Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 17, 22 April 1904 — Page 4

Page PDF (1.50 MB)

This text was transcribed by:  Francene H Aarona
This work is dedicated to:  To the kupuna and leaders for sharing Paia Church's history and guidance.

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

           

            4                                                          NUPEPA  KUOKOA,  APERILA  22,  1904

 

ko Sepeletona alahele, ike aku la laua i kona kino pouliuli e hele ana, a e like me ia pouliuli a laua i ike aku ai, pela no hoi na manao puuwai eleele e hahai ana mahope ona, ma ko Kaloke ma mau manao ana.

MOKUNA  XIII.

 

HOOMOE  ANA  I  KA  UPENA.

 

            " Eia kaua ke kokoke loa aku nei i ka hopena o keia hana a kaua e hana nei, " wahi a Kaloke Home i pane aku ai ia Wakekona ia laua ma ke alahele.  " He keu no keia a ke kanaka maalea nui wale !  Me he mea la ke hoomanao nei no oe i kona kuoo nui iaia i ike ai i ke kinomake o keia lawehala ame ke ko ole ana o kana mea i manao ai.  Ua ha'i aku wau ia oe ia kaua ma Ladana, a ke ha'i hou aku nei no hoi wau ia oe, aole loa mamua aku nei he kanaka i halawai mai me kana i like kona makaukau me ko kaua. "

            " Ke kaumaha nei wau i kona ike ana mai nei ia oe. "

            " Ua loaa mai no ia manao hookahi ia'u i kinohi.  Aka aole ia he mea ano nui. "

            " Heaha kou manao i ka mea e ala mai ana maluna o kana papahana oiai na ike mai la oia ia oe maanei ?"

            " Malia paha e makaala loa ana oia, a i ole o ia ka mea nana e kno koke aku iaia e hana koke aku i kana hana karaima i manao ai e hana.  Ua maopopo no hoi ia kana ke ano o na kanaka hana karaima apau, e loaa aku ana iaia ka manao hilinai maluna o kana mau mea e hana ana me kona manao iho ua hoopuhili mai oia ia kaua. "

            " Heaha hoi ko kaua mea e hele ole aku ai no hoi a hopu aku iaia ?"

            " E kuu Wakekona maikai, ua hanauia mai oe me kou mau manao uwila e hana koke aku i kau hana i manao ai e hana.  O kou mau manao aia maluna o ka hooko koke ia o kau mea i manao ai.  Aka nae hoi, ina kana e noonoo ae ana, ina kaua e hopu aku ana iaia i keia po, heaha ka pomaikai e loaa mai ana ia kaua ma ka kana hana ana aku pela ?  Aole loa e hiki ia kaua ke hooiaio aku i kekahi hewa maluna ona.  Oia iho la ko kaua poino.  Ina eia oia ke hana nei i kana hana karaima me ke kokuaia e kekahi mea kino ola alaila ua hiki ia kaua ke hana aku a loaa ia kaua na kumu hooia kupono e kau aku ai ka hewa maluna ona, aka ina aole e hiki ia kana ke kau wo mai i keia ilio a hoike ae imua o ke alo o na mea apau, aole loa e hiki ia kaua ke hookau aku i ke kaula li ma kona kania i."

            " He mea oiaio aole io no a kana mau kumu hoopii e hewaia ai oia. "

            " Aole loa he wahi lihi oia mau mea.  O na mea wale no i loaa ia kaua i keia manawa oia na mea mawaho ame ka hoohuihui ana i ka manao o ia mau mea.  Ke lawe aku kaua i keia mau mea imua o ka aha hookolokolo e akaaka ia mai ana kaua. "

            " Aia hoi ko Sir Kale make ana. "

