Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 38, 16 September 1904 — Page 4

Page PDF (1.58 MB)

This text was transcribed by:  Melanie
This work is dedicated to:  In Memory of Sang Kyung Kim & Maile (Ana) Kim

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

NUPEPA KUOKOA, POALIMA SEPATEMABA 16, 1904.

 

Nuhou Kuloko

K@ k@ K@kulu @ei ka Hui Kaauwila @@@ @@@ nana hou no ia hui mahope @@ @@ @@@@@ Kahua. Ua @@@@@@@@ aku ka huki ana i na @@@ @@@ @@ @@na ana i halekoa ma @@@@@ i k@ @@ o keia mahina.  M@ ka @@kuah@ @onoma o ka Poa@@ @@@@ @@@@@ aku ai ka hoike ma@@@ a @@@@@ Carter no Wasine@@@.  M@ @@@ @@@@ @@lekaleka a ma ke poo@@ @@ @@ @@@@@ wale no aole @@@ @@@@@ @@@@ @@@@@@ e hoouna @@ @ @@ @@ o ke Kuokoa.  @@ @ @@@@@ iho nei o ke Kula @@@ @@@@@ @@@ kula ua nui aku @@@ @@@ kekahi poe haumana ke @@@@@.  @@ @@@ @@ malamaia ai ka hakaka @@@ @ @ @@@@@@ o Bill Huihui @ @@@@ Murphy.  Ke manaolana loa @@@@ @ Hawaii e haule ana iaia ko @@@@@@@ keiki.  @@ @ @@@@@ nei i kakauinoa ae ai @@@ @@@@@@ ma ka papa kakau@@ @@@ @@@@@, a noi ae la oia e @@@ @@@@huna o kona palapala hoo@@@ @@@@@ he Demokarata oia.  I @@@ po e hu@ ai na komite Repu@@@@@@@ Apana Eha ame Elima no @@@@@ @@@ a wae i ka lakou au @@@ @@@@@ e apono ai e lilo i mau @@@ Repubalika no ka Mokupuni nei o @@@.  Ma k@ mokuahi Sonoma o ka Poalua @@@@@@@@ ai o Mr. T. McCants Ste@@@ @@ A@@rika no ke komo pu ana @@@@@ @@ hama hooikaika koho balota @@@@@@@ e like me ke kono i loaa mai @@@.  @@ @@ @@ @@ kekahi o na nupepa pu@@@@@ o Kalauokalani ke a'o nei i @@@@ @@ @@ Maui e koho ia Kuhio a @@@@@ @ @a Kale Nokale, kona hoa @@@ @@@ Home Rula.  Pololei anei @@@.  @@ @@@ ke koena dala i koe iho iloko @@ @@@ o ke komite o na lealea Po@@@ @ kela makahiki.  Ua hoihoiia @@@@ @@@@@ i ke aupuni, a i ka Papa @@@@ @@ ke kokua ana i kahi haawi @@@ e ke Aupuni.  @@ @aha'i wale ia mai e holo luna@@@ @@@ ana o J. Kumalae ma ka @@@@@ Home Rule o ka Apana E@@ P@@@@ hoi ka Apana Eha, ka A@@@@ @@@@ i hapai ae iaia a loaa ke @@@ @ @@@@makaainana iaia?  K@ @@@@@ mai nei na la ikiiki o na @@@ @@@@@@, a ia wa ikeia aku ai @@ @@@@@ ae o ka pilina hoaloha ma @@@@ @ @@@@@aina, a kuamuamu kekahi @@@@@@.  Ke pau ae no ia, o ka hui ae @@ @@@@ like me na la i hala.  H@ @@ ka hoohalahala o na luna u@@@ na Kepani lawala e kili nei i ka @@@ ke aupuni ma na uwapo, me ka @@@@@ aku ia lakou ka ae e ukuhi iho @ @@ @@@@ mau waapa mai na paipu @@@ @@ aupuni e waiho nei ma na @@@@ @ keia manawa ua hookaawa@@@ nei he wahi no keia poe e kii @@ @ @@ wai me ka auhau no nae.

