Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 18, 29 April 1904 — KE KAUNA WAHINE O KE Kulanakauhale o Tarevis. [ARTICLE]

KE KAUNA WAHINE O KE Kulanakauhale o Tarevis.

KE ALOHA I KA MAKA PAHIKAUA MOKL'NA XXIII. * KE KAUA ELUA I KE KAKELA TURONA. I !;;(♦* aok» i kuha'u iho ka Enie{>era i ka haawi kauoha ana i , . . k«»a malalo o kana alakai ana, aua hoi e ku-kohana ana h.» o ka j»ii, n huiia hoi nu* ka hooikaika a hoololu* o ua koa ;ki ko' lakon ku ana maiaiia me ka etut hope ole. No ka Aalii haahaui ia o ka pa ua lawa ia hoowalewale i na koa o . ; hooikaika nui ai uo ko lakou lanakila o ke ake ana e i hiki ai ke paio aku me ko loko. a oia no kahi ikiiki ioa ~ :m. k«* kumu i auo kuha'u ai ka naiiaina o ke Kauua Paek\ i:: »(Mipo ol»; iaia o ka liana e hana hou aku ai, ke kumu no t . waiho aku ai i ua wahi la na ka Emepera, eia nae, i kela . a mauawa e kukuluia mai ai o na alapii, ua lalauia aku e ko k i u» i poe a hukiia mai la a lilo ana. <> k. kaiii hana akainai ioa keia a ka Emepera i hoohana ai no . lt | ka inanawa e hukiia ai o na aiapii iluua oia no ka manawa ... k !h 1 }*«»♦* koa ona e paio ai i ko lalo me na ko'ikaua loloa a iakou i..i ihe pu. a oiai ka poe owaho he uui o lakou i aaliu me na ...! i kapa-kiia. aole i hiki pono ia lakou ke lioopouopono a pale ae .! inau liaua o ko luna poe inamuli o ka nui kaumaha o ke kapa- , .» a lakou e aahu la. | i a nui hewahewa na koa o ka enēmi mawaho o ka pa ke kumu ; ~. ka ai lakou a auo puikaika ko loko o ka pa. lie nui no nae ine . i ki pono ole o na hoohana ana. oiai hoi o ka p< t )e o loko o ka pa •v : īku wale no lakou, aka aia nae lakou ma ke kiilana maikai o ke L:-:a a huiia hoi me na hoolala kaua holopono aua, ua kuha'u akti . h' ini mahope iho no nae o kekahi paio loihi aua. ! Ma na aoao a elua aole i nele ka hooikaika o ua koa, e kahe maL.uahi ana ka hou ma ko lakou nui kino, a iloko no o ka hakoko nui . ni'- ka uiaopopo ole i na aoao a elua i ka hoi)eua.o keia kaua aia i.. na ikeia aku la ka holo aua mai o kekahi lio me na pono kauiio -' m » iiole nao he kauaka oluna, a iioko no hoi o ka manawa pokoie . i ae 'ai ka leo ikuwa, e hoike ana ua make ke alakai, a na k- ;a niea i hookuenii koke aku i na koa o ka enemi, a oia 110 hoi :iiiauawa i ieo nui ae ai ke Kauna I*aele e kau ae ka eneiui i ko ; hae keokeo no ka haawipio ana, a i ka puiwa nui no hoi o ke ; k. !a ua hooloheia ke kauoha a e welo'ana ka hae keokeo iloko o u |. \\a. j ll .iki ae i ko oukou hae keokeo." i liooho leo nui, ae ai ua Kauna ii. •. nif ka holoholo aua iho ma ke kahuakaua ame ka uui 110 hoi o i,. j,a elioli. "E huki ae i ko oukou liae keokeo." 1 j Aole no hoi i liuliu loa ua ikeia aku la ka hae keokeo e welo ana i ka makam me ka waiho pu ia mai o ke noi e haawiia aku i maii.iwa kupono no ka euemi e lawe ai i kona poe īnake ame ka poe i: • 'aa. »* ke Kauna I'aele hoi i ae koke aku ai no ka mea ua ike oia o i.