            " I loaa aku me kekahi wahi alina ole maluna o kona kino make.  Ua ike like no kaua na make oia mamuli o ka maka'u a ua ike no hoi kaua i ka mea ana i maka'u ai ; aka pehea la e hiki ai ia kaua ke kuhikuhi aku i na kiure he umi-kumamalua a ike maopopo mai lakou ua ku io ka hewa maluna ona ?  Heaha ka hoailona e ike ia ai he ilio io no ?  Aia mahea na ma ka o ke kau ana aku o kona mau manu ooi maluna o ke kino o Sir Kale Basekavila ?  Ua ike no h oi kaua aole e nahu ana ka ilio i ke kinomake a ua make mua hoi o Sir Kale mamua o ka hiki ana aku o ka ilio ma kona wahi e waiho ana.  O keia mau mea apau ka kaua e hooiaio aku ai, a aole he hiki ia kana ke hana aku pela. "

            " Ina pela, o na mea o keia po. "

            " Aole o kaua maikai i keia po.  Eia no hoi kekahi, aole loa he wahi lihi launa aku o keia ilio i ke kanaka i make.  Aole kaua  i ike i na ilio la.  Ua lohe kaua i kona leo, aka aole kaua i ike aku iaia e hahai ana mahope o ua kanaka la.  Ma na ano apau aole loa he wahi lihi o ka hana i hanaia me keia mea a kaua e hana nei.  Aole, e kuu hoaloha ; e pono ia kana ke kalele nui iho maluna o keia manao, aole a kaua hihia i keia manawa, a he mea pono ia kaua ke hana aku me ka ikaika i loaa ai ko kaua kulana pono ma keia hihia a kaua e hana nei. "

            " A pehea oe e manao nei e hana aku ?"

            He manaolana nui ko'u no ka Mrs. Lola Laina mea e hana mai ai no kaua ke moakaka loa mai na mea apau.  He papahana no ka'u.  I ka la apopo e ano puikaika ana no ua papahana la a'u, aka ke manaolana nei wau ke hiki mai i ka hopena e lilo ana ma ko kaua aoao ka lanakila. "

            Maanei i hoopau ai laua i ka laua mau kamailio ana a hiki wale i ko laua hoea ana aku i ka puka-pa o Basekavila Hale.

            " Pehea la, e komo mai ana anei oe iloko nei ?"  i ninau aku ai o Wakekona.

            " Ae :  ke maopopo ole aei ia'u ka waiwai e huna hou iho ai ia'u iho.  Aka hookahi mea a'u e makemake loa nei, e Wakekona.  Mai hoopuka iki oe i kekahi mau huaolelo e pili ana no keia mea i loaa mai ia kaua.  E ha'i aku ia Sir Hanale e like me ka Sepeletona mea i manao ai no na mea e pili ana no ka make ana o Seledoma.  Ma ia ano e loaa ana iaia ka ikaika no ka wa e hoea mai ai ka i'o o ka hana i ka la apopo, ina oia e hele i'o aku ana e paina me Seledoma, e like hoi me kau mau mea i hoakaka mua mai ai. "

            " E hooko io aku ana no wau e like me kau mau kauoha i haawi mai la ia'u. "

            " Alaila ke hiki mai ia manawa e waiho aku oe i mau kumu nou e hiki ole ai ke hele pu aku me ia, a hookuu aku iaia e hele hookahi.  Ua hiki ia kaua ke hooponopono aku i keia.  Ano hoi, ina na lohi loa kaua no ko olua paina ahiahi, ua hiki ia kaua ke hooponopono aku i na mea apau ia kaua e paina ana. "

            I ko laua nei hiki ana aku i ka hale he mea e ka hauoli o Sir Hanale i ka ike ana mai ia Kaloke Home, oiai ua loaa mua aku no ka manao iloko ona o na mea i ala mai mamua koke iho oia na mea nana e aloko mai iaia no Basekavila.  O ka mea a Sir Hanale i paha aha'o loa ai oia ka ike ana mai ia Kaloke e komo aku ana me ka puolo lole ma kona mau lima.  O keia paha'oha'o o Sir Hanale ua hoopauia ia lakou i hoi aku ai a noho nui iluna o na noho no ka paina ahiahi.  Malaila i hoikeia aku ai na mea i ala mai ia po, aole no nae i ha'iia aku e like me na manao a Kaloke ma i hoonohonoho ai no ka laua mau mea i ike ai a i manao ai.  I ka laweia ana aku o ka lono o ko Seledoma make ana a lohe o Baremoa ma, ua piha laua i ke kaumaha a ua lilo he manawa na Baremoa e hoomaalili aku ai i ko Mrs. Baremoa kaumaha no kona kaikunane.

