Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 36, 2 September 1904 — Page 1

Page PDF (1.29 MB)

This text was transcribed by:  Cheryl Mokuau
This work is dedicated to:  Dawn & Matt

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

HOOPUKAIA I NA KAKAHIAKA POALIMA APAU

POALIMA, SEPATEMABA 2, 1904

 

BUKE XLIL HELU 36      NA HELU APAU 3031

 

IWAKALUA Kaukani i Make a eia no ke Kaua mai nei

Ikaika ke Kaua ma Manchuria.

Loaa he wahi Manaolana i na Rukini no ka Lanakila.

240,000 ka nui o ko Iapana mau Koa e Kaua Nei ma Manchuria ame 2000 Pukuniahi.

 

NA LONO KAUA O KA LA 25.

 

KANAHAI, Aug. 25.—Ua paa ae nei @ o na mokukaua Rusia @ Orozovoi i ka laweia.

 

LADANA, Aug. 25.—Ua paa ae a hu@ ka mokukaua holo mama Urai o Rusia i ka mokuahi Asia o ka hui An@ mawaho ae o Potugala.

 

LAS PALMAS, Mokupuni Canary, Aug. 27 - Us hoikeia mai nei eia he ekolu mau mokukaua holo mama o Rusia ke hooili lanahu nei mai ka mokuahi Geremania Valesia mawaho ae o @.

 

LIAOYANG, Aug. 25.—Ma ke koho aku a na Rukini ua hiki aku ka nui o na koa Kepani e lelekaua nei ia Kuropatkiu i ka 240,000.

 

ST. PETERSBURG, Aug. 25.—Ua noi aku nei o Pelekane ia Rusia e hoike mai ke kumu e hopuhopu mai nei ka mokukaua holo mama Smolensk a huli hoi i ka mokuahi Pelekane Durban. Ma ka Rusia aoao ua hoike aku nei o ke Kauoha i hoounaia aku nei aole i loaa aku nei i keia mokukaua.

 

NA LONO KAUA O KA LA 26.

 

LIAOYANG, Aug. 26.—Eia he kaua hahana ma Torantshu ke kauaia nei.

 

HAICHENG, Aug. 26.—Eia na Kepani ke houluulu ae nei i kekahi huina nui o na lako ai ame na pukuniahi. Ke manaoia nei e noho uku ana na Kepani a kaua aku i kela kau anu oia ke kumu e keia hoolala.

 

KANAHAI, Aug. 26.—Eia na luina o na mokukaua Askold ame Frozovoi ke @ ke kiaiia.

 

LADANA, Aug. 26—Ua hoike ae nei o Balfort ua hoounaia aku nei he elua mokukaua holo mama o ko Pelekane mau mokukaua o ka Lae o Good Hope i huli aku i ka mokukaua holo mama @ o Rusia a hoike aku iaia aole i komo @ iloko o na pomaikai o na @ kuokoa. Na ke aupuni o Rusia @ hanaia pela. O keia paa @ na moku ka mea nana e hoopihoihoi mau nei i ka poe o na oihana kalepa. Ua hopu hou ae a ua huliia e ka mokukaua holo mama Urai la o Rusia @ kekahi moku laweukana e holo ana no @.

 

ST. PETERSBURG, Aug.—Ua hoikeia ae nei e ka aelike hou mawaena o Rusia ame Geremania aia iloko olaila kekahi kahi pauku ma-lu e hiki ai i na koa o Rusia ke hele aku ma na teritore o Geremania no ko Rusia mau teritore ma ke Komohana i ka wa o ke kaua.

 

Ua @ aku nei ko Rusia aumokukaua o ke Kai Balatica he iwakalua moku ko lakou nui no ka hoomaamaa @. Malia paha o holo loa aku lakou ma ka Hikina.

 

Ua hoomaka hou ae nei na Kepani i ke kaua ana ia Kuropatkin @ nei no ke kaua koikoi @ kokoke ana i Liaoyang.

 

NA LONO KAUA O KA LA 27.

 

@, Aug. 27.—Eia na Kepani @ no ke ku-e ana i ko @ huii hikina ana. I keia @ ka lanakila ma ka aoao @ na kaua liilii ana.

 

LIAOYANG,  Aug. 27.— Ua haule @ a na Kepani ia Anshan @ o ke kaua ana i poino ai @ ka lakou mau pukuniahi. @ o na koa malalo o Ku@ o Khoyan ame Gutzia, @ Nodzu mawaena o @ Khalin a o General @.