 

AHAHUI EUANELIO

Ma @@@@hooponopono: - Ke hoike aku @@ @@ @@ oe, e noho ana ka Ahahui @@@@@ @ o ka Mokupuni o Oahu ma @@@@@@@@@@, Okatoba 5, e hiki mai ana @@@ @@@@ ia ma ka Hoaloha no ke @@@@ @@ @@.  E oluolu e hoike ae i keia.  Me ke aloha, WM. K. LELEIWI. Kakauolelo.  K@ @@, Sept. 10, 1904.

 

KOHO LUNAHUI O NA MAHELE HOU.

M@ @ po Poaono nei i malamala ae @@@ @@ lunanui ana o ka mahele @@@ @@ alanui Moi, oia no hoi o W@@@ @@@ na apana mawaena o na M@@ @@@@ ame Ewalu.  O keia ma@@@@ @@@ na lunanui i kohoia ae ma @@@@ @@ Peresidena. S. M. Kana@@@@ @@ peresidena ekahi, Geo. P. @@@@ @@@ peresidena elua, Solomon @@@@ @@@@olelo, S. Kamaiopili: ko@@@@  @@@@@@, J. K. Merseberg: puu@@@ @. @. Holt: na lunanana koho ba@@ @. K. Kamaiopili.  I. H. Harbottle, @@@ M. M@@@, komite hooko, A. F. @@@ @. P. Cummins, M.S. Kauai, J. W. J@@@@@ W. C. Roe.  M@@@ @@ hoi o ka Poalua nei i ma@@@ @@@ ka halawai o ka Mahele @@@ @@ Apana Eha.  He hookahi @@@ @@ kanalima ka nui o ka poe @@@ @@ @@ ma keia halawai, a ua @@@ @@@ @@ manao ohaoha no ke @@@ @@ @ ke kalapu Repubalika @@@ @ keia malalo iho nei na lu @@@ @@@@ ae ma ia halawai:  Pe@@@@ J. @. Quinn: hope-peresidena @@@@@ Kamanoulu: hope-peresidena @@@@ @@ K@@@@: kakauolelo, G. E. @@@@ @@ @@@@@. J. Rateheldor: na lu@@@@ @@@ @@@@@@@. D@ Koo. S. Kama@@@@ @@ @@@@, komite hooko, Char@@@@@ @. N. Kealoha, David Kaapa @@@@@@ @@@ Dick Panaewa.

 

@@@ @NO OLE KE HELE - Pe

@@@@@ @@ ke a Mr. G. S. Purton@ ie no@@@@@ Kyn@ton, Victoria, Aukeke @@@@@ @@ @@@nawa i hala ae nei ua @@@@@ @@ wau i kekahi eha nui me @@ @ @@@@@ ana o ko'u mau wawae @@@@ @ @@'u ke pelu mai, a o keia @@@@ @@@ nana i hookaumaha ia'u @ @@@ @@ ia'u ke hele, a oia no hoi @@@@ @@ @@@ i @a'ila mai ai la'u na @@@ @@ @@@ i ka laau Chamberlain's @@@@@ @@ o ka makou kanaka naauao @@@@ @@@@@ laau lapaau, Mr. Stred@@@ @@ @@@@@aka iho ia wau e hamo @@@ @@@ @@ ko'u wahi i eha no @@@@ @@nawa o ka ia a hiki wale @@@@@ @ @@@ a ke ike nui wau i ke @@@ @@@@@ la'u mai keia laau mai. @@@@@ @@: ko'u i ka hopena i loaa @@@@ @ hauoli no hoi wau i ka @@@ @@ @@@ i ka laau Chamberlain's @@@ @@@ i @@ poe apau i loohia i ka @@@@ @ @@ Ke kuaila nei ma a ha@@@@ @ @@ lapaau apau.  BENSON, SMITH & CO. LTD., na agena ma Hawaii @@@.  @@@@@@@

 

LOAA O DREIER I KA MA'I LOLO.

