Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 18, 29 April 1904 — MAKAI KIU KALOKE HOME AME KA Hihia i Huliia me ka Noeau [ARTICLE]

MAKAI KIU KALOKE HOME AME KA Hihia i Huliia me ka Noeau

MOKU>.\ XIII. HOOMOE ANA 1 KA ITENA. u Pehea hoi na mea e piU ana i kau hihia e lawelawe nei?" i ninan koke aku ai ka haroua opio. **l*a lo«ia anei ia oe kekahī man mea nana e mawehe ae i keia {*ohihihi? Me he mea ia ua hana no hoi mana me Kanka Wakekona nie ka naauao ma keia niea 1 mai ko maua manawa i hiki mai ai ianei." j "Ke manao nei wau aole no hoi e loihi Uki a o ka uu\o|h>{h> no j ia ia oe na mea apau. He iuea oiaio he |H>hihihi maoli uo keia Hnea. He nui na mea a'u e ake nei e loaa inai he mau maiamalama nana e aiakai akn i ka*u hana, eia nae hoi ke n*v mai nei ia i kahi je hemo ae a» a moakaka." ! "He hookahi mea i ioaa mai ia maua, a ke manao noi wan na : ha'i aku no o Kanka Wakekona ia mea ia oe. l'a iohe maua i ka < hae ana o ka ilio ma ke kuia, a he hiki ia 4 u ke hwhiki aku aole I keia he moeuhane |«Uaualeia l'a lawelawe wau i keia num he j ilio oiaio wau e noho ana ma Amerika. a ua hiki ia'u ke hoouuu»poiH> i ka iiio ke iohe wau i kona hae ana. Ina he hiki ia oe ke kii aku a hoopaa iho i na ilio la nona ka leo a'u i iohe ai. alaiia ua makaukau wau e hoike aku i ke ao holookoa, o (h* hookuhi ka helu ekahi o na uiakai-kiu a'u i ike ai." manao nei wau e loaa aku ana oia ia'u a e hoopaa aku ana wau i ka'u kaulaliao maluna oua e hemo ole ai oia tio ka wa ihiu jole, ke ae mai no nae oe e kokua i>u mai oe ia'u " I "E hooko no wau i v kau mau luea apau e makemake mai ana | na'u e liana aku." "Va i>ono kela; a ke noi aku uei wau ia oe-.e hana aku ch» i ua hana la me kou maopopo mua ole, a uie'kou ninau ole mai i kekahi ninau." 4, E hooko no wau e like ine kau i makemake ai.*' "Ina pela oe e hana io mai ai ke manao nei wau 'oia no ka wa e hoioi ia ae ai na poliihihi ajKiu. Aole loa wau e kanalua'anaAoie i pau pono ka.Kaloke.inau manao i manao ai e hn'i aku ia Sir ELanale, a ua hooki koke iho la oia ine ke kau poiio ana aku 0 kona niau uiaka maluna aku o ke jh>o o Kauka Wakekoua, a ia Wakekona i nana aku ai i ua maka o'ka makai kiu, aia hoi ike akn la.oia i ka olinolino mai o na onohiiuaka me he uwiia la e hoaia ana iloko o na maka o ka makai-kiu. "Heaha hoi keia?'- i ninau like aku ai o Wakekona ma nie ku puiwa i keia liana a ka makai kiu. Aole i pane koke aku o Kaloke i keia ninau, aka ua hiki ia Wakekona ke ike aku, aia ka makai kiu ke hoao la e huua ilio i kekahi mea ana i ike ai. "E kala mai oe no-ka lilo ana aku. nei o ko'u makahehi i keia kii e kau mai la ma ka paia," wahi a Kaioke i pane aku ai mahope o koiia nana aua aku inaluna o ka.iuea.ana i kau aku ai i k«»na mau maka. "Me he mea la aole paha i ha'i aku o Kauka Wakekona i;, oe he kanaka no wau i loaa he wahi mahele iki ma ke kahakii. II»' kakaikahi wale o na kii i {»enaia i like aku ka inaikai nie K«-la a'u e ike nei." "Ke hauoli nei wau i ko'u lohe ana i keia inea," wahi a Sir Hanale i panai aku ai. "Ke ha'i aku nei wau aole ioa o'u hooinao popo i keia mau mea. e like me ko'u ike a hoomaopopo aua i na mea pono uo kn lio ame ka Inhikane." "He ike wau i ka mea uiaikai ke ike wau i kekaiii mea. a ke ike nei wau i kekahi uu.