Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 27, 1 July 1904 — KE KAUNA WAHINE O KE Kulanakauhale o Tarevis. KE ALOHA I KA MAKA PAHIKAUA. [ARTICLE]

KE KAUNA WAHINE O KE Kulanakauhale o Tarevis.

KE ALOHA I KA MAKA PAHIKAUA.

MOKUN'A XXIX. 1 HE KIMAKAIA KAKELA KA HANA HOOLALAHU I NA ALOHA. -? "a ik<- oukou ua kumakaia aku keia kanaka ia kakou apau," wahi a ua kauna nei. "a heaha ka hoopa'i kupono o keia kuinakaia i ko ouk«m nianao?" 7 "K «»ia e liia ina ka amana me ke kaula ana i hoomakaukau ai uo ka ii aiia i kana paaliao,*' i hooho like ae ai na koa. * A<»h* ]»«-ia," wahi a ua kauna nei me ka holoholo pu ana i o a "i'a Uuai Ulo "mai' ka Akil>ihopa Iseneboga iaia nei a lie mea pono n<» »- panaiia aku kana kumuwaiwai, nolaila e wehe koke ae i kona k<»l«»k;i a uakiikii iaia me ke kaula a koe na wawae i hiki ai iaia k<* nona ilio. v Ma k<*i:i iu«*a ua komo koke aku la ka olioli iloko o ke kapena no ka mnahihi l<»a <» k<uui aole hoi i like me ka hooho leo o na k«;f. a iii:t ka aoao o nu koa tia kuha'u nui lakou i keia liana a ko ]ak«»Tj haku n«» ka h<*wa nui e likeme ia a ua komo pu aku o-Rodolofo ilok« »» ia m.iiia»» h<»<»halahala; a.k'a i ka paa ana o na liina o ua kapena iiei ua kau«»ha koke aku la ke kauna i ka lukanela me ka pane leo nui ana : "E ka lukanela. e wae koke aku i mau koa kiai 110 keia paahao mail<»k<» ma.i o ka j»oe pukuniahi laau a e lawe aku iaia iluna o ka aleo kukulu akau. E iawe pu inai me na lamalama i malanialaina nolaila 110 kak«»u. E h< l<> pu kakou e kuu llaku Rodolofo ilaila ame ke kanaka i aiK-a'n»-«* lilo k'e <»la.*' Ma k«» hikou liiki ana iluna i ka a'leo ua hoomaopopo koke iho la k»* Kapi'na S« iiiiaineta i ka hoi>eiia weliweli e kauia ana maluna ona.nol.iilana uwe koke aku la oia iinua o kona kauna i pakele ai oia « ia-.iia<* aole i nanaia mai a aolie 110 he walii pane leo iki ia aku. 'E h«M»?iiakaukau koke mai i ka pukuniahi U\au,'' walii a ua kaui»a ]!<•} a h»M»ko akii la no hoi na koa i maa i ka lawelawe ana i ua' inra kaua 'la, «i nie ke kahe nui 110 hoi o ka liou ka lakou ihooikaika s»na. "Alaila' <• paa oe i keia kaula, ?? wahi liou a ua kauna nei i pane aku ai ia Konorado a lalau mai la 110 hoi oia i ke kaula a paa i kona lima. -Alaila," wahi liou ana i kauoha ikaika aku ai i na koa, {< e 011011 aku i ke p<»<> <» ke kumakaia a paa mawaena o kona mau kūli a e lioopili mai i k<»na mau wawae a pili pu, a e nakiikii aku me ke kaula i juja ai iiu- he pojK> poepoe la, Aole e pono i na Akihihopa ke hoolialaliala mai i keia puolo a laua e koomakaukauia nei." Ma keia manaw*a ua uwe nui ae la ke kapena me ka i ana he liooj»a*i kona i ku i ke ano kanaka ole, a no keia nui uwe ua ano kulia'u mai na koa i ka lawelawe ana maluna o ke kapena a ua kau iho la iio hoi ka weli nialuna o lakou no keia ano hoopa'i, aka, o ka nui huhu a li-o o ke kauna me ke kauoha ikaika ana e kooko aku, ua