Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 36, 2 September 1904 — MAKAIKIU WETE DETONA Ke Ahi Lalapa Pio ole i na Nihiliti Ke Kanaka Amerika Koa Lua ole [ARTICLE]

MAKAIKIU WETE DETONA Ke Ahi Lalapa Pio ole i na Nihiliti Ke Kanaka Amerika Koa Lua ole

MOKUN'A XVIII. HOOIKAIKA E PAKELE KŪ>~A OL.\. Ua mao}»opo iaia e hahai mai ana no na Mhilili iaia, nolaila j->; ; , IJO a k\i koiia inau wawae iluna o ke kahua paa, ua ala koke ae ] $ <n"a a <• lik«* ni'* ka inama i loaa iaia i holo aku ai oia; eia oae ua ik.- mua paha k»-ia |*)e Nihilili e pakele ana ka hikou pio ? nolaiia ua h.w.iniaia k»*kahi poe i ka wa inamua iho a eia keia poe ke kali mai u< i i ko \V»*tf liiki aku. a ia Wt*tt 4 e holo nei, ike aku la oia i ka oku :ina mai <» k<*kabi kino kanaka mamua o kona alo. nolaila ua hoohuii ];, ~ia i kona alah«'le ma kekahi wahi okoa, a hoomau aku la oia i kana h«»h» ana. M*' kona manao o ka pilikia wale no la hoi keia, «ia ka eia hou a|cu no, oiai iaia e holo ana pa ana kona poo i kekahi in» a i h.iī.nouia mai iaia, a hina iho la ua Wete nei a kakou ilaio, :iJa hou a«* la a holo a no ke poniuniu, ua hina hou iho la oia ilaio. "Auw»'. aloha ino o Vera aole anei e hiki ana ia'u ke hoopakele .'i.- ia «.• i hunho ae ai o Wete uie kona kunewanewa aua aku. MOKUNA XIX. llt>U> MALUNA O XA KAUPOKU HALE. I ka inauawa i ik«* mai ai na Xihiliti i ko Wete hina ana ilalo ua ulowalu likf ae la ko lakou mau leo honho liauoli. O keia hma -iiia n«» na<- ;• na Were nei ua waiho oia ilah» me ka poniuniu aole *. ;U I!:M . j j,»a. nulaila ua ala koke ae la no ia iluna a hoomaka hou •,ku la »' liolo. h» keia kaupoku a Wete i haule ai a e holo nei ua like ia ke kaupoku o ka Hotele Youn«j o Honolulu neh. He nui na panipuka i ua e ike nei i kona manawa e liolo nei. eia nae ua like iv;,le no keia mau puka ma kana ike aku. nolaila ua hooholo iho la oia e holo :rk\\ nn ka puka mamao loa mai iaia aku, a kuu pau aku la ..ia i kona īnaiua Imlo. He mea oiaio ua oi aku kona mama 0 na Nihiliii e alualu nei mahope ona. a ua hiki e aku la oia 1 ka |, u K;t i i,,akeiiuiJ; e ai. a i kona hoao ana e wehe ua hemo mai la ua i>uka uei a poholo ana keia ma kekahi aoao. laia i komo aku ai he pouli hoi kau. eia nae ua maopoiK) mua ia AVeie ke ano n ka hanaia ana o na hale o l'arisa. a me ia maopopo iaia i lioomau aku ai oia i kana holo ana. Aole he wahi mea a lohe j., iku o ka hauwalaau o na kanaka e noho ana iloko o keia hale. a liooinaopopo iho Ia o Wete, ua lohe ka poe e noho ana ilaila i ka haluku o na Xihiliti ma kahi e kokoke ana ia lakou a ua maka u lakmi i ka holo ana e ike i ke kumu o keia haluku maniuli lnhia lakou iloko o ia mea. Ua ike a ua kamaaina ia Wete ke ano o kolaila inau kini, a nolaila aole oia i hopohopo iho. laia e heouiau ana i ka holo ua hiki ae la ua poe Xihiliti nei 1 ka puka ana i haalele aku ai. a mamuli paha o ko lakou maopopo ole 1 ka Weie wahi i holo aku ai ua. kunana iho la lakou malaila. I a „,aopo { )o mua ia Weie e hala ana kekahi manawa i leeia poe Xihiliti o nooiioo ai i ka lakou hana e hana ai, a ua maopopo mua no hoi la Weie aole e pau ana ka liuli ana a keia poe. nolaila o ka manawa a k( ia poe e nooiioo ana i ka lakou hana e hana ai he mea 11111 la īaia. Aole oia i hoapaapa iho aka hele loa aku la oia 110 kekahi lunu e kokoke ana i ke alo o ka liale. a me ka nana ole ae 1 ka hamau o ua lumi la. ua kikeke aku la no ia, a hawanawana aku la ma ka puka ki e like uie ke ano o ka poe aihue o Penmia: •*K ka hoaloha. e wehe mai oe 1 ka puka; oiai eia na makai mahoĪH' (V*U." • • i i • i . "lleaha ka'u e kokua aku ai ia oe? v ' i [>a-e mai ai kekaln leo mai,'oko mai o ka lumi. . . •■He dala hoi ka'u e haawi aku ana ia oe. a aole no lioi wau e iinho loih» ana me oe." wahi a Wete i pane hou aku ai. •'Ueaha kau e liaawi mai ai?" •'lle uiui dala/'t ma ka lielu (lala I*ai*ani.^ l.ohe aku la o Wete i kekahi mau leo elua e hawanawana ana n ka hnni. a inahope h»he aku la oia i ke kanmnui mai o na wawae ma.h»kn a henio ana ka puka. Ua lele koke aku la <i| Wete a kmuo ana iloko o ka lumi a pani mai la i ka puka me ka laka ana uie k'»na nana īiuia ole ;iiku i ke ano o ka poe e noho ana ;1(.ko o hnui ia, lle walii kukui hookahi wale no ko loko o ka Lunn. .. n;i i i Pl ii ; U . a nana aku i ka poe oloko o ka lumi halawai aku la U'.i a uiau maka me kekahi kanaka kiuo nui. lle wahme kekalu e aolw ana iluua-o kekahi wahi moe kahiko me koiia lole moepo. "He huakai awiwi kau?" wahi a-ua kanaka nei i pane mai ai ia W e?e. ~ , • ••ī »ia iho la 'ke ano ke hahai mai kekahi poe mahope ona, walu ■j Weie i pane aku ai. •m »wai keia poe e alualu nei mahope oii?" "Aole ia oe ia wahi. e ka hoaloha. o kau haua wale no.i keia maJ,;,w;! oia ka lawe ana aku i ka'u mau dala i hoopaa mua mai nei ia alaila v hoopaa iho oe. i kou waha. "11e il.iia pepa paha kau?" , . ••Ua hewa oe malaila e ka hoaloha," wahi a W eie ī pane akn ai ia< ka lioheh- ana ae o na minoaka maluna o kona papalina. "I a lawa ke i'ala la'u no ka'u huakai hele/" "Ke Uiauaoio nei wau i\ ua lawa hoi oe i ke ilala t oi aku iMMmua o kau \ ha'i mai uei. Ke ha'i aku nei wau ia oe aole loa oe e n'anao mai ana o kena mau ilala au i hoike mua mai nei oia ««n» a ]\i (lala e hemo aku ai mawaho aku o keia lumi. Ue uku okoa no ko ke koino ana mai. a he uku okoa no ko ka puka ana aku iwaho. •m\ alaila aoh* iho la i lawa keia mau eiala." wahi a \\ ete i paue aku ai ma ke auo hooheneheue. "Mai manao mai paha oe e hooliio mai ia u i mea kokua hewa nkr. ia oe me keia mau (hila mailuilu au i hoike mai nei." wahi a ua j; ; in;:k,i n •? i |satn* mat ai. • lVla iho la ka? WeH, e oluolu oe e hoonui iki mai i ka a o ke kukui ī hiki ai ia t»e ke ike pono mai i ki» ano o ke kauaka au e n\anaoj iiei ( haowale i kona pom». l\e ike mai la anei oe. > a ia manawa i: hookokoke h»a aku ai o Wete i kona heleheh-ua i ke kukui. | *•»). ua hiki ia'u ke ike uuiopopo aku ia oe, e Monikiu Kike."