Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 23, 3 June 1904 — MAKAIKIU WETE DETONA Ke Ahi Lalapa Pio ole i na Nihiliti Ke Kanaka Amerika Koa lua ole [ARTICLE]

MAKAIKIU WETE DETONA Ke Ahi Lalapa Pio ole i na Nihiliti Ke Kanaka Amerika Koa lua ole

iIOKI NA 11. H-\AWI OLV lAIA IHO NONA .. O kona makuahine he Polo. 0 ko keia kaikun&ne hoi he Kukini. O ko laua makuakane he Kukini. I kekahi la ua hooae keia wahine ia Ivana i kona hale. laia malaila ua konio mai la o Kauna Basarofa. a aole hoi oia I liuliu iho iloko o ua hale la ua haule iho la oia iluna o ka paj>ahele a make loa —ua hanaiia i ka laaumake." "Hanaiia i ka laaumake?" % 'Ae. Ua hopnia o Ivana ma ke ano nana i hana i keia karaima. 0 ka wahine hoi eia oia ke hele lanakila nei no, Eia nae eia no oia ke kiai ia mai nei." Iloko o kana mau olelo hope i hoopuka mai ai he mau anuu ko:koi o ka hoowahawaha. <4 Ma ko'u niauao," wahi a Wete i pane aku ai, u me he mea la he mea pono o ua wahine la ka mea e hoopaa ia aku a o Ivana hoi ke hookuu ia mai, iua nae hoi aole he mau hoike e hoike ana i kona komo pu ana aku ma keia hihia." "Ua oleloia," wahi a ke kaunawahine i pane aku ai me ka leo ku i ke aloha, 'iie mau pepa Xihiliti kekahi i loaa aku ma ko Ivana poli i kona inanawa i hopuia ai, a aia iloko o kekahi o keia mau pepa ua hoakakaia o Kauna Bazarofa kekahi mea e make aua." "Aole maikai o kela." "Ka! Aole anei ou ike mai o keia mau pepa na ua wahine Polo la, a ua lawe ae hoi o Ivana mai iaia ae i mea e palekana ai oia? Aole anei ou ike mai VA HAAWI OIA IAIA IHO NONA?' no ka mea he menemene oia i ke kau aku o na pilikia maluna o kekahi wtihine ke hiki ole iaia ke pale aku.'> 4t A ua ike no anei oe i kona wahi e paaia mai nei? M "Aole." "Aole anei he mau mea e ae i pili aku iaia?" "Aole, O ka u mau mea i ha'i aku uei ia oe oia iho la no na mea 1 maopopo ia'u." "E kala mai oe i ko'u hele ana mai nei e hoouluhua ia oe, aka no ka maopopo ole ia'u o kahi e hoomaka aku ai i ka'u hana oia ko'u mea i kipa mai nei i ou nei." "Ua pono loa kou hele ana mai nei ia'u," i panai aku ai ke kau- . nawahine, | Ua ku ae la o Wete I>etona mahoi>e o keia mau kukai olelo ana I a kunou aku la imua o ke kannawahine, a puka aku la oia mailoko ! 0 ka hale, me ka nui o na uoonoo e holo{>apa ana iloko o kona waihona noonoo, a ma ke auo o na hiohiona e halii mai ana maluna o kona mau maka ua hiki ke ikeia aku kona kaumaha. MOKUNA 111. HILIKAU NA PAHIKAUA Ia Wete i ilio aku ai ilalo ma ke alapii ike aku la oia i ka holo ana mai o kekahi kaapio a ku iho la ma ke alo o ka hale. Iho aku Ia keia me ka lioolohilohi i liiki ai iaia ke ike i ka mea iluua o ke kau, a i ke ku ana iho o ke kaa lele mai la kekahi kanaka kino loihi a ikaika mailuna mai o ke kaa. Pii mai la oia ma ke alapii e kaulono pono ana hoi kona niau maka iluna o Wete, a iaia i maopopo ai he malihiui o Wete i kona mau maka ua pii loa aku la oia īne ka lio|m> liopo ole. Iho loa aku la no o Wete a hele aku la ma keknhi a<mo o ke alanui a hiki i ka wa i komo loa aku ai ua kauaka la iloko o k:i lumi, alaila huli ae la oia a hoi hou aku la ihoj>e a hiki i kahi o ke kaa e ku ana, a ninau aku la i ke kiakaa me ka awiwi: "0 keia anei ke kaa o ke Keikialii Paranadizofa?" "Aole, no Kauna Orenigofa keia," i panai mai ai ke kiakaa. "Mahalo; ua hoounaia mai wau e imi i ke keikialii." Huli aku la oWete a hele aku la ma ke alanui, a iaia e hHe ana hoopuka ae la oia i keia mau olelo: 'ile wahi hana ana |«iha ka'u nte oe, e Kauna Cerenijrofa," alaila hoomau aku la oia i kana liele ana e huli ana hoi i kahi o ke Kaunawahine Ho^olininiki. O ka poe Rusia he poe makaala loa lakon i ka lak»>u mau mea e olelo ai, nolaila i ka hiki ana mai i ke ahiahi, he uuku loa na wahi mea i loaa mai iaia. a o ka hapanui hoi oia mau mea ua loaa mai mamuli o kona hoohaua ana i kona mau maka ame kona maalea. 