<.i-a a«* aku oia kekahi mea nana e hoike ae ua lanakila oia a pio !:• i ka eiieini. a iamauawa pokole no hoi ua liamau iho la ka lialuku ; a o na mea kaua a hoomaha iho la ko loko o ke kakela me ka i ,!• o ka-.paki o ka hou maluna o na koa. ! <» kahi keia i hooiliia ai ke kaua i ulu ai'ka mea4iihi ua ulu-, } a a ka wainu--hihi, ka wehi o ua kakela nei, a o na alapii a ka ene-j i • ; h«»ao ai e kukulu ma ka pa no ka pinaua ana ua pau ae la lakoiij i k.ī !-lo i ke kakela a aia lakou iloko o ka pa, a ma na wahi like ole . v aao o ka pa e waiho make aua na koa o ka enemi ame ka poe . aua i ka eha o na palapu i loaa aku maluna o ko lakou kino. | ile oiaio anei ua make ke Kauna Bitarika ka īuea nona ka lio K..!:.:ka'ole?" i iiiiiau aku'ui ka Emepera i ke Kauna. | ■■ Aole i inaopopo la'u. Eia ka panapua e ninau aku iaia no ka v . .ūa ka mea i kahi kiekie malia ua loaa iaia ka ike no ia uiea."j "Ke kanalua nei au i ka poloiei o ia lono," wahi a Sure, "no ka ' . 01,- he ki ana a'u i loaa pono ai oia. Aole au i manao e ki iaia a i keia wa mua <y ke kaua, aka mamuli o kaua hoiuo ia'u uan i hoolele aku ai i hookahi pua iaia/' A pehea oia i hoino mai ai ia oe? v o kona kauoha mau ana i kona poe koa i aahu ole me na ; . kiia e ku ae iwaho o kahi laolae no ke kaua ana oiai ua ike no i\anna la he make ia no lakou ke hana pela a na koa no hoi i opt>po ai e make io no lakou ke hana pela. A ia u lie hoiuo no ka mea aole e hiki ia'u ke aio ae i ke ki aua ia lakou ke ae ma na wahi e hanu aku ai kuu mau pua." "Owau kou hoike no keia hookikina ino o keia alakai i kona p*>e ■ komo iloko o ka make i maopopo/' wahi a ke Kauua Paele i o:.-nopomi aku ai. . * * , - «>ia ke kumu o ko'u hoolele aua i hookahi pua maiuna o kona .•! īw i a iua aole oia i huli ae mamua o ke ku ana akn i ka pua .1 ua hiki ia'u ke hooiaio aku i k<sna make io; aka na kapeke ' ae la oia mai kona lio uiai a haule ana ilalo me ke kauwohuluia ana e ka lio no kekalii wahi loihi a'u e manao nei ua hui io a me ka make, eia uae, aole e hiki ia'u ke hooiaio aku. Ma ke koena o keia la o ka hoonkakana ua hoohala nui ae na " ka eiiemi ina kn hoohikihiki aua i ko lakou poe i poino. MOKUNA XXIV. / KK KAUA l KA MALAMALAMA O KA LAMALAMA. 1 ke ao ana ae i kekahi la i ke kakahiakanui ua ala ae la no'ke iai .1 I'aHe e like me ka nian me ka noonoo uae eia ka euemi ke ou l ikaukau nei no ka lele kaua hou mai. uolaila ua hoouiakuukau !a uo oia i kona poe koa aole nae i like ka manao o ka Kmepeni ! ī.i no ka mea?aia ia ke hoomanao la no ke Kanua BitaHka ina • «.ia i make a ua ehu wale no paha alaila e hakalia ana ka lele - mai o ka enemi a hiki i ka inanawa e ola ai ko lakou alukai. • * ota ī manao ai aole e kaua ana ia kakahiaka a hala wale paha - • mau la. a |»ela io no, A huln elua a ekohi h\ aole he wahi mea a pu a mai a ikeia aku • i>a iāohuma kana a ka eueMi, pela i hanuiu lou ai ke kakela a he i mauawa maikai loa hoi ia i loju\ hou ae i na opio. ka Eme^ra • k< Kaunawahiue Tekela. O na meahou b ke kaua o ua hi ehm iho oia ka laua meahou e kuawili nui ai iu> ka hoohala mauawa ;:na a Uiua uo i inakeiuake nui