 

LADANA, Aug. 27, - Ua paaia ka moku @ e kekahi mokukaua holo @ ma ke Kaikuono o Bisimaka.

 

@, Aug. 27 - Ua loaa aku @ i hoopukaia ma Tsingan@ kono ana e pepehi hoo@ o na Aina E.

 

LADANA, Au 27.—Mamuli o ka @ loaa mai i ke Aupuni mai ke kaua o ka Hikina, ua hoopauia ae @ ka hanaia ana o na pu 4.7 ame 6 iniha aku nei ma ko laua mau mokulua na pu 9 iniha.

 

@ Aug. 27.—O ka ikaika o na pualikoa nana e paa nei ia Poto Ata @ aku nei aia ma kahi o 15,000 koa.

 

ST. PETERSBURG, Aug. 27.—Eia no @ nei ke kaua ma Liaoyang. @ hoike mai nei o Generala Kuopat-@ ua hiki aku ka nui o ka poino ma @ Kukini aoao i ka 1,450. O ka poino ma ka aoao o na Kepani ua koikoi @ o keia.

 

LIAOYANG, Aug. 27.—Ua hoohui ae o Generala Kuroki ame Generala Oku ma ke kaua e hookaawale ae i ko na  Rukini mau kahua e paa nei He kanakolukumamalua ka nui o na pukuniahi a na Kepani i poino. Ua hoikeia mai ke aneane nei na Rukini e houluulu hou ae i ka pualikoa elua no ke kokua ana i ke kaua ma Manchuria.

 

N A LONO KAUA O KA LA 28.

 

TOKIO, Aug. 28.—Ua hala aku nei kekahi hapa o ko Generala Kuroki pualikoa no ka hui ana aku me ko na Rukini ma o aku o Yushling. O ke kaua a na pualipukaa, i oi aku hoi ka ikaika, ua pau ae i ke awakea a hoi aku na Rukini no Anping.

 

(O na wahi i hoikeia ae nei ma keia lono kaua aia no ia ma kahi o alahele kuahiwi ma kahi mamo ole aku ma ka hikina o Liaoyang. O kahi e paaia nei e na Rukini ame na Kepani oia no kahi a laua i ku ai no hookahi mahina ae nei, koe wale no eia na Kepani ke nee kokoke loa aku nei no Liaoyang, ma ka hema, mai ko lakou manawa i ku ai he mahina i hala ae nei.)

 

LIAOYANG, Aug. 28.—O ke kaua ma Tunsinpu, he wahi he elima mile ma ka hikina-hema o Liandiansian, ua hoomauia no ka hapa la me ka loaa like o ka lanakila ma na aoao a i elua. Ua lilo ae i na Kepani kahi a na Rukini i ku ai eia nae ua hoauheeia aku lakou mahope mai. He elua aliikoa ame kanawalu koa i poino ma ko na Rukini aoao.

 

WASINETONA, Aug. 28.—Ua hoike aku nei o Iapana i na Mana Nui ina aole e laweia na meakaua o na mokukaua Rusia ma ke awa o Kanahai alaila e hana ae ana oia i kekahi hana.

 

NA LONO KAUA O KA LA 29,

 

TIENTSIN, Aug. 29—Eia na Kepani ma kahi he 1200 i-a ma ke komohana o Poto Ata a he hookahi hoi mile ma ka hikina.

 

KOBE, Aug. 29.—Ua lilopio ae nei i na Kepani na papu waho loa e hoopuni ana ia Poto Ata. Eia na Rukini ke paa nei i na papu oloko o ke kulanakauhale me na apu o Antzshan, Puu Gula, Tiger’s Tail ame Liaoti. Ke manaoioia nei maanei e hoao ae ana na Rukini e puka iwaho a kaua aku me ka manao e hemo aku iwaho mamua o ka pau ana o keia mahina.

 

ST. PETERSBURG, Aug. 29.—Eia o Generala Kuropatkin ke houluulu mai ei i kona mau koa kiai e nee nei imua mahope o ka hakaka ana no na la ekolu. Na keia mea i kono aku i na Rukini e wawahiia eono o ko lakou mau pukuniahi O ka nui o ka poino ma ko na Rukini aoao ua hiki aku nei i ka 1,500.

 

LIAOYANG, Aug. 29.—Ua haalele aku nei na Rukini ia Anshanchan. Eia na Kepani ma kahi o umi mile mai Liaoyang aku, a eia ke kaua ke kauaia nei e na pualikoa pukaa. Eia na kepani ke nee nei mai na aoao ekolu mai.