            O August Dreier, kekahi kanaka dala nui o ke kulanakauhale o Honolulu ua loaa hou oia i ka ma'i lolo i ka Poaha o ka hebedoma i hala.  Ua hiki mai ia ma'i ma ka aoao hema o kona helehelena a ano hiki pono ole iaia ke olelo, a no ia kumu i hoounaia ai ke Kauka Hoffmann a loaa ae ka manao i ka lana loa ae o ia hoa mai ka pilikia ae i ka wa i hiki aku ai ke kauka.

            Eia nae i ka manawa i hoea aku ai o kekahi mea kakau nupepa e noho mai ana ke keonimana iluna o kekahi noho-paipai nui me ka kikaliki ma kona waha e puhipaka ana.

            He makahiki aku nei i hala ua makaikai mai keia ma'ilolo ia Mr. August Dreier ma ka malama o Iulai, a he mau @a mahope koke mai no i lohela mai ai ka make ana o kana kaikamahine iloko o Kaleponi; a o keia iho @a ka makaikai elua ana o ka ma'ilolo iaia, a ke kauka hoi i a'o aku ai i ke kenoimana e hoomamao loa iaia mai na hana e hoohikileleia ai ka noonoo.

            Mamua aku nei ua hoikela ae ka manao kokua o Mr. Dreier i ka Hoomana Kakolika ma ke kukulu luakini hou ana no ka huina dala nui ma kahi o $150,000 he kia hoomanao hoi no ke kaikamahine ana i make ai.

 

KAHULI KA MOKU A LANA ANA ILUNA O KE KAI.

            O kahi mokukiakahi o Hilo a Sam Lyle i kuai ai no ka hooheihei iloko o ka heihei o ka la heihei e hiki mai ana i ka la apopo ua kau aku maluna ona ka pilikia iloko o ka poina-nalu mawaho o ka nuku o ke awa o Kou nei ma ka aoao Waikiki nae.

            I ke kakahiaka Lapule nei ka loaa ana o ia poino maluna o ka mokukiakahi ma kona kahuli ana a holo-a-i'a ana iloko o ke kai.  O ka ona o keia wahi moku heihei oia no ka inoa @ hoike mua ia ae nei a huila me Bonnie Lemon ame Willie Wilder o lakou na kela o ua wahi moku nei o ka holoholo ana i ua kakahiaka nei no ka hoao ana i ka nui holo o ua wahi moku nei a ua maikai wale no ka holo ana a hiki wale no i ko lakou wa i huli hoi mai ai.

            Eia nae i ko lakou manawa i hookokoke mai ai i ka nuku o ke awa ua hookokoke loa ae lakou i ka poina-nalu ma ka aoao Waikiki o ke awa kahi i aleale loa ia ae ai ua wahi moku nei e ka nalu a o ka huli iho la no ia, eia nae, ua pae pakele aku no na luina i kula me ka poino ole.

            Ua eleu mai la no hoi na hoahanau Young a koloia ana ua wahi moku nei iuka i ka uwapo.  Ua piha oia i ke kai aka aole no i poino loa ua wahi moku nei mawaho ae o na kaumaha i kau aku maluna o na pe'a ame na mea e ae.

 

MAILE AME HONOLULU

            Maile ame Punahou, Honolulu âme Elks, oie na hui kinipopo i hookuku ae i ka Poaono i hala ma ke kahua kinipopo o Kamoiliili.  Aole no i pui loa ka poe i hiki ae malaila e like hoi me ka mau, a aole no hoi i maikai loa ka paani ana a na hui, a he nui @oi ke pahemohemo o ke kinipopo.

            O ka hookuku mua mawaena no ia o na hui Maile ame Punahou.  Ua lawe ae ka hui mua i ka lanakila me kahi ai-puni oi hookahi wale no, a iloko no hoi o ka anoninoni.  Na Desha Opio i nou ae i ka popo ma ka aoao o Punahou, a ua maikai hoi kana @ou ana, no kona aoao, a na ia maikai i hooloihi aku i na komo ana a iaua a hiki i ka umi mamua o ka maopopo ana o ka mea iaia ka lanakila.  He 5 puni a Maile a he 4 wale no a Punahou.