! wahi a ua kanaka la. , j • E haaw i aku ana anei wau i mui dala mawaho ae o ka*u paa uiua aku nei ia olvia?" i niuau aku ai o Wete, * | la Wete i ninau aku ai i keia ninau ua hookokoke loa aku la oia i kona helehelena i hele a hauka e i ke k(»kt» imua o ua kanaka la, a i ka ike pouo aua o ua kaiiaka nei i ko iauei helehelena hoomaka'uka'ii ua kuemi hope aku la oia. "K lawe mai i na tlahi he umi. e Piera." wahi a ka waliine i pane niai ai oiai ua ike |h»u<» hmi la oia i ko \Vete helehelena hoomaka uka'u a ua maka'u hoi na wahiile la. •o. he makemake kiv ko ¥h*n\ i umi ilala hou?*' wahi a W ete i hoopuka ae ai me ka hoohenehene aua aku. •*K hele 0( k iwalio, a i ole tH' e hooko i ki ia kauoha e pepehi ia noi <>e a hiki i kt»u n\oe nuilie ana ihma o ka papahele' walii a ua ka-i naka nei uie ka okalakala o kona Uh>. •<>ia ka huaolelo umlaiia; aka. uo kou i nuii e jn»pehi ia'u a hiki i ko'u moe aua iiuna o ka paimhele, aole ia he maikai." "Aole anei i lohe mai nei ko pej»eiao e hele koke aku oe iwaho?** wahi hon a ua kanaka la i pane mai ai iaia nei. • K jH'pehi ana anei oe ia'u a hiki i ko'u waiho ana iluua o ka pa|uihele a i ole e oluolu ana anei oe e lawe akn i keia mau he tijui? Aia mawaena o keia mau mea elua kau e koho mai ai. •'Kulikuli oe'. K haawi mai i na tlala he umi. a e puka koke aku

maiiukM aku <> k**ia iumi. Aohe o'u makemake i kou L»-U iu«iv?i.i. --I'ela'anei? in;t o hf>o!«>hf niai k«« K j»uk;i aiia \v;iu mai k*'ia inmī aku, a oiai ria k»-kahi poe ke hahai u.ai i«'M o*n a'n e makemake oW* nt-i !oaa. uuii wau »a lakou; kikaunha aku n»*i wam ia t»> aolō K>a (» e ho*»}»uka i kvkahi h'i.ioh-i»» n»»*u. ake hana «>»• p**la »> ike ana ika inu aku o keiu walu a;»i»uu lsao lii!ku a'u i kou kok«» o Hke hoi me kona inu ana mai uei i ko k«»ko 0 koia |mi4- e liaiiai nei ia'u i koia {.«>. Kt* lohe mai bx anvi <>o? Auo. e iawo aku i na dala h« 4 uini. a e hoopaa hoi i kou waha" I'upuhi aku la o \\>u* \ ke kukui a j»io. wehe aku la oia i ka puka aniani a lele aku la iluna o keknhi kauiH»ku hi-o a kokolo aku la. ' > kahi a ka makaikiu i hele aku ia oia kekahi o na wahi hiki j»olio ole i ka poe hoomaka'uka'u ke hele a o ka j><»e wale no i kamaaina i ka hele ana i ka oihaua kamana ka hiki ke aa aku e hele nia kahi a Wete i hele aku ai. H«jomau aku la oia i kaua kolo aua a hiki i kona hiki aua aku i kekahi puka aUiani 0 kekahi hale okoa aku. alaila hoao aku la oia lua puka aniani ia. Ika hemo ana oka puka aniani oia no kona mauawa i lēle aku ai iloko a nihi malie aku la. e hiki ole ai i ka poe oloko oka hale ke lohe. I kona hiki aua i kekahi alapii iho aku la oia ilalo a iloko o ka manawa [»okole aia oia i ke alauui kahi i hele ai. MOKUNA XX. v | HOOPUHILI I XA XIHILITI. | 0 ka noonoo mua i loaa iloko ona ia nianawa ana i homo akui ai niawaho o ka hale oia kona hele ana aku e hui me Ivana a ha 1 j aku iaia i ua iuea i loaa iaia nia kana huakai. <0 ka himi ana i ae'.lk 'l ai e hui me