Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 35, 26 August 1904 — MAKAIKIU WETE DETONA Ke Ahi Lalapa Pio ole i na Nihiliti Ke Kanaka Amerika Koa lua ole [ARTICLE]

MAKAIKIU WETE DETONA Ke Ahi Lalapa Pio ole i na Nihiliti Ke Kanaka Amerika Koa lua ole

| MOKUNA XVII. HŌLO X0 KE OL,V. % i a maopopo ia \Yete ka hopeua e kau mai ana maluna ona ke paa oia, nolaila ua jmio aku la oia me kona ikaika apau. a iloko o keia {wio ana ua nui ka p«v i ioaa aku i na lima konahao o ka kakou \Yete a aia lakou ke waiho la iluna o ka iKipahele. O ka hemo ana mai o ka puka o ka lumi aua i haalele aku ai. oia ka mea nana i haawi mai i ka malaiualama e hiki ai ia \\"ete ke ike i kana niea e hana aū a \H-ki oia i paio aku ai' n«> kona ola. Mahoj>«> 0 ka hala aua «> kekahi manawa loihi. e hooiele ana h«>i na pimpuu mai na aoao a i eiua. ua piha l xi mai la ka ho io i na Nihiiiii a oia ik> hoi ko lakou manawa i alu likv mai ai e like me na ual«> meli. O keia ka \Yete hoao ho]>e h>a ana e lanakila -oia a paa iho la oia i ka hopuia, a inaniuli o ka <M*reiuiiofa kauoha ana e nakinakiia «>ia ua hiK>koia aku me ka ewaewa ole. "He kiu kena! E ]>epehi iho iaia a make:*' wahi a kekahi Nihiliii i hooho ae ai. I"a lilo aku la keia liooho i ka poe apau iloko o ka hale, a he uluao'a hoi kau.mai o a o. eia nae mailoko ae o keia liuina hookahi 1 lohe aku ai o W ete i kekahi le«> i ka oili ana ae maiwaeua ae o ke aluka kanaka. "E imi mua kakou i kona ano! Malia o loaa kekahi mau mea ia kakou mai keia kin mai. Owai kou inoa?" Xa (ierenigofa no keia mau olelo. "Ka. e pe]>ehi inai ana hoi oukou ia'u. heaha iho la ka waiwai e loaa ana ia oukou?" wahi a \Vete i pane akii ai. "Ke niakeiuak<» nei makou e ike aku h« i aha la ka nnikou mau | huaolelo ku]>ono « i kau aku ai uialuna k«»u kia loHunanao.'* i ]»aue | aku ai o (u*renii:ofa. i "E pepehi iaia! E ]»e]»ehi iaia!" i olowalu like hou ae ai ka aha kanaka. "E hooiuauawanui. e «>"u mau hoaloha. E nana mai-paha onkon la ua inoino kona lauoho inamulā o kana hooikaika aua iho nei e pakele.' wahi hou a tiereni«rofa i paue aku ai.i kona niau h»>a. | laia i hoopuka ai i keia niau olelo ua nee aku la oia ma ko \\"et» k i wahi e ku ana a lalau aku la i ka lauoho ho«>nalonalo am«* ka uini- | umi hoonalonalo o ka kakou \Yete i huna ai i kona heiehehMia uiaoli. a liuki aku la a hemo. I ko (iereniirofa ike ana i k«> \Vet«> heh'helena of>iopio. ua hoopuiwaia oia. a o na hoa Nihiliti ona iloko o k»ūa ]>a--1 ha'oha'o hookahi. "Ma ko'u hoomaopopo iho ua ik« k mua no wau ia •>•-." wahi a (.iei'enip)fa i pane aku ai. i "O ke kanaka ki]»i e maka'u no ia i na mea.npau e kokoke aku ! ana iaia." wahi a \Yete i pane aku ai. [ l ko (ierenii:ofa lohe ana i keia man olelo a \Yete ua mae' iho | la kona lieleheh na a ua ike aku hoi o \Yete i keia mea. alaila pane j hou aku la oia: ! "He mea maopopo aole no e liiki ke hoole ae i ka like o ke kiu | ame ke kanaka kipi.