            O ka lua o ka hookuku kinipono mawaena no ia o na hui Honolulu ame Elks.  Ua hooikaika ka hui Elks e haule o Honolulu iaia, eia nae i kinohi @.@ hele okoa ka Honolulu, a i ka pau ana o ka laua paani ana he 11 puni a Honolulu a he 5 wale no a Elks.

            I keia manawa ke kokoke loa aku nei o Honolulu i kahi maopopo loa o ka lilo ae o ka helu ekahi iaia i keia makahiki, a o ka helu elua aole i maopopo.  O keia malalo iho nei ke koena i koe o na paani o keia kau:

            Sept. 19 - P. A. C. kue ia Maile.

            Sept 19 - H. A. C. kue ia Elks.

            Sept 24 - H. A. C. kue ia Kams.

            Sept. 24 - P. A. C. kue ia Elks

            Oct. 1 - Maile kue ia Elks.

            Oct. 1 - P. A. C. kue ia Kams.

            Oct. 8 - H. A. C. kue ia P. A. C.

            Oct. 8 - Maile kue ia Kams.

            Oct. 15 - Kams kue ia Elks

            Oct. 15 - H. A. C. kue ia Maile

 

HE HOOMAIKAI I KE K. K. S. N. O NA KONA, MOKUPUNI O OAHU.

            O makou o na makua ame na keiki e noho ana mai Puuloa a hiki i Kalauao ma ka apana o Ewa, mokupuni o Oahu, ke haawi aku nei makou i na hoomaikai kiekie loa ia oe ma o ko makou Komite @a no kau mau makana waiwai nui au i haawi mai ai i ko makou mau Kula Sabati pakahi ma ke Sabati Sept. 11, ma ko makou hoike hapaha i malamala ma ka luakini o Waiawa a ke Kahoahoa ae nei makou i ke Kahikolu Hemolele e hoonipaa i kou kulana Kristiano oiaio a e ninini mai hoi i na pomaikai oi aku.

            Ma ko makou Komite la.

            DANIEL K. HOOLAPA.

            Alakai Kula Sabati o ka apana o Ewa, mai Puuloa, Halawa, Aiea ame Kalauao.

 

HE MAKE I ALOHA IA.

            Ma ka po Sabati, hoRa 11 p. m. o ka ia 28 o Augate, A. D. 1904, I haalele mai ai o Hoopii (w) i keia ola ana.  Ua hanau ia oia ma Kohala Akau, Hawa@i.  I ka M. H. 1@@1. nolaila, ua loaa iaia na makahiki he @@ o Kona ola ana a hala aku @a i ke ala polikua a kane.  Aloha ino!

            Oia nei kekahi limahana i noho loihi no Lunalilo Home.  i ka @@ o na makahiki a hala aku la ma o, ua hoolewa ia ola e na kaapio he 17 a waiho kona kino ma ka pa ilina o Makiki.  Ua noho ka ohana na keiki ame na moopuna, me ke kaumaha nona.  Ma ke kauoha a Miss Mary Parker. 

            S. H. P. KALAWAIAOPUNA.

            Ke aneane aku nei e pau loa na hooponopono ana i ka halekula hou o Kahehuna.  Ke hoi ae na papa iloko o ia hale, e wawahila ana na hale kahiko a hoomaemaeia ae ke kahua.

 

KAAHELE KA PERESIDENA O KA PAPA OLA.

            Ma ka Poaono, Sepatemaba 3, @ hoi mai ai o Peresidena L. E. Pinkham mai Hilo mai, mahope o ka nana pono ana i ke kuiana o ke ola o na makaainana malaila ame na halema'i, a i keia pu@@ iho nei i hala loa aku ai oia no Kauai no ia hana hookahi no.  Ke ho'i mai oia me he mea la e holo aku ana oia no ka Mokupuni o Maui a hiki hou aku i Hawaii.  Ua ala mai keia mamuli o ka ok@@a ana iho nei o ka haawina e pili ana i na kauka aupuni o keia ame keia anana, nolaila ua kaa mai ma@alo o ka nana ana a ka Papa Ola e noho nei ma Honolulu nei ka pono o na apana he iwakalua a oi e waiho mai nei ma kela ame mokupuni.

