Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 34, 19 August 1904 — Page 6

Page PDF (1.70 MB)

This text was transcribed by:  Dori Nishijo-kim
This work is dedicated to:  Nishijo & Kim 'Ohana

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

NUPEPA KUOKOA, POALIMA, AUGATE 19 1904

 

Ke Hiolo makawalu nei na Poka iloko o Poto Ata

(Mai ka aoao 1 mai)

 

Ke@@@@ nei na @@ aupuni e komo @@@ @@@@@@ o ke kaua @@ k@ @@@@@@@ ka hopena o keia ua @@ @@@ no ke koho wai@ aku me ka @@ @@@ @@ o ka mea oiaio.

NA @@@@ KAUA O KA LA 13

 

            @@@@ Aug. 13,--@ ka lono o ke kaua @@@ ma Poto Ata ua hoolalo ia ma nei.  I ka manawa e kaua ana he hookahi poka pa-hu a na Kepani i @ha ae a make he 200 koa Rukini e @@@ ana iloko o ka pa-koa.

            O @@ mokukaua Rusia Czarevitch, Pal @ada ame ekolu moku topido eia no lakou ma Kai@@han.  O ka mokukaua holo mama Novik ua haalele iho oia i ke awa mahope o ka pau ana o iwakalua-kumamaha hora.  Aole he lono kaua moana i hoikeia ae.

            ST. PETERSBURG. Aug. 13,--Ua hoike@@ ae ua kakoo ae ko Farani ame @@ Germania mau poo aupuni ma Pe@@@@ i ka hoohalahala a Rusia no ka @@@@@@ ana o ka moku topido Riesi@@@@.

            KANAHAI, Aug. 13.—Ua ku mai nei @@@ ka moku wawahi topido Crozovol e Rusia.

            LADANA, Aug. 13.—Ua hoikeia mai nei ua kauoha mai nei o Iapana i elua mau mokukaua hou ma Enelani nei.

            CHEFOO, Aug. 13.—He elua moku wawahi topido o Rusia i ili  ae ma Weihai-wei.

            LIAOYANG, Aug. 13.—Ua kukala ae nei ke Kiaaina Pake ma Mukden i ke kuahaua e apo ohaoha, aku apa i na Kepani.

            TOKIO, Aug. 13.—He kaua hahana ka i kauaia ae ma ka Poalua nei ame ka Poakolu.  Ua koikoi ka poino ma ka aoao o na Rukini.  Ua hoike mai nei o Adimarala Togo he elima maiwaena ae o eono mokukaua o Rusia i ko@@@ pu ae ma ke kaua moana o ka Poakolu nei i loaa aku na poino koikoi.  Eia ke Aupuni o Iapana ke hoouna nei i @@ @@ta i na Mana Nui i ulu mai ho@ mamuli o ka hoohalahala i ka ho@@@@@ ana o ka moku wawahi topido o Rusia iloko o ke awa o @hefoo.

            KANAHAI, Aug. 13.—Ua hoopiliia mai ka mokukaua holo mama Askold o Rusia ma ka uwapo o keia awa.  Ua hoikeia aku nei ka lono e haalele koke iho keia moku i ke awa iloko o na hora he iwakalua-kumamaha.  Ua hoopuehu@@@@ ae ko Rusia aumokukaua maho@@ o ke kaua ana me Adimarala Togo mawaho ae o ke awa o Poto Ata.  Ua hoi aku kekahi o keia mau moku no Poto Ata a o kekahi hoi o lakou ua mahuka aku no na awa like ole.  Ua oi aku ka poino o ka mokukaua Czarevitch e ku nei ma Tsingchou.  Eia o Adimarala Togo me kona mau mokukaua ke holo nei no Kanahai.

            ST. PETERSBURG. Aug. 13.—Ua make o Withoeft, ke alakai kaua moana ma Poto Ata, ma ke kaua moana me na Kepani i ka Poakolu nei.

            (O Hope Adimarala Withoeft oia ke aiakai o na mokukaua Rusia ma ke awa o Poto Ata mahope iho o ka make ana o Adimarala Makaroff a hiki wale i ke komo ana aku nei o Adimarala Bezobrazoff iloko o Poto Ata i kekahi manawa i hala ae nei.  Ua hoao ae o Withoeft e puka iwaho o ke awa o Poto Ata ma ka la 23 o Iune a i ka wa e kaua ana ua nui ka poino o kona mau mokukaua.  Mamuli o keia hana ana a keia adimarala ua hookauia ae na @@@hewa ana maluna ona.)

 

NA LONO KAUA O KA LA 14.

 

            TOKIO, Aug. 14.—Eia na mokukaua o Iapana ke kaua nei me na mokukaua Rusia o ke awa o Vladivostok ma ke @@@wa o Korea.

            (O ke ko-wa o Korea, i emi iho hoi malalo o 100 mile ke akea, eia ke waiho nei manawaena o Korea ame Iapana.  O keia ke alahele e hemo aku ai mai ke Kai aku o Iapana, kahi hoi e ku nei ke awa o Vladivostok, a komo aku iloko o ke Kai Melemele kahi hoi e manao wale ia nei aia ilaila ke koena o na mokukaua Rusia o ke awa o Poto Ata kahi i holoholo ai.  E, like me na lono maluna ae nei aia kekahi mau mokukaua o Rusia ma na awa o Kiauchau ame Kanahai, he mau awa hoi e huli nei i ke Kai Melemele.  Mai Vladivostok a hiki i keia ko-wa he 600 mile, Mai Kanahai ame Kiauchau aku a hiki i keia ko-wa ma kahi o 450 mle.  Ma keia ua hiki ke hoomaopopo aku eia na mokukaua o Vladivostok ke hoao nei e hui aku me na mokukaua Rusia e holo nei mai Poto Ata aku malalo o kekahi hoolala i hana mua ia.)