ai no ka hooiohe ana. a o ka |>oe apau e)«Ao v» ka |wi ua ano hoi mai lakou a ke ano uiaii o ka uoho ana koe «,iif no ka poe e ku kiai mau ana roa ko lakou wahi i kauohaia no k» kn kiai ana. aka aole i mau ioa ia hamau ana no ka niea ua loheia k»: la kekahi mana ikaika kuwaho e hoao ana e wawahi i ka pukakekahi mea ikaika. a i ka naiui amu aia hoi ka malamahuua o lui lamuiaiha kukui e weua ana no ka iHHMualamalama ana. a ia ma miwa koke no ua ku koke niai la ko loko |»oe e kuptile no lakou iho ■mahuHi o keia hana kiwo|Mi a ka emnui. He mau |io mahiua ole ia a oia no hoi ke teumn o ka pouliuli lo« ana o keia |»o a ka enenii i kimopo ai, <»ia nae, ua ala koke mai no ke Kauna Paele i like me ka mau iaia o ka plena man a ko ana iluaa ka aleo ma ka puka-pa me na lako kaua a o ka hoomaka ilni la no ia o ka (iaio. Me ka eleu no hoi ua haawi kauoha aku la oia e ho aia

, mai ko lakou niau lamalama. eia nae, laia e ka a&a ame koiia poe koa ua hīki ia iakou ke ike maopopo aku i oa koa o ka eoemi oiat iakou e ko ana iloko o ka pooii a o ka enemi hoi iloko o ka maiama laina o ka lakoa maa lamalama. a i oa mauawa apaa a iakou e hooU U' aku ai i ka lakou mau me* kaua o ka make maiuua o ka eaemi aole i neie ka waiho make o ka poe i loaa pono aku. i Ma ka aoao hoī oka eneml aole a lakou hoohana no ka paīo mai I i ka wa o ka pooho aua, aka f o ka uianao nui wale no oia no ka I makemake nui i loaa ia iakon e po'ipn no ka wawahi ana i ka pnka | i hiki ai ia lakou ke komo iioko. a mai ko no paha ka iakon hooiala I ina i hoomehamehaia ka puka. aka aole pela nia ka aoao o ke Kaana j Paeie. { Ua hana oia ina mea apau ma ka makankau wale no pela 1 f paa ai ke pani-pnka me na kakoo ikaika mahope akn. oia hoi, ka | hooiu aia ana me na eke-one kaumaha e hiki pono oie ai i ko wabo ! ke lanakiia ina no ma ka iimanni e hanaia mai ai. 4 He po'ipu keia na na koa o ka enemi mainna o ke kakeia me ka nianao {>ela iho ia e laoakila ai. no ka mea. ua neie ka hooilikaua oke ao. ao ka (k> oia ia e hoao aua. Apuni o waho oke kakela he muhimuiama wale 110 me na iamaiama. me he ia he mau haneri a 01 poe e [Kia ana i na iama a i keia anie keia manawa e uwu ieo ikaika aua ua poe koa neū a iknwa nui ae la iloko o ka iewa me he ia e wawahi aua i ka paia iani. he haawina hookuihe manao hoi i ka poe e naua aku ana. a ku no hoi i ka weiiweii. pela hoi i manao at ka poe o ioko o ka pa i ka liiki mai o ko iakou hoj>eua. j l'a loaa pn ae no keia ano manao i ka Eme|»era oiai oia e ku ana maiuna pouo o kahi haahaa ioa o ka jm a oia no iioi kahi ikaika loa o ka paio ana hoi i lioomaopopo ai ua ano like loa uo me ko ke ao. eia nae. ua. hoohoio-iho.no oia e ku aku e iike me ka ikaika e loaa ana ia lakou. l*a haawi kauoha aku uo oia i kona jK>e koa e ho-a i iia iamaiama 110 iakou. no ka mea, ua ike oia aia ika nui oka maiamalaina ma ko iakou aoao oia kekahi mea naua e hooikaika i ko lakou kuiana paa. Eia nae. i ka haia ana o kekahi mau manawa na ioaa aku ia iaia ka hoomaopopo, aoie keia he kana