            " I kauhale nei no wau i keia la a po, " wahi a Sir Hanale i pane aku ai ia Kaloke ma ia lakou e noho ana iloko o ka lumi hookipa.  " Ke manao nei wau he mea pono ia olua ke hoomaikai mai ia'u no ko'u hooko pono ana i ke kauoha.  Ina aole wau i hoohiki aole e hele hookahi aku ma ke kula, ina paha owau kekahi e komo aku iloko o ka pilikia, oiai ua ae aku wau ia Sepeletona e hele aku ana wau i keia ahiahi no ko laua wahi. "

            " Aole ia he mea na maua e hoopaapaa aku ai, " wahi a Kaloke i pane aku ai.  " Aka aole paha oe i manao mua e kaumaha ana maua maluna o kou kinomake i loaa ai ia maua i keia po me kou a i ha'i ?"

            " Heaha ia mea au i ha'i mai la, " i ninau aku ai o Sir Hanale me ka puiwa.

            " Ke hoomanao nei paha oe i kela lawehale a olua i alualu ai he mau po i hala ae nei ?  Ua loaa mai oia ia maua me kou lole e paa ana maluna o kona kino.  Ke manao nei wau e komo aku ana kau kauwa iloko o ka poino ina e lohe ia ana keia mea e ka oihana makai. "

            " Ke manao nei wau aole e ala mai ana ia mea, " i panai aku ai o Sir Hanale mahope o kona noonoo ana a hoomaopoo ana i ka Kaloke mea i ha'i aku ai iaia.  " Aole i ma-kaia ua mau lole la o'u, nolaila he mea hiki ole ia ke ikeia. "

            " Alaila ua pono maoli no ia a ua pono like no hoi me kakou, oiai aia oukou apau ma ka aoao hewa ma keia mea imua o na maka o ke kanawai.  Ke manao nei wau ma ko'u ano he makai-kiu,  o ka'u hana mua e hana ai oia ka hopu ana aku ia oukou, aka hoi malalo o na hoike a Kauka Wakekona i hoike ae ai ia'u, ua pakele oukou. "

( Aole  i  pau. )

 

HAWAII  ame  KONA  LAHUI.

---

MOKUNA  XVIII.

 

KE  ANO  O  KA  NOHO  ANA  MAMUA  O  KA  HIKI  ANA  O  NA  MISIONARI.

 

            I ka wa o Liholiho, e noho ana oia i Oahu elua mea haunaele ia wa, o ka inu rama kekahi, a o ka hoohuoi o na kanaka ame na alii i na Misionari kekahi.  Hoohuoi lakou ia Binamu no kona eli ana i ka lua malalo o kona hale laau i ka wa i kukulu ia ai.   A ike ko Hawaii nei ia lua, i ae la.  " Ua lilo ka aina ou e ke alii, i ka haole; he kohi ka ia hale ilalo ia, ilaila ka pu e waiho ai ame ka pauda ; alaila, ha'i aku ke alii o lakou iloko, hoouka iloko o ka pahu loloa, maluna o ke kaa e halihali ai a na lua la waiho a hiki i ka la e pule ai, oia ka la e make ai oe me na alii apau, a lilo ka aina ia lakou. "

            Pela ko Hawaii nei i hana aku ai a he nui kekahi mau mea e ae i hanaia aku ai ia lakou, aka ua hoomanawanui no lakou, no ka mea, ike iho la lakou me ka hoomanawanui wale no e hiki ai ia lakou ke hoike lea aku i ko lakou aloha ana i ke alii ame na alii, ame na makaainana.  A me ia hoomanawanui hoi ko lakou hoopau ana i ka manao huhu o na "Lii ia lakou, a hoomaopopo lea na alii o na Misionari ko lakou makamaka io a pau ae la ka manao ku-e o na alii ia lakou.