             TOKIO, Aug. 14.—Ke manaoio ia nei maanei aole loa e hiki ana i na Rukini ke hooponopono hou ae i na mokukaua i poino a i hoi hou aku iloko o ke awa o Poto Ata mahope o ke kaua ana me na mokukaua o Adimarala Togo.  He mea maopopo loa aole e hiki ana i keia mau mokukaua ke kiai mai i ke awa o Poto Ata, a e kaa ana keia hana malalo o na papu o ka aina.

            Ua hoike mai nei o @amuku Oyama i ka Empera ua makemake ia e haawi aku i manawa no ka poe i hui ole iloko o ke kaua e haalele aku ai i ke awa o Poto Ata.  Ke manaoia nei o keia kekahi hoailona e hoike mai ana eia ke liuliu ia ne no ka lelekaua koikoi ana ia Poto Ata.

            WEI-HAI-WEI, Aug. 14.—He eono mau aliikoa ame kanaono @@ina o ka moku wawahi topido Bruni. i ili ae hoi maanei a hoopa-huia ae, i hoea mai nei maanei.

Wasinetona, Augate 14, 1904

(Loaa mai hora 9 30 a. m.)

I ke kanikela Iapana, Honolulu,

            Ua hoike mai nei ke alakai o ke Kahua Kau. Moana o Takeshiki ua teleg@@@@ uw@@ole aku ko kakou aumokukaua@@@ @@ ikeia aku na mokukaua @ Vladivostok ma ka hora 5:10 a. m., Augate 14, a ua hoike aku hoi ka mokukaua T@ka@hiho iaia eia he kaua moana ke kauai nei.  Ua hoike ae o Adimarala Kamimura, mahope o ke kaua hahana ana o ke kakou aumokukaua no elima hora @e ekolu mokukaua o ko Vladivostok aumokukaua ma ka akau o Tsushima ma ke kakahiaka o ka la 14 o Augate, ua piholo iho la ka mokukaua Rurik o Rusia.  He elua mokukaua o ka enemi i kona aku na poino koikoi i holo aku me ka puahio no ka aku.  Aole i nui ka poino ma ko kakou aoao.

TAKAHIRA.

            (O ka mokukaua holo mama palekila Rurik oia kekahi o na moku maikai loa o Rusia ma ka Hikina.  He moku keia nona na tona he 10,930, nona hoi ka loa o @@@ kapuai, 67 kapuai akea, a he @ kapuai ka hohonu a e holo ana hoi he umi-kumamalima @@@ i ke hora.  O kona piholo ana me he mea ia ua nui ka poe  i poino no ka mea he @@@ poe iluna ona.  O keia maoli ke kaua moana oiaio i ikeia iloko o keia kaua.  O keia lanakila ana o na Kepani ma keia kaua oia ka mea nana e hoihoi mai i na manao maikai no Adimarala Kamimura, no ka mea he manawa i hala ae nei ua nui na olelo hoinoino iaia mai kona mau hoa lahui mai mamuli o ka haule wale ana o kana papahana kaua i na mokukaua Rusia.  Ua manao wale ia e pepehi ana o Adimarala Kamimura iaia iho mamuli o kona hoohokaia ana.  Ua manao wale ia aku na Hope Adimarala Skrydlo@@ i alakai ae i ke kaua moana ma ko na Rukini aoao.  O ka mokukaua Takachiho o Iapana he moku ia o ko Naniwa ano a o kona hoa hoi o ke kii hookaki i hanaia ai a ua hiki mai keia mau mokukaua ma ke awa o Honolulu nei he mau makahiki i kaahope ae nei a e noho kapena ana hoi o Adimarala Togo no ka mokukaua holo mama Naniwa.)

NA LONO KAUA O KA LA 15.

            TOKIO, Aug. 15.—Ma ke kaua moana ma ka aku o Tsushima ua piholo ka mokukaua holo mama Rurik o Rusia.  O na mokukaua holo mama Rossia ame Gromoboi ua holo aku laua no ka akau me ka nui o ka poino.  Aole i nui na poino i kau maluna o na mokukaua o Iapana.  O ka lanikila ana o na Kepani ma keia kaua oia ka mea nana i hoihoi hou ae i na launa kalepa ana.  Ua eha malani ke Keikialii Hiroyasu maluna o ka mokukaua Mikasa ma ka la 10 nei.  E hiki wale ana no ia Rusia ke houluulu ae i eha wale no mokukaua holo mama ma ke awa o Vladivostok.  Ua ikeia aku nei ka mokukaua holo mama Novik e holo ana no Van Diemen.

            (O Novik oia ka mokukaua Rusia i haalele aku ai i ke awa o Kiauchau a ke manao wale ia aku nei ke manao nei ke kapena o keia moku e holo ae ma ka hikina o Iapana a hiki i Vladivostok, no ka mea oia no ke alahele ana e holo nei mai Kiauchau aku.  O ke ko-wa o Van Diemen oia ke ko-wa malalo o na ailana o Iapana, a ina oia e manao ana e holo aku no keia ko-wa me ka manao e holo aku no Vladivostok e like me na upu ana, alaila e holo kokoke ana oia ma Yokohama.)