 

TOKIO, Aug. 29.—Ua hoikeia mai nei ua oki ae nei o General Kuroki i ke alahao ma ka hema o Mukden, a ma keia ua hookaawaleia na Rukini e ku ana ma kahi huli alo o keia wahi.

 

Ua hookaawale ae nei ke Aupuni o Iapana i ka ua gula ma Iwate, kahi hoi i hohoia aku nei e loaa ana he loaa makahiki o Umi-kumamalima miliona dala.

 

KANAHAI. Aug. 29.—E hoomaka ana ka laweia ae o na meakaua o na mokukaua Rusia i ka la apopo.

 

ST. PETERSBURG, Aug. 29.—Ua kaheaia he komisina no ka noonoo ana i na pauku o ke kanawai lahui e pili ana i ke ano o na waiwai kaua.

 

Ua hoike mai nei o Generala Stoessel, ke alakai kaua o Poto Ata, me he mea la e hiki ana i kona mau koa ke paa ia Poto Ata no na pule eono.

 

HARBIN, Aug. 29.—Ua kohoia aku nei o ka nui o ka poino o na Rukini ma Liaoyang ua hiki aku i ka 3,000. Eia na Rukini ke haalele nei la Anping e waiho pu ana hoi i na lakoai. Aole i mku ae nei ka hui kukai ana me Liaoyang i keia manawa. Ua make o Generala Rontoko@sky ma kekahi kaua i kaua koke ia iho nei. O ka nui o ko General Kuropatkin mau koa e ku-e nei i na Kepani he 170,000.

 

NA LONO KAUA O KA LA 30.

 

TOKIO, Aug. 30.—O Anshanchan, e paaia nei e na Kepani i keia manawa, oia ke kahua ikaika loa nana e paa nei ia Liaoyng. O ka hopena o kona lilo ana mai i na Kepani aole e hiki ana ia kuropatkin ke pale ae i ke kaua ana mai a me he mea la e kau aku ana ka poino ikaika ma kona aoao.

 

ST. PETERSBURG, Aug. 30,--He eha regimana hou e houluuluia ae ana maiwaena ae o na Causalians. Aole i maopopo eia paha o Kuropatkin ke manao nei e paio aku a i ole auhee aku paha.

 

Ua hoopukaia ae nei kekahi kuahaua

            (E nana ma ka aoao 6.)

 

Ka Elele Repubalika.

 

KEIKI JONAH KUHIO KALANIANAOLE, MOHO ELELE LAHUI A

KA AOAO REPUBALIKA.

 

O ka inoa moho i lokahiia mai Hawaii a Niihau, e na Repubalika hoi o Hawaii nei, oia no ko kakou Keikialii, a Elele Lahui o ka Teritore o Hawaii nei, Hon. Jonah Kuhio Kalanianaole. Ua hoikeia keia lokahi ma o na halawai ana a kela ame keia mahele koho o Hawaii holookoa nei, a ma na moolelo o na halawai a na mahele aole loa i loheia he mau olelo e hoohalahala ana i ke Keikialii.

 

            Ua hanauia o Jonah Kuhio Kalanianaole ma Kapaa, Kauai, i ka makahiki 1872, mai na puhaka mai o David Kahalepouli Piikoi ame Kekaulike Kinoiki, nolaila ua piha na makahiki iaia i keia manawa i ke 32. Ua hoonaauaola oia ma Hawaii nei, a hoolawa loa ia aku kona naauao ma na kula kiekie o Amerika ame Beritania Nui, nolaila aole no he mea nana e hoole ae i kona makaukau.

 

            Ma ke koho balota o ka makahiki 1902, ua hoohanohano aku na makaainana o Hawaii Teritore nei iaia ma ka (E nana ma ka aoao 6.)

 

Poto Ata e Kaua ia nei.

 

            O keia kii maluna ae oia ke kii o Poto Ata ame na papu pale ame ke ano ka hoopuni ana a na pualikoa o iapana ame kona aumokukaua. Ma na wahi i hoailona kuahiwi ia, aia malaila ko na rukini mau papu, oia no hoi na kiko eleele kuea, a o ko na Kepani eia na laina nui eleele e hoopuni ana a aneane e like me ke kamaa lio. Mai ka moana aku e Ikeia ana ko Iapana mau mokukaua e paa ana i ke awa o Poto Ata. O keia iho la ko Poto Ata kulana i keia manawa, a he hoike maopopo loa hoi ke koke mai nei kona manawa e haulepio ai imua o na Kepani.

           

Maheleia na Mahele Koho.