*a nuukai i keia manawa. ile Kakolika kela, ma ka'u ike aku, o keia wahine nie ka lole polu; a o kela keonimana e noho mai la me kona umiumi nui he Keuola oia. Ke mana<» nei wau lie kii ohana wale no keia?" "He poe kii ohana wale no keia apau loa." <4 Va loaa anei ia oe na inoa pakahi o iakou apau?" "Ua lia'i mai o Hnreinoa i kekahi inau inea »a'u, a ke inanao nei wau ua hiki ia'u ke ha'i aku i ko lakou mau inoa me ka pnanaau." ••Owai kela keonimana e ku inai la me ka ohenana ma kona aoao?" "0 llope Ailimaiala Kasekavila ia. i koiuo aku h««i iioko o k«kaua malalo o ke alakai'aua a Koilene, ma luia Heuia. O k«'la ka naka e ku niai la nie ke kuka holu-■ anie ka owili pepa ma kona lima oia o Sir Wiliama l?as<»kavila, ka Lunahooiuaiu o ke Komiii- •» ka |llale o na Makaainana i ke au o Piki." | "A owai lioi keia koa kanlio e ku nei ma ko'u alo o kela kaInaka hoi me ka-loie veleveta me na kuapo hoiolio?" | "A, ua pono loa io no e ike oe iaia. Oia nei ka m«*a nana i liana > i keia mea pohihihi e ikeia nei. ka hipa eh*ele o ka ohana. o ui. ■ ka mea i kapaia "Ka Hiohanu o llasekavila.'' Me he mea la aole paha kakou e poina ana iaia." j . "Auwe no hoi e!" i hooho ae ai o Kaloke, '*ke nana aku oe i ! kona ano he wahi hioua no o ka noho malie, nka nae iloko o kona mau maka ua like me kekahi eliaholo. Ke ike nei wau oia uei ka mea kino nui iwaeua o lakou nei a he Uiaholo iuaopo(»o loa hoi ma koiia mau ano." ! "Aole he mea e hoohewaiiewa ae ai i kana mau hana i hana ai, a no kona lahauau hoi ua palapalaia ma ke kua o ke kii, e hoike aua ; hoi i ka makahiki 1047 kona hanauia ana. v 1 Maanei aoie i nui ka Kaloke uian ninau ana, a o ke kii ana i ■ ike ai oia kana mea e noonoo nui 'loa ana ia manawa, a lie lehuh'hu na nianawa i kau aku ai na inaka o Kaloke maiiina o ua mau kii la ia lakou e hoonnnea ana. Malio|M' o ka pau ana o ka lakou h<H> nauea ana a hoi aku o Bir Hanale no ka hooluolu ana, akalu no a loaa mai he wahi maiaiualauia iioko o Kauka Wak»*kona no ko Kaloke nana mau inaluna o na mau kii la. la laua i hiki aku ai i iioko o ko lana lumi no ka hooluohi ana. ua hopu aku ia o Kalok»* l \ ka ihoiho knkui e kau ana iluna o ke pakaukau a koiio aku ia ia Kauka Wakekona e hnhai.nku iaia no ka lumi hookipa. ia laua i ' hiki akn ai malaila. ua hele loa aku ia o Kaioke a k«- kii e kau ana a i halia mai hoi ia laua o ko Hugo kii ia. ku iho la oia malaila a J hooniH» aku la i ka noho a kokoke, pii aku la iluna. "Ke ike nei anei «h» i kekahi mea, <* Wakekona? * i ninau aku ai 0 Kaloke. .. , lloomaka aku ia o Wakekona e nana ihma o ke