            TSINGCHOU, Aug. 15.—Ua hukiia iho nei ka hae mailuna iho o ke kia o ka mokukaua Czarevitch ame na moku wawahi topido ekolu i komo mai iloko o keia awa.

            KANAHAI, Augate 15.—Ua kauohaia aku nei ka mokukaua holo mama Grozovi o Rusia e haalele iho i keia awa a i ole e laweia ae kona mau mea kaua.  Ke manao wale ia aku nei e pili ae ana ka mokukaua Askold ma Woosung.

            LIAOYANG, Aug. 15.—Ua haalele iho nei he umi-kumamalua regimana Kepani a hele aku nei no Poto Ata.  Ua loaa mai nei ke kauoha a Mikado e lawe koke ia ae na papu o Poto Ata.  O keia ka mea nana i hoalu iho i ka hoonee kaua ma Manchuria.

            CHEFOO, Aug. 15.—Ua loaa mai nei na hoike i hiki ke hilinai ia aku e hoike ana ua hoomaka ia ka lelekaua koikoi ana ia Poto Ata.

            ST. PETERSBURG, Aug. 15.—Ke manaoia nei ua kupilikii loa ko Poto Ata kulana i keia manawa.  Ua paniia na palena o Peresia mamuli o ke ahulau ma’i kolera.   

            HARBIN, Aug. 15.—Eia o Adimarala Alexieff ke hele nei no Vladivostok.

            NEMURO, Aug. 15.—Ua pepehi hoomainoino ae na koa Rukini e noho nei ma Kamehatka ia 87 poe luina Kepani o ka mokukuna Teichi.

            CHEFOO. Aug. 15.—Ua hoikeia mai nei maanei ua hoopiholoia ka mokukaua holo mama Novik o Rusia.

            PEKINA. Aug. 15.—Ua hoopii aku nei ke Aupuni o Rusia i ke Aupuni o @ina ma ke ano ua hui pu aku iloko o ka ninau oka moku wawahi topido Resitilini.

            TOKIO. Aug. 15.—Ua hoopakeleia ae e na Kepani a ua hoihoiia ae no Sasebo he 600 poe Rukini i hoopakeleia mai ka mokukaua Rurik o Rusia i hoopiholoia ai e na mokukaua o Iapana.

            ST. PETERSBURG. Aug. 15.—Ua loaa aku nei ke kauoha i na mokukaua holo mama o Rusia oke Kai Balatica no ka holo ana a ua haalele ae nei kekahi o keia mau moku ia Cronstadt.

            BELINA, Aug. 15.—Ua paaia aku nei na luina o ka mokukaua Czarevitch ame kekahi mau moku e iho o Rusia i komo ae ma ke awa o Kiauchau e noho malaila a hiki i ka pau ana o ke kaua.

NA LONO KAUA O KA LA 16.

            CHEFOO. Aug. 16.—O na mokukaua Rusia i koe aku iloko o ke awa o Poto Ata me ka poino ole ua oili ae nei lakou mawaho o ke awa a eia lakou ke alualu ia nei e na Kepani.  Ke manao ia nei e ala mai ana kekahi kaua moana koikoi.

            KANAHAI, Aug. 16.—Ua hoopiliia mai nei ka mokukaua Askold ma ka uwapo o keia awa a ke lawela nei na mea kaua o ka moku wawahi topido Grozovoi.

            VLADIVOSTOK. Aug. 16.—Ua ma’i loa ia o Adimarala Bexobrazoff, ko Rusia alakai kaua ma keia awa.

            MUKDEN. Aug. 16.—Eia ka ua ke haule nei me ka ikaika ma ke kahua kaua.  Eia ko Iapana pualikoa ke hoonee nei no ke komohana.

            TOKIO. Aug. 16.—Me he mea la ua maopopo loa.  ua piholo lo no ka mokukaua Rusia Pa@@@@@ ma ke kaua ana i ka po o ka la 10 mawaho ae o Poto Ata.

            CHEFOO. Aug. 16.—O na mokukaua Rusia i koe aku ma ke awa o Poto Ata ua hoi hou aku iloko o ke awa me ke aa ole e kaua me ko Iapana mau moku.

 

NA LONO KAUA O KA LA 17.

            TOKIO. Aug. 17.—Ua waihola aku nei he koi no ka haawipio ana mai ia Poto Ata.  Ua waihoa aku keia koi ma ka la inehine a ke manaolana ia aku nei e hoea mai ana ka pane i keia la.  Ua hoike aku ko Iapana alakai e hookuuia no ka poe e noho nei ma Poto Ata i komo ole no pae ma ke kaua.

            ST. PETERSBURG. Aug. 17.—Ua hoikeia ua hiki ae ma Vladivostok na mokukaua Pa@lada ame Diana.

            PEKINA. Aug. 17.—Ua ninauia aku nei ka hui kaaahi ina he hiki ke laweia aku he 40,000 koa Pake no Shanhaikwan.

            YOKOHAMA, Aug. 17.—Ua ike hou ia aku nei ka mokukaua Novik ma ke ko-wa o Van Dieman.

            CHEFOO. Aug. 17.—Eia no ke hoomauia nei ke kaua ana ia Poto Ata.  Eia ko na Kepani mau pualikoa aina ke hookokoke loa nei ma ko Poto Ata mau papu.

            ST. PETERSBURG. Aug. 17.—Aole i hoikeia mai nei kahi o na mokukaua Rusia elua i manuhue ai i na Kepani ma ke kaua o ka ia 14.