0 kekahi o na mea i loaa mai mamuli o keia hnil ana oia hoi, aia he poe kiu ke kiai nei i kahi o ke kaunawahine a he «nmo hoi ka nui o keia poe kiu. O ka lua o na mea ana i ike ai. aia kekahi mea iloko o ka hale o ke kaunawahine ke hui pinepim» nei me keia |>oe kiu, niamuli o kekahi mau lioailona i aelikeia e lakmi. Ma keia ua loaa ka manao iloko o Wete jxM>ei: "Eia keia jkh» ke kiai nei i ke kaunawahine ma ke ano he mauuu hoowalewale na lakou." Ua ike no o Wete e ala mai ana kekahi inau pilikia k»» hiwn» aku oia e hui me ke kannawahine ma ia ahiahi, eia nae aole ia he mea nana e kuha'u iho ai mai ka hele ana aku e hui me kana mea e makemake nei e hui. Ua ake oia e hui kukai aku me ia, nolaiia ua hele ■ aku Ia oia. Ko kekahi mau kumu maikai ana i manao ai, ua hele aku oia me ka hunahuna ole iho i koua ano, a e like me kona ano niau j he inaalea ua hele aku la oia me he nn*a la aole ana hana nui e hann ana, a pii aku la iluna o ke alapii. Ua halawai koke aku la oia m* a kekahi o na kiu, a ma ka ia nei hoomao{>of>o aku i ke ano o ua kiu la e nana pono mai ana iaia nei, ua loaa keia ike iaia eia keia kanaka ke makemake mai nei; e ike pono i ko ia nei heleheleua, a oia no hoi ko Wete manawa i huli pa-pu aku ai imua o ke kiu. K a ana kekahi kukui ia manawa. a o ka malamalama o ua kukui la aia k<> , pa pono iho la inaluna o ko Wete heleheleua. a i ka ike pono ana o ua kiu la i ko Wete helehelena. ua huli ae la oia a hele aku la. "A ha!" walii a Wete iloko iho ona. "ke manao mai nei oe e keia wahi kiu no ko'u opiopio loa aole he hiki ia'u ke hana aku i k«-kahi mau hana nui. E kali oe a hiki mai ia manawa." Hoomau aku la no o Wete i kona hele ana a hiki i ka pnka. a i ka ike ana mai o ke kanaka kiai puka iaia nei a lohe hoi i ka iauei mea i hele aku ai, ua hookipu loa ia aku ia keia Iloko o ka hak*. 1 Ke makemake nei wau e ike ia Kaonawahine RadolLni*iki/ wahi a Wete i jwine aku ai. *ina i kekahi poe okoa aku alaiia aole oia i ka hale nei," wahi a ke kiai. U E ha'i aku oe iaia ua makemake kekahi keonimana mai Ame rika mai e ike iaia." Laweia aku la keia a hiki iloko o ka iumi hookipa a hala loa aku la no hoi ua kiai la e hoike i koua haku wahine i na oleio a Wete i hoike akn ai iaia. "Ina.na keia wahine i kakau 1 keia telegarama, e Uke hoi me ka*tt e manao nei, alaila o kela mau olelo a'u I ha'i aku nei i ke kiai oia ka mea nana e kono aku iaia e hele mai e hui pu me a'u/* wahi a Wete i noonoo iho ai iioko ona. "Aole he maikai o ke kaunawahine; e oluolu ana auei oe e pii iluna e hui ai me ia?" wahi a ke kiai iaia i huli hoi mai ai, Aole he pane ma ko Wete aoao, aka ku koke ae la oia iluna a hahai aku la mahope o ke kiai. la laua nei e hele ana ua nana pono loa mai la ua kiai nei iaia nei, a mii ko Wete noonoo ana iho ua loaa

