Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 35, 26 August 1904 — NA MOHO ELELE AHAOLELO NUI. [ARTICLE]

NA MOHO ELELE AHAOLELO NUI.

Akahi no a makaokao ae na hiohiona. oke kulana moho elele !ahyi i ka Ahaolelo nul % kohola aku ai i keia kau e h!ki mai ana iioko ae nei o Xovemaba. A hala ka halawai Aha elele o nn Home Kula i ikeia ae ai i ke a* ka rr ; oho elele lahui a ia aoao ma ka liio ana o ia kulana moho ia Mr. Chari-5 Notley. a i ka manawa hoi i hala koke ih«> nei e like me ia e puka aku rna keia heiu o ke Kiiohana ua ikea ae ka inoa o Mr. C. P. laukea i moh»> elele lahui rna ka Ahaelele Te:*itori Demokarara. - A iloko o k<a manawa kupono aole no hoi i ka iiuiiu loa oiai e noho arxa ka Ahaelele Teritor» P.epuhaUka i Hiio kahi e ikeia ae ai ka moho eieie Repuhalika. ke Muliu e ia mai nei ka inoa o ke Keikiaiii Kalan'anaole no ka lua o ke kau me ke kuiana elele. ia manawa e mawehe loa ia ae ai na po-ive-.vehi piJ; i keia kumuhana holo'moho elele a maopopo loa i r.a mea o ka.m?a e hana aku ai—Ke koho ana i kekahi o !akou i elele hooikaikii no ka r<>no o Hawaii Terūori iloko o ka Ahaolelo Nui, aole no ka pono pilikahi aka. no ka pililaula. KEKAHI MAU KUMU KUPONO E LILO AI I ELELE. O k«? kulana elele lahui o ke Teritori aole ia he mea liilii a paani wale. a .? !«ino koho : : a ai ka mea e noho aku ana ma ia noho. ina pela ka manao 0 ■ ka lehulehu o Hawaii Paeaina, alaila na ia hana no e hoike ae he poe hana hoomeamea na makaainana o Hawaii aole he kanakamakua. Aole e noho r AaSe kahi kanaka i elele lahui ke ole e kohoia e ka poe kuleana koho balota. nolaila ua kaa e maluna o lakou ka nana pono ana i ke kanaka kuf'ono inaena o na moho Home Rula Demokarata laukea ame ka moho Repuha'.ika Kuhio ke puka mai ka Ahaolelo Repubalika e noho mai ana i Hilo. A nolaila e hoomaopopo ka lehulehu ina ua pili kekahi mau kulana kupono i keia'poe elele. oia hoi, nona ponoi iho e ikeia oia i kanaka manao hooikaika e hana i ka pono kaulike aole ma ka pilikahi aka ma ka piiilauia. 1 kanaka a hoole iaia iho a nana i ka pono o ha'i. I kjanaka akamai ma na 01-lo' a elua, oi ioa aku ika Beretania, i kanaka wiwoole ma ka pane hooka'ulua ole i ka-wa e ul ia mai ai e na hoa ahaoleio o ka Aina Nui. he kanaka i makaukau a kanalua ole i ke komo iwaena o na hoa ahaolelo a me ka noeau a palamimo na ||x)hana ana, i kanaka nona na> ano kukahi a holoh<«lo ole ia i o a kuio maoli ka noonoo, i kanaka e ku ana ma ka aoao kalaiaina kulike me ke la o Amerika Huipuia, oi loa ma ka aoao e noho mana nei i keia manawa a i noho mana mau no; o keia iho la kekahi o na kahua kupono e kohoia ai kekahi o ka poe ekoiu i eiele no Hawaii, a ina ua loaa ia lakou na kulana kupono alaila e koho i ka mea i oi ae mamua o k»t hapanui. a ke hana ke kanaka alaila ua■ hana' aku oia i ka maikai loi i hikj iaia ke hana me ka hoopilimeaai ole a nana ole ae ina he hoaloha ia MA KA HOŌKOKU ANA E IKE Al. O ka moho elele Home Rula, ma ke ano o kona aoao e ku nei aole oiaeikeia mai e na hoa o ka Ahaolelo Nul, he mea hoi no kakou i a'o nui ia īloko 0 na kau i hala, o ka waiwai ole o ka hoouna ana i wahaolelo aole ona v,"£Lhi pili i kahi o na aoao kalaiaina alakai oloko —ka Repubalika me ke Demokarata, a makou e manaoio nei ua ike e no o Mr. Notley ia hemahema nui ana no hoi e hoomaopopo la i ka lilo o kona pili ole i kekahi o keia mau aoao he puupuu ikaika loa no ka ianakila ole o kana hana e hoohana aku ai ina oia e lilo ana i elele. , Aole oia wale ka i ike i keia aka o na.Home Rula i loaa na hoomaopopo 1 ka oiaio o keia; alaila aole e nele ana ka like o ka manao o ka lehulehu me ko makou, oia hoi aole oia ke keonimana kupono no ka moho eiele. He nui no na kumu e ae e loaa ana mawaho o keia mau hooaiai ke noho ke kanaka a noonoo pono. koe wale no o ka hoopaakiki . wale