            CHEFOO. Augate 17.—O ke kapena ame na aliimoku kiekie o ka mokukaua holo mama Rurik i hoopiholoia mamuli o ke kaua ana me na mokukaua o Adimarala Kamimura, ua pau i ka make ma ke piholo ana.

 

NA LONO KAUA O KA LA 18.

            TOKIO. Aug. 18.—Ua hooleia mai nei ke noi haawipio ia Poto Ata a aole hoi e hookuuia ana ka poe i komo ole iloko o ke kaua.

            CHEFOO. Aug. 18.—Eia o Poto Ata ke kipokaia nei me ka ikaika me na pukuniahi nunui a na Kepani.  Ua wawahiia kekahi mau hale nunui e na poka mai na pu aku a na Kepani a holapu ae la ke ahi.  Ua pihaku’i na halema’i.

            KANAHAI. Aug. 18.—Eia ke manaolana ia aku nei e hoea mai ana ko Iapana aumokukaua maanei i mea e laweia ae ai na mea kaua o ka mokukaua Rusia Askold.

            VLADIVOSTOK, Aug. 18.—Ua ku mai nei na mokukaua holo mama Rossia ame Gromoboi maanei.

            (O keia na mokukaua o Rusia i holo aku ai mai ke kaua aku me na mokukaua Iapana malalo o Adimarala Kamimura.)

            MUKDEN. Aug. 18.—Ua lilo ae nei a ke nohoia nei e na Kepani ka puu o Tsian ma ka aoao hema o ko Rusia kahua hoomoana.

 

HANAU KA HOOILINA KALAUNU NO RUSIA.

 

            ST. PETERSBURG. Augate 13.—Ua maheleia ae na makaainana Rusia mawaena o ka hauoli ana no ka hanau ana mi he hooilina kalaunu ame ka iini e loaa mai na lono no ka hopena o na mokukaua ma Poto Ata.  Eia ke kulanakauhale ke hoomalamalamaia nei me na mea hoomalamalama.  He maikai ke ola o ke kamaiki.  E kapaia ana oia o Alexis.

            ST. PETERSBURG. Augate 16.—E bapetizoia ana o Alexis, ka hooilina kalaunu o Rusia, ma ka la 23 o keia mahina, a ia manawa e kukalaia mai ai kekahi mau kanawai e hoopauia ana. e ka Empera.  Iwaena o na kanawai e hoomaemaeia ana oia ke kanawai hoopa’i li kanaka.

            ST. PETERSBURG. Augate 16.—Ua kauoha ae nei ka Emepera, ina oia e make e ana mamua o ka nui ana o kana keiki, Crarevitch Alexis, e lawe koke ae no ke Duke Kiekie Michael i ka noho Kuhina Nui a o ka Emepera wahine ke lilo i kahu malama no ka hooilina kalaunu.  He hoomoowini ana keia i ka mana o ka Emepera wahine.

 

UA HALA O H. M. WHITNEY

(Mai ka aoao 1 mai.)

aku oia me ka hui Bible Society a noho hana malaila no elua makahiki, a maanei i loaa ai ka manawa kupono iaia e hoi mai ai no kona aina hanau.  Ua haalele aku oia ia Nu Ioka a kaahele ae la maluna o ka moku no  Kapalakiko, a malaila oia i hui ai me Kauka Judd, iaia e kaahele ana me na Keikialii Kamehameha IV ame V, a ma keia hui ana i koi ikaika ia aku ai o Henry M. Whitney e hoi mai no Hawaii nei a hoala ae i ka oihana pa’i palapala.

 

KANA MAU NUPEPA MUA LOA.

 

            I kona hiki ana mai ma Honolulu nei ua hoala ae oia i ka nupepa “Polynesian” he nupepa Aupuni, aka mamuli o kona makemake ole e punukuia kona waha a mamuli no hoi kekahi o na nui koi e hookikina ana iaia e hoala kaokoa ae, ua hooko aku oia i ka makemake o kona mau hoa a hoopukia ka nupepa namu P. C. Advertiser.  Mai wasinetona mai no ka papa pa’i o keia nupepa (eia no ua papa pa’i nei ke waiho nei me makou i keia manawa) a he papa pa’i wililima.  Ia manawa he eha wale no aoao o keia pepa, aka i keia manawa e hoopukaia nei ua palua iho kona nui.  Iwaena o na keiki hana mua loa a Mr. Whitney, o Kimo Auld i make iho nei, Alexander Bolster i make ame Henry Smith, ke kakauolelo o ka aha hookolokolo o Honolulu nei.

            He elua paha mahina mahope mai o ka puka ana o keia pepa, ua hoopii ia o Whitney e R. C. Wylie, ko Hawaii nei Kuhina Kalaiaina, a ua hakoko aku oia iloko o ka aha hookolokolo a hiki i kona lanakila ana.  Mahope mai ua kuai aku la oia i kona pono kakau nupepa ia Black & Auld, aka i ka makahiki 1878 ua lilo hou ae la iaia a hoomau aku ia i ka oihana pa’i palapala e like me kona mau ia i hala, a hiki i ka makahiki 1896.  Ua lilo ae oia he lunahooponopono o ka nupepa Planters Monthly, a i Aperila o ka makahiki i hala i waiho aku ai oia ia kulana.