law<-hiwe limaikaika ia aku la ua kapena a paa ana kona poo niawaena o kona mau kuli ponoi a mahope o ka haulioa ana'ua lilo ae la ua kaiH'iia nei me he la aole he kanaka, aka he puolo o kekahi ano. Ho ku maoli i ka weliweli ke nana aku, eia nae aole i lilo ia mea na ke kauna e kuha'u ai. , "K hookau aku iaia iluna o ka pukuniaihi laau." Alaila hopu ia iho la ua puolo poepoe nei e kekahi mau koa elua a liookauia aku la iluna o ka pukuniahi kohu eke kulina e kooleiia aiia iluna o ka waapa. •*E huki i ke kaula o ka pukuniaki," i kauoka aku ai ua kauna nei ia Konorado e kana pela oiai aia iaia ke kaula o ka pukuniaki; aka ua kunana kanalua iko la ke kanaka opio no ka mea u'a w T eliweli maoli oia i ka liooko ana i ke kauoka i kaawiia mai iaia. -Uwoki, uwoki," i kauoka ikaika aku ai o Rodolofo maliope o kona kali malie ana e ike pono i na kana a ke kauna no ka makemake ina e hooko io ana oia a i keia inanawa ua maoxioj>o loa ae; la iaia e ho<»koia ana. "Ke ku e nei au i keia ano koopa'i i ku maoli i ka koomaiuoino. Aole ia o kou makemake e lawe i ke ola iloko o' keia ano hoopa i i ku i ke ano kanaka ole. Ua oi loa aku keia maw T ako o ka mea kupoin».*' No ka kakalia loa a kuiia koi me ka lioolialakala ikaika a ka Emeprra a pii ino ae la no koi kona kuliu a nalo aku la na noonoo maikai mai iaia aku, ua lele ikaika aku la ke kauna imua a kopu ikaika aku la i ke kaula a Konorado e paa ana a no ka nui ikaika o keia lele ana ame ka manaopaa iloko ona e kooko io, ua une ikaika io mai la kona kiuo me ka kuki ikaikai ana i ke kaula a ia manawa koke no i lele koh<*oheo aku ai ka puolo kanaka iloko o ka lewa pouli o ka po. Ma ka manawa i liukiia ai, ua lokeia aku la ka anuu ana o na mea hana o ua pukuniaki nei ame ka auwi ana o ua kapena nei no ka nui eha anie ka weliweli nui o ka hana mainoino i kauia aku maluna ona. Alaila ku malie iho la na mea apau no ka hoolono ana o ka loheia aku <» ka haule ana o ua puolo nei, oiai ke kauna i manao ai pela aka aoh' h« i owe a halnlu haule o kekeuki mea alaila ua lele aku la-ua kauna m*i ma ka lilii waho o ka aleo a kau aku la i ka puupuu iloko 0 ka lewa ma kahi o ke kakua koomoana o na Akihikopa, ke puupuu imua o na Akihihopa a }mne leo nku la me ka leo nui kewakewa o ka . huhu nui e n< le ole ai ka loheia mai e ka poe o kahi mamao. \ Eia mai ko waiiwai. e Akihihopa Iseneboga," wahi ana, "eia ko \jila uula iloko o kuu kakela a aia ka waiwai iloko o ko halelole." MOKUjS t A XXX. IIA.U.ELE KA EMEPEKA IA TURONA I KA PO. I kela po i lt\e koheoheo ai ke Kapena Setinameta aia na Akihiiloko o ko luva halelole e noho kuka mau ai, me na hoakuka « mawaho aeona kuka maikai a laua aia he mau luana maikai ana 1 o ia no ka wa i loheia aku ai ka leo nui moakaka mai ke Kakelu Tun>na mai me ka lohe moakaka loa ia o na olelo— i4 Eia mai ko waiirai e Akibiho|>a Iseneboga. Eia ko dala gula iloko o kuu kakela