ku a Ilie aku ' la oia i na niea apau. "Ke ike nei anei ch* i keka|ii mea i kulike akn me »a . i nmau Yhon akn ai o Kaloke. I »*Ke ike nei wan lie walii ano hiohiona o tfir Hanale lioko o ke s kii. tua ka auwae nae . . ■\ "Alia, e kaii iki oePwahi hou a Kaloke. a ia manawa ota » aj>o i iho ai i koaa lima niaiuna o ke i>oo o ke kii, e huna ana hoi i ka i«ti>aie | ianlau iini e kau ana maluna o ke poo o ka roea nona na kii ta. i- -Anwe no hoi el" i hooho ae ai o Kanka Wakekonu nie ka pihoi ilhui nnk oiai na ike aku ia oia i ka oiii ana inai o ko leioua h*U--1 [ helena piha mailoko mai o na kii la. •*[ **A» ke ike niai la oe i keia manawa. Ua kulaia ko u mau inaka Mi ka huli ana a hoomao|>opo ana i na helehelena aole ma ka waihoolnu 1 o ke kii. O ka ike mna loa ia e pono e loaa i kekahi makai kia, oia i|hoi kona hiki ana ke ike j ka helehelena maoli o ka mea i hwuioe i * kona helehelena " ? • mea kupaianaha maoli no keia. Me he mea ia no wepew^ i mea oiaio. he kupaianaha maoli no kela ka hlki aoa ** Ihoihoi aku i ka mea e ikemaka ia nei i keia manawa a i kahookamu ana. a kaua hoi e ike akn nei me ka moakaka loa i ka Btti ikaika o ka

h*na e hana ai. Ke ha'i akti nei wau ia oe, o &*peletona a kaua e | ike nei h* ohana ia no Basekavila "Alnila o kana hana e hana nei oia ke ake ana e lilo aku iaia k» ia w;,iwai?" -T;i kan i koho mai la. oko kana hui āna me keia kii ōia ka n?< a nana i haawi mai ia kana i ke koena o ka kana līnahao . i». a . k;» kaua kauialuu». Ano. e Wakekomi; ua paa iho la oia ia ka ia. .1 k« h«H»hiki n«*i wau maimia o ka hala ana ak« o na hora ho|>e i««a «» ka )a a|w»]«i. «• kumo mai ana oia iloko o ka kaua u|K*na me ka ]<«aa «.!•- <» ka lanakila iaia e iike me ke komo ana aku o na pnlelelma ilok» «» kana ni«*na. I bareia. i umoki. a i j»epa hahan. ao ko kaua :*ku n<» ia iaia i mea na kana e hoonumao ai iwaena o ka kaua man ru«-a ♦ malama n»'i ma Alanui Ilaka." wahi a Kaloke Home me ka !i 4 *h»'ii»* i«na ih<> <» kana aka. oiai na ike iho'la oia i ka holopono <i k.a.a hana e hana nei. I k» kaka.hiaka nui o kekahi la ae. ua ala ae !a o Wakekona.'eia n.e u;i aia niua »» Kah»ke T a hoi aku ana I»oi i kauhale ikawa a \\'ak«-k»-na «• k«»}n<» ana i kona mau kakini. II- iii- a «»!ai<> «» k»*ia ana ko kana la hana nui." wahi a Kaloke i |»an«- aku ai i ka'Wakekona mau ninau. me kona haniohamo ana ih»» i kona nian lima me ka hauoli no ka hoea koke mai o ka iuanawa « }.au» ;;kn ai n'» ka hinakila ma kona aoao. "I'a kuuia aku nei ka u]«»-ha ! «> ka luanawa wale no e hnki ;*i oia ka niea i koe'. K ike .1 k.iī.a i ua iii»-a aj»au inamua o ka iīaj>i»o aua <> ka la. a ia manakaoa e ik«* ai ina ua hei mai oia iloko o ka kana npena,. a i ole aku u:a ka apua." I ke kula aku n« i anei oe i k«-ia kakahiaka nui?" • i ;• liy(ni!i;i aku nei wau i ka'u h*»ik>-e pjli ana no Seledoma niai K;;iip<-na aku n«> Kaona'lii. Ke hoike aku nei wau ia oukou aole c iii i'.aī aiia k« kahi pnino maluna o oukou no inoa. L'a kukai pu ak•: u« i n«» h»»i w;«u' nie Kakalaika. a iue he inea la i'na aole wau i ! • ..k!i n»'i me ia. ina paha ua hiki aku kela ika puka o kuu wahi pu!