MOKUNA  XIX.

 

KE  KAU  IA  KAMEHAMEHA  II.

 

NO  KE  KU-E  ANA  O  KEKAHI  MAU  HAOLE  I  NA  MISIONARI.

 

            Ua hana ino aku kekahi haole kuai ia Binamu, o Laholoa kona inoa, aka, aole o Binamu i hana ino mai iaia.  Ua nawaliwali ua haole la i ka rama, e hina wale ana no,  i ae la na kanaka e nana ana.  " Ua nawaliwali keia haole i ka rama aole o Binamu i kolohe aku iaia. "  I ae ka kekahi.  " He oiaio no ka olelo a ke Akua a lakou i ha'i mai ai, o ka noho malie, no ka mea, ke ike nei kakou i kona huhu ole, na hele ka puupuu a kona maka, aole ona eu ae. "

            Ua lohe mua na kanaka i ka na Misionari olelo ana maloko o kela halepule a lakou i kukulu ai.      

            Ia manawa, hooikaika nui o Binamu i ka papa aku ia Liholiho, aole e inu rama; aole no o Liholiho i ae mai i ka Binamu.  Hooikaika nui mai o Binamu ia Liholiho e huli ma ka pono, aole o Liholiho i ae mai i kana olelo, no ka mea, ua pau na alii ame na kanaka i ka inu rama.  Nui ke aloha o Binamu iaia, kii pinepine aku oia ia Liholiho e hoohuli mai i ka pono, aole oia i huli mai.  A ma Puuloa, ha'i mai oia i kona manao e hoopanee aku i ka mihi a elima makahiki, alaila huli mai i ka pono.

            I ka lua o ko Liholiho makahiki ma Oahu, oia ke kolu o na makahiki o kona noho alii ana, Ianuari 7, 1822, ua pa'i ia ka palapala i Pi-a-pa Hawaii la.

            Ua ao na kanaka i ka palapala mamua, a he hope ko Liholiho holo ana i Kahiki, ua ao no o Liholiho i ka palapala Hawaii, a ua ike no ia i kahi olelo a ke Akua.  A i kona holo ana i Kahiki, ua kauoha mai oia e ao kona kanaka i ka palapala a hiki i kona wa e hoi mai ai.  Pela mai o Liholihi.  Mamua no hoi o ka holo ana o Liholiho ua hiki mai kekahi poe Misionari hou e kokua ma ka hana nui ma Hawaii nei, o ka lua ia i ka holo ana mai.

            A mahope iho o kona holo ana i Kahiki, ao nui iho la na alii ame na kanaka i ka palapala, a ua huli uuku mai kekahi poe alii ame kekahi poe kanaka ma ka manaoio i ke Akua a ua pule lakou.  No ka mea, ua lohe akaka ia ka Binamu ha'i ana mai, a me Mr. Kakina i ka olelo a ke Akua, a o kekahi Misionari no Beritania i noho ma Kahiki, o Mr. Eliki ma.  A he mau kumu kanaka maoli kekahi no Polapola i hele mai me ia, a o lakou kekahi i hoakaka mai i ka ke Akua.   Mai ia manawa mai a hiki i ka make ana o Kaumualii, ke alii o Kauai, mahuahua loa na kanaka i ao i ka palapala.

            Mai ia manawa mai a hiki i ke kaua ana ma Kauai me Humehume ma, mahuahua loa na kanaka ame na alii i huli i ka pono, ua nui ka poe i pule i ke Akua.  No ka mea, ua ike pono aku na kanaka i ke ano o na Misionari, ua pono ka lakou hana ana, a na hooikaika nui na Misionari i ke ao aku i na kanaka ame na alii ia manawa, a ua hoonohonohiia na kumu ma na aina.

