Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 25, 17 June 1904 — MAKAIKIU WETE DETONA Ke Ahi Lalapa Pio ole i na Nihiliti Ke kanaka Amerika Koa lua ole [ARTICLE]
MAKAIKIU WETE DETONA Ke Ahi Lalapa Pio ole i na Nihiliti Ke kanaka Amerika Koa lua ole
MOKUNA in. HILIKAU NA PAHIKAUA. "E ka hookamani! Aka, ua liiki mai ka manawa e hooko Ia ai ka'u uku panai maluna ou. Aole anei oe i maopopo mua aoto loa oe e ike hou ana ia Ivana, kau mea e aloha nei? Aole anei oe i maopopo mua i kona manawa e hookuu ia mai ai oia no hoi kon manawa e hoopaa ia aku ai ma kona wahi? A ia manawa oia ka wa a'u e hiu ai a wela i ko aloha au e aloha nei ma ko lehelehe— ke lohe mai la anei ko pepeiao kokoli? A, aole anei ou h>he aku i kela kamumumu e kaniumu mai la? Ei ae na makai e kii mai ana ia oe. I keia wa ua hookuuia o Irana!" Aole he mea e hoopaapaa aku ai i ka oiaio o na olek> a ke kaunawahine Alazamofa i ha'i ai, a ma ko Wete aoao ua hooiaio iho la oia. a e like me ka hikiwawe o ka holo ana o kona mau uoonoo, pela oia i hoohana koke aku ai. Pani awiwi ae la oia i ke panipuka oka lumi kahakii a laka iho la a paa, a holo aku la oia no kekahi o na panipuka o ka lumi hookipa a hui aku la oia me Kaunawahine Alazamofa e puka aku ana iwaho. Me ka nana ole ae o Wete ike kulana o ua kaunawahine la. ame kana mau hauolelo hailiili e nou mai ana maluna ona, ua paa aku la na lima konaliao o ka kakou Wete maluna o ke kaunawahine a kulal akn la iaia iloko o ka lumi a paa aku iaia, a ia manawa hookahi no hoi ma ke kauoha a Wete, i holo aku ai o Vera iwaho. Alaila laka iho la o Wele ia Sofia iloko 0 ka lumi, a holo aku la e kokua ia Vera. "He mea pono ia oe e mahuka. He wa»hi no anei kekahi ou iloko nei o ke kulanakauhale e hiki ai ia oe ke pee?" *'Ke manao nei wau ua hiki ia'u ke pee iho iloko o ka hale o ke kaikaina o ko'u wahine nana i hanai, he waihine Polo, eia nae he kokua oia i ko'u ohana. v "Aia mahea ia wahi?" u He wahi liale uuku wale no eku nei he ekolu paha hale mai ke kihi aku o ke alanui Xeva, ma ke alanui ololi hoi o Polo Kuea.'* f 'Ke maopopo la ia'u ia wahi. E komo oe i ko ke kaunawa* hine koloka." "Aole loa wau e hoopa aku ana ia niea.' 7 "E hana oe e like me ka'u e ha'i nei ia oe, no ka mea ke kokua nei wau ia oe no ko Ivana inoa." Kau aku la na maka o Vera maluna o keia kanaka i kauoha aku iaia me ka ikaika me kona pahaohao nui, mahoj>e mai uo nae ua hooko aku la oia e like nie ke kauoha i waihoia aku iaia. I keia manawa aia ke kikeke ia mai la me ka ikaika mawaho o ka puka. Ia mnaawa liookahi no hoi aia ke hauwalaau la ka lmle olalo ma* muli o ko Kaunawahine Alazamofa kahoa leo nui ana iloko o ka lnmi ona i hoopaaia ai, a ma keia ano no hoi i maopopo ai ia Wete ua komo mai kekalii hapa o na makai iloko o ka lmle, a ua hoopuniia hoi laua. Ua ikaika loa mai la ke kikeke ana ma ka puka, a ia manawa no hoi i ike aku ai laua nei i ke komo aua uiai o ekolu mau makai iloko o ka hale. "Ua pau ko kaua i>ono! ,? i puana ae ai o Vera. "E nee mai a piM ma ko'u aoao," wahi a Wele i liawanawana iho ai. I keia manawa i komo mai ai na makai ekolu iloko o ka lumi kahakii. "Eia oia maanei!" wahi a kekahi o na makai i hooho ae ai. "E, ka hoaloha maikai," wahi a Wete i noi aku ai e \:ke me ko ke keiki uuku noi ana. "Mai lawe aku oukou iaia iloko oka halepaahao. He mea oiaio aole loa he wahi hana hewa ana i hana ai." Aka hoohenehene mai la ua kanaka nei i keia noi kamalil a Wete i noi aku ai. No Wete hoi, ua aka ilio no ia, aole no nae i ike mai keia mau makai i ka ianei aka oiai aia keia ma kahi poulinli. 