Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 24, 10 June 1904 — KE KAUNA WAHINE O KE Kulanakauhale o Tarevis. [ARTICLE]

KE KAUNA WAHINE O KE Kulanakauhale o Tarevis.

KE ALOHA I KA MAKA PAHIKAUA.

MOKUNA XXVm. 1 •I HAAWI AXJ LVU IHO I PANAI NO KOU ALOHA » •*E hoomanao, e ka makua," wahi hou a Rodolofo i pane aku ai ine ka leo oluolu, "o ke kumu o ko kakou Ekaleaia he keiki oia na kali kainana." •H<' keiki oia na ke Akua." •Uc oiaio no ia, aka aole e hiki ke hooleia ka'u i hoikeia ae la, a o kt»kahi no hoi o kekahi o kana poe haumana he poe lawai'a ilihu1;... Nolaila, e ka makua ma kekahi ano ua like no ka lawe ana 1 k;i iiM'ahou o ke kanaka kalepa waiwai Bilika me ka lawe ana i ko im Eiii«i>era. Ua maopopo loa anei ia oe ka'u mau olelo e pili ana i kanaka kalepa ailika e ka makua maikai?" ••E hoikeia aku i ka Barona Sigifarai vona Burunofela i ka mai k;ii no o ke olakino o ke kanaka kalepa waiwai ailika ana i hele pu' ;,i nu' ia no Tarevis." | e pakui hou aku oe, he hana maikai ka hoomau aku o ka Rarona i ka hoomahuahua mau ana i ka ikaika. kaua mai ka akau a ka hema aole no ke kaua aka no ka lawa o ka ikaika e malama ai| i ka maluhia o ka aina, a ke hoopukaia ke kauoha e kona Emepera oia ana no ke alakai kiekie o ka pualikoa holookoa. E noi aku ana uo hoi au ia oe e ka makua maikai e malama oe i keia olelo me ka pakni ole aku i kau ponoi ke waiho aku oe imua o ka Barona." | "E ha'i pu aku oe," i hoomau aku ai o Rodolofo i ka liaawi ma-i nao ana oiai ua ulu hou ae la he manao hou e waiho aku ai i ka moīii'ku. "aia a loaa hou mai na meahou pili i ka Emepera mai ka aina hemolele mai kahi ana e noho mai la, e hoouna mai oia ia meahou nia ou la i o'u nei i ke Kakela Turona a ia'u wale no hoi e loheia ai ii> nK'a." | "Aole, aka mai nei aku no wau e hoomau aku ai ma liuakai. a hiki i ka hulihoi ana i Palanipoka." | ina manao oe e hoomaha iki alaila he ihooikaika hou ana ia ia oe iio ke koena o ka huakai ka mea lioi e hoohikiwaweia ai kau | hulihoi ana no Palanipoka, aka, ua liauoli nui no wau ke hikiwawe kau hoi aua ilaila i ka manawa kupono no ka mea.aole e nele ka olioli o ka Rarona i kau meahou ke lioike aku." J Ma ka hoole ana mai o ka moneka no ka hiki ole iaia ke lioo-1 luaha aka no ka lioomau koke aku i kana huakai ua kauoha aku la; o Rodolofo i ke Kapena Setinameta e lawe makapo aku i ka mone- J ka no waho o ka pa. a i ua malihini nei a hala o ka hoeu ae la no ia i 0 ke Kaunawahine Tekela no ka liololiolo ana mawalio ma kahi o ka malapua ana i kanu ai no ka lioohala manawa ana. Aia lioi na opio a elua ma ua wahi malapua nei he mala i paa ]»ono i ka pua anie na mea ulu lioowehiwehi home, no ka mea he inau manawa nui ia i hala ae a piha ana ka elua makahiki, a ia lana malaila, aia hoi ke K.aunawaliine Henerika ma ka lanai nui ilnna kahi i noho nana mai ai i ka wahine opio me he la e kiai mai :<na no. no ka mea, he nui ke aloha ona a ua pili aloha maoli no na waliine no laua iho. I kela ame keia manawa aole i nele ka hoopukaia o na olnlo hoomakeaka