Ivana, oia ka lumi maluna 0 kekahi hale inu rama o Pa-j risa. I kona hiki ana aku ilaila ua loaa aku la iaia o Ivana e holo- j holo ana me ka iini nui e loaa koke aku iaia ka lono o ka hauoli. "Weli." wahi a Ivana i paneinai ai. a kau aku la kona mau maka nialuna o ko Wete heleheleua hooiuaka'uka'u. "Ua pakele o Vera'i keia manawa." i pane aku ai o Wete me ka ninoaka ana iho. Maanei i noho aku ai o Wete a ha'i aku la ia Ivana i na mea i nla mai ma kana huakai ame kona pakele mahunehune ana mai na Xihiliti mai. O kona poo ia manawa aia 110 ke poniuuiu ke haawe la, aka nae ua maopopo iaia e hiki mai ana 110 ka manawa e pau ai. nolaila aole oia i nana ia mea. Holoi iho la oia i kona mau palapu, a hooponopono iho la i kona lole i lepo ia po. a pane aku la oia ia Ivana: "I keia manawa Ue mea pono loa ia kaua e makaala. Aole loa e liookuu ana keia poe Xihiliti ia'u. a e hauoli loa ana 110 lioi lakou ke loaa mai wau maanei.' , "Alaila ua ike lakou ua loaa ka lakou mealiuna ia-oe?" f "Ae, ke manao nei wau ua ike lakou ia mea.' ? "K lia'i mai ana anei oe ia'u i kau mau mea i lohe ai?" "Aole ia he mea pono e lohe ai oe, a me lie mea la e lilo ana keia i mea e pouo ai ka'u hana no olua ma keia mua aku, nolaila he mo» maikai, iua oe e oluolu ana, mai ninau mai oe ia'u e pili ana no ia mea." "Ua ha'i mai nei hoi oe ia'u ua pakele ko Vera ola, peliea hoi ia?' ? 4 '*E ha'i aku ana wau ia oe, o ka'u mea e telegarapa aku ai he mea ia e pakele ai ko Vera ola, a ke haule ia, aole loa he mea nona e pakele ai.' ? "Ina pela ua pau ae la ka'u ninau ana ia oe." ''E hoi koke aku oe no kou w ? ahi e nolio nei—owau 110 lioi kekahi e hele pu aku ana me oe—a ike kakahiaka oka la apopo, ika manawa a Gerenigofa e kipa aku ai e ike ia oe, oiai ke manao nei wau e hana io mai ana no oia pela, a i uinau mai kela ina ua ike oe ia u, inai ha'i iki oe iaia ia mea, a e hookipa aku oa iaia me he mea la aole loa i ala mai kekahi mea mawaena ona ame oe." "E hoao no wau e haua pela." *'E kuu lioaloha, mai hoao wale 110 oe—lie mea pono loa e liolopono k«ju hana ma kou aoao. He mea oiaio aole 110 i pakele loa niai ko Vera ola mai kahi mai oka make. I keia manawa he mea pono ia oe e maalea e like me ka nahesa e noho malie hoi e like me na manu 11111111. E liookamani oe ma na ano apau, a e huna ilio i kou liuhu 110 na hana hew r a i hanaia mai maluna ou ame kau aloha, ake hoopaa aku nei wau ia oe ke liolopono keia mau mea a'u e kuhikulii aku nei ia oe, alaila aole he kokua okoa ae nana oe e kokua owau wale no e like hoi me ka hiiinai ana mai o kou makuakane maluna o*u a hoounaia mai wau e kokun ia oe." "Ke ae aku nei wau e hana e like me na alakai ana au i kuhikuhi mai nei ia'll. "Malialo. Ua pau ae la ka kaua kuka ana. nolaila e hahai inai oe ia'u." ]>uka \iko aku la laua uiai ka hale inu raina aku a hoihoi loa aku; la o Wele-ia lvana a hiki i kona hiki ana i kauhale. lie nianao 110; ko*"\Yete o ka hele ana nie l vana. a o ua nianao