 

Kakauinoa o Kiaaina Carter i ke Kuahaua Koho Balota

 

HOOKAHI MAHELE HOU NO HAWAII, EKOLU NO MAUI, ELUA O MOLOKAI A EKOLU NO OAHU NEI.

 

            Ma ka Poakahi o keia pule i kakauinoa ae ai o Kiaaina Carter i ke kuahaua koho balota o keia kau ae o Novemaba e nee mai nei Ua pau keia kuahaua i ke kakau mikini ia a kunia me ke kuni o ke Aupuni.

 

            Ua hoike ae o Kiaaina i na mea e pili ana no ka mahele ana i na mahele koho nui loa o ka poe koho, e like hoi me na nune ana o na la i hala a i hoaiaiia aku ai ma kekahi wahi o ka makou pepa. Mamuli o ka makemake o ke Kiaaina e maikai a hana apau e pili ana no ke koho balota ana a e puka mai ai hoi he hua maikai nolaila i loaa ai keia mau hoonohonoho ano hou.

 

            Ua manaoia he mea pono e waihoia ka mahele ana i keia mau mahele koho a kela kau aku, aka ua manao ke Kiaaina he mea hoonui hana ia a he hoololoiahili wale ana no ia i ka pono o na makaainana, nolaila aole oia i hoapono i ke kali ana, a ua hoohana koke oia i ka hana i hiki iaia, a ma keia hana ana ua nui na mea i hookui mai iaia.

 

            O kekahi kumu hoohalahala i waihoia aku ai i ke Kiaaina e na alakai kalaiaina, oia ke ala mai o na hoololi ana i na ahahui Repubalika i kukuluia iho nei, a oia ua kokoke loa mai ka manawa aole paha e pau ana na hooponopono ana no keia mau ahahui. Aole i kulike ke manao o ke Kiaaina maluna o keia mea, a ua manao oia ua lawa ka manawa no ka hana ana aku i na hana hooponopono no keia mau ahahui a e makaukau ana hoi lakou mamua o ka nee loa ana aku o na hana ha`lolelo hoeueu koho balota o keia kau.

 

            O keia malalo iho nei ka hoike i loaa mai no na mahele koho balota i maheleia:

 

            Ma ka Apana Koho Ekahi, Mokupuni o Hawaii, he hookahi wale no hoololi i hanaia, oia hoi ka mahele ana i ka mahele o Puna i elua mahele.

 

            Aole he hoololi ana ma ka Apana Koho Elua oia no hoi o Hawaii Komohana.

 

            Apana Ekolu, oia no hoi na Mokupuni o Mau, Molokai ame Lanai, he elima mahele hou i pakuiia aku nei Ma ka Mokupuni o Maui, he ekolu mahele hou mamua aku nei he 13 wale no. O ka mahele o Wailuku, oia no hoi ka Mahele Ehiku mamua aku nei, ua maheleia mawaena o ka Mahele Ehiku ame Ewalu. He hookahi mahele hou no na Koolau a pela no hoi me ko Kaupo. Helua mahele hou no Mo-

(E nana ma ka aoao 6)

 

Hoolale o Maui e Hookipa ia Carter.

 

E Hui ana ke Kiaaina ma ka Halawai Kakoo i na Moho.

 

E KAAHELE ANA OIA IA MAUI NO KEKAHI MANAWA—KELA AME KEIA ANOAI O MAUI.

 

            MAUI, Augate 27.—Ma ka Poalua i hui aku ai ke Kakauoleio Atkinson iloko o ka halawai a ke Komute Hooko Repubalika o ka mokupuni i malamaia ma Puunene mawaho ae o kana makaikai no ka halewiliko.

 

            Ma keia halawai i noonooia ai ka manao kipa mai o ke Kiaaina Carter no ka mokupuni o Maui i manaoia ma ka la 6 o Sepatemaba a hoohala iho he mau la a hiki i ka la 30 o Sepatemaba.

 

            Ua oleloia ae e kipa mua ae ana ke Kiaaina ma Lahaina i ka la eono ilaila hoi e hui pu aku iloko o ka lalawai kakoo moho no ka Ahaolelo iwaena o na Repubalika, a mahope o ia e kaahele ai oia no Maui Komohana ame Maui Hikina, a e noho loa iho ai oia ilaila e like me ka loihi e hiki ai iaia ke hana i na mea ana i manao ai no ka hoopomaikai ana i ko Maui poe, a ma keia huakai no hoi e ukali ai o Mrs. Carter aka e noho iho ana oia ma ka home o Mrs. Ame Mrs J. P. Cooke. A ma keia huakai no noi e hui pu ai na luna aupuni, ke Kakauolelo Atkinson, Komikina Aina Aupuni Pratt ame kekahi poe e ae.

