Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 23, 3 June 1904 — KE KAUKAWAHINE O KE Kulanakauhale o Tarevis. KE ALOHA I KA MAKA PAHIKAUA [ARTICLE]

KE KAUKAWAHINE O KE Kulanakauhale o Tarevis.

KE ALOHA I KA MAKA PAHIKAUA

MOKUNA XXVII. I K< IXA ALOHA I MALKA AI O KOXOBADO I KOXA OLA. owau ke koa o ke Kauna Paele," wahi a ke kanaka malalo l,ui. ■o oe anei ia e ka panapua?" i ninau aku ai o Konorado me puiwa nni. i pane like mai ai na panapua a elua i ka manawa hooKalii a ia manawa koke no ua hookuu ae la o Konorado i kana nmii ikaika maluna o ke kanaka ana e umii ikaika ana ma ke kania-i. a } * H.k'iu i»u iho la no lioi ua kanaka a-i umii ia nei, i kana umii ikaika . na i ke kania i o ke kanaka malalo loa, no ka mea, ua hoomaopopo i<.a iho la oia ma ka leo i hoopukaia e ua kanaka lalo loa nei, oia «, ka Panapua Sure no oia kona hoaloha maikai loa 7 o ka oihana kaua like. Alaila hoomaopopo koke iho la lakou pakahi apau he hoaloha kekahi 110 kekahi, oia hoi, ua maopopo iho la ia Ivonorado o ka Panapua Sure no kekahi o keia mau kanaka e aumeume ana, a pela no lioi i hoomaopopo ai o Sure no Konorado, a no Roga Kenta kona li<>aloba pilipaa ma ka oihana panapua ke kanaka loihi hoi ana e akwia mau ana i ka noeau i ka haku mele; a pela no hoi ua Roga Kenia nei i hoomaopopo ai—oia hoi, o ke kanaka ana e umii ana maluna iho oia no o Panapua Sure kona hoaloha. Alaila lie mau manawa ano nui loa ia ia lakou pakahi no ka lu.ik»' ana i ko lakou mau kulana pakahi iho no ka mea aole he meai , hima ai mainuli o keia manaoio he hoaloha wale no lakou apau no lakou pakahi iho. A maopopo ae la no Konorado —oia hoi, ua liemo aku oia iwaho do ka ike aua ia Hilda, a o Roga Kenta hoi, ua hele mai oia no ka ],ui pu ana me kona hoaloha, ka panapua Sure a.pela no lioi o Sure ma ia misiona hookahi, oia hoi, o ka hui ana me kona hoaloha Roga Kenia. . •*E pono wau e hoi i keia manawa,*' wahi a Konorado i pane aku ai a luili hoi mai la no hoi oia no ke kakela. "E oluolu anei oe e Konorado e ku kiai aku ma ko'u wahi no kekahi mau minute, M wahi a Panapua Sure. u Ua makemake wau e lnii j»ii nie kuu hoaloha nei no kekahi mau minute. ?? Alaila hulihoi aku la o Konorado 110 loko o ke kakela a ma kahi «, ka haua a ka panapua Sure i ku iho ai oia no ke pani ana i ka makalua i hoohakahakaia a ano wehewehe niai ai o kaiao oia no hoi ka manawa i hulilioi aku ai ka Panapua Sure. Ma ka manawa i liaalele iho ai o Konorado i na panapua ua liui hauoli loa ae la laua me ka hiliuai nui loa ana o kekahi i kekahi maliope iho 110 nae o ka maopopo ana o laua pakahi iho 110 laua iho ame ka hana naaupo i hauaia e laua ma keia aumeunie ikaika mawaena <> laua me ka lioomaopopo ole ae he īuau hoaloha laua uo laua pakahi^ iho. 1111 Eia'nae, ua liauoli loa laua ma keia liui ana ame ko laua akaaka nui ana uo keia liui kupaianaha loa ana a hoomaka iho la no hoi leo laua hooluana ana. >Ia ka aoao o ka Panapua Sure aia ia ke hoo-| lohe hoolono la i na lalaui mele a kona lioa panapua i liaku ai a e| t»lioli liaawi hoopaanaau ana, a ua nanea maoli no na lioaloha ma keia mau liora puanuauu o ka wanaao. A hala kekahi manawa o| ka hoonanea ana alaila ua haalele iho la laua ia wahi no ka hoi ana —«> ka Panapua Roga Kenta no ke kahna lioolulu o na Akibihopa a o ka Panapua Sure lioi no ke Kakela Turona, ma kahi o kona wahi o ka hana, ke ku kiai ana kahi o Kononulo e ku kiai ana nona. E Uke me ke ano mau o na lioaloha pela no lioi na pauapua i l»uili ae ai kekalii i kekahi no ka haawi aloha