la ua hoikeia i ka ma-; nawa a laua i hiki aku ai i kauhale. lloala aku la o Wett k ike k"aua-j ka nona ua liale la a. ninau aku la iaia: I •*Ua liiki mai anei kekahi mea maanei i keia po.a ninau mai 110! Moniki" Hoi-awiki?" J "; :, ia po? I keia kakahiaka paha?" wahi aua kauaka nei i| ninau hoohuhu mai ai iaia nei. | •'Well, ina 110 pela. e oluolu oe e lawe aku i ki'ia mau dala elinia j a e liaawi mai ia īnaua ika haina." walii a \Aet< 4 i pane aku ai. j 1 ka manawa o ua kauaka nei i lolie mai ai i ke kakani o na apa-| na liala eliiua iloko oke eke o M ete. he olu hoi kau o ua kanaka la j a maalili mai la kona liuhu. a makaukau hoi e ha i mai i ka laua nei | mau ninau e ninau aku gua. ... ! ••Aole lie mea i ki]»a mai ianei mai ka nianawa a ianei i liaalelei ilio ai i kauhale nei a hiki i keia manawa," wahi a ua kanaka nei i; ]*ane niai ai. «l •ina helē mai ana kekahi mea ma keia mua koke iho a ninau: ia oe i na mea e pili ana 110 Monikiu Ivana Horawiki. e oluolu ana; anei «>«* e ha'i aku iaia ua hoi mai keia i kauhale nei i ka hora uini-; kuniamakahi o ka po nei. a aole lioi he mea i kipa mai e ike iaia? ; wahi a Wete i a'oa'o aku ai. ! •*K liana no wau }>eia. e Monikiu. Ke ike aku la wau 1 ivau hana." wahi a ua wahi kanaka nei me kona hoawihi aua mai i koe.a mau maka. . . Maaiu'i 1 haawi aku ai o Wete i ua dala elinni 1 ke kanaka* a hni« ae la-oia. a haawi aku la i kona aloha ia Ivana. a haaiele iho la,iai.i. Kamne li>a 'aku la kana liuakai 110 ka halekuai i maa iam i ke kaai aua i kona mau |tono hoonalonalo. kahi h<>i ona i honkipaia mai ai ia kakahiaka nui, a i ka pau ana o kona ho«.>ponopono ana iaia. uu puka aku la oia iwaho ma ke ano he kanaka Kaiani »> ke kulana kiekie. Mai ut*i aku i hele awiwi aku ai oia no ke k«-ena t» ie<iarapa. a iaia i kokōke aku av e hiki i ke keena huli ae la oia ma o a maanei ona a uana ae la ina paha eia kekahi niea ke hahai nei mahope ona. V "A." wahi a Wete i hooho ae ai. "ua loaa mua ia u pela e hana mai ai keia poe Nihiliii. E hoao'mai ana oukou e keia poe Xihiiiti e paa ika ho«»uua ia ana aku o kekahi tele*rarapa no Rusia. A*»ie 110 nae wau e uana ana i ka oukou. a e hoouna aku ana no wau i ka u £ telei:arapa no Rusia rae ka nana ole ae iko oukou maalea. wahi a ; Wete iloko iho ona. i Hele loa akn la ua Weie nei a komo aku la iloko o kekahi o na; hale inu nuua. Millaila oia i kakau iho ai i kana telej;arapa e ho<*( Htm aku at ui ( Jenerala tierii>a. a i kona puka hou ana iwaho. aia hol; Ike aku la oia i.na Kukini eiua aua 1 ike ai e hahui uiai ana mahopej 4Hin. Hele loji aku la keia a koino aku la iloko oke keena telegar«pa,j a niuau aku la i ke kauaka lelega«iiKi: "He hiki anei ia'u ke hoouna aku i telei;anipa i Amerika?" "Ae." I ka iohe ana o na Kukini i keia mau kuaiolelo mawaena o W"ete ame ke kanaka tele»arapa ua huli Hke ae la laua a nana aku !a kekahi i kekalii, me ka pii ana ae o ko laua ;nau poohiwi a nee aku la laua i!io|>e. (Aole i pau.)