>':ī;a{»• a kakali mai ia'u nu- ka manao ua loohia ia wau i kekahi pi'i', . . h» iiii'a h«»i e h«»inoino ana i kona niau noonoi». iiia aoie wau i ha'i aku iH-i iaia i na niea apau.*' "H'-aha aku ana ka kaua haiia o k<*ia maiiiHwa? M *1, h» !«• aku kaua e ike ia Sir Ilanale. A, eia ae oia ke hele niai •'Ah ha kakahiaka «>«*, e Kalok»*." wahi a ka hai'ona opio i pane aku ai. "I'u like oe me kekahi p*n<M*ala e hoonolionoho ana i kana haiia e liaua aku ai ine kona mau hope iloko o ka hana." • oki maoli no ke kulana i keia nianawa. l'a ninau mai nei o Wakekona i ka hana e hana aku ai." *ia hookahi uo hoi ko'u inanao o ka hele ana niai nei e huli ia <>lua." **Maikai maoli no kela. Ke ole wau e poina' na konoia mai oe e h«*le aku e paina i keia ahiahi i ko Sejieletoua ma walii." "Ke nianaolana nei wau e hui pu mai ana oe me īnaua ma keia paina i keia ahiahi. Ile mau uiea maikai keia, lie lieahea. ake maiiaolana nei wau ke makemake nei oe e hookamnaina aku ia'laua " "K« 4 kaumaha nei wau no keia mea, oiai ke uiauao uei wau e hoi i,ikw ann niaua no Laihina i keia Ia. v **No Uniana?'* **Ae. Ke inanao nei wau ua oi aku ko īnaua pono ilaila maua e hana inai ai i ka maua hana no keia manawa.'' "l'a loaa mai hoi ka manaolana iloko o'u e liana mai ana olua a pau jhuio ka olua hana ma keia uiea, eia ka e hoi aku ana olua no I«a<lana. Aole h<« maikai o Has?ekavila Hale nei ame ke kula i ka wa «* noho hookahi iho ai kekahi niea iloko o ka manawa e like iho la uie keia wn u olua e ike nei." **K kuu hoaloha. he mea pono ia oe ke hilinai pilia inai maluna «»*u a e haua aku e like me ka'u e kauoha aku ai ia oe. l'a hiki ia <>«• ke ha'i aku i ua niau hoaloha la ou mai hauoli loa maua i ka heh- pu ana aku nie oe, aka aia kekahi hana nui e waiho mai la no maua nm a ua makeumke loa ia hoi maua e hiki aku ilaila, nolaiki aole e hiki ia maua ke hele pu akir hie oe. Ke manaolana nei no nae maua aole uo hoi e loihi loa a o ko maua hoi hou mai no ia. 1 a hiki a:iei ia oe ke hoomanao i keia mea a haawi aku hoi i keia h»no i ua niau hoaloha la o\\T* •'lna |.H»la oe e koi mai ai ia'u e hana aku. M v *Ke hoike aku nei wau ia oe aole loa he hiki ke hoololi ia keia a'u." 1 keia wa i ike maopopo aku ai o Wakekona ua kaumaha maoli no «» Sir Uauale, a me he mea la ke manao mai la oia ke liaalele ia iii i oia e kona uiau hoaloha ana i mauao ai o kona mau hoaloha oiaio maoli no lana nei. **1 ka wa hea la olua i hooholo ai e haalele iho ianei? v i niiiau nku ai o Sir llanale me ka inaikai ole o kona īnanao. ' Mahope koke iho oka pau ana oka paina kakahiaka. E liolo aku ana maua no Oomehe Tereee, eia nae e waiho iho ana o Wakekona i kona mau jKmo mahope nei. he mea hoi e hoike mai ana ia oe e hoi