Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 25, 17 June 1904 — KE KAHUA MAOPOPO O KE KULA KAMEHAMEHA. [ARTICLE]

KE KAHUA MAOPOPO O KE KULA KAMEHAMEHA.

Ma ka nianawa i hui hauoli ae ai na haumana kahiko o *ke Kula KamehA- I meha me na haumana o na kuia i ke | ahiahi Poakolu. la S, o ko ke kula kai- [ kamahine ame ko na keiklkane ame na j kumu a'o no hol ua piha ku'* maoii noj ma kahi o eiua hanerf*T> keia ohana nui o na Kamehameha a maluna o na pakaukau i hilnu me na ono like ole oiai he ahaaina mau ia e malamala ai e na haumana kahiko o ke kula i hoohala iho ai keia poe oplo. Mawaho ae o na mea i hoomakaukauia aole i nele ka panaila o na mele maikai e na opio ame n& haiolelo pili loa i na haumana ame ke kula ka wa hoi i haawiia mai ai Jce kahua maopopo o na kula Kamehameha no na manawa e hiki mai ana mai ke Kumupoo mai o ke Kuia keikikane Mr. U. Thompson, a o keia malalo iho kekahi o ia mau manao, mahope iho o kana haiolelo ana pili i ke kulana o ke kula o ka wa I hala, a o ko ka wa e nee āna a o ko ka wa e hiki mai ana: Ano i mau huaolelo e plli ana no Kamehameha. O Kamehameha ame kona mau mea apau, he waiwai hooilina ia no na Hawaii. Ina he kula kekahi no na kanaka, alaiia o keia ko oukou. ' Oia ka oukou e kiai makaala loa ai, e hoohana hoi, a e malama ai hoi. A ma ko'u manao ana o keia ka manaolana hope loa no na kanaka Hawaii. Aka ua-lawa iho la keia. Ua'naauao kooukou Alii nui,—he naauao hoi na'u e kamaha'o nei i kana mau hana i hana

ai no kona mau makaainana s Ina i mahelehele oia i kona mau walwai. e like hoi me ka hapanui o na waiwai e maheleheleia nei, iwaena o kona mau pilikoko ame kona mau hoaloha," ina ua lilo aku keia Waiwai a nalo loa e like me ka nalo ana o kekahi mau waiwai, e waiho ana hoi i ka moali o ke kaumaha ke poho ame ka ilihune; o ka hanauna hou e nee mai nei e noho pouliuli no lakou, nawallwall a nele hoi i ka hauoli. Aka i kona waiho ana mai e iike me keia a kakou e ike nei, e nee aku no ia me ka haawi ana i ka ikaika, e kukulu ana i keia ame keia Hawaii ma ke kahua o ke kanakamakua, e hoowaiwai ana hoi i ka aina, ma ka hoowaiwai ana aku i ka poe e makemake ana e loaa aku ka waiwai ia lakou ma ke kokua ia ana aku. E naauao ana kela ame keia hanauna, e ikaika ana kela ame keia hanauna, e hauoli ana kela ame keia hanauna. He mea keia e pono e hookumupaa ia. I];e mau tausani makahiki mai keia po aku, e hui ana na kane ame na wahine, i oi aku hoi ko lakou naauao mamua o kakou, ma keia keena a kakou e hui nei, a e hoonani aku ana lakou i ka inoa o Mrs. Bishop.

He hookahi wale no a'u mea e kaumaha nei, oia hdi o ka oiaio e hiki io mai ana no paha ka manawa e liio aku ai keia pono hooilina o na Hawaii, o kona niau pomaikai apau e lilo aku ana ia i kekahi poe o na lahui like ole. I kela ame keia hanauna ke maheleheleia nei ko oukou koko. Ke nalo aku nei ko oukou mau mea kuluma. E loli ana na aha hookolokolo. B loli ana na Kahu Waiwai. E hiki mai ana ka manawa me ka hakalia ole, a e nalo aku no na kanaka i kamaaina ia oukou, i aloha hoi ia oukou, a i hapai ae hoi ia oukou no ke kulana kiekie, a i malama hoi ia ouleou. A o na kanaka i ,T ike no losepa" o lakou ana ma na makalua o keia poe. Aia a hiki mai ia manawa o ka wa ia a oukou e ku ai no oukou iho. Ke kauoha aku nei wau ia oukou e ku oukou me ka ikaika i loaa ia oukou; a e hoomau aku hoi i ke o ana o keia mau huaolelo i na hanauna e hoea mai ana, e ku hoi me ka ikaika i loaa ia lakou no ka manaolana hope loa no na Hawaii. Aole me ka"K6oTßaTka limal aia no he alahele maalahi ioa; aole iloko o na aha hookolokolo, aia no he alahele pokole; aole ma o na Kahu Walwai ia, a no ka hiki aku ilaila, aia no he alahele pokole, aole iloko o na nupepa; aia no he alahele maikai loa ae. O ua alahele maalahi la, pokole a oi ae hoi ka maikai oia no ka hoopiha pono ana i na hakahaka apau me na Hawaii keikikane a kaikamahine. Ma ka palapala hooilina o ko oukou Alii ua haawiia ka pono mua i na koko Hawaii. Aole loa he aha hookolokolo, aole hoi he papa Kahu Waiwai e hiki ke hoao e wawahi i keia paiapala hooilina. e like hoi me ka loihi o ka manawa a na Hawaii e hooUAna ai i keia pono pilipaa no lakoi». Ina e lilo aku ana keia kuia mai ia oukou aku me oukou ke koikoi o na hoahewa ana.

Eia nae aia no he manaolana e ike an% kela ame keia hanauna i ka pomaikal o ka hoonaauao i haawiia aku ia lakou. Iloko o na hanauna pokole mai keia Wa aku o na kane ame na wahine i hoonaauaola ma keia mau kula e naauao ae ana lakou mamua o oukou ame a'u a kakou hoi i moeuhane ai ua naauao loa kakou. a me ia naauao kela ae, e makaala loa ana lakou i keia pōhiaikai me ka lini i oi aku mamua o ko kakou. Eae mai ia'u e haawi aku i kekahi olelo naauao.—"O ka pono i hoomaunaunaia, a I ole 1 kuhala, he pono ia i nalo ioa aku; ina no ia no ka hookaulana ana, a i ole hoollina paha," Nolaila. e oiaio, oukou i keia hooilina e hoopuka ae hoi oukou i ka waiwai i loaa ia oukou nolaila mai. £ nak» aku ana na mea kuiuma mau o nā e nalo aku ana na inoa HawalL Aka e llke me ka loihi o ke k»he ana o ke koko Hawaii iloko o kela kane ame keia wahine. pela no ho! e mau aku ai na Kamehameha ma ke kuiana KAHEHAMĒHA.