            I Hawaii kekahi mau Misionari, i Maui kekahi, i Oahu kekahi, i Kauai kekahi.  Ua nana'ku na kanaka maoli i ka na Misionari hana ana, aole ku-e kekahi i kekahi.  No ia hana maikai ana a lakou, nui no ka poe i manaoio aku i ke Akua.  Mai ia manawa ka huli ana a hiki i ka hoi ana mai o Poki ma mai Beritania mai, me ko Liholiho kupapau.  Ia manawa hoi huli nui na kanaka ame na "Llii i ke Akua, no ka mea, ua akena mai o Poki i na mea ono o ke Akua ana i ike ai ma Ladana i Beritania, ame ka halepule nui ana i ike ai malaila, San Poulo, ka inoa.

            Huli no na alii ame na kanaka, ma ke kino wale no paha i huli ai ka nui, kakaikahi ka poe i huli pono ma ka naau.

            A ia manawa huli maopopo iho la o Kaahumanu, mamua aku o kona huli ana, he wahine paakiki no ia---A he wahine haaheo a huli ae la oia i ka pono, pau ae la kona ano haaheo, ame kona paakiki, a hoike lea ae i kona manao e hookauwa na ke Akua, a ma ia wa mai kona kupaa ana i ka pono a make iho la oia.  A ma ia wa hookahi no huli maopopo iho la o Kalaimoku, ame kekahi mau hoahanau o laua mamuli o ke Akua.  A hoouna na alii i na kumu pi-a-pa e hele ma na kuaaina e ao i na makaainana i ka palapala.

            Ia wa, kukulu ia na hale hooikaika no na alii ame na kanaka, ame na wahine kekahi, a nui na kanaka, ame na wahine i hana ma ia mea, he hooikaika kanaka wale no paha ko ka nui, a ua aloha ia na Misionari e na kanaka ame na alii ia wa.  Ua lilo ko Hawaii nei i poe hoaloha no na Misionari, aole i mau enemi.

            Ua pau ko na Misionari hoohuoi ia ame ke kanaluaia'ku e ko Hawaii nei, ame ka hoino ia'ku, aka, o kekahi poe haole mai na aina puni ole mai, oia no ka poe hoino mau aku i na Misionari, aole i pau ko lakou hoino ana'ku i na Misionari mai ia manawa mai ; a hiki i keia wa ka hoino ia.  Elua Misionari i oi aku ka hoino ia e na haole aia, o Binamu ame Rikadi.

 

NO  KA  HANA  INO  ANA  O  KEKAHI  HALE  IA  MR.  RIKADI.

 

            Ua hana ino ia o Rikadi i Maui, e Kapena Bakala, ke alii o ka moku okohola Beritania, nona ka poe kanaka i lele iuka, a i komo i ko Rikadi hale e hana ino aku iaia.  A ua hana ino aku no kona kanaka ; no ia mea, palapala ninau aku o Rikadi i ua aliimoku la no ia hoino wale ana lakou iaia.  Alaila, palapala penei :  " Ina i haawi mai oe i wahine na ko'u kanaka, ea, alaila, malu o Maui. " Alaila hana ino mai kona kanaka ia Rikadi, aka na malama ia o Rikadi e na alii o Maui a pakele ia, na ke Akua mai no nae.

            Mahope iho, hiki mai ke Kanikela o Beritania, mai Bolapola mai a hui pu oia me kekahi poe haole kuai ma Honolulu, a hookolokolo mai i na Misionari ma Honolulu, no ko lakou imi hala wale mai no i ka poe Misionari.  A ua hookolokoloia no lakou me na Misionari, a na ke alii o kekahi manuwa o Amerika i uwao ame ka hooponopono ana iwaena o lakou, o Keoniki, ka inoa o ua alii la o ka moku manuwa : na ke Akua mai no nae kana hana ana.