*' I O keia mau olelo a \Vete he mau 'olelo wale no i hakuia e ia, eia ! nae ua pa pono aku la i na puka ]>e{>eia«> o (ieieni ( uol'a. a na keia ! mea i lioala mai i na hoomanao ana iloko ona no kekahi mau inea j ana i hau.a ai. a ua holo koke ae la ka lia maka'u i!ok«> «>na, malia i palia ua ike o \Yete ia īiiau mea; a ina hoi ua ik«» «> \Vete ia mau j mea a loaa he walii ike i ka alia kanaka e mumulu ana. alaila e lilo j ana ka hilinai o kona mau lioa iaia i niea ole. a o ka pan no ia ( » | kona lilo ana i alakai. i "Ea, e hoi ae kakou iloko a e hookau aku maluna ona i ka hooI pa'i kupono no kana hoomakakiu ana," wahi a kekahi o na lala «> ka aliakuka i pane ae ai. <4 Ae. ae,*' i hooho like ae ai na Nihilili. "e m;»k«* <ii;t <* pono ai!" "Aole a'u mea e keakea aku ai i ka oukou," wahi a < iereui;j:ofa i pane aku ai. Ua inaopopo aku la ia \Yete o kana mau mea i honpuka mua ai e pili ana.no (ieienigofa, oia kekahi o na mea'nana-i hoaia koke mai i ko inaiiao e waiho aku na kona mau hoa «• haua i ka hana e uiake ai oia, a inawaho ae no hoi o keia, oia no k»> <ietvni;:ofa ike inaoli ana aole 'keia he mea okoa aku aka o ka iuakaikiu' uo o Amei-ika. "E ae mai paha ouko'u e ha'i aku wau ia oukou i kekahi mau olelo." walii a \Vete i pane aku ai. "lleaha iho la ka waiwai o ia?" i ninau koke mai ai o «ieienl£ofa. "l*a loaa ]>ono iho nei oe. a aole no hoi «>e lu* lala no keia hui, a aole hoi he ;mea ]»on«> e «»la oe." "E, e hoi ae kaleou iloko o ka iumi o ka ahakuka. a ilaHa kak»»u e noonoo ai i ke ano e hookau aku ai i ka hoopa'i inaluna o keia kiu," wahi a kekahi i pane ae ai. "Aole," wahi a <īereni«:ofif i pane ae ai. "E waiho aku kakou ir»ia iloko o ka lumi <> ka ahakuka a iloko kakou o ka luiui nus «- n«»«»n«»»> ai i ke ano o'ka hoo]»a'i e hookau aku ai maluna <>na. a «■ pon«> ii<» hoi ia kakou ke koho i ke kanaka nana e hookau aku i ka h».»opa'i maluna ona." "Aole anei o oukou ike mai. e kuu inau hoahiha." wahi a \Vet» i pane aku ai, "ke maka'u nei o Kauna < i k;i h«»»kuu ana ia'u e noho iloko o ka aha a oukou e uooimo ai uo'u. o ha'i aku wau ia oukou i ka oiaio o ka'u i kapa aku nei iaia he kipi." l"a aka ae la o Ōeivni<rofa no keia inau «»}« !«> a \\'« t". «*ia nae aole i hiki iaia ke hoopnu ae i kona ano maka'u no ka UVt.' mau huaolelo i h«H>]»uka aku ai. "Aole he waiwai o kau mau olelo i paie- mai nej a :o>I»' h«>i hooloheia aku ana ka'u mau oleio hoinoino ia'u," wahi a < U-n ; i hooikaika ae ai e pale ma kona aoao. "Ea. e «»*u inan hoaloha. heaha ka oukou no k«-ia manao? E haalei»- am-i wau i ka halawai i a e huli 'pono ae oukou i ka ianei mau oh-h» i ho«>puka ilt«» r»«-i m»'u*" ! -'Aolie e hiki ke hilinai ia aku ka olelo a keia kiu," wa,hi a k»*kahi o na Nihiliti i pane ae ai. t "Ina pela e lawe koke aku iaia!" i kauoha aku ai «» «i«-r»-nii:"fa. ; "Ke ike mai la oukou," wahi a \Yeto i pan»» aku ai. k»- maka'u nei o lierenij;»>fa no