ana a kaawale ae la me ke ohohia ohaoha i loaa iloko''pakahi iho o laua me ka hauoli nui no iaua pakahi ilio. MOKUNA XX\'III. •I UA AWI AU lA'U IHO I PAXAI X0 KOU ALOHA." I na la e mualo mau ae ana, a o-ku ole ae kekahi mau hana lioolrle oili. pela i nee mau aku ai ka hamau aua iioko o na paia hakuīnakuiua o ke Kakela Turona. a ano pakuwa ilio la no.hoi na liana limaikaika o na Akihihopa i ka noonoo pililaula o ua kakela nei, no ka inea oia ka manao i loaa like i na mea apau o ua kakela nei. E like me ka mau ua akoakoa ae la ke Kauna Paele me kana wahine auie lee Kauuawahine Tekela ame ka Emepera ma ka lanai iiiii o ka aleo o ke kukulu akau no ko lakou ainaahiahi, mahope iho 0 ka hoopau ana i na hana o ia la a hooluana iho la ma ka lakou papaaina, oia no ka manawa a Kapena Setinameta i komo aku m n.i ka hoike ana i kona liaku i ka makeiuake o kekahi moueka e ae ia uia e komo iloko o ke kakela, j "Maihea mai oia?" i ninau aku ai ke Kauna Paele i kona ka{)ena. ' A pehea lioi oia i ae ia mai nei e na koa o na Akihihopa?" -Ua manao wau mai Palesetina mai uei oia, a i hookuuia maij nei hoi e na Akihihopa/' walii a ke kapena, "a lie mealiou kana ej pili ana i ka Emepera." "O ka Emepera?" i hooho puiwa ae ai o Rodolofo. "Ae e kuu llaku. v walii hou a ke Kapena Setinameta no ka pane ana i ka ninau a Rodolofo. "Aia ka Mea Kiekie loa ka Eniepera i ka aina hemolele kahi i kaua ai, a*u e mauao nei lie meahou ka ka uu'iieka pili i ke kaua a ka Emepera." Pa huli nana ae la o Rodolofo i kona poe e nolio pu ana me ka paiie leo ole a pela uo hoi ke Kaunawahine Tekela e hakapono ana īualuna o ke Kapena Setinameta no keia mea hou hauoli. •Aohe o makou nana ia meahou o ke kaua a ka Eme|>ei , a, ,? wahi a ke Kauna Paele i hooho leo.nui ae ai, * k Heaha ka waiwai o kana kaua ia uiakou. eia nae, he hoike ia uo ka hawawa nui o ka Eineper& \ ka hele iwaho e hoopau ikaika wale ai no a waiho hemahema iho la i koua wahi o ka hana, e like me ia e ala kaua nei iloko o kona aina jKmoi. E hoike aku i ka moneka aole oia i makemakeia iloko mi." "Aole hoi pela," wahi a.ke Kaunawahine Tekela i pane aku ai. me na hloliiona olioli maluna o kona helehelena. "He poe makaainana maikai wale no kakou no ka Emepera a i aloha hoi iaia, a*u hoi e mauaolana nei e lohe aku i ka holomua o kana hana e hana mai nei ilaila. Ke noi aku nei wau ia oe e ae ia mai keia makua hemolele." "Malia paha he kiu hemolele oia na na Akihihopa a o ko kakou poino uo ia/ ? %, Xo ia mea, M wahi a Rodolofo i pt\ne aku ai "owau ka mea e makaala loa aku ina he kiu io, aka no'u iho ua makemake loa wau e ike 1 keia makua hemolele, a ina nei uo kona kulana kiu io na na Aki* hihoiui alaila ua oi loa aku ka maikai o kona komo io mai. a i hoi aku ia i na haku ona nana ia e hoike aku aia no ke Kanna Pnele ma ke kulana makaukau i na manawa a]uiu a hala wale no keia mau ia loihi o elua makahiki o ke ]>aniku ana o laua me ka manao e hoopololi i ke Kakela Turona, eia nae aole i uhalu ilio ke Kauna Paele/ "Ke manao nei wau," wahi a Rodo!ofo \ aku ai, t4 he mea hookuha'u manao ia i ua Akihihopa ke hoike aku keia kiu a laua i