a aia ka waiwai iloko o ko halelole.'' Ua hamau leo iho la na mea apau no ka hoolono ana no keia leo nai a i ka hala ana o kekahi mau minute o ka hamau ana aia hoi ua lioopuiwa nui ia ko loko i>oe i ka owe nahae ana iho o kaupoku o ka hah loh a pa hu ana kekahi mea nui iloko olaila iuiua i>ono nae o ka Akibib«|«a lseneboga, a oia no ka mea mua loa i loaa ka hoomaojK>i>o h«? kim» kanaka ua puolo nui nei. 11 < kawaka la ua kupee mainoinoia," ftalu a ka Akihihopa I§e•no ka manao ana paha e kiloi iaia iloko o ka make uiau loa. E oki koke ae i ke kaula. K kii aku i ke kauka eia nae ke manao nei vaa ua hala paha ka manawa no ka hoopakele ana i kona olai ma ka lapaau a«a. Me ka hoohakalia ole na lawelawe koke mai la he elua mau koa

i a emoole kau ana ua puolo nei iluna o kekahi neho i makemakeia ai e kau aku ilaila, a me ka eleu no hoi ke Kauna Bitarika i hu*e ae i ai i kana pahikaua pokole a moku ana na kaula i kupeeia ai ke kanaka. Ika manawa i hemo ae ai ua mohala hou ae la na lala i ku-j»H-ia me ka nawaliwali no nae a i ka naua iho me he la ua make ke kanaka i ka oni ole mahope iho, i ka manawa i waiho pono iho.ai ke kiuo. Ua hoohuliia ae no ke kino aole nae he wahi hoailona oke kaakaa ae o na maka a he uli wale no hoi a puni kona helehelena. "Betinameta keia," wahi a ke Kauna Bitarika mahope o kona nana pono ana i ke kanaka eha i kiloiia. "O ke kanaka anei ia a kakou i kuai ai? ,? i ninau mai ai ka Akibihopa Iseneboga*sAe, e kun Haku." ".V "i ko loihi aku ai o Iseneboga i kona leo. "Akahi no a inaopopo ae la ke ano ona olelo i loheia aku nei e kakou. Ua loaa pono aku la ka mikiona i hoounaia aku nei a me he la ua paapio aku nei na elele i hele aku nei." Aoie no hoi i u iho ua komo mai Ia ke kauka a mahope mai no hoi na elele i hoounaia no ke kuai ana i ka puuwai o ke Kapena Setinameta no ka lilopio mai o ke Kakela Turona. Mahope iho o ka nana pono ana o ke kauka ua hoike ae la oia aole i make ke kanaka aka ua nawaliwali loa a me ke akahele wale no e malama ai a e loaa liou no iaia ka ikaika hou. Ua ola io no ua kapena nei ana lilo oia i'mea nui i ka Akihihopa e like me ka lilo mau o kona poe kanaka i mea nui iaia. Ma ka hoike ana elele i hoounaia a hui ai me ke kapena Setinameta ua hoike io mai laua i ka hui ana o laua me ke kapena aine ke oki pu ia ana o ka lakou kukaiolelo ana a mai aneane e loohia laua i ka pilikia, a ma keia mau hoike ana ua manaoio iho la ka Akibihopa ua pololei kana koho i na olelo*o ke Kakela Turona i leo nui ia mai ai. "O ka loaa ana iho la o keia kuia ulia wale," wahi a ka Akibihopa Iseneboga, "he inea ia e lioike mai ana he mea pono ia'n e hoololi ae i ka'u papahana o keia maimwa i papahana hou. Nolaila he mea pono e loaa i mau ike kupono mamua o ka hoomaka ana no ua papahana liou la. Ina e ola loa ana keia kapena a hoi hou mai kona noonoo maikai alaila e loaa no he mau ike no ke kulana o ke