ka'u mau olelo. Ina no j>aha h»- kiu uau. h«-aha iho la ia mamua o ka hiki ia'u ke hooiaio aku i ka'u mau nu-a i ha'i ; mua aku nei e j>ili aua nona?" j Iloko o keia hooikaika uui «> \VeTe. aoh* h«> im-a a h«>o'h>h*'ia mat o kaua mau mea e olelo aku ani. t*a papahi a«- la ua Nihiliti ; i»ei i ko lakou mau j»e]>eiao. la lakou he ne a in<i U»a k»* kiu. a a-»le hoi he wahi aloha iloko o lakou no ia ]*»•. o k«> iakou mau »»ia ih«> ka iakoui e nana ana. nolaila aole m> lakou e h«»<>ka'ulua ana i ka hookau ana i ka hoopa'i e make. l'a ha]>aiia ae la »> Weie a i.tw« ia • aku iloko o ka iumi o ka ahakuka. a malaila «»ia ii haai»-!e ia aku ai. mahope uo uae o ka nana jK»no ia ana o na kaula ona i nakinakiia ai. MOKUNA XYUI. V HOOIKAIKA E PAKELE KONA OL-V. I kona manawa i haaleleia akn ai iloko o ka lumi o ia no ka manawa a \Yete i hoohana ae ai i kona waihona iu>onoo ne ka pakele at o kona ola. Ua maopopo iaia e make ana oia ke pa& loilii loa

oia iloko. a no ia mea ua hoala ikaika ia mai kona uianao e hemo iua na<- ia he nn'a hiki iaia. AoU* oia i liojHihopo iho no na kaula i nakinakiia ai oia. oiai h«* hana ik<- loa nana ka wehe ana niamuli o kona hiK»tiaa«aoia ana iloko oke kuia makaikiu a Makaikiu Mkoloka Kaaka. I lawa no a pau loa aku ua poe Niliiliti nēi iloko o ka iumi uui a iakaia mai no hoi ko ia n» j i Inmi. ua pau ae la ua mau kaula nei i ka hemo a hek- malaelae ae la ua \Vete nei a kaua. t*a hooholo oia hoao ika puka aniani oiai oia no kana wahi i manao ai e heino koke iwaho. iie puka aniani keia i hoojmaia me ke pani papa maloko. a iaia i hele aku ai no kahi o ka puka aniani ua wehe ae hi oia he wahi apana hao uuku mailoko ae o kona kuka a hoomaka aku la e wehewehe i na papa e pa-ku ana ika puka aniani. He mauawa pokole pau ana ua mau papa nei i ka hemo. a lana ae la ko \\~ete manao no ka hemo aku; eia nae ua ku koke mai la kekahi inea nana i hoopio i keia mauaolana. oia hoi aia he mau hao i kukulu pine ia. e like hoi me ko na halepaahao a kakou e ike nei i keia manawa. a mawaho mai o ua mau pine nei e paa ana ke pani hao. Hoolono iho la ua \Vete nei me ka noonoo ana i kana hana e hana ana. ua hoomaka koke aku la oia e huli i wahi e hemo ai o keia mau pine hao. Mahope o koua koho ana ike piue inua ana e lioao ai e wehe. ua hoomaka aku la oia e elieli iloko o ka paia puna i hookomoia ai keia mau pine. Ma ka paepae puka aniani ua hoopaaia ua mau piue nei iloko o kekahi pohaku nui o hookahi apana. nolaila he mea makehewa ka elieli ana malaila; aka ma ka aoao maluna o ka puka auiaui aia malaila kahi i hookomo ia ai ua piue i?ie ka hahauia ana me na pohaku uinihapa a palainaia me ka puna. a lOalaila keia i hoohana aku ai i kahi Jtyana hao aua i lawe ai i meahana nana e hana ai 110 kona ola. Ile uuinawa e hana ana oia, he nianawa e hoofolie ana oia. Ke helelei iho nei ka puua iluna ona. ke kiki nei ka hou ma o a maanei; eia uae aole oia i nana ae