1 keia manawa i ikaika loa mai ai ke kikeke ana ma ka puka me he mea la e wawahiia ana. 4< Aia ko makou poe ke kali loihi loa mai la mawaho." wahi a kekahi i puana ae ai me kona akaaka ana iho. "E kii ae wau e wehe ae i ka puka." E like me kana i hoopuka ai pela oia i hele aku ai no ka puka, a iaia e wehe ana i ka puka, oia ka manawa i ike ai o i kona manawa kupono e hana aku ai i kana lmna i hooliolo ai iloko ona. E like me ka lele ana o ka tiga, pela oia i lele aku ai inaluna o na kanaka elua e hoao ana e wehe, a e like me ka anapu ana a ka uwila aia na lima oka kakou Wete ika lewa. He poiia ana ko ka lima akau i ke kumupepeiao o kekahi a he uina ana hoi ko ka lima heuia waiho a maule ana keia mau kanaka elua iluna o ka papah« k le. Maniua o ka hiki ana iaia ke j>anai aku ia liaawina hookahi maluna o ke kolu o na kanaka, ua kuemi hope mai la ua kanaka la a unuhi ae la i kana pahikaua. Me ka hikiwawe no hoi o Wetc i lalau iho ai i ka paliikaua a kekalii o na makai e waiho ana iiuna o ka papahele a paa ae la iloko o kona lima. "A," wahi a ua makai la i puana ae ai, "|>ela ka oe.e hana mai ai maluna o makou? Pela anei?" Ia manawa ua poha ae la na pahikaua a olapa, aua ke ahi, a o ka huikau ae la no ia o na pahikaua. MOKUKA IV.
KA PAKELE ANA. 3So kekahi manawa keia hilikau ana o na pahikaua me k& puai leo o!e mawaena o Wete auie kona hoapaio, a iloko o ka imo ana a ka maka owaka ana ke ahi mai na pahikaua a i elua, a poha ana ka pahikaua a ka makai i kekahi paia o ka hale, oiai na oninia ae eka kakou \Vete a hemo ana inai ko ka makai lima aktj. £ like hoi me ka hikiwawe o ka tiga poha ana ka puupnu a Wete m& ke kumupepeiao o koiia hoapaio, a waiho ana ua makai la ma ka aoao 0 kona mau hoa. "E nee mai a pili ma ko'u aoao." i hawanawana iho ai o Wete 1 ke kaunawahine, alaila nee aku la oia a kinai iho la i na kukui e v ana, a hele loa aku la oia a wehe ae la i ka puka me kona lawe ana ae i ke ki. X ka wa i hamama ae ai o ka puka, o ia no hoi ka manawa i komo alnka mai ai na makai o ka hale. "1 ka hale oluna." i kahea aku ai o Wete. e hoohalike ana hoi i kona leo e like me ko kekahi o kona mau hoapaio i hakoko mu& iho ai. I ka pau ana o keia mau hnaolelo ana, oia no hoi kona maoawa i pale aku ai i ke kaunawahine iwaho a puka aku !a no hoi i& me koua iaka ana i ka puka a paa ana na makai iloko o ka hale. E like me ka Wete i manao mua ai, a ia no ke kaa o kaunawahine A)&xamof& ke ku la m&waho o k& hale, peia io no i loa& aku ai 1& ian&. Hookau koke aku la oia ia Kaunawahine R&doiinisiki ilun& 0 ke k&&, & huli m&i la oia i ke kahukaa a pane aku la: u Ua kauohaia mai nei wau e lawe akn i ke kaun&wahine no kekahi w&hi & nou hoi e noho iho no oe ma&nei* ! "Ak& w "E hoopaapaa mai ana anei oe i ke kaun&wahine?" 1 "Aole. Aka " U E lele koke iho oe ilaio." E like me ka Wete i kauoha aku &i i ke kahukaa peia oi& i hooko mai ah "Ano. e wehe ae i ko'u kuka ame kou papaie. Aole pono e ike i& mai ke k&un&wahine me kekahi k&hukaa iaikini ole. n