kakela. Ina aia no ke Kauna Paele ma ke kulana lako mau i ka ai, a ina o ia ke ano, ke manao nei wau aole oe e hoohalahala mai ana i keia manao o'u, eia nae aole kaua e hooholo loa ma ia manao." j k Ua ae aku la wau ia manao'ou," wahi a ka Akibihopa Hoke-j dana. | ■'Ma keia'kukaiolelo*ana ua hoi aku la o Hokedana i kona halelole a oia no hoi ka panina o na kukaiolelo o ia po, a he elua la ma-j .hope'iho o ka malama pono ia ana o ke Kapena-Setinameta ua hoi 'hou.mai la kona ikaika aole.'no nae i ka piha loa a pela 110 kona no'onoo, a oia no hoi ka mahawa a ka Akihihopa Iseneboga i leukaiolelo iuua loa ai me ke Kapena Se(inanieta, a loaa no lioi iaia ka i.ke ma'ia kuka ana.no 'ka mea ua hoopaa aku ka Akihihopa e liana aku no oia i ka inaikai i ua kap'ena-nei oiai aohe he manao ana i koe e'lnii.hpu aku ai.i ke.kak'ela a e īnalama uo oia (Akihihopa) iaia e like ine na olma e ae ona. . Ua hoike aku ua Kapena Setinameta nei aia ke Kakela Turona iloko o ke kulana w i no ka ai ole— he 'wahi ai 110 e ai pakiko ai a aole paha e hala na la lie umi e pau ai ka ai a lie mea maopopo loa e haawipio ke Kauna Paele e pono ai. Aole no i kala i uuku mai ai'ka ai, a ia wa 110 ka hoomaka ana mai.o' ka ai pakiko ana o ke kakela aka ua hiki inai i ka hopena a e haawipio wale no ka mea i koe. . Ua ih.auoli nui ka Akibihopa Iseneboga 110 keia mea hou a mahope ilio o ke kuka ana me kona lioakuka mau'ka Akihihopa Hokedana ua hooliolo iho la laua e kali liou aku aole 110 umi la aka no iwakalua la a ina aole e puka mai ka hua o ka liaawipio mai ke kakela mai alaila e haalele no na Akihihopa i ke kahua hoomoana. Ma ka po hookahi no i lele kolieoheo ai-ke Kapena Setinameta mai ke Kakela Turona aku a komo ana iloko o ka halelole o na Akibihopa a i ke Kauna Paele e wiliwili ana i kana puupuu iloko o ka lewa a na koa hoi e ku lohaloha ana aia hoi ka hamau kani leo ole ke haiamu la a halawale-kekahi mau minute. Alaila ua liulihoi mai la ua Kauna nei me ka pane leo ole a nana hoi ka iho ua iho pu mai la no hoi kana koa mai ua aleo nei i hoolele ia ai ke kapena kumakaia o lakou. A oiai ua haalele hooponopono ole ia aku kahi i hoomakaukauia ai o Konorado e li ua pau nui hou aku la ua poe nei ilaila a i ka hiki ana aku ilaila e waiho mokaki ana no na apana dala gula i pakiia ai a lele liilii i o a ianei, a no na koa aole he mea o lakou i aa e lawelawe aku i ka waiwai momi i kiola wale ia. "E ka lukanela, e hoomaopopo aku oe i keia mau dala gula o ke kumakaia a, e haawi hapalua ia i ka mea iaia ka loaa pono ana o keia liana kumakaia a o kekahi hapalua hoi e puunaue iwaena o oukou iho, a ke haawi aku nei wau i ke kulana malama a mana kauoha maluna ou 110 na koa no ka manawa a hiki i ka manawa a ? u e hooponopono hou ai no keia hana puuwai eleele." "E kuu Haku Kauna," wahi a Rodolofo i pane aku ai," o Konorado he kanaka oia malalo o ka'u mau kauoha a ke