            Ma ka nana ana aku nei i ka halema'i o Hilo ua nui kona mahaio a @@@@ ana ua kupono loa keia halema'i no ka malama ana i na ma'i.  Ua ike aku nei no hoi oia i ka maikai o ka hale hoomalu o na ohua i hoomaluia, a @@ malaila he ekolu poe e noho nei malama o ka malama ana a Kauka Rice.

            Wahi hou a ka Peresidena, he maikai ke kulana o ke ola o Honolulu nei no ka mahina i hala ae nei.

 

NA ANOAI O KALAUPAPA.

            Ma ka noho ana o ka Papa Ola ma kona halawai i malamaia ai i ka Poakahi nei ua waihola aku iaia he mau noi mai ka aina mai o ka ehaeha o Kalaupapa, Molokai - he mau noi na L. Maeoholani, Holokahiki, a na J. K. M@@.  He mau noi ka lakou e aeia lakou e lilo i mau kokua a ma ka noonoo ana o ka Papa Oia ua hooleia ka lakou mau noi mamuli o na kumu kupono a ka Papa Ola i ike ai a he mau kumu hoi i waihoia aku imua on a.

            Na Ah Fat âme Chong Yee he mau noie e haawiia aku ia laua ka pono ame ke kuleana o ke kukulu wahi kuai waimomona ma ka aina o ka ehaeha a ma ka noonoo ana ua aponoia ka laua mau noi.

            Na Mr. MeVeigh he hoike pili i ke kupono loa o ku hoopuipui hou ana i na wilikini kokua o ke Aloha no ka.  Bihopa Home; no ka mea wahi ana o ke poo o na wilikini ua luahine loa ola maluna aku o ke kanahiku mau makahiki i keia manawa a o na kokua wilikini hoi ua ano emi mai ko lakou ikaika i ka nui hana o ka Home nolaila wahi a ka lunanui o Kalaupapa he mea pono e aeia i elua mau wilikini hou no ka Home.

            Ma ka noonoo ana o ka Papa a me ke noi no hoi a Kauka Cooper ua hooholoia e hui aku ka peresidena me ka Bihopa o Zuegma no ka noonoo ana maluna o ia kumuhana.  O ka pilikia no nae i ike koke ia ia manawa oia no ka nele i ka waihona no ka loaa ana i huina kupono no ka ukumoku o na wilikini mai Syracuse, Nu Ioka mai.

            He leka mai ka Lunanui McVeigh mai o Kalaupapa pili i ka hoohalahala no na Kepani lawai'a mawaho pono o na kapakai o ke Kahua Mai'i a mahope o ka heluheluia ana ua waihoia ua leka la iloko o ka lima o ka Loio Aupuni kahi e loaa mai ai o na hooiaio ana i ke kuleana o ka hoohana ana a ka Papa maluna o ia kumuhana.

 

HOIKE HOLOHOLONA OLA.

            Ma ka Poakahi auwina la i malama ae ai ka Papa Ola i kana halawai mau a malaila i hiki ae ai na hoa e like me ia malalo iho nei: C. B. Cooper, F. C. Smith, M. P. Robinson, John C. Lane, W. S. Fleming.  Malaila pu ae o Kauka J. S. B. Pratt, J. D. McVeigh, ame Miss Lemon, kakauolelo.

            He nui no na hana i hanaia aka o ka hoike nana holoholona ola oia kekahi o lakou i noonooia ma ka lawela ana mai o na rula mau ame na kuhikuhi o ka nana ana i na holoholona ola a heluheluia a mahope iho o ke kamailio nui ana maluna o ke kumuhana ua aponoia ae ua mau rula nei ame na kuhikuhi ma ke noi a Kauka Cooper me ka pakui no nae e pili ana i ka uku nana e like me ia i hoikeia iloko o ke Kanawai Kalaima e hoike ana:

            "E oh@@a mai ka mea nana ka holoholona a mea pa@a i hooiliia mai ai na holoholona i nanania malalo o keia Kanawai he hookahi dala no ke poo o na lio, @oki ame na pipi apau, i kanalima kene@a no ke poo o na hipa ame na kao apau, i umi keneta pakahi no na holoholona e ae a manu paha: a ina mamuli o ke ano o ka hana ua nui ka hana ma ka nana ana e uku hou ia i ka Lunanana he iwakalua-kumamalima pa-kenete hou iho.  E lilo no na uku hoopa'i apau i ohiia e ka, Lunanana i nanaia oia no ka uku piha o kona luhi nana ana."