iaia ka manao. eia ke kiai ke hoohaoi nei iaia, a liooholo iho la oia. iloko iho ona e makaa|a loa oia i keia kanaka. Hiki ako la iaua nei| iloko o kekahi lumi naui, a malaila i halawai aku ai o Wete me ke kaunawahine. He wahine n'i keia ma ko Wete ike ana, aka nae aia maluna ona he nanaina oke kaumaha. He mau lauoho poni gula kona. he mau| maka hoi e oni mai ana me ka maka'u no kekahi mea, a o kona mauj lehelehe ohelohelo nanl e onioni mai ana me he mea la e ha'ukeke; ana ika maka'u nui. Me ka leo oke kanaka makua. a i hoopuiwaia| hoi ua kaunawahine la, i pane aku ai o Wete: "l.'a l«>aa anei ia ? u ka hanohano oke ka ana aku imua oke Kaunawahine Kadolini»iki?*' "Ae. l'a ha'i mai nei oe i ko'u kanaka mai Amerika mai nei oe. O. e lia'i kttke mai oe ia'u " K» ; iho la kana mau olelo ana a kau pono aku la kona mau maki maluna o Wete, me he mea la e koi aku ana ia Wete e huai koke aku i kek&hi mea ana i makemake ai e lohe. **Ke manao nei wao ua loaa ia oe ka manao e ninau mai ia u ina paha na lvs»na llorawiki i hoouna mai nei ia'u?" wahi a Wete i pane aku ai. "'Ae; oia maoli no ko'u manao." 4, JVIa io no. a i hoounaia inai nei wau e hoopakele ae i ke kanaka opio i konw aku iloko o ka poino mamuli o kana mau hana hem ihema ana. v "O. aole pela," wahi a ke kaunawahine i puana ae ai ? a ia manawa pu no hoi.ua hoike mai la kona mau helehelena huhu malima.o Wete, ame ka hooio oia i pane hou mai ai: "He kanaka h'ala oh* ia e like.hoi rne oe ame a'u. Ua poino oia maniuli oke kuliihewa.". "Heaha ka huaoleio kupo.no au e ha'i mai ai ma kahi o ke kulii liewa?" i niuau koke aku ai o Wete. •Aole ia he mea ano niii." wahi a ke kaunawahine i pane mai ai me ka mau no <> ke ano maka'u maiuna ona. ■K ka wahine/' wahi a Wete i pane aku ai me ka oluolu, "**he makaikiu wau i hoounaia mai nei ā o ko'u kuleana ia e ike wau i ke ano o kekuhi niea maluna oka helehelena. I ko'u inanawa mua loa i kom<i iuai nei a ike wau ia oe. ua hooholo iho waiu lie waliine maikai oe a he wahine oiaio hoi. Ano, e nana niai oe ia'u a e kilo ilio oe ia'u e like nie kau mea i manao ai." •'A. iua no hoi e loaa ana ia'u ka mea a'u e 'hiki ai ke hilinai aku, v wahi a ke kaunawahiiie i pnne'aku ai nie ka pihoihoi. •'K pono ia oe ke hilinai aku maluna o kekalū kanaka o pa-umi aku ananei k;i poino e kau nei nialuna ou i keia manawa, v i panai aku ai o Weie me ka leo oluolu. tl Ke manao nei wau aole e nui loa aku ana.'' "Ke lia'i aku nei wau ia oe, e kuu kaunawahine maikai, e like aku ana kou knlana me ko Ivana." **Ina io lakou eae mai ana ia ? u e hana aku pela!" wahi ake kaunawahine, e hoike aua hoi ua aa oia e auamo pu i ka pilikia me kana mea i aloha ai. "Malia o hoopaa'ia aku oe malalo o kekahi halepaahao okoa." u Oia ka'u mea e hopohopo nei. ,; "Ano, e ae mai.oe e hookau mai i kou mau hiliuai ana apau maluna o'u. E heluhelu iho oe i keia leta mai ko Ivana makuakaaie mai," i pane aku ai o Wete me kona liaawi pu ana aku i ka leta. "Ka! Aole i pono' ia'u ke heluhelu i keia leta. 2s'a ke Kaunawaliine Alazamofa keia leta." "He oiaio kau i pane mai la; aka nae ua manaoia na ka mea nana i lioouna ae nei i ka lono telegarapa, aole lioi nana." l*uili ae la ke kaunawahine i kona mau lima mamua o kona alo, a haka pono loa aku la kona inau maka maluna o Wete me ka maka'u i huaiia mai hoi mailoko lilo loa mai o kona puuwai. j "K heluhelu iho ika leta. E liilinai mai maluna o'u, ua loaa ia oe ka poiu» e nana ai a e heluhelu ai i 'keia' leta," wahi a>Wete me ka| maikai ame ka oluolu o kona leo. lau aku la ke kaunawahine i ua leta la a heluhelu iho la a hiki i ka pau ana. **K kala mai i ko'u inanaoio ole ana i kau niau mea i hai mai nei, ,> wahi