no ka hoohauoli ana ia laua opio.iho, eia nae, ma ka a<»ao o ke kanaka opio aia kekahi liaawina koikoi o ka manaolana olioli ilok«o o kona puuwai kahi i hakuko'i nui ai. Na keia mea no hoi i kono iaia iho e noho paaliao iloko o ke Kakela Turona, a oia im hoi ke kumu o kona manaoioia e ko loko iho o ke kakela aole <»ia ln« «'mepera aka he wahi kanaka opio hookunahihi a liana. liookalakupua. Na ia mea liookahi no hoi i kaohi ikaika iaia e nolio 1 Turoua no kona makemake e ike pono i ke ano o ke Kaimawahine T<-k<*la ina j>aha kona he aloha iaia ma ke ano hoaloha a i ole he ipo i aioha maoli ia e ia. Ta niaopopo no ia Rodolofo uahiki iaia ke'haalele koke ia-wahi a hoi aku ma kona kulana mau a hoopuka kolīe ae i kona. pualikoa lioiookoa malalo o kana alakai ana a waiho aku-i kana koi i wahine! «'ia nana. e like me na hana limanui a ke Kauna Bitarika ame ka| Akihiho]ia Iseneboga eia nae aole oia kana manaoio pela ke kiina; I:«'oniniaiia ana e lilo liolookoa mai ai ka puuwai o ka waliine °pio. u*i iaia. I'a loaa iaia ka manaoio iua n aole e lilo ka puuwai palu-: i alu o keia wahine u'i iaia ma na hana 'maikai ana e liana ai ame ; kona ano ame kona kulana ana e lawehele ai iaia i kela ame keia la, : ina aole lie wahi aloha iki iloko o ka nona ma ia.mau ano īli<» ia» aole no oia e aa e lawe mai i ka Wahine u'i i aloha ole iaia i >»ahine nana ma ka berita mare. # A ua loaa pu iho iaia ka manaoio, J «>ia no hoi kona iini nui e hanaia mai pela, oia hoi, ina io koia wahine opio iaia ma ke ano o Rodolofo ke kanaka maauauwa silika o Palanipoka, a aole ma ka Emeperd o Palanipoka, alaila o ka iiooko ana ia i ka mea koikoi nni e haku'i mau ana iloko o kona j.uuwai—o kona alolia io i ke Kaunawahine Tekela. T"a makemake nui oia e lioike aku i keia mau hakuko'i iloko o ; k«na pnnwai i ka wahine ana i aloha io aole i lawa ka wiwo- «♦]<• o kona noonoo e hana pela ia laua e kukaiolelo ana, eia nae, ua lomholo kok« ilio la oia ua hiki no—ina o laua wale no ma ke kukai-! «'lelo ana no ia kumuhana. , | *Ua nui kon makaukau a mikiala ma ka malama ana i keia nalapna."' wahi a Rodolofo i pane aku ai, "aka he hookahi a'u Inmhalahala nou." •*Xo*u nei e kuu Haku," i pane aku ai ke Kaunawailiine Tekela m'o ka puiwa nui a alawa hikiwawe ae la kona mau maka maluna o K<«lolofo. "A<\ e kuu Hakuwaliine. la'u ame ke Kauna Paele ame na k«?a " haawi manawa ana no ke ku kiai ana i ke kakela nei aole loa <»♦- i k<»ino kokua iki niai ma ia liaun a hele lioloholo ae lioi ma va \\ahi kiai o paahele ai hoi i na ko'ikaua a pahikaua hoi. O kau lsiii!a i hana ai maluna o keia killapai-pua aole ia he liana o-pa pu :;ku i ka ikaika o ka enemi aka he liana hoohihi mai i ka enemi i <»u m i. () ka nani o keia malapua ame ke ala o na pua aole he kipaku enemi ka ilaila aka lie mana uine a lioohihi manao ka ilaila. Kia nae. aole i nele ka liooliilii manao aku o na kiai o ke kakela nei i ka we-hi o ka malapua. Nolaila ia'u e ku kiai ana i keia po a hiki i ka liora 1- o ke aumoe. ke noi aku nei wau i kou oluolu