            Nana no i hoopuka ae i ka Nupepa Kuokoa nei i ka makahiki 1861 no kona wa mua loa, a oia no ka ona o keia pepa a nana no ka hooponopono ana i na manao hoolaha i kokuaia e kona mau hoa paahana, a me ia no keia komo aku iloko o ka noho ona ana o Rev. H. H. Parker, kahu o ka Ekalesia o Kawaiahao, a ia Kawainui mai ma ke kulana lunahooponopono a nee wale mai a hiki i keia manawa.

            O kona hala ana aku la he mea minamina ia no iwaena o na hana pili hoonaauao, aka aole no kakou ko kakou ola iho, a ua kii mai la no ka mea.  “Nana i haawi a Nana i lawe i lawe aku.”

            Ma ka hora 3:30 o ka auwina la Poaha nei i malamaa ae ai kona anaina hoolewa ma ka luakini o Kawaiahao, a ua maneleia aku kona kino lepo no ka Aina o Nuuanu.

            UA LOAA KA PONO ma na wahi apau mamuli o ka hoolaunaia ana aku o ka laau Chanberlain’s Colic, Cholera and Diarrhoea ma na wahi apau.  Ke huli aku a nana aku ma na wahi apau aole loa he wahi i @ele ka hooia ia o kekahi kino kanaka mamuli o ka lapaau ia ana me keia laau.  O keia ka laau i ikeia ka maikai loa no na ma’i apau o ka opu ai.  Aole loa e nele ka loaa koke mai o ka oluolu a he laau hoi e hiki ai ke hilinai ia.  Ke kuai ia nei ma na halekuai laau lapaau apau.

BENSON, SMITH & CO. LTD. na Agena ma Hawaii nei.

 

MANAO E KUKULU I HALE AUPUNI HOU.

 

            I ka Poakahi i hala iho @@ i hoike manao ae ai ka @@@@nui o na Hana Hou @ ke Aupuni Mr. C. S. Holloway i kona manao e waiho nei aku i ka Ahaolelo i hala haaw@@@ $@@@@ no ke kukulu ana i hale aupuni hou.  Aole i kala i ikeia ai ka hale hookolokolo ua ano napelepele oiai nae e hooponoponoia ana no i na manawa like ole ma na wahi i kupono e pahonohonoia aka e hiki mai ana ka manawa i ka hiki ole ke hoome@@@@@ a kali hou aku.

            Peia hoi i loaa ai keia manao e kukulu i hale hou.  I ka wa e hooponopono hou ia ai ka hale hookolokolo e pau ai ka noho ana o na aha hookolokolo alaila aka e malama no lakou i ka lakou mau hana iloko o ka Hala Mana Hooko no ka manawa wale no.

            I ka manawa i uiia aku ai ke Kia@@ana Carter no kona manao maluna o ke kumu@ana a kukulu hale aupuni hou ua hoike mai oia he hana hoala manao keia i ka lehulehu a he mea pono e noonoo ponoia ke kumuhana mamua o ka hooholo ana e hana.  O ka hanohano o ke Aupuni oia no ke kukulu hale aupuni ana o ke ano maikai loa.

            Wahi a ka Lunanui o na Hana Hou aole pono e kukulu hale hou ia oloko o ka paalii.  Ua ulu mai ia manao ona mamuli o ka hoohaili ana aku a ke Kiaaina i ke ku-e nui o kekahi hapa o ka lehulehu i ke kukulu hale hou aku iloko o ka paalii.

 

HE MAU KAMAA KO LAUA UKUKAA.

 

            Ma ka po Poalima i hala, a iloko o ke kulipolipo o ka wai hoomalule kino i hele ae ai kekahi mau wahine Hawaii elua e holo kaapio iloko nei o ke kulanakauhale maluna o ke kaapio o kekahi Kepani.  Mahope o ko laua luaiele ana i ke Kepani i o a ianei, ua hiki aku ia laua i kahi a ke Kepani i hoohuioi ai no kana mau ohua, a ia manawa ola i noi aku ai i kana mau ohua e uku mai iaia.  Ua ha’i aku la ua mau wahine nei aole a laua dala e uku ai, aka haawi aku la laua i ko laua mau kamaa i uku no ko laua holo kaapio ana. a ua paha’oha’o ke Kepani i keia mea.  Mahope ua haalele iho la ua Kepani nei i kana mau ohua i ke alanui a hoio aku la.  Mahope mai ua hoea ae la ka makai a nana i lawe ae i na wahine holo kaapio a holo kaapio me-re-ko-rauna ana iloko o ka me-re-ko-rauna o Kuapapanui.  Apa no paha oe, e mama Sia!

 

HOOIKAIKA O DICKEY NO HAWAII.

 

            Ma ka leka a Senatoa C. H. Dickey o Maui i hoolahala iloko o ka nupepa namu o Maui i ikeia iho ai keia mau anoi malalo iho—o ka la 19 o Iulai:

            “Eia au iloko o ke kulanakauhale oloi’o a holoke nui wale o Kikako i keia mau la a hookahi wale no mea hamau oonei oia no ka Ahaelele Lahui Repubalika i malamaia i kahi hoi a T. Robikana i komo aku ai ma ke ano he elele ia’u hoi ma ke ano ne kokua.

            Ua laumania maoli no ka hoonohonohoia ana o ka papahana mamua ae o ka manawa, a he puikaika maoli no ka hoala ae i mau hoolaulea a he laumania hoi kau o na hana.  He hookahi wale no wahi mea i ulu mai na ninau pili i ka wae elele Repubalika ana no Hawaii, ina e kohoia i eono a i ole i elua paha.