i keia mau mea. oiai ke ola e koe ana a oiai ka ikaika e mau ana no, a i kela ame keia iho ana a kahi apana hao e niakili mai ana na apaua. pohaku-a e mahuahua ae ana ka lua aua e eli nei. Iloonioni iho la ohi ike pine aole he mea a neeu ae, nolaila lioomau iho la uo ia i ka elieli aiui me ka naua ole ae i ka hou e kahe ana ma o a īuaauei o kona kino. Lle elua mea nui naua e hookouokono ana iaia e hana me ka ikaika. oiai hoi o kona ola e kau nei ka liaawina o ka make, a o Vera il(jko o ka halepaahao e kali aua o ka hoea aku o ka mea nana e oki ae i kona poo, nolaila haua, haua, haua, aole manawa no ka hoomaha. laia e hooinau ana i ka elieli ana e haule ana hoi na apana pohaku uinihapa e pa ana 110 kona mau lima a e puka mai ana ke koko uai na pala]»u i kau maluna ona inai keia mau poaaku■ mai; e»a nae aole oia i haalele ika hoomau ana ika elieli. Ua ha'i ae la ke poo o kana apana hao aole 110 uae ia i hoopau ae i kana liana; paa ae la kona inau maka i ka puna e helelei ana. huipu me ka hou e kahe ana me he wai la maluna o kona kino ua lilo keia i niea naua e| hoowela i kona mau maka ame na pala]>u e kau ana maluna ona, eia nae aole oia i haalele i kana hana, oiai ka manao iloko ona e hoopakele aku i ka wahine ana i ae aku ai e hoopakele e hooikaika ana iaia e liana i ko kana i aelike ai, a i liiki hoi iaia ke liooiaio aku ia | Generala CJerisa i kana mau mea i ha'i mua aku ai iaia. Iloao aku la oia i ke pine hao aia hoi loaa mai la ka mauaolana iloko ona 110 koua liemo aku, oiai ua naueue ae la ua pine nei; eia nae aole i hiki iaia.ke une mai a hemo, uolaila hoomau aku la no ia i kana hana me ka nui ona eliaeha i kau mai maluna oua. Eli, eli, eli. me ka hoomanawanui; hoouaueue me Lai eli aiia, aia hoi he inanaolana mamua. Maliope mai ua lolie aleu la oia i ke kaniumumu mai o na kapuai wawae, huli ae la oia a ike aku la i ka hemo ana niai o ka puka o ka lumi ana e paa ana, aia hoi ua komo mai la lie elua nuiu Niliiliti iloko oka lumi. Iko laua i\ei ike ana mai ika kakou Wete e haua ana i kana hana, ua lele like mai la laua nialuna oia nei, a oia no leoi ka nianawa i lele iho ai ka kakou Wete mai ka paepae puka aniani mai a liahau iho la i keia mau NihilUi me kahl apana hao ana. Ike iho la ka kakou \Vete ao!e he manawa liou aku ana e liana ai a lie mea pono iaia e hooikaika a hemo keia pine mai ka puka aniani mai, a aia hoi maluna o ka heino mai o keia pine ka pakele 0 kona ola ame Vera a oiai na ]S r ihiliti a elua e wailio ana ihma o ka papahele, he mea pono iaia ke luina aku i ka hana liope loa e pakele ai oia. l.alau aku la'oia i ua pine hao nei .koo aku la kona mau wawae maluua o ka paepae puka aniani. a hoihoi mai la oia i koua ikaika pilia, a hoomaka iho la oia e hoonaneue. Ua hanoli ae la o Wete i ka naue nui ana o ua pine la. luili iho la ia a nana iho la i na >uhiliti e waiho ana ihma oka papahele. llooiohe aku la oia a lohe aku la