( Aole  i  pau. )

 

Mamua  o  ka  hiki  ia  makou

 

ke hoohana ia lakou, o ke ano hao ame gula na mea mua e holoi mua ia mai ka pauku hao ae.  O ia rula hookahi ka mea hiki ke hoopoluia i ka aila akepaa o ka i'a cod.  O ka ikaika o keia laau aole ma ka momona o ke akepaa.  O na kumu hoomailo ame na kumu hoehaeha i ulu mai na ma'i like ole hoomailo kino ua loaa mai na haawina maikai ma ka hoopau ana i keia mau ino e ke cod liver oil.  O na ano ikiiki mai na aalolo mai, ke ano maikai ole mai ka opuaiai mai, o na mea hohono hoonaluea i ka ihu ame ke poo, ua lawa ia no ke kaomi ana i ka ikaika maikai i loa iloko o ka laau no ka hapanui o kanaka.  O keia aohe he mea e kamailio ai a ka opu.  Aia no he manaoio i loaa pinepine e pili ana i na mea waiwai nui iloko o kela aila o ke akepaa o ka i'a cod, he mau mea waiwai nui hoola hoi.  Aka he mea kupono loa e mawehe ae i na ano lilina i hoohuiia me ia.  A ua pau ia i ka hooponopono ia a maikai e ka

WAMPOLE'S   PREPARATION

a ma keia laau waiwai nui a i ano like kona ai ana me ka hone ( meli ) ua loaa pono ia makou ka waiwai i'o o ka Pure Cod Liver Oil i hoohuiia me ke compound Syrup o ka Hypophophites.  Extracts of Wild Cherry.  O keia huina, he waiwai hooulu kino ia a hoomaemae koko a he mea hoano hou i ke kanaka e hiki ole ai ke hookuku ia me kekahi ano laau e ae.  He haawi pio wale na ano ma'i apau i keia ano laau a me ka hikiwawe no hoi kana hoola ana, ke kumu o ka hoopuiwa ia o kekahi poe kauka e like me ka hauoli i loaa aku i ka poe i ma'i i hoolaia e ia.  Aole e haule kana mana hooluolu a he oia maoli no ma ka holoi ana  ae i na ma'i like ole o ka alaala, koko ino, la gripa, hanapilo o ka leo, ame na ma'i o ke akemama, a pela aku Eia ka olelo a Kauka Louis W. Bishop :  " Ke hauoli nei au ma ka olelo ana o ka loaa ana ia'u o kekahi laau i hoomakaukauia he laau i loaa na waiwai i'o apau o ke ano hoola kino a he laau ono maoli no i ka ai ana. "  O ianei ka mea oi loa i na laau e ae apau.  He loaa ka oluolu i ka oolopu mua, a he kuai ia ma na halekuai laau lapaau apau.

 

---

 

HOIKE  HUI  O  NA  KULA  SABATI  O  MAUI  KOMOHANA  AME  LANAI.

 

---

 

            Ua kauohaia mai au e ke Komite Hooko o ka Ahahui Kula Sabati o Maui, Molokai ame Lanai, e hoolaha ae ma ke akea maloko o ka Nupepa        " Kuokoa, " i kulike ai hoi me ka Olelo Hooholo a ua aha la :  Oia hoi ma kahi e noho ai ka Ahahui Kula Sabati o Maui, Molokai ame Lanai, e malama pu ia ana na hana Hoike Hui o na Kula Sabati malaila.  A nolaila, i mea e hooko ia ai, ke hoolaha ia aku nei malalo iho penei :---

            E malama ana ka Aha ma o ka Peresidena la, i na hana Hoike Hui ona Kula Sabati o Maui Komohana ame Lanai, ma ke Sabati o ka la 1 o Mei, A. D. 1904, ma ka hora 10 kakahiaka, maloko o ka luakini o Wainee, Lahaina,

            No na Kahukula Sabati apana o Olowalu, Wainee, Lahainalua, Kaanapali, Honokohau ame Lanai o lakou no na alakai o ko lakou mau Kula ma ia la.

            Na haawina hoike, oia no na mahina o Ianuari, Feberuari Malaki ame Aperila, A. D.  1904.