            O ka hapanui o na Amerika oonei ua manao lakou he hapa o Hawaii no ka Paeaina Pilipine, eia nae, ke hooikaika nei wau e hoomalamalama aku ia lakou.  Aole lakou i manaoio i ka’u i hoike aku ai ia lakou i ka nui o Hawaii Paeaina ua oi ae mamua o ka mokuaina o Makekukeka, a o ko kakou mau lunakanawai kiekie hoi kekahi poe makaukau e heluia iwaena o ko Amerika Huipuia aupuni.

 

Ka Like Ole.

 

            I ka wa o ka ino nui ma ka moana. he mea maa mau i na kanaka lawai’a o Norway i ka ninini i ka aila akepaa o ka i’a cod maluna o ka ilikai i mea e hoopau ai i ka ikaika o ke kupikipiki-o o na ale kai.  O ka lakou hana oia no ka uwi ana i ke akepaa maluna iho o ke kai huhu.  No keia ua maopopo loa ua kupono keia aila no ia mea.  Aka i ka manawa ou e noonoo iho ai no ka hoola o ka ma’i hokii. ame kekahi mau ma’i hoomailo kino e iho, aole i kanamai ka like ole.  O ka ai i ka momona aole ia he mea kaupale i ka emi o ka momona ame ka i’o, oi loa iho hoi ke emi o ka hoi’o ae i ke kino.  Oia ke kumu i loaa ole ai he kahua ma na ano apau no ka manaoio a kekahi poe iloko o ka aila akepaa o ka i’a cod ma ke ano he laau lapaau.  O na mea ai ano pia e like me ka laiki, ua oi aku ka hoomomona o ia mea mamua o kekahi ano aila aka o na ai ano pia he mea ai kupono ole i ka hoowali a ka opu, a o lakou na mea kupono e lawelawe ole ia.  Ma kekahi aoao hoi o ka aila maemae o ke akepaa o ka i’a cod aia iloko olaila na ano waiwai apau o ka laau lapaau o ke ano maikai loa a i mea e kupono ai he mea pono e laweia ae ka aila kupono ole a e hoohui ia me na ano hoola e ae a hooulu o na mea waiwai like.  Ua ikeia ka holopono o keia ano ma ka

 

WAMPOLE’S PREPARATION

 

ka mea hoi i kupono a ono ano like me ka one a no@a hoi ka waiwai hooulu a hooia kino o ka Aila Akepaa Maemae o ka I’a Cod i laweia mai e makou mai ke akepaa hou mai na i’a cod i hui pu ia me ke Compound Syrup of Hypophosphites and the Extracts of Malt and Wild Cherry.  Iloko o keia hoohuihui ana ua loaa maopopo ia makou ka laau hoola kino a hooulu kino ka mea i loaa ai la makou ka lanakila iloko o na ma’i Anemia. Alaala, na ma’i o na puu ame ke akemama.  He laau keia i kaawale loa mai na ano metala mai aka nona hoi ka waiwai maoli o ke akepaa o ka i’a cod.  Hookahi no omole o ka lawa no ia o ka makemake.  Hoomaka no ka maikai i ka wa no e lawe ai i ka oolopu laau mua.  He kua@@ kela laau lapaau ma na wahi apau loa o ka honua e ka poe kuai laau lapaau.

 

MANAO O FORMOSA E KUKULU MAHIKO.

 

            O Mr. S. Yokoyama he Kepani oia kekahi o na ohua o ka m@kuahi S@@@ i holo aku nei no Amerika H@p@@ i Sana Lui no ka makaikai ana i na hoikeoke, a oiai he mea @@ @@ ka @@@ Hana@@@ o ke Aupuni o Formosa @ hoike aku ana oia ma ka @@laha @@@ ana pili i ka lau-ki o Formosa ma ke ano oia ke ki maikai loa apuni ke ao holookoa.

            O Mr. Yokoyama oia kekahi o na luna aupuni o ke Aupuni o Formosa i kaa malalo o Iapana mai ka manawa mai o ke kaua ana iho nei o Iapana me Kipa a e noll pono aku ana no hou oia i ka oihana mahi o Hawaii nei ame Amerika Huipuia.

            I ka manawa i hoea mai ai o Yokoyama i Honolulu nei a i ka Poalima i hala i hele aku ai oia no Ewa malalo o ka hookipa ana o Lunanui Renton o ka mahiko o Ewa, a iloko o keia mahiko oia i noll aku ai a loaa kekahi mau ike iaia pili i ke kanu ana o ke ko ame ka malama ana ia mea ulu.

            O keia aina o Formosa aia oia ke hoomahu’i mai nei i ke kanu ana i @@ko like ole o Hawaii nei me ka manao e kukulu i ka oihana mahiko ilaila a e kukuluia i mea nui.  Ua hoike ae o Mr. Yokoyama ke holopono nei ka ulu ana o ke ko ma keia aina (Formosa) a ua loaa no hoi ka manaolana e lilo ana keia oihana mahiko i mea nui malaila.

            Wahi hou ana o ke kalepa ki he hana waiwai nui ia a i ka makahiki i hala ua puka mai ka hua o 2,128,000,000 paona ua like hoi la me 1,064,000 tona ki i hoounaia i na aina e.  O ka loaa o keia ua hiki aku i ka $5,000,000.

            O ke ki Oolong o Formosa, ke ki hoi a Mr. Yokoyama e haanui nei i ka maikai he ano-e iki kona mai ke ki haulaula loa mai a like ole no hoi mai ke ki ano halenalena  eia nae he ki ia o ke ano manawena o na ki haulaula uliuli loa ame ke ki halenalena.