iho me ka hoomaopopo mua iho aole io no i kupono. O na kanaka ano makaukau e like me Mr. Notley ke.manao nei makou aole ona kuleana iki e noho ai iloko o kekahi aoao i pau kona waiwai oiai no nae e ola ana no ua. aoao la e like me ka Home Rula o keia mau la. he ola kona aole he waiwai i ka lehulehu, a o ka hoopupue ana o Kale Naka-le, oia no ka mea nana i hoike ae i ka hemahema o ia kulana kekahi kumuaiai loa e nana iho ka mea koho balota a kapae i kona inoa. f PEHEA HOI KA MOHO D£MOKARATA. O Mr. C. P. laukea ia moho Demokarata, he keiki Hawaii, h e oiwi i ike nui ia mai ke au nohona aupuni moi a oia no kekahi o na oiwi hookahuli ia Moiwahine Liliuokalan'i a HIo ae nei o Hawaii i hapa no ke Aupuni Repubalika nui hookahi a puni ke ao holookoa. Aole paha he mea iloko o ke. Teritorl o Hawaii i keia la iwaena o ka poe kupa i ike ole i ko Mr, laukea mau kulana o ka noho ana iloko o na hana kalaiaina a mamuli no hoi o kana mau lawelawe hana ponoi ana i loaa. ai ia ike, oia hoi, aole m'a ke kuamoo moekahi aka i ka lele ioa i o a hiki wale i keia manawa aole i maopopo kana wahi e lele hou aku ai. He oiwi ktfia t i ka nana aku, aole oia he Repubalika, oiai oia kana wahf i kau mua ai, a pau ia a lele hou a kau ana i'ka lala Home Rula a i luna aupuni, a no ka lawa ole o ka makemake ua hoole iho la aole oia he Home Rula, ke hoola nei mākou aole io no oia he Home Rula, a no ia mea ua lele ae la a komo i k e Demokarata kahi ona i kohoia iho la i moho elele lahui, a.makou e manao e aku nei ina h e aoao kalalaina hou aku no kahi i koe, aku ole i ka makemake alaila e ike hoU aku no kakou i ka lele hou aku, a makou e hoomaopopo nei he oiwi oia aole no kekahi o keia mau aoao kalaiaina eku nei I keia manawa—ka Repubalika, Home Rula a aka no ka aoao Repubalika—Home Rula—Demokarata ina na e he aoao kahi 0 ia ano iloko o Hawaii Paeaina. O ka holoholo ana i o a io he hana kahua ole a o ka lil» ara o kekahi o ia ano kanaka i elele lahui alaila o ka hooholoholoia ana no ia o na hana elele i meakahua ole a he waiwai ole ia no ke Teritori, e like'me ka waiwai ole oka laukea i hooikaika e a'oia na elele Hawaii I ka Ahaelele Lahui Demokarata no MrJ Hearst a hoi nele ke kumu 1 hoi nele mai ai ua poe elele Demokarata nei me ke k;o ole o ka lakou ino* moho. ALAILA E ALAWA IHO I KA MOHO REPUBALIKA. E like me ia e ku nei i keia manawa aole i ikeia ka moho elele a na Repubalika. aka iloko o ka manawa kupono aole no i ka liuliu loa e puka mai ai a oia no hol ka manawa e wehe ai k e alaula no ka maopopo lea ana o na moho elele apap ekolu. Eia nae, ma ko makou nana aku i na hiohlona, aole e hiki ke kanalua i ka ike e ia o ka puka mai o ka inoa o ke Keikialii Kalanianaole i moho elele Repubalika, e waeia mai ai e ka Ahaelele e noho mai ana i Hilo i keia pule ae, Ke mau ka pana moekahl o ka manao e koho iaia i moho e like me ia e laulima mai nei na noonoo o na elele Repubalika apuni ka Paeaina. A ke puka mai oia i moho alalla ua loaa ia makou ka manaoio i kona lilo i elele kupono, oiai ua ike like fio ka lehulehu i ka loaa ona haawina malkai | hoike mua ia ae nei iaia, a oi loa kona kulana kalaialna. he hookahi no ia i kela o Amerika ao ka aoao noho mana nui no ia iloko olaila i keia manawa a he aoao noho mana nui i na manawa apau—ka aoao Repubalika O kekahi mea i oi ae ai o Elele Kuhio maluna o kona mau hoa mokomoko 0 ka noho hookahi oia no kona kamaaina mua ana aku nel i na ano apau o ka Ahaolelo Nui—ua loaa iaia ka ike i kana mea e hana ai no na mea ana 1 hooaiai mua ai pili i na kumuhana kupono e.hooholoia mai ai e ka Ahaolelo Nui e nele ole ai Ka laulima pu o na hoa ahaolelo Repubalika me ia alaila he mea ia e hooaiai ana la kakou. iaia ka noho elele e pono aole i kona mau hoa, eia nae e kali aku a puka mai ka io o ka hana a ka Ahaelele Repubalika.