Va hooko koke ia keia maa hoololi aoa me ko Wete kooo nai. tne he la aole oia i hana i kekahi hana apuka. a ia nianawa bo<»kahi no hoi i lohe aku ai lakou nei i ka nakeke mai o ka puka, c hoike ana hoi eia na makai ke hoao mai nei e puka iwaho. a ua roaojK:>po no hoi ia Wete aole e hala he mau minute a o ka hiki aiai no ia o ua jK>e la i ka puka e puka loa ai iwaho o ka haie. •() oe kekahi e noho ilio maanei," wahi a Wete i pane aku ai i ka ukali o ke kaunawahine. a pii aku la oia iiuna o ke kaa a noho iho la ma kahi o ke kahukaa a hopu iho la i na kaulakaohi. la manuwa i puka mai ai ka makamua o na makai mailoko mai 0 ka hal<\ a ike ilio la o Wete aole ana manawa i koe e hana aku ai 1 kana hana oia wale no. a ua paa hoi kona manao e hoopakele ] akn i ke kannawahine ana e ahai nei. Hili aku !a oia i na lio, a oia nn hoi ka'manawa i holo aku ai na lio me ka pualii nui. Ika ike ana <> na inakai i keia hoohokaia ana o lakou ame keia holo ana o ke kaa. ua ki like aku la lakou i ka lakou mau pupanapana. I"a maopopo mua ia Wete o ia ana ka iiana e hana ia mai ana malnna ona. a iaia e holo ana, e oni ana kona paukukino ame.kona |kx» i o a ianei. a ina keia hana ana ua halahu ae la na poka maluna o kona ih»o. Aole wale o keia wale no ka pilikia i loaa aku iaia, a ua maopof>o mua no hoi ia Wete ia mau pilikia. O na koa apau o Ku?»ia he jkm» makai lakou, a ia manawa ua piha na alanui o Sana lV'iersbur>r ina koa. He mea oiaio aia ko lakou mau manao maikai maluna o ka poe i hookauinahaia, aka ua maopopo mua no ia Wete aole loa keia poe e kokua mai ana, imua o ka maka o ka lehulehu <• nana tnai ana. Aole wale oia aka oiai eia oia ke holo nei maluna o ke kaa o kekahi niea hanohano, nolaila aole e loaa mai ana na kokua nona. Iliki aku la ko laua nei kaa i ke kihi alanui mua loa a huli aku la ia nei ma ia kihi, a mai hala loa no paha laua me ka loaa ole o na kuia ina aole i lolieia ke kani ana o na pu a eia kekahi poe koa ke hookolo nei./Ma ko laua nei alahele i holo aku ai e holo mai ana he eha koa, a me ke kali ole iho o keia poe, ua lele like aku la lakou a paa mai la ina lio. Ua maopopo ia Wete ika wa i huli ai na poo o na lio aole loa e hemo ana, nolaila hopu iho la oia i ka huipa a hahau aku la maluna o na maka o keia poe koa, ke kumu hoi i pipika ae iLi lakou a hookuu ae la i ka paa ana i na lio, a holo hou aku la laua nei. Xa keia uluao'a i ala ae i koi aku i na kanaka e hele ana ma na alanui e hele ae e ike i keia mea i ala mai, a ua pihaku'i ae la na alanui a laua nei e holo aku ana i na kanaka i ka manawa pokole loa. Ike iho la o Wete he mea hiki ole iaia ke holo hou aku maluna o ke kaa me ka loaa ole o na ulia i ka poe e hele ana, a ina oia e homau aku ana i ko laua hele ana a loaa mai he mau kuia e loaa pono ana ke kaunawahine a e hopu ia ana laua. Nolaila hook:u; aku la o Wete i ko laua kaa ma kahi nui o na kanaka a hoopili aku la ma ka'e o ke alanui, lele iho la oia ilalo a wehe aku la i ke panipuka o ke kaa a huki aku la i ke kaunawahine e noho haalulu ana iluna o ke kaa iwaho.