            Aia a hoi mai o Mr. Yokoyama mai Sana Lui mai e kipa hou mai ai oia i Hawaii nei no ka hoonui loa aku i kana ike pili i ka oihana mahiko o Hawaii nei i waiho aku ai oia i kana hoike i ke Aupuni.

 

PUEHULIILII KA PUNANA HOME RULA.

 

            I ka Poaono i hala iho nei i loneia ai ka pane a kekahi o na hoa kalaiaina he Repubalika mamuli o na ike i loaa iaia a o keia keonimana oia no o Mr. G. K. Lowe, he hoike hoi kana pili i ke kulanalana o ka ikaika o na Home Rula ma ke awawa o Pauoa a oia no hoi ka mahele koho ekolu o Honolulu nei.—kahi hoi i ikeia i na makahiki kalaiaina eha i hala he punana no na Home Rula.

            Wahi ana o ke awawa o Pauoa oia kekahi punana ikaika o na Home Rula i na makahiki eha i hala ae a i keia manawa oia punana kekahi mahele ikaika loa ma ke kakoo ana i na hooponopono aupuni o ka aoao Repubalika.  Ua loaa keia ike i na oiwi Hawaii mamuli o keia mana hooponopono aupuni hou, oiai wahi a lakou ua hanaia mai lakou i ka maikai loa: a e kakoo ana lakou i keia mana hooponopono aupuni hou a kakoo pu i ka aoao Repubalika.

            Ua ikeia keia mamuli o ke komo ana mai o kekahi mau Home Rula ikaika o na wa i hala a lilo i poe Repubalika. a e alu pu ana no ka holomua o ka aoao kalaiaina.  Ma keia hoohulihuli ana a kuhikuhi i ka mea oi ua lilo mai la ka peresidena Home Rula o ia mahele a he kakoo no ka Repubalika, a wahi a lakou he mea pono e waeia i moho hoa ahaolelo mailoko mai o ka mahele ekolu.

            Ua loaa ka manao e laulima like na mea apau me ka lokahi a hooikaika no ka puka loa o ka aoao Republika.

           

PAU I KA HOOPA’IIA.

 

            Iloko o ka Aha Hookolokolo a ka Lunakanawai Lindsay o ke kulanakauhale i hooloheia ae ai he mau ha’iha’i kanawai a kapiia i ka paakai.

            Ehiku Pake piliwaiwai ma ka ekolu dala ka auhau o ka ha’iha’i kanawai ana me ka uku pu i ke koina o ka aha.  He ehiku no hoi i hoolohela no ka wawahi maluhia o ka po, a he elua i hoopa’iia ma ka palima dala o ka mea hookahi mawaho ae o ke koina o ka aha. a o ka hapanui ua hookuuia.  O. T. Christiansen ame W. Owen na mea i hoopa’ila.

            He mau Kepani no ka hoeha a hookahi i hookuuia a he hookahi i hoopa’iia ma ka uku ana i ka elima dala me ke koina.  O Inoue ka mea i hoopa’iia a he hoeha maluna o Sakima ka hihia.  No ka hoao ana o J. P. Phillips e hakaka me ka makai ua hoopa’i ia aku oia he $10 me ke koina.  A no ka ona no hoi o Sam Iona ame Wahinepio i miko ai no hoi laua i ka hoopa’i mau o ia ano hewa.

 

HE HOOMAIKAI NUI.

 

            Ia Kealaula o ka Malamalama:--O makou o na makua ame na keiki ame na makaikai i hui pu mai me na papa Kula Sabati o Halawa Apana o Ewa, Oahu ma Kealaula o Kamalamalama ma ka la 31 o Iulai ma o ko makou mau Komite la ke haawi aku nei makou i ka makou mau hoomaikai nui nou e Kealaula o Kamalamalama ma o Kou Kahu Kula Sabati nui la o ka Panalaau nei, ka Rev. Samuel K. Kamakea ma o kou mau lokomaikai Kiekie i pahola ia mai ia makou, e like me ia e hoomanao ia aku nei:

            KA MUA:--Kau mau hoomanao ana mai i ka hanohano o ka lilo ana o na kaaahi mua o ka papa ekahi o ka H@i Kaaahi.

            KA LUA:--Kau mau pulama ana mai me kau mau kokua no ka loaa ana ia makou o ke kaa uwila mua loa no kahi o ka hana.

            KA KOLU:--Kou hoolawa ana mai ia makou na m@ e oluolu ai ke kino.

            KA HA:--I kou haawi ana mai i ka hanohano o ka @lo ana na ko makou papa makua e @he na hana o ka La.

            A maluna ae @ na mea apau ke kalokalo ae nei makou e like me kau mau hana maikai pela e haawi mai ai ke Akua Kiekie loa ia oe i na hoopomaikai ma kau mau lawelawe hana no na kulana au e paa ia no keia mua aku e nee nei. a na Ola Mau, e haawi mai ia oe i na kokua oi aku.

                        Ma o ko makou Komite la,

                        MRS. SAMUELA KEKA,

                        MRS. K. K. KEKA,

                        MRS. H. K. HOOLAPA,

            Halawa, Ewa, Oahu, T. H.