            1.  Kula Sabati o Lanai, mahina o Ianuari ; 2.  Kula Sabati o Kaanapali ame Honokohau, mahina o Feberuari ; 3.  Kula Sabati o Lahainaluna, mahina o Malakai ; 4.  Kula Sabati o Olowalu, mahina o Aperila ; 5.  Kula Sabati o Wainee, ka haawina hoihope.

            " E na koa, e aia ae, ku a ku a naue, " M. P. WAIWAIOLE,             Kakauolelo.                 Wailuku,  Aperila 2, 1904.

 

---

 

HOOPIHAIA  OIA.

            KAUALAKIKO,  Apr. 8.---Ua hoahewaia o Mrs. Botkin ( kela wahine haole i hopuia ai no ka hewa pepehi kanaka ma ka hoouna ana i ka laaumake iloko o ke koomoomo ) a ua hoopa'iia aku nei oia ma ka hoopaahao ana apau ke ola.

BUBONIKA  MA  KILE.

            AUTOFAGASTA,  Kile, Apr. 9.---He iwakalua-kumamalua poe i make maanei mai ka ma'i bubonika mai.  He kanalima-kumamakahi ka nui o na ma'i i hoikeia ae nei.

KE  KANAWAI  KU-E  LAHUI  ASIA.

            WASINETONA,  Apr. 10.---Ua manao na poo aupuni ua hiki no ia lakou ke hoomau aku i ka malama ana i ke kanawai ku-e lahui Asia me ka nana ole ae i ka pau o ke kuikahi e ku nei iloko o ka mahina ae nei o Dekemaba.

POINO  IA  MAU  OLA.

            SANTA  BARBARA,  Apr.  11.---O kekahi kaa, i piha i ka poe ehele makaikai ana i ka la Sabati, ua lele ae mawaho o ke alahao ma ka la inehinei.  He elima poe i make a he kanakolu poe i eha, o kekahi poe ua eha kukonukonu loa.

HOOLANAIA  E  KA  WAI. 

            MONTREAL.  Apr. 11.---Eia o Montreal iloko o ka pilikia a ka wai.  He eono kapuai ka hohonu o ka wai e kahe nei ma na alanui o ke kulanakauhale.

---

 

NO  KA  WELA  AHI  AME  NA  MOKU.

            ---He mea maa mau ka loaa ana o kela mau ano a ke kanaka hoi i hoohemahema ai, ma na home ame na wahi a ke kanaka e hana ai.  Oiai no nae aole keia mau mea he mau mea e pilikia loa ai, koe wale no i ka wa e loaa ai ke koko laaumake, eia nae he mau mea hoouluhua nui no keia i ke ola kino.  He oia koke keia mau haawina ina e hookau koke ia i ka laau Chamberlain's Pain Balm.  E hoopau koke ia no ka eha i ka wa e hookau koke ia ai o keia laau, a he hooia hikiwawe hoi i kahi i eha me ka loaa ole o na alina mahope mai a he hookahi hoi hapa-kolu o ka manawa a kela laau e hoola ai i ko na laau e ae.  O keia hookahi ka laau oi ae o ka maikai i hoomakaukauia no ka weia ahi, moku, pepe ame na ano like i loohia iluna o ke kanaka.  E pono no e hookau koke maluna o kahi i eha a pehu ae.  Ke kuai ia nei ma na halekuai laau lapaau apau.  Benson, Smith & Co., Ltd., na Agena ma Hawaii nei.

 

HOOLAHA  KUMAU

 

LEWERS  &  COOKE

 

LOI  AME  KUKE,  Kaupalenaia

 

Na  Mea  Hookomo  mai  a  Kuai  aku  i  na

 

LAKO  HANA  HALE

 

O  Keia  ame  Kena  Ano,

Malaila  e  loaa ai  na  mea  malalo  @nei

            ---

            NA  PAPA  N.  W.,  NA  PAPA HALE,  PILI  HALE,  NA  PUKA,  NA  OLEPELEPE  AME  NA  PONO  PUKA  ANIANI,  NA  KUI,  AME  NA  MEA  PILI  I  KA  OIHANA  KAMANA,  NA  PONO  PENA.