<4 E hookaawale ike alanui no maua, eka poe e aloha ana i kona aina! M wahi a Wete i hawanawana iho ai i ka poe e ku kokuke ana ma ka laua nei wahi i ku ai. E like me ka Wete i noi aku ai, pela no hoi i hookoia mai ai, a loaa ae la he moali no laua nei e hele aku ai. Hookomo aku la o Wete i kona lima malalo o ka poaeae o ke kaunawahine, a alakai ako la iaia, e kuikuilima ana hoi a hele ana me ka awiwi. Hiki aka la laua nei i ke kihi alanui mua i loaa aku ai ia laua nei a huli ae la laua, a akahi no a kuu iho ko laua mau manao a manaolana ae no hoi ua palekana. 'Tehea, e hiki ana no anei ia oe ke hele wawae no ke koena o ka kaua huakai?" i ninau iho ai o W r ete i ke kaunawahine. "Ae, e kuu hoaloha koa lua ole; aka hoi heaha la kan e lawe nei I ke koikoi o keia mea maluna 011?" i4 Mai ninau mai oe ia uiea. oka mea nui wale 110 ina ua loaa ia oe ka ikaika no ka hele ana. alaila e palekana ana kaua." I mea e loaa ole mai ai na manao hoohuoi no ka laua nei hele ana, ua hoopau ae la laua nei i ka laua liele awiwi ana, a hele aku la laua nei e like me ka poe e makaikai a e holoholo po ana. Wehe ae la no hoi o Wete i ke kuka aine ka papale o ke kahukaa ana i fulu ai. Ke lohe Ia 110 laua nei i ka liauwalaau mai mahope 0 laua nei, aka aole ia he mea na Wete e maka'u ai, a e like me ka maalea o ka alopeka, pela o Wete i hoonalowale ai ia laua iloko o keia aluka kanaka nui. Ma kalii o ko laua hoomau ana aku i ka laua hele ana imua. ua hoohuli ae la o Wete i ko laua alahele a hoi hou akn la ihojH' ma kah'i e hoU» mai aua na makai a hiki i ko laua kokoke ana i ka hale a laua i haalele aku ai, a ku aku la laua nei ma kahi |HHiliuli e like me ka lehulehu e makaikai ana i na hana i hamiia a e īmne ana hoi i na mea i ala mai. Mahope o ka pau ana o ka uluaoa, alakai aku la o Wete i kona lioa a loaa kekahi kaa ia laua, kau aku la laua nei iluna a liolo aku la 110 waho o ke kulanakauhale. kahi hoi a laua nei i liuli hoi mai ai niahma o keknlii kaa okoa 110 kahi a ke kaunawahine i ha'i mua ai iaia, oia kona wahi e noho pee ai. Ile wahi home keia no kekahi wahine ilihune, aka nae o ka wahine nona ua home la aole oia 1 poina i ke Kaunawahine Badolinisiki ame kana mau liana maikai i liana aku ai iaia i na wa i hala, a i kona lohe ana i ka manao 0 keia huakai hele po a ke kaunawahine, ua wehe liamama mai la oia i kona home. Mahope 0 na hooponopono ana a Wete 110 ke kaunawahine, alaila noonoo iho la oia nona iho. Ua maopopo jaia he mea i>ono ole iaia ke hele aku me ka hunahuna ole ilio i kona helehelena, a oiai 0 ka hana ana i hann ai, ka hoomahuka ana hoi i ke pio O ke aupuni, he liewa koikoi loa ia, nolaila noi aku la oia i ka oluolu 0 ka wahine noua ka home a laua nei i kipa aku ai. e haawi mai i kekahi lnmi iu>ua e hooponopono ai nona iho. a ua hookoia mai me ka hanoli, laia i puka mai ai iwalio. mahope o kona hoololi ana i kona hfleiu*leiia, he keonimana kona kulana o na makahiki he kanaha, i. lie kanaka Ameiika kulana kiekie no hoi. i: noho <»e maauei ,e kuu kaunawahine, a hiki i ko Ivaua maiiawa e Uii mai ai ia oe. a i ole owau paha," wahi a Wete. 1 kinohi aole i maopopo ia Kaunawahine Baclolinisiki o Wete keia e kti aku nei iinaa ona. a ua komo koke na manao pihoihoi; ileko ona malia palui he kiu keia i uhai inai mahope o lana; aka i V»» W» ana i keia haawina maluna o ke kaunawahine, ; pim?ui n:ai ai oia i na olelo iimluna, a o keia ka mea nana i hoonuialill iko ke kanuawahiue mau niaiiao a ninan koke aku la oia: | * "Alaila. ke inanaoio nei oe ua hookuu io ia uo o Ivana?'; j "Ke manao nei wau oia maoli no ke ano. Ina aole i komo mai ia manao iloko me he mea la aole loa wau e hooikaika e palekana mai oe like me ka v u i hana ai i keia po.* ! * Ke lnH»nirtojM>|>o ole aku la wau i kau i ha'i mai nei." **Owau pu no hoi kekahi e ht>omaopopo ole nei i ka'u hana i hana ai. Aka nae. i mea e holopono ai ka Kaunawahine Alamarofa |ia|iaha&a he mea pono e |>aa oe iloko o ka halopiiahao & e hooknu ia mai hoi o Ivana, Ea. ke hoomaoj>opo ole nei vrau ina mea apan 1 ala mai, aka hookahi mea i mao|Ki|>o loa ia'u, ua hoopuhili akn wau i ka Kaunawahine Alamazofa papahana." "Xni no paha ka« hana maikai i hana mai ai ao*u l Aole loa wau e jnnna ana i keia hana au!" "K kali malie oe a hiki i ko'u manawa e hoohui ai ia Ivana ame w. a hiki hoi olua i kn aiiia e noho ai olua me ka loaa ole mai o m* m*«* nana e hooj>oiuo i ko olua ola» alaila ia wa oe e noonoo ae ai 00 ka'o haaa nialuna ou." (Aole i pau.)