 

HOOKU’I NA KAAUWILA

 

            Mahope @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ hiki, ke @@@@@@@@@@ ka eha @@@@@@@@@ ke

            I ke kaauwila @ ke @@@@@@@@@@@ huli hoi ana @@ ke @@@@@@ huli mai ia no ke @@@@@ alahao Makale ma @@@@ mai ia ke kaauwila @ K@@@@

            Wahi a kekahi oh@@@@@ Kaauwila o Kaimuki. ma @@@@ alo ae ai ke ka@ ma @@@@ a pio ae la kekahi mea @@@ i alako aku i ka @@@@@ huli aku ia i kahi@@@ ai a oia no ho@ ka m@@@ mamua pono ona i ku @@@ hooku’i ae la @@ @a o ua @@@ nei a @@@ like ae ia ko @@@ palulu alahao.

            I ka wa o ka hookui @@lele@@@ wahi keiki Iapana m@@ ke @@@ki aku a mama ana i ka @@@ no ia me ka huli hoi hou @@@ he wahi keiki Pake @@@ oia mai ia ka@ aku a kau @@ ona he mau palapu aole @@@ ko’iko’i.

 

Haiolelo na Repubalika @@@@Opiuma.

(Mai ka aoao i ma@@@)

 

na, oiai mai ka hookumuia @@@ aoao Demokarata a hiki iho @@@ manawa akahi no a lawe ae @@@ i ke dala gula, a haalele @@@ keokeo a lakou i moe@@@ ai no na makahiki loihi@@@ nei.  He hoike maopopo @@@ a na Demokarata i wae @@@ kau, he moho ia no ka @@@ aole hoi no na kanaka @@@ ka lakou i kukala ai no @@@ lehulehu i hala ae nei.

            Ma ka haiolelo a K@aaina @@@ mai ai keia mau manao @@@ loaa aku nei iaia keia ike @@@ o na polikia e kau nei @@@ ma na hana kala@aina @@@ ole o na hoomaopopo pono @@@ hapanui o na kanaka k@@@ lakou ua pono loa kekahi @@@ loa hoi kekahi.  O kona @@@ oia ka lokahi like ana @@@ apau, a e lawe mai hoi @@@ Rula Gula maikai e haha@@@ apau @e like hoi me ka@@@ o na haole ma Amerika.

            “Aia no he manawa m@@@ mai ai a kukulu ae @@@ lawelawe ana iloko o k@@@ na.” wahi hou a Kiaai@@@ e pono ia kakou ke@@@ wale no ka pono i @@@ E pono kakou e haaw@@@ mai.  He hookahi no pahu@@ e hana like nei.”

            Nui ka pa’ipa’ilima a@@@ i kaheaia ai ka Elele Lahui @@@ ole e hoike mai i kona m@@ hoike ae oia i kona manao @@ makuahine.  Ua hooikaika @@ kahi like na kanaka apau @@@ lawe ana i na hana ka@@@ hoi me na haole e loka@@@ ka lakou mau hana.  E k@@@ o na aoao kalaiaina a e @@@ o lakou.

            O ka haiolelo a Frank F. @@@ ka mea nana i hoala @@@ hauoli iloko o ka poe i hele halawai.  Ua hoike ae @@@ kahuahana o ka aoao @@@ hooholoia ai ma Sana Lui @@ me kekahi ke hana a ka @@@ Na keia Ahaelele no hoi i w@ i ka barela a Hearst, hooh@@@ mau paalalo me na apana @@@ hoopipili i na nupepa a H@@@apohao a hoolilo aku hoi i ka @@ga” o Tammany Ho-lo @@@ ka e lele ana iloko o keia m@@

            O ka hana pono loa ma ka @@@ onei poe, oia ka apo ana aku @@@ o ka aoao Repubalika i w@@@ ma ka Ahaelele o Kikako, @@@ aku hoi iloko o ko kakou @@@ loko i na kanaka Repubalika @@@ ka hoi e manaoio ana a e k@@@ na kumuhana @ ka aoao R@@@ hoikeia ma kona papahana@@@.

            Ma ka haiolelo a Lono T@@@ ua koi ikaika ae oia e koho@@@ lanianaole i Elele Lahui a @ @@@ aku iaia no Amerika no ka@@@ manawa.  E pono e @io ka a@@@ loko i aha e hana pu ana m@@@ Kiaaina.  E wehe ae ke@@@ pubalika oiaio i ko lakou @@@ hana like.  Aole oia @@@ wale keia ame keia me@@@ oihana aupuni a e ohi @@@ a na kekahi poe okoa e @@@ aka e hana like na mea @@@

            O ka haiolelo hope oia @@@ Stewart, a ua hooikaikai @@@ kahi like na mea apau.

@@@ pau ka manawa e olelo a@@@ keia aoao Republika a @@@ Repubalika, aka i Repubalika @@@ mea apau.  Ma kana hookuk@@@ alahele o ka aoao Repubalika @@@ hookumuia ana a hiki i keia @@@ ke hoomaopopo nei oia eia ka @@@ pubalika ke mahuahua ae nei @@@ ana. a ua mahuahua hoi ma@@@ halele ana i na manao kahiko @@@ lokahi i ka hana.

            Mahope o ka haawiia ana @@@ mau leo huro ekolu ua hooia @@@ ka haiawai me na @@@@@@ ana ea @@@@@@@ ma Hawaii @@@@.

 

NANA ANA AOHE AUHAU

Na Kauka Huk@@ Niho Noeau.

 

He hanaia ka hana me na @@@ hau haahaa loa.

 

F. L FERGUSON,

Lunahoo@ana

Helu 215 Alanui Hotele, mamua @@@  Young Building @