| ka lawa piha niaa o ke kakela nei. me ka ai no kekahi mau makahiki elua aku i koe, a'a hoi e nianao neL e haalele koke no laoa i ke kahna hoomoana ina iho la pela ke kahna o ke kakela nei." •*lna pela e ae akn i keia moneka,*' wahi a ua Kauna Paele nei i pane ae ai me ka olioli no keia man manao a Rodolofo. "eia nae, e pani mua ia kona mau maka me ka-lole i ole oia e ike i na paia o ke kakela nei. a e alakai ia mai oia imua ou." Alaila huli ae la oia a haawi kauoha aku la i kona kapena a emoole ua nalo aku la ua kapena nei, a hoea ana ua moneka oei ine na maka i paluluia a e alakaiia ana hoi e ke Kapena Setinameta. "Mai ka aina hemolele mai anei oe e ka Makua?" i ninau aku ai o Kodolofo no ka manawa mua loa. "Aole pela e kuu Haku," wahi aka moneka. "Mal Palanipoka mai wau a i lawe mai nei hoi i ka meahou maikai pili i ka Mea Kiekie ka Emepera Rodolofo mai ka aina hemolele mai ma o kekahi elele Ia i hoounaia mai mailaila mai." "Pela io. A nawai i hoouna mai ia oe ianei, a nau no anei i hele mai nei nou iho?" <; Ua hele mai au mamuli oka hoouna aka Barona Sigifarai vona Burunofela, ka mea e noho nei i Palanipoka i keia manawa» ka mea hoi iaia ka malama ana i na pono apau o ka Emepera, a he hoaloha pilipaa loa no ka Mea Kiekie Kodolofo, a'u no hoi e hilinai nei he poe makaainana oiaio oukou no ka Emepera, e like me ia." "Ae, he poe makaainaua oiaio makou apau no ka Mea Kiekie ka Emepera Rodolofo," i hooho ae ai ke Kauuawahine Tekela me ka olioli nui. Alaila kulou haahaa loa iho la ka moneka imua o ka wahine opio u'i. •'Ke manao nei wau ua maikai no ke olakino o ka Barona Buru-

jiofela." i ninau aku ai o Rodolofo. "He hoaloha niaikai oia "He maikai no kona olakino eia nae he ikeia aku na hiohiona ano kaumaha maluna o kona helehelena, me he la, e hoike mai ana ī kona noonoo nui no kona Emepera ka Mea Kiekie Rodolofo, aka ua ano hoihoi mai oia i keia manawa mamuli paha o ka lohe ana i na meahou maikai pili i kona Haku." "Me ke kanalua ole oia aku la ka mea ona i kaumaha ai," wahi a Rodolofo i pane aku ai. "Ua loaa anei ia oe ka lioomaopopo o ka mea hea la ka hana ko'iko'i loa ana e hana mai nei?" j ;, I ka'u hoomaopopo aku ke hooikaika nui loa nei oia ma ka' hoomahuahua mau aiia i ka ikaika o ka mana kaua a ke pee mau nei ka uui o na koa i pili aloha loa i ko lakou Emepera mai ka akau mai ame ka hema. Ua oielo pu ia ae eia oia ke hoala nei he puali kaua panapua, a ke ikaika nei ia manao iwaena o ua makaainana e loaa nui ana ka makaukau 1 keia puali no ka liooikaika hoomahuahua loa ana ae i ka ikaika kaua o ke Aupuni 0 ka Emepeni." i4 A healui ka inanao nui o keia hoomahuahua mau ana ika ikaika o ka mana kaua?"' "I.'a manao wale ia no ua loaa ka manao i ka Barona e hoouua i kekahi mau pualikoa i ka aina hemolele e hui aku ai me ko lakou Haku." | "E kuu Haku," walii a Tekela i pane aku ai ia Rodolofo, "ke ike aku nei wau aia kam mau ninauinau maluna wale no o ka Barona, a| aohe he hoohalahala ana nialaila, aka ua makemake nui wau e lohe aku 110 na mea pili i ka Mea Kiekie ka Emepera Rodolofo ame kana hana o ka aina hemolele e noho mai nei.'* "Pololei oe e kuu Hakuwaliine/' wahi a ke kanaka opio, a e kala mai oe ia'u 110 ia mea. Me lie la ua poina wau ia'u iho, eia nae e like me ka'u i hoike mua ae nei he hoalolia maikai ka Barona no'u| oia kekalii kuniu o ko'u ninaniuau nui loa ana pili iaia. Ano e ka. makua healia ka'mea e pili ana i ka Emei>era?" | "0 ka mēahou e pili ana i ka Emepera he mea hoolana manao ikaika ia iwaena o na makaainana, no ka mea ua loheia niai kona| wiwoole ame kona kulana koa oiaio maoli a he alakai maopopo e puka pono ai a loaa ka lanakila ma ke kahua kaua. He nui kona makāukau ma ke kaua ana, a he noeau maopopo ma ka hookele pualikoa ana a ma na hoolala ana ana apau aole he lua e hiki ke liookukuia ine'ia iloko oka aina hemolele." Ua ulupaia aku na kanaka 0 kela walii a aohe o lakou mea i lanakila