maoii me ua mea kana e iike me ia a lakou e hui nei, aka he hoao keia e hemo ka puka i hiki ai ka enemi ke komo iloko o ka' pa a oia ka manawa o ke kaua, a o ka mea i hooi loa ia aku ai ka maha iioko ona oia kona ike ana aku i ka poe e paa aua i na lamalama, he p<x» paa kukui wale no aoie iie niea kaua nia ko lakou mii kino. nolaila ua hoopaa koke iho ia oia i| kona inanao o keia poe iamalama ame ka uwa leo nui iie liana hoolele hauli. wale uo ia i ka poe o ke kakela i mea no lakou e puhili ai, a me ia ano iho la e loaa ai ia lakou ka lanakila o ka lakou inea i upu ai. oia hoi o ka hemo ae o ka puka. t*a loaa pu no hoi keia manao iaia he uuku wale.no ka poe i lawa ine na niea kaua a lioopaa koke iho la oia i kona mahao. ia lakou| wale 110 oia e paio aku ai nie kona poe koa. oiai no nae ke Kauna Paele e hana ana nui ka puka-pa me he pupule la i ka hookoe oia ole iloko o ka poe apau e hui ana īne kona mau ikaika. ina no ua makaukau a nele pa'ha ina niea kaua. Ma ka noonoo liikiwawe i loaa iaia uie ka hooinaopopo ole mai o ke Kaiinn.Paele ua liaawi! aku la oia i kana kauoha i kona poe koā e pailaia i elna mau paiia! wahie nunui a kiekie ma na pe'a a elua o ka pa a einoole aia na koa ke hana la ine ka ikaika nui a me ka makemake no hoi e iiooko i.ke kauoha a ko lakou alakai, no ka niea, i keia manawa ua nui ko inkou 'hoomnikai i ka Eniepera aine ko lakou aloha me ka olelo nui ana o ko lakou haku ia e. pono ai. a e oluolu ai ka noho ana. Mamua o ka-a mahuahua ana o ua paiia wahine nunui la, no ka mea ua kauoha aku ka Emepei a e ho-a ia laua ke makaukau, aia hoi ua kau mai la kekahi poe 'koa o ka eneini iluna 'pono o ka pa a hooknhi ka lawelawe liinauui ana me ko loko poe, eia nae, ua kaa no ka lanakila ma ka aoao o ka poe o loko, no k'a mea, aia lakou iluna o ka pa kalii i kn makaukau mua ai a hakalia no a o-u ae ke poo o ko waho mai oia no ka manawa e waihoia aku ai i ka ha-uua ko'i a lele ana ke poo mai ke kino aku i kahi e. Alaila i ka manawa i puoho nui ae ai ka a ana o ua mau puuwahie nui la elua, ua hiki ke hoomaopopoia aku e ka poe o kahi nianiao ua pau ke kakela i ke alii, eia nae. ke nanaia mai na aleo pukonakona o Turoua aia ke ku kohana la iloko o ka lewa lani iloko 0 ka malamalama nui o ke ahi. a oia mau mea wale no ke ikeia aku e ko waho poe, a ike ole ia ke kahua ame ke kino o ke kakela, no ka mea oia kahi pouli loa, eia nae, i ka nana aku me he mau aieo la laua i kukuhi paaia no ka oni ole. 0 keia malamalama nui o na puu wahie oia kekahi mea naua i kokua nui i ka poe o loko no ka mea ina'ka aoao o ka paiiapua aia no oia iluna o ka aleo īue kona mau mnkaukau mea kaua, a i keia malaiualama hoi ua oi aku ka malamalama mamua o ke ao a ua liiki loa iaia ke lioonuiopopo i na koa o ka enemi ame kana mau pua, he nui ka poe koa owaho i hooneleia i ke oia. I kela wa no hoi o,ka malamalama nui ua loheii? aku la ka ikuwa nui ana mai o ka leo o na koa owaho e hoike ana ua loaa aku ia iakou ka lanakila< a eia ke kakela ke a ia nei e ke