mai ana no oia mahope o ka pau aua o ka maua hana ma La<hiua. 1' Wakekona. e hoouua aku oe i palapala ia Sepeletona e ha'i aku ana i kou kaumaha no ka hiki ole ia oe ke hooko aku i kana k«»no i haawi mai ai uou. M *'K«- manao nei wau <» kakou like no ke liele aku no Ladana. Heaha iho la ka |M»no o kt»'u nolio ana maanei?" •*N«» ka mea o keia kou kahua o ka hana. Aole wale hoi oia. aka mi hoopaa mai oe e liana aku ana oe e like me ke kauoha e loaa

aku ana uf oe. a ko ha'i ak» iuu wau ia oe e noho iho 110 oe**' "l»'a jx la ua poiio Uio la: e uoho ao uo wnu. v llMtikahi a'u kauoha t koe ia oe! Ke inakomake nei wau e kau aku ov malnua o kou kasi a holo aku uo Meri)>a llale. I kou lele ana ilaiia «• k.umha u.ai oe i kou kahukaa e hoihoi mai i kou kaa a e ha'i aku oe i ua mau hoaloha la ou e hoi wawae 'mai ana oe no kou walii "Alaila e hoi hookahi mai wau ma ke kula, a e hele wawae hoi?" •Ae." "hīin nae hoi oia ka mea au i kauoha paa mai ai ia'u aole e l»atia aku." *•! kvia manawa ke hana aku oe pela aole he mau poino e ioaa aku ana ia oe. liui aole i loaa mai ia'u ka hilinai ana maluna o kou imhumh? iknika am*' kou koa aolt» loa wau e ha'i aku ann ia oe e iiaua aku «h- |h la. aka he hana pono keia au e hana aku ai. v "lua |K*la e haua aku anā wau e like me kau i ha'i mai nei. ? *' -A o Ukr me kou nunamiua ana i kou ola. jK'la Uoi oe e liele aku «i. ih' v hele mawaho ae o ke alanui e holo nei no Merijui Hale. a īa **■< k' Uuli hoi mai ai e heie uo oe mji ia alauui hookahi. '' **K hana aku ana wau e like me kau inau kuhikuhi i lia'» mai la, v% • v l a |m»uo kv!a. Ke makemake loa nei wau e hiki koke aku i iloko o ka wa kit)H»iu> a mamua hoi o ke awakea." la Wakekona e hiKiioho uei i keia mau mea a|mu. ua nui kona )*iiha uha o i keia mau nn*a a Kaioke e hoouohonoho nei, eia nae aole yia i \h*mn ika Kaīoke im-a i ha'» aku ai ia Sej>eletona ika )h> mamua ihM. t- l aku ami oia uo l«adaua. Mauiua aku aole i manao mua o \\ ak*'k«>na aku aua o Kaloke faia mai ik»sekavila akn iloko o k«* la luauawa auoninoui loa oka laua haua. * Aka nae aole ana hana v hiu»a aku ai o ka hooko wale no i ke kauoha e haawiia aku ana iaia; nolaila mahope o ka )miu ana o ka lakou paina ana. ua haaw! j.ku laua ih4 i ko laua aloha i ko laua hoaloha, a hoohuli aku la ko laua kaa holo uo OomeW T*?rece % a lio» aku la uo hoi ke kaa no ltase kavil» i ko laua uH hiki aua i kahi a laua i makeuiake ai e hele. 1 ka liala *h» niai o ke kaa, wia no hoi ka iuaiiawu i hoea uiai ai o k<*kahi wahi keiki uuku a ku aua imua o Kaloke. -K kau »U w nialuna o keia kaahi a kiki 1 U«Jann. e KakaUilka ;® V. » * lAda»a 0 hoouua ae oe uia ka u wea telegarai»a L ! wa ko'u inoa. iua e ioaa iho iala kuu b«k«» }«keke e umlania iho oia a hiki 1 ko'u hoi hou ana uiai. a i ole hoouuii ar oia maloko o ka haleieta no Aiauui »aka. M wam e hooko aku ai.*> oe i ka uiaau ana i ka iuualHa lnm he mau k** MuM aa*** (Aoleipail)