e liui mai ce me a'u ma kahi kiai mahope iho o ka pau ana o ka ainaahiahi o kakou. Ke noi nei wau ia oe ma ke aho he hana ia nau e hana ai. lVhea la ia?" "Aole au lie mea maka'uwale i ka liooko hana," a Tekela, nie ka olioli no <hoi ka lioopuka manao ana, "ālaila ma kela walii ku kiai wau e kokua ai ia oe ma ka oiliana kiai a hapai pu i na ihe no ke pale ana aku i na enenii e komo mai ana. A o kekahi no hoi he makemake wan e ike i na hiohiona nani o ka aina iloko o ka malamalama o ka inahina oiai lie po mahina ana keid." A e like ilio la me ia'hoopaa ana, a i ka wa i hiki mai ai ia manawa o ke ahiahi a e liooaumoe loa iho ana. ua ike aku la ke kai»aka opio i ka u'i o Tarevis i ka puka kohana ana mai oia wale no me ka ulii keokeo lahilahi e uhi ana iaia mai kona poo a hiki i ka nui kino. a i ka nana aku a ke kanaka opio i lilo ka puuwai no keia wahine u'i maikai. me he la, he anela kana e ike ana i ka hoounaia niai mai ka lionua kamahao mai. "Hoomanao ae la ka hoi au no kekahi po." wahi a Rodolofo i I»ane ae ai ia lau'a i,hui ae ai. "E pa konane ana no hoi ka mahina a

e kahe ana no hoi ka wai oka muliwai me ka malie. Ke hoomanao no anei oe ia'u e ha'i la?" "Ae, e kuu Haku. okapo ia a kakou i haalele ai ia Tarevis ma ka waapa iloko o ka muliwai Mose-le." <k 0 kaua pu kahi." "Ae, o kaua pu kekahi," i hoopili aku ai ke Kaunawahine Tekela i ka pane a ka Emepera me kona nana hoomahie pu ana aku 5 ke kanaka opio. "He huakai poina ole kela e like me ka poino ole ia o ke ala ona pua. Ua nalohia aku kona mau popilikia a koe iho la na pili aioha ana iloko oka hoomanao. Ao ia ano hoomanao me he moevhane la ia i hoounaia mai mai ka honua mai o ka nani aole mai keia ao ae. Ke like la no anei kou noonoo me ka'u e kuu HakuWahine?" "Pela no," i panai aku ai ka u'i o Tarevis. "Aole he mea i oi aku ka nani mamua o kela o ka muliwai Mose-le." "He> muliwai nani io no o Moae-le aka i kela po poina ole ke manao nei wau ua oi loa aku kona nani ia manawa." "Ke ike maopopo la wau ia mau hiohiona o ia po, a e ae mai e kuu Haku e hui pu aku me oe ma ia hoomanao ana, eia nae, aole 1 pono ka'u hana o ia manawa, a'u hoi i kaumaha nui ai i na manawa apau mahoj>e mai a ihiki wale i keia manawa ke noonoo ae, ahe kinaunau nui hoi ia no'u. A'u e hoomanao la, ke ike la wau ia oe e ku kohana ana maluna o kela kia-pohaku ma ka'e o ka muliwai kahi hoi o ka hana maikai ole a'u i hana ai maluna ou a kipakuia aku la mai ka waapa aku, ka mea hoi a'u i minamina nui ai no'u iho i ko'u hana ana, oia hoi, mai maikai loa ina wau i hana-61e, eia nae, aole e hiki ke hoopau ae ia mea me «he la aole i hanaia." "He hiki ia'u ke hoomaopopo aku i keia manawa," wahi a ke Kaunawahine Tekela i hoomau aku ai i kana olelo, "ia oe e ku kohana ana iluna o ka pohaku ua like loa oe me ke akua-muliwai o ka Mose-le e ku ana iloko o ke konane la'ila'i o ka mahina, a oiai aole he wahi hilinai iki o'u nou ia manawa—a oiai he malihini loa oe ia'u ia manawa, ua ike wau no'u iho me he la <he mea aie a e hoole ana i ka uku