makemalee loa; nei wau na'u e hooponopono i kona mahele oka waiw r ai kumakaia a e puunaueia no hoi iwaena o ka poe i ku oiaio maliope o ke kakela ame kona haku. A ina he oluolu ia i kou noonoo alaila ua olioli loa, wau i ka hui kuka ana me oe o kaua w ale no." "O. o ka mea i hanaia ua pau ia i ka hanaia," wahi a ke Kaunaj i pane kikoola aku ai. "He liilii loa kahi waiwai e kamailio hou ai no ia mea, oia hoi, e pili ana i ka hooleleia ana aku nei o ke kanaka j kumakaia. Ano ka inahele ana ike gula e hana aku oe e like me kau i ike ai he pono." j /'Ae, e kuu Haku, o ka mea i hanaia ua hanaia ia a aole a'u pane no ia mea. Aka ua makemake wau e hui kamailio pu me oe ae, hui aku wau me oe iloko o ka lumi hookipa ke ole e hoohalahalaia: e kuu haku." | Aole i pane leo mai ai ke Kauna Paele aka ua huli ae la oia a j hoi aku la,a pii aku la i ke alapii pohaku a komo hou ana iloko o ka| lumi a lakon i hoonanea ai a komo ai o Hilda. j "Heaha kou makemake e kuu Haku," wahi a ke Kauna iaia iaia i noho iho ai iluna o ka noho, oiai ua ukali aku no o Rodoloft> mahope o ke kauna. "He mea pono ia'u e noi aku ia oe e haalele wau i ke kakela i keia po. Ua hala ka manawa no ko'u haalele iho ike kakela nei, j i oiai o kou kiola ana aku nei i ke kapeua a kaa aku la iloko o ko ka enemi kahua hoomoana he mea ia no lakou e pihoihoi ai a pau nui j j ilaila no ka hoomaopopo ana, alaila ua kaawale ke ala no'u e hemo ■ maalahi ai niawaho o ka laina kiai o ka eneiui, alaila aole loa wau e lioohakalia ika awiwi ana a lawe koke mai i kuu mau koa a ? u e; manao nei ua lawa ka ikaika e hoopau ai i keia paniku ana i ke ka- j kela, a ia manawa hookahi no e hoouna mai ai wau i mea ai e lawa | ai ke kakela no kekahi mau la ke hoomanawanui iki oe no ke ku j aku uo kekahi mau la hou." I "Ehia koa e hiki ke hoolohe mai i kau kauoha?" i ninau aku ai j ke Kauna Paele. j "E lawa ai no ka ike koke mai o na Haku Akibihopa i ko laua nawaliwali ke kumu hoi e hoopau ai i keia kaua ana." I >~o kahi manawa iki o ka noho hamau ana o ke Kauna me ke, ano hakumakuma o na hiohiona, eia nae mahope koke iho ua pau koke ae la ia.ano hakumakuma a hoi mai la a ka mau, me he la e hoike mai ana i kona manaoio i na hoolala a ke kanaka opio. j "Ua piha he elua ou makahiki o.ka noho ana iloko nei. ke manao nei wau ua pau aku la ko poe kanaka i ka hele i o a ianei a i ole ua haalele mai kekahi ika pili ana mai iou la. Ikawa e wehe mai ai ke kuinu i kona pili e helelei wale aku no na lala." "I*ololei e kuu Haku, n wahi a Konorado, k *aka aole au i malele! aku mai ko'u poe kanaka aku no ka mea ua loaa mau mai he hoike 1 ana no lakou apau mai kuu lukanela i hiliuaiia, a i ka hoike hope ia ana mai ua nmkaukau na mea apau." * 4 1 Vhea i loaa ai ia oe keia hui ana e loaa ai ia oe keia mao hoiket* ? kela moneka maikai i hele mau mai ai oia kuu elele i hoounaia mai no ia mikiona." (Aole i pau.)