oia i ke kamailio o ua "Xihiliti no ka loihi loa o ka manawa 1 lilo i ko lakou mau hoa i hele mai ai e kii ia Wete, a hoomaopopo iho la keia e hiki mai ana ka manawa a keia poe Xihiliti e komo mai ai iloko oko ianei lun\i i hoopaaia ai. Llooikaika hou ae la keia e hemo ua pine la, a ike aku la ua ueeu inai a ke polokeloke nei niai kona wahi i hoopaaia ai; lolie hou aku la keia i ka nunui mai o na leo iloko o ka lumi uui, aiue kahi manaolana hope loa iloko o Wete i hoomaka hou ai oia e hoonaue iua ])ine la. lloihoi mai Ia oia i kahi ikaika i koe iho iaia, lalau aku ia kona īnau lima i ke piue, a i koua Inllio hou aua keia, ua heino mai la ua pine la. I ka wa i heiuo ai o ke pine oia uo ka manawa i hemo ae ai ke |>ani puka a komo ana na Xiliiliti iloko. Lke ihoJa lakou iko lakou mau l,\oa e waiho ana iluna o ka papahele, a ike pu mai la no hoi lakou ia Wete e hoao ana e hemo aku ma ka puka auiani. Ina aole keia pani hao mawaho mai, ina uo aole e ike mai na Kihiliti iaia uei, a īuainuli no hoi o ia pani hao i huki ae ai o Wete i kana pu panapaua a kau aku la imua o na 2S'ihiliti e nee mai ana imua oua. **K hookaawale!" i hooho aku ai o Wete. Va ku iho la ua poe nei no kekahi manawa a loaa ae la no lioi ka manawa ia Weie e wawahi ai ika laka oua pani hao la. Ike niai la mi Nihiliii i ka ianei hana e hana aua. ua alu like iuai la lakou me ka manao e hopu mai iaia. a ia manawa no lioi i ha]>ai ae ai d Weie| i ke piue hao a hahau iho la maluna o na Xihiliti i kokoke mai ia j iar,» i. Akahi, elua. ekolu, he hapa kakini Nihiliti i loaa aku i kana! hauua. alaila kuemi ho])e aku la lakou i pakele i ka lua o ka Wete; hauna hao. Iko Wele ik*.saua iko lakou kuemi. hooikaika hou ae; la oia e hemo ke pani hao. a ua hauoli ka kakou Wete i kona ike ann ; aole he hana liou aku i koe oka wehe walo aku n .ue pani: *ia i ka ike una o na Nihiliii ua aneane e lu-mo lea hikon pio. oa u ae ko lakou inaiua a e like me na nalo meli i lele like mai ai hiko-: a oia no hoi ka mauawa i pii hou ae ai ka ianei pine hao ihiua a h;, wi iho la i ka haawina o ka hoa kauaka ole. a kuemi hope hou a':. t la ua ]>oe \ihiliit nt k t. ' l'eku aku la kona mau wawae i ke pani hao me ka manao e hemo a iaia e haua ana. pela lele hou mai la ua poe \ihiliti nei maluna ona. me ka uaua oh- ae i ke kau aku o ka iaiu-i ]hi, a e Hke uo me kana i hana niua ai ]H*la oia i hana ai. Teku ltou aku la o*?» i ke pani hao me ka ikaika. a hamama ae la ua paui la. u o?n M ... ianei manawa i hookomo hou iho ai ike pine \ 1 ; k;: v paui hao, a iaia i hana ai pela ]uia aua kou i wawae i keK, ; ' : \ihiiin. eia nae ua haawi iho la na VVete nei i kekahi {>eku honi mahanahana a kikii aua ke alo o ua \ihiliii la ii\ma, a lewa akn la rto hoi ka kakou Wete iwalio me ke pani hao, a iloko o k:» uuiuawa ; jH«kale koheoheo ana ua Wete la a kakou i ka lewa, a haule akn la oiu iluna o ke kaupoku o kekahi haH\ (Aole i pauA J