a ke kaunawahine i pane aku ai-ia Weie, me ka nape malie ana iho o kona hanu, 4 *aka nae ina ua ike oe i na pilikia i kau mai maluna o'u—na mea hoi a'u e hooinanawanui nei i kela ame keia la, e ike ana no oe " ' 1 keia nianawa i kau ae ai o Wete i kona manamanaliiua maluna 0 kona waha e papa aku ana i ka wahine aole e kamailio hou aku, a me ka pniwa ke kaunawahine i hooki iho ai, oiai ua ku koke ae la o Wete iluna. a e like me ka palamimo o ka popoki malima o kana mea v po'i ana, ua lele koke alai la oia no ka uhi puka o ka.lumi mahope aku o laua, a huki ae la ika uhi lole. Ike aku la laua nei ika emi ana aku o ke kanaka kiai puka nana i hookomo mai ia W r ete 'loko, a ma keia ano i maopopo ai i ka makaikiu he kiu keia kanaka e hoolohe ana i ka laua mau olelo. • K like me ke poi ana o kekahi liona maluna o kona enemi, pela 1 lele aku ai o Wete a paa ana ua kanaka lā-ina ka a-i a hoohiuaia iho la ilalo, a e like me ka hikiwawe o ke pokakaa aua o kekahi liuiia pela 0 Wete i wehe ae ai i kana kupeehao, a paa ana na lima ame na wawae o ua kanaka la i ke kupeeia mamua o ka liiki aua iaia ke ike i i:a iuea i hanaia aku maluna ona. Ua lioopihaia aku la ka waha oua kanaka la i ka welu, a haaleleia aku la x e moe iluna o ka papahele. "Ma keia mea, e ka wahine, ua ike wau i na poino he nui e poai puni nei ia oe," wahi a Wete i pane aku ai, iaia i huli mai ai a ike i ke kaunawahine e nana aku ana i kana liana i hana aku ai maluna o kona kanaka kiai puka. "Aole loa i loaa he wahi hoohuoi iloko o'u nona," wahi a ke kaunawahiiK i paue tt^u a nianawa pu no hoi aia oia ke puili la i koua mau lima, a e haalulu ana hoi kona mau lala. **Aloha ino jmha oe, eka wahine! Aka nae ua pau ae la keia. E ha'i mai ia'u, ke hilinai mai nei anei oe ia'u?" "Ae. ae. lleaha hou aku anei ka'u e hana aku ai? w **Ke ike aku nei wau aole oe i liilinai piha mai maluna o'ii, aka nae aole wau e uana aku ana ia mea, ina nae oe e ha'i mai ana ia'u i iiii mea apau au i ike ai no Ivana," **K hooko no wau pela, aka e oluolu oe e kala mai ia'u ina ua hu aku nei ka'u mau mea i kamailio aku nei ia oe mawalio aku o ka mea kupono, He mea oiaio aole loa wau i manao maoli e hana aku pela ia oe." llopu iho la o Wete i ke kanaka e waiho ama iluna o ka papahele; a lawe aku la iaia iioko o kekahi lumi okoa, a iaia i huli hoi mai ai,j ua pane aku la oia: | "Ano. ua hiki ia kaua ke kamailio me ka maikai uo kekahi ma-| nawa me ka ioaa ole mai ona kuia, E |>ono ia oe ke ha'i mai i ka'ui niau ninan me ka hikiwawe. oiai me he mea la e loaa hou mai ana ke-j kahi mau mea nana e hookuia ika kaua mau kauiailio ana. O ke-j kahi i.o hoi, ke maopopo ole nei ia'u ko kaua manawa e hui hon aku ai '* **E hooko no wau e Uke me kau i ha'i mai la ia'U, a pela hoi wau e hana aku ai nou e like me kau i hana niai ai no'u, he wahine i nele 1 na hoaloha." "Ua i mai nei oe aole i hewa i Ivana no ka make ana o kou kaikunane?" Ae," " "Owai hoi ka i hewa? n **Aole wau i ike, ?> . **Owai kau i hoohnoi. • % AoU» a'u mea e hoohuoi nei/* * 4 lle maikai no anei ka olua lanna ana me ko kaikanane?" "He pilipaa loa ko maua mau manao kekahi i kekahi." *Tehēa hoi ua kaikunane nei ou me Ivana r he maikai no anei ko laua hui ana?** Ua kunana iho la ke kaunawahine no kekahi manawa a pane aku la: "Ke manao nei waa ma ko Ivana aoao aole he hoopaapaa ana malaila. a no ko'u kaikunane hoi aole oia i wakemake ia lvana/ ? "Ua maopopo no anei ia oe ke kumu?"