            Ma ke a'o ana a Mr. Fleming ke kokua  loio Aupuni ua maikai na rula i heluheluia oiai aia no ke kanawai kahiko pili ia kumuhana aole i pau kona ikaika ame kona mana.  Ma keia noonoo ana ua loaa mai keia manao i ka loaa ana o na hoohalahala pili i ka auhauia o ka nana ana i na holoholona ola e hoopaeia mai ana iloko o Hawaii - he mano i ulu wale ae i ka lehulehu he mau auhau wale no na keia poe lunanana i auhau aku ma ka manao wale iho a o ke kanawai e kakoo ana i na lunanana no keia kau auhau aku ua manaola ua pau kona mana.

 

NA ANOAI O KA I'AHAMAULEO.

            Ma ke Sabati Sept. 11 i malamala ai ka Hoike Hapaha o na Kula Sabati o Ewa nei ma ka luakini Hoolepope ma Waiawa.

            Eia na papa i hiki mai, o ko Puuloa, Halawa.  A@ea ame Ka@auao, Waiawa ame Waikele: a he 45 ka nui o na haumana i akoakoa mai.

            Weheia na hana me ka papa pokii o Halawa a pau me ka papa makua o Puuloa, he lulu dala o $11 a o@ he mau olelo paipai mai ke Kahu Kula Sabati Nui mai, Frank K. Archer ame ka Rev. D. W. Ke@i@akamoku na hana me ka maluhia me na leo kahoahoa i ke Kahikolu Kiekie mai ke Kahu mai ka Rev. J. M. Ezera maikai na hana a ua lilo aku na hoomaikai a ke anaina i ke Kula Sabati o Puuloa a oia @@ ka mea kakau e polaai aku nei i ko Kapuaikaula mau kini hoomau ia mai ka mea ui no keia kini hoomau ia mai ka mea ui no keia hapaha ae e hiki mai ana o Mele Kualaku ke alakai o keia papa o Puuloa.  He 'elua kakini buke himeni ka makana a ke Kahukula Sabti Nui o na Kona no na Kula Sabati mai Puuloa a Kalauao.

            MEA KAKAU.

 

NA NA LUNAMAKAI KA HOOPAA MARE.

            Ma ka leka a ka Peresidena imua o ka halawai o ka Papa Ola i malama i ka Poakahi nei i ikeia ai i kona hookohu ana aku i na hope lunamakai ma ka oihana hoopua mare o ka poe e mare ana a pau pu me na hanau ame na make, a ma ka noonoo ana o ka Papa ua apono aku @akou i keia hana a ka Peresidena, a o keia poe keonimana malalo iho nei ka i loaa aku na hookohu:

            James K. Lota, Hanalei Kauai, Frank Pahia, Koolaupoko, Oahu, George P. Kamauoha, S. Kona, Hawaii, Wm. M. S. Lindsay, S. Kohala, Hawaii, H. R. Hi@@@@@@, Kona Molokai.

            Ma ka leka no a ka Peresidena ua ikeia kona noi e kohoia i komite no ka mana ana i kekahi mau halekuai e hoohana ole ia nei, a ma ka noonoo ana o ka Papa Ola ua hooholoia e waihola ia hana iloko o ka lima o ke komite hoomalu ame oihana nana.