ana i ka auhau kupono o ka holoholo ana maluna 0 ka muliwai, a'u e lanahele ana maluna olaila au e ku kiai ana." «A, ma ia mea, e kuu Hakuwahine, o ka hoopaneenee maeu ana 1 ka uk'u auhau ana he hoomahuahua mau ana ia i ka ai-e ma ka ukukuala e koikoi loa ai ke koi ana a ka mea ohi auhau i ka wa e Liki mai ai ka manawa ihope loa no ka uku ana. Nolaila ke noi nei ke akua-muliwai ano no ua auhau la me ka ukupanee o elua makahiki e kuala palua ana i ka manawa e uku ai." "Pela!" i hooho ae ai ke Kaunawahine me ka pupuku-ana iho 0 kona mau ku'emaka me he la e noonoo ana, a hohola mai la i kona mau poholima a elua imua o Rodolofo me ka hene-aka iki ana iho, laaila pane liou mai la: "ke inanao nei wau ua banakarupa wau. I ka manawa e lanakila ai keia paio, e like me ia e " "O ka paio hea e kuu Hakuwahine?" i kaiiamaha aku ai o Rodolofo. "O, keia paio o ke Kakela Turona," i pane aku ai ka wahme opio. He pāio eae anei kekahi?" "Eia he hookahi iloko o'u i keia inanawa, a'u e liilinai nei oia paio kekahi e lanakila ai e like me ia e lanakila ai ke kakela a haule hoi na Akibihopa. Aka ina e haulehia ana ke kakela Turona alaila haeha aku, e kuu Hakuwahine?" "Alaila, maopopo loa ko'u banakarupa, no ka mea, e lilo aku no kuu poe aina apau a e ili mai no kekalii mau hookaumaha ana maluna o'u. Me' ia mau aina ame na kakela i lilo aku la, pehea la e Mki ai ia'u ke uku aku i kuu aie ke koi mai ke akua-muliwai o Mosele nona auhau o kuu lioloholo ana maluna o kona muliwai; a ina no oia e kala mai ana ia aie o'u mamuli o 'kona lokomaikai wale ■mai, i ke kala ana aole 110 ia he mea e pau ai ia aie?" "O ke akua-muliwai, e kuu Hakuwahine,' aole o na kakela ame na aina kana koi. Ina o keia mau kakela ame na aina ke panai manawalea ia mai i ke akua-muliwai aole no lakou e lilo i mau mea waiwai nui iaia a oi ae mamua o kahi kia-poliaku ana e ku ana i kela po, a ina e panaiia mai o Mose-le holookoa iaia no kana koi aole no e lawa lakou i mea e pihaku'i ai kona iini." "Alaila, aole aku la oia .he akua-muliwai aka he mea kalepa waiwai alunu no Palanipoka." "Oia maoli no aeao; aole oia he akua-muliwai aka he mea oia nana ke koi aie kaliua ole, a aohe ana wahi kuleana koi, eia nae, koi no. A ua oi aku kona alunu mamua oka mea kuai moi'aki, no ka mea no oia aole i aieia kana eia nae, koi wale aku, lie haawina hoi e hana ole ia e kekahi mea kuai moraki i ka mea i aie ole i kana. Ano kahi hana ana i haawi ai no ua mea la a pulamaia niai ai oia e ia oia iho la kana mea e noonoo nei lie aie, eia nae —e kuu Hakuwahine, o na mea e hua'i aku ana, o lakou iho la no na lioike no ua mea koi aie la no kona pulamaia ame ka ole," a ia Rodolofo i lioopuka ai i keia mau olelo liope ua ulupuni ae la oia i ke aloha no ka wahine anq, i aloha ai i ka mua loa o ka ike ana a kona mau maka maluna o na liioliiona nani, ka wahine no hoi e ku la imua pono ona, a kahe aku la na olelo mai kona waha aku e welie ana i ka pana ikaika ō na hakuko'i o ke alolia mai kona puuwai aku i moelolii no na makahiki elua a oi: "Ke ku nei wau maanei imua ou e kuu Hakuwaliine aohe aina, aolie kakela aka lie manao ko'u —o ke keoniniana ina e ulu mai kekahi ninau mai kekahi kanaka mai no ko'u kūlana e like ka hahohano me ko ka Akihihopa iaia iho, aole au e hoohakalia i ke kanana ana ia hoohalkihala me kuu pahikaua, no ka p: • liiau ana kfelana ame a'u pu ame ko£u kuleana pu." "2solaila, i ke kapae ana i na kuleana apau," wahi a Rodolofo| 1 hoomau aku ai i kana olelo, "na aina, na kakela ame na mea e ae, i kuleaiaia e oe a e. a'u, ua oluolu anei oe e kuu Hakuwaliine Tekela e hoopaa mai' liinaakaii 1 iloko o kuu poholima kalaneo nei, a i mai 'e Rodolofo, ke lawe nei au ia oe i kane na'u?'" Aia ka Emepera lee l?"u oeoe la me kona maū lima a elua i uhola aku ka waliine opio me na poholima i mohala, a o ka wahine opio no hoi aia imua ponO. o ke kanaka opio aole i mamao loa, e kulou ana kona poo a emoole leha ae la kona mau maka palupalu mai ka nana ana i kona mau wawae aulii a ka maWna e pa konane la'ila'i iho ana, alaila me ka liikiwawe ua waiho aku la oia i kona mau lima iloko o ka puili ana o ko Rodolofo, a pane aku la me ke ano pihoihoi: "E R;Odolofo, e Rodolofo, he aelike naaupo loa keia au i hana iho nei he kupono ia'u ke lawe mai. Ua oi loa ae ka maikai o keia aelike mamua o'u no ka mea adle au i kulike me ia. E* kali, e kali iki a hiki i ko'u manawa e ike ai §ui i ko'u mau mea e kuleana ai. Aia a lilo wau i mea ililiune like loa me kekalii mau wahine opio hana o Alakena ae nei alaila ia manawa oe e noi mai ai ia'u nau e Rodolofo. A oia ka'manawā e like ai kaua, a e koliu pono ai ka'u pane no kau noi." "Aole 'e Tekela, e pane mai no oe ia'u a-no—i keiā manawa no." "Ke opiopio nei no oe, e Rodolofp. O leou manaolana nou iho e ia imua aku i ka manawa e hiki mai ana, a aole he mea pono e lilo au i mea ke'akea i kou nee mua ana. Ua ike wau ua komo oe iloko o ka liale ohana makualiana, a o kuu pili liookalii nei aole i hiki iaia ke kau pale aku ia oe me ka maka o kana pahikaua. Ua hoomaopopo wau i ka lioopilikia ia mai maluna o kakou, eia nae, iloko o ia kulana kupilikii ua papau loa mai no ko'u hoomaopopo ana ia mau kulana pohihihi a hele mai la iwalio nei me ka olioli nui e hui pu ai me oe. E noonoo pono oe e kuu Haku i kau mea e liana nei; aia na Akibihopa he mau enenii ikaika loa nou a aolie lie mea pili-o'u i lawa ka ikalka e komo kokua ai ia oe, a e noho hoaloha pu ai -me oe:. E kali, e kali hooinanawanui oe no ka hooko ana i keia noi, mai pupuahuhi." t "Ua kali wau—a no elua makahiki wau i kali hoomanawanui ai. Ua makemake wau e mai ka'u noi e kuu Hakuwahine Tekela." "Aole, aole pela. ; Na ka pa konane la'ila'i o ka mahina i keia po ka mea nana i hoouluku mai i keia mau manao hikiwajve o kaua, —o na olelo hoomanao o na hana'o ka muliwai na mea nana i lioopouli ae i kaua nĪPonoo maikai. a'u hoi e noonoo nei, me he la owau kekahi o na Lorelei o ka Mose-le e makemake ana e lumai i na kanaka op'io iloko oka poino mau loa. Aole hoi au e lilo i Loi'elei o ka Mose-le." (Aole i pau.)