i ke alakai kamahao loa a ka Emepera." "Ina pela ka ikaika i loaa i keia Emepera, 110 keaha kona mea e hoi ole mai ai a ulupa aku i keia mau alii hookiekie 0 110110 mai nei na Akihihopa? Ua hoike aku anei oe i keia lanakila oka Emepera 1 na Akihihopa?" i ninau aku ai ke Kauna Taele niahope iho o ka hoike manao Ikiiki ana. "Ae ua hoike aku wau ia laua." "A lieaha ka laua pane?" I "O ka laua pule e ola inau loa ka Emepera a e lanakila mau oia maluna 0 kona mau enemi." "Aole he waiwai 0 ia mau mea ia'u a aolie he waiwai o kana (Emepera) liana no koiia aina nei." Me keia inau olelo ua ku ae la ua Kauna Paele nei a mahope iho o kona haawi kauoha ana i kona kapena no ke kiai ana i ka nioiieka ua haalele iho la oia i.ua anaina la. "K kuu Haku," walii a Rodolofo i pane aku ai i ke Ivauna Paele -inamua 0 kona hala loa ana aku. *Ke makemake nei wau e hui kamailio pu me ka makua —o maua wale no, a e haawiia i mau mea ai nana mainua o kona haalele ana iho ike kakela nei. He lioohalahala anei kahi au no ia mea?" Alaila huli mai la ke Kauna a nana mai la i. ke auaina e noho aku ana iaia e ku kokoke ana i ka ipuka, alaila pane mai la i kona kai>ena: U E Setinameta, e lioolohe. ina kauolia apau aka Haku Rodolofo e like me oe ia'u," a hala aku la no hoi ua Kauna uei, a pau iho la no hoi ka haawi hoomaikai ana a ua makua uei maluna o na wa | hine. • | Mahope iho o ka pau ana o ka ai ana o ka inoneka ua hoomaka, hou iho la na kukaioielo ana. . | "O oe wale uo anei ka elele e hele nei ma keia mikiona? i ninau, aku ai ka Emepera. . | 4, He nui iuakou i hoounaia eka Barona a eia lakou ma na wahi like ole o ka aina nei no ka hoike ana i keia meahou a'u i hoike aku nei ia oukou." "A mai nei aku anei oe e hulihoi ai i Palanipoka?" "A haalele wau ia oukou, e kamoe loa aku ai ka*u huakai no Kolone ame Tarevis ame kekahi mau wahi aku nei, mamua o ko u liulihoi ana 110 Palanipoka." "Ina pela ke noi aku nei wau ia oe, e oluolu oe e hoololi i kau papahana o kau huakai a e hulihoi aku i Palanipoka mai nei aku. ,? j "He hiki no ia'u ke hana pela ina he hana waiwai nui kau e waiho mai ai ia'u no ka waiho aku imua o ka Barona a aole ma kekahi ano e ae. Aole e hiki ia'u ke malaina ole i kana kauoha. * \ "Eia, e hooiaio aku wan ia oe e lilo no oe i hoaloha maikai loaj no ka Barona ke hana oe.e like me ka'n e hoike nei ia oe, a aole nele kona hoomaikai mai ia oe no keia malama kauoha ole ana on.. A e like me kau i olelo mai nei ina be hana waiwai nui ka a e waiūOj aku ai nan e lawe i ka Barona. ke hoike aku nei wau ia oe o ke alohai hoaloha pilipaa mawaena ona ame ka malihini o Turona nei oia ua| hana waiwai ano nui la a'u i makemake ai e lawe oe, oiai o ua mana aloha la ka mea nana e hooholo hakalia ole me ka pukapono o na mea apau e manaoia ana e hooko. Eia nae he mea pono loa ia oe 6j hoomaopopo loa i ua mea nei a*u i makemake ai ia oe e hoike aku ame ka pololei no hoi oe e hoike akn ai." ft A oia keia," wahi a Rodolofo i hoomau aku ai. "e ha'i aku oe iaia pili i ke kanaka kalepa waiwai wlika ana i hele pu ai me ia no Tarevis, eia ia i ke Kakela Turona nei a he maikai no oia." "Aole loa e hiki ia'u ke lawe i ka meahou o ke kanaka kalejKi silika aka no ka poe Emepera wale noJ" i hooho ae ai ka moneka me ke kalele ikaika ana iho o ka leo. mamuli o kona hoomaopopo koke ana iho i ka hoohaahaa loa ia o kana mikiona no ka inea ua hele mai oia me ka meahou o ka Emepera a he meahou o ke kanaka maauauj $i!ika hoi kana e hoihoi afcu ai i kona haku Barona. (Aole i pau.)