. "Heaha hoi keia? Heaha hoi ka manao o keia mea?"

 

I keia manawa ua ku ae la o Kaloke HOme me ka eleu nui a holo aku la no ka puka, a ua hiki ia Wakekona ke ike aku i ua Kaloke nei e ku ana me kona mau pepeiao e haliu pono ana iwaho i haki o ka leo i pa'e mai ai.

 

"Hamau!" wahi a Kaloke i hawanawana aku ai. "Hamau!"

 

Ua poha mai keia leo me ka nui moakaka mamuli paha o ka nui maka'u o ka mea nona ua leo la, eia nae me he mea la ua puka mai ua leo la mai kekahi wahi mamao loa aku. I keia wa ke hookokoke loa mai la i kahi a laua nei e noho aku ana, a lohe aku la laua me ka moakaka pono loa.

 

"Mai hea mai la keia leo?" wahi a Kaloke i hawanawana aku ai ia Wakekona, a iaia i hoopuka aku ai i keia mau huaolelo, ua hiki loa ia Wakekona ke ike aku i ka haalulu o na lala o keia kanaka i mama i ke komo ana iloko o na pilikia he nui. "Mai hea mai keia leo, e Wakekona?"

 

"Ma ko'u manao wale iho no mai kela wahi mai," wahi a Wakekona i pane aku ai me kona kuhikuhi pu ana aku iloko oia pouli nui i kahi ana i manao ai malaila mai ka leo a laua i lohe aku ai.

 

I keia manawa i lohe hou aku ai laua i ua leo la, e ko mai ana, iloko o ke anoano o ka po, a e poha mai ana hoi me ka moakaka loa, oiai e nee mai ana i o laua nei. Ia manawa hookahi no hoi i lohe pu au ai laua i kekahi leo okoa e huikau pu ana iloko o ia leo hookahi, he leo hoi e like me ka Wakekona i lohe ai ma ke kula e hai mai ana hoi e like me ka ha'i ana o ka nalu.

 

"O ka ilio kela!" i hooho ae ai o Kaloke. "Ano, e Wakekona, e hahai mai oe ia'u! Ena lani, ua lohi anei maua!"

 

Me keia mau huaolelo, ua lele koke aku la o Kaloke iwaho a holo aku la e like me ka holo ana o kekahi dia a mahope aku no hoi o Wakekona ia hahai aku ai e like me ka hiki iaia ke holo aku. Ia laua nei e holo ana lohe hou aku la laua i ka leo hope loa no kekahi mea i komo iloko o ka poino, a o ka hope loa lohe aku la laua i ke pahu ana o kekahi mea ilalo. Ku iho la laua nei a hoolohe aku la, eia nae aole he wahi leo i pu-a iki mai. I keia manawa, me ka naau kaumaha i paa aae ai o Kaloke i kona poo me he mea la e hoahewa ana iaiaiho, a ia manawa pu no hoi i hehi ino iho ai kona mau wawae iluna o ka lepo.