 

            Aia iloko o na kalapu Repubalika o na mahele koho na liuliu hoomakaukau ana no ka hookipa ana mai i ke Kiaaina o ka hookipa ana iaia.

 

KELA AME KEIA

 

            Mahope iho ka paina o ke Kakauolelo Atkinson ma ka home o Hon. H. P. Baldwin ma Puuunene ua kau aku oia ma ka mokuahi Hawaiian ma ka hora eha o ka auwina la no Hilo.

 

            Make loa ka manao o na hoaloha o ka hui paani polo o Maui i ka lono ana i ka haule ino o ko lakou hi i ka hui polo o Kauai ma ka hookuku ana ma ka Poakolu ma Moanalua, Honolulu.

 

            E mahele hou la aku ana o Maui ame Molokai ame Lanai iloko o iwakalua mahele koho no ke kau koho balota o Novemaba e hiki mai ana. Ua oleloia ae ua ae ke Kiaaina i kona kakoo ana i keia kumuhana malalo o na hooaiai o na Repubalika.

 

            Aupuni ka mokupuni i malama ae ai na Repubalika apau maloko o na mahele koho i ka lakou mau halawai no na elele no ka aha wae moho e malamalia ana i ka la 5 o Sepatemaba nei

 

            O ka lono i lauaheaia ae i ka manao o ka Lunamakaainana S. E. Kalama e holo i moho senatoa Repubalika he kuhihewa ia He elua manawa i koiia aku ai ka lunamakaainana e holo moho aka a hiki wale i keia manawa he mau no kona hoole.

 

            Aia ka Hon. S. Keliinoi ame Mrs. Keliinoi o Wailuku ua hala aku no na Kona o Hawaii e ike i ko laua mau hoaloha.

 

            O keia malalo iho na keonimana i waeia i komie hookipa i ke Kiaaina mailoko o ko Wailuku poe:--Lunakanawai A. N. Kepoikai, J. W.Kalua, Hon. H. P. Baldwin, F. W. Filler S. Keliinoi, T. B Lyons, J. L. Coke S. B. Harry, George Weignt, J. N. S. Williams, W. F. Crockett, Jas. Kirkland, W. H. Cornweil ame J. K. Kahookele.

 

            Ma ke ahiahi Poalua i hoohuiia ae ai o Mr Kiakona ame Miss Ellen Smythe ma ka berita maemae o ka mare e ka Rev I. D. Iaea. Ma kahi o ka haneri a oi loa poe hoaloha i hiki ae i ka mare i malamaia i Kahului.

 

NA ELELE REPUBALIKA I HALA AKU NEI NO HILO.

 

            O keia poe keonimana malalo iho nei ka poe elele Repubalika i kau aku maluna o ke Kinau i ka Poalua nei no ka halawai o ka Ahaelele Repubalika i malamaia ma Hilo inehinei mai ka Apana Eha aku:

 

            Mahele ekahi, aole: mahele elua, J. A Gilman, W. T. Rawlins ame H. E. Murray; mahele ekolu, B. A. Lloyd; mahele eha, Clarence Crabbe, E. K. Quinn A. G. M. Robertson, S. M. Kamakau ame T. Melim; mahele elima, C. Yarrick; mahele eono, Sam Johnson; mahele ehiku, aole; mahele ewalu, C. L. Beal, W. F. Hellbron, H. C. Pfluger, F. E. Thompson, J C. Quinn.

 

            Mai ka Apana Elima aku: J. A. Kalakiela, Fred Waterhouse, Archie Mahaulu, D. Douglass, Fred Meyer, H. C. Vida, R. C. Lane, J. C. Lane, F. Fernandez, T. McCants Steward Chas, H. Clark W. H. Crawford, Eli P. Crawford, Solomon Mahelona ame Geo. L. Desha.

 

            O keia malalo iho ke kohokoho i weheia ae ma ke Keena o na Hana hou ma ka Poakahi nei no ke kukulu ana i hale ma ka paka Mooheau ma Hilo:

 

W. J. Moody, 65 la                             $4600

H. Kendll, 60 la                                  3168

Jas. D. Lewis, 70 la                             3280

I. Erickson, 68 la                                 2965

J. Makakekuko, 68 la                          2977

L.M. Whitehouse, 60 la                      3400