            Ua noonoo pu ia ae ka hana hoao a Kauka Rice o Hilo e noho hana mai nei ka hui pu aku o Kauka J. J. Gra@e ma ka aoao o ka Papa, no ka mea ua waiho mai o Grace i kona noho me ka hooaiai mai ia Kauka Irwin no ka hoopiha makalua ana.  A o ka mea no nae i hooholoia oia no ka hoomau ana ia Kauka Rice ma ka hana hoao a hiki i ka manawa e loaa aku ai ke kauoha mai ka Papa aku.

            Ma ka leka no a ka Peresidena ua ikeia i ka hui ana aku o J. A. Gilman me na kanaka kaiepa waiwai o Hilo o loaa no hoi iaia ko lakou ae no ka malama halawai ana no ka noonoo ana i kekahi mau hana pili ola, kahi a lakou i hooholo ai e auhauia na waiwai komo mai i Hilo no umi keneta o @e tona hookahi a e haawiia ia mau loaa no ke kokua ana i na hana hoomalu ola i kulike loa me ko Honolulu e hanaia nei.  Ua hooholo pu ia no hoi @@oko o kela halawai aole e oi aku maluna o $200 o ka mahina hookahi e ukuia no na hana pili ola apau malalo o na hoohana ana o ka Papa Ola.

            Ua ike ka Peresidena Pinkham o ka Papa Ola i ka nui ikaika o ka agena o ka Papa i hoonohoia aku i Hilo no kolaila mau hana, a he ekolu poe kanaka i hoonohoia aku no ka makaala ana i na iole ma ka oihana nana.  O ka malama ana keia o ka makeke kuai i'a o Hilo ua maikai maoli oiai aole i paa na paipu hooholo mea ino i ka hanaia: oia hoi o na makeke no a elua.

            No na mea e pili ana i ka halema'i o hilo ua hoike ae ka Peresidena iloko o kana leka i ka nui maikai o na lawelawe a maemae no hoi ka malama ana o ia wahi o na ma'i, a o ke kauka Federala no hoi kekahi i komo pu iloko o keia hooho mahalo ana ma kona hiki kino ana aku i Hilo a ike pono i ke ano o ke malamaia ana o ko Hilo halema'i.

 

PANE I KE ALOHA AINA.

            Ma ke "Aloha Aina" o ka la 3 iho nei i ikeia ai he manao pepa, ma ka aoao 1, e hoike ana he "Hookae Paele na Repubalika," a e hoike ana no ka makemake a ku-e o ka nupepa Adavataisa i ka hoouna ana aku ia T. McCants Stweart i ka aina makua, a haiolelo ai no ka aoao Repubalika ma ka hooikaika ana no ka Peresidena, nolaila he hookae ili iho la ia, a o kekahi e ninau ana "nawai i nou na hua moa i ua wahi paele nei makekahi halawai i malamaia ma Kalihi." Ina o na wahi kumu ia e manao ia ai he hookae ili ka Repubalika, alaila, ua makehewa ka hoolaha wale ana o Aloha Aina i kana i hoike ai.

            He nui na kumu kupono e ike ia ai aole i kupono ka hoouna ia ana o Stewart no ka haiolelo ma ka ain makua, a oia ka ka Adavataisa ame na poe he lehulehu i manao ai he kupono, oia keia: Ina e hiki mai i ka manawa e haiolelo ai ua wahi paele nei, e hoolauna ia aku ana oia ma ka hoike ana, o kona wahi i hele mai nei, oia o Hawaii, a o ka manawa ia e pahola ia ai na manao like mawaena o na kanaka e hoolohe ana iaia ma keia ame keia wahi o ka aina makua na hoohuoi "eia ka he eleele loa no kanaka o Hawaii."  Ma ia wahi ua pololei ka Adavataisa i ke ku-e i ka hoouna ana aku i ua loio paele la, no ka mea, in a i hoouna ia he kanaka Hawaii i hanau ma Hawaii nei, alaila, ua loaa he mea nana e hapai ae ia Hawaii.  Nolaila o ke ku-e ana aku ia Stewart no ka hele haiolelo i ka aina makua ma ke ano o ko Hawaii kanaka kaulana ia i ka haiolelo, he ahan hoohaahaa ia ia Hawaii, a he hupo ke kanaka a nupepa paha e i ae ana, "he hookae ili" ke kumu o ia ku-e.  Ma na hana o keia ano he mea maikai e hapai ae ia Hawaii iluna a e hookaulana aku iaia imua o na kini a lehulehu o ka aina makua, a pela wale no e loaa ai ia haawina, o ka hoouna aku i kanaka hana@ no ka aina e like me Gandall no Kauai, Kepoikai no Maui, Linekona no Hawaii Komohana, Kivini ko Hawaii Hikina, Kaulukou, Kanakamui, Kelekolio a he nui wale aku a na lakou e hapai ae ia Hawaii iluna, ke ku lakou ma ka papahele o ke kalaimanao ana no ka pono o na ninau kalaiaina.  He hewa @a @a.