ahi, nolaila, nui hewahewa ko lakou hauoli, uie ka manao aole lie leo kanaka e lolie ia ; i ana mailoko itku oke kakela, eia nae, ua panai aku la ko ke kahi-;a poe, i ka lakou uwa leo nui aua, oiai ma keia nianawa aole hookahi kaue i koe o loko i ole kona komo ana mai iloko o keia hui* kau a wawalo nui ae la ko lakou leo iloko o ka lewa, ke kuinu hoi i meha ilio ai ko waho uluku nui ana. Xo keia nni o ka malamalania aole i nele ka ike o na koa owaho 1 ka hina mau o ko lakou mau hoa a wailio make aku la, a ma ka hoomaopopo ana iho aia he pua iloko o ke kino, a i kekahi manawa na alapii i hookukuluia aku i ka pa no ka pinaua ana ua lu>i;uia mai la e ko loko poe a hukiia aku la a lilo ana ia lakou, a o ka poe koa e pinana aku ana ma ua aiapii a e kau ana i ka liapalua o ke alapii * aia hoi ua waiakua aku la lakou ma ka iiahauia ana mai me ke ko ikaua a ieieliilii ana iloko o ka ponli iialo i ka honua. Xa keia mea i hookuha'u akn i ka poe e paa ana i na kukui me na mea kaua ole a eiuooie ua nalo aku ia iakou iloko o ka uiulaau no ka maka'u i maopopo ioa ia lakou e kiui i o mai no ka uiake ina e hooka'ulua hon ia. a no keia nnut mea i loaa hou akn ai ka iauakiin ma ka aoao o ke kakela eia nae ua ikiiki no na paio o ia po i iiooukaia mawaena o na aoao a eiua iloko o ka maiamalania o na * ianialaiua. Mamua iho no nae ua nui maoli ke kunahihi o ke Kauna inamuli 0 keia iiana kinio-jH>. me ka hoopuka ana i na oielo o ke aoo kunahihi, oiai nae ka Emei>era e hooikaika ana iiuna o ka pa no ke kniai akn 1 ka ikaika o ka enemi mai ke koino ana mai iloko. l*a mao[H>|K) no hoi iaia ina e liio he inau oia o ko ke kakeia ihh 1 1 alaila oia ana ka meā nana e hookuha'u i ko ioko poe a malia oia ka mea e liaaiele mua ai kekahi jH>e mamua o ka ho|H»na o ke kaua a no ia mau anoi i ioaa iaia na makaaia ioa oia i ke kulana kaua o na aoao a eiua—i ka aoao oka enemi no koua emi aku, aoo ka i o!e hoi' o ko ke kakeia inau koa ina nei no ka ikaika loa uiai o kt t Aka, i ka nianawa i pnhee akn ai na koa o ka enemi lioko o ka i uiuiaau ua maiia iho la oia, eia nae. iloko o keia ki>ena ih:» a ao t aoli: oia i haalele i kona kahua kiai. me kona koloka nui i hoopume * iiana iaia no ke anu o ka wanaao. * laa manawa a|«in aua e noonoo ai i keia nmu kana aia oia kt > hiHimaopopo pu la he wahi Emepera waie no oia ma ka inoa oia i iiaiia, oiai nae, ma kona kulaua waoli oia wiaoli ke |hhi anpnni. ehi - nae aia oia iloko o ke kana. he kaua e hauaia nei iloko o ke an > puni e noho |hh> ia ana e ia a nia o na la hoi ke aiakai ana no ni * pomaikai o ka iehuiehu e noho'aM malalo iho oua. > l'a l<ma pn iho iaia keia ike ina e hoike oia iaia iho i ke Kanns Paele, aoie no ia he mea iiona e nanala mai ai. a oi ioa ke ioo »na < i waiho aku oia ia mea hookahi imna o na Akihihopa no ka mea aoh > oia e inaiiaoioia mai. a maiuua o ka hiki iaia ke hnna i kekahi hai« t r.a maof>opo iaia he kanaka paahao *ua, he mea e hooiiio ana iala > me«i ole ke ikeia aei ke akea o keia kniana huna oaa. t (Aoie I pau,}