            NA  PENA  LIKE  OLE  AME  NA  HULU  PENA,  NA   ANIANI.  NA  PEPA  HALE,  PALE  PUKA ANIANI,  MOENA,  ETC.

 

            O na kauoha pono hale apau loa e hiki mai ana ia makou e hooko koke ia no me ka eleu ame na KUMUKUAI  HAAHAA  LOA.

 

LEWERS  &  COOKE

 

Hui  Alahao  ame  Aina  o  Oahu

MANAWA   HOLO

MEI  1,  1903.

 

MAI  HONOLULU  AKU

 

No  Waianae,  Waialua,  Kahuku  ame

            na  wahi  hoolulu  ma  ke alahao---

*9:15  a. m.,  *3:30  p. m.

No  Pearl City, Ewa Mill,  ame na wahi

            hoolulu  ma  ke  alahao---+7:30  a. m.

            *9:15 a. m.,  *11:05 a. m.,  *8:15 p. m.,

            *3:20 p. m.,  +4:15 p. m.,   *5:15 p. m.,

                                                                                              ++9:30 p. m.,  +11:15 p. m.

 

MAI  WAHO  MAI.

 

Ku  i  Honolulu  mai  Kahuku,  Waialua,

ame  Waianae  mai *8:36  a. m.,

                                                                                                *5:31  p. m.

Ku  i  Honolulu  mai  Ewa  Mill  ame  Pearl

            City  mai---+6:50 a. m.,  +7:46 a. m.,

                                                                                             *8:36 a. m.,  *10:38 a. m.,  *8:05 p. m.,

                                                                                                        *4:31 p. m.,  *5:31  p. m.,  *7:40 p. m.,

                                                                                            

                                                                                                        *$5:31  p.  m.,  *7:40 p. m.

                                                                                    *Kela  ame  keia  la.

                                                                                    ++Sabati  wale no.

                                                                                    +Koe  ke  Sabati.

 

            G.  P.  DENISON,  Lunahoohana.                          F.  C.  SMITH,          G.  P.  &  T.  A.

 

Kakela  me  Kuke

[ KAUPALENAIA ]

---

Poe  Kalepa  ma

ke  Komisina

: :  A  HE : :

POE  LAWELAWE  KOPAA

---

Poe  Agena  no  na  Mahiko  Lehulehu

 

KAUKA  T.  MITAMURA

.  .  .

Alanui  Kukui  Ololi  Helu  @48,  Honolulu. 

Na  Hora  Hana :

            Hora 10  a  12 kakahiaka !  hora 7:300  a hiki i ka hora 7:30  p. m. Sabati :  Hora 6  a  8  p. m.

            Telepone  Blue  2365                        P.  O.  BOX  842

 

He  Huaale  Maikai

Aole  he  like  o  na

" HUAALE  A  AYERS. "

           

            me na huaale e ae no ka mea he mau huaale kokua keia i ka hana a na naau, a he laau hoomaha maikai loa hoi.  Ina he paa kou hanalepo o na

 

"  HUAALE  A  AYERS. "

 

            ka laau e hemo maikai ai, a e hemo maikai mau ana hoi mahope aku oia manawa.

 

            Aole loa he hiki i kekahi kanaka ke Olelo ae he maikai kona ola kino ina aole he hemo o kona hanalepo he hookahi manawa o ka la, a oi aku paha.  Ina i maopopo keia kanawai o ke ola i na kanaka apau, aole loa e like ka nui o ka poe ma'i me ka mea e ike ia nei i keia mau la.

           

            Ua hana ia owaho me ke kopaa he maikai loa ka lawe ana.

 

            Aohe mau Huaale i oi ae ka maikai mamua o na

 

" HUAALE  A  AYERS. "

 

            Hoomakaukau ia e Kauka  J.  C.  Ayer  &  Company,  Lowell,  Mass.,  U. S. A.

            E loaa no keia mau Huaale ma ka Hale  Kuai  Laau o  Hollister,  alanui  Papu.