            O ka lua o ke kumu o ka manao ana o Aloha in a he "hookae ili" ka Repubalika, oia ka nou ia ana o ua wahi Stewart @a i ka hua moa.  E auhea oe e Aloha Aina, ina i Kalihi oe ia po i halawai ai, ina la ua ike oe i ka mea i nou ai i ka hua moa.  Aole loa he kanaka a haole Repubalika i hana ia hana maluna o Stewart, aka, na kekahi haole Demokarata, kekahi o kou poai e Aloha Aina nana i hoike ae i kona hoowahawaha ma ia po ma Kalihi a hele oia i ka halawai me ka makaukau e hoohaunaele i ka halawai o ka Repubalika ma ka nou ana i na hua moa i mea e loaa ai he haunaele.  Ola la@ Huhewa oe e Aloha Aina, a he moa makehewa nou ka hoakoakoa i na mea i @anala ai ia po ma Kalihi me ka manao ua poina ia e ka lehulehu i hele ae ilaila ia po, a ma kau hoakama@ e hoolilo i ka mea i ikemaka ia a he mea nou e ke Demokarata e pono ai.  He huhu ke Akua i ka poe a nupepa hoopunipuni, a mai ike ole@@ keia k@@ nou hua m@a ou e ke Demokarata ina i noho malie ia e ka wahaolelo o ua aoao kala@aina la.

            Auhea oe e ka mea heluhely.  Ke makemake ia o Aloha Aina e hapai ae i ka ninau hookae ili, a ela mai, he mau haawina e ike maka ai na Hawaii i ka ol@lo o ka hookae ili a me ka hoowahawaha o ka Hema i ka poe ili eleele.  Mai ka nupepa mai keia o ka la 27 iho nei o Augate, e hoike ana penei: "Nu Ioka, Augate 27, 1904.  KA HANA MAEWAEWA MA GEORGIA. "Ua ku i ka hoowahawaha, a ke puana ia nei na leo pioo ma na wahi apau o ka aina, mamuli o ka loheia ana he mainoino kekahi hana ma Statesboro, Mokuaina o Georgia ma ka la 16 iho nei; (o ka mokuaina o Georgia aia ia i ka Hema a he Demokarata ia Mokuaina a pela me na haole o ia wahi he poe Demokarata wale no).  Ke nana ia aku nei ua mokuaina la, ma ka hakilo ana, heaha ia kana e hana aku ai no ka poe i hooko i ko lakou mau manao holoholona maluna o no pio, aka, me he la, aole no lakou e hooko ana i ke kanawai maluna o ka poe haihai kanawai.  Ua like ka mea i hana@a me he ia, aia i Aferika pouliuli kahi i hanaia ai keia hewa, wahi a ka nupepa "Nu Ioka World," a "ina no na na poe aikanaka o na Mokupuni liilii o ka Hema i hana i keia, ina ua pau lakou i ka hilahila" pela ka manao o ka nupepa Nu Ioka Hearald.  Wahi a ka "Nupepa News ame Observer o @@@@@ Aole loa he hana ekaeka a hoopailua i hanaia ma Aferika Poeleele iwaena o ka lahui pe@@@@ oia wahi i loaa ole he mahele o kahi ike ko@@a@u o ka nohona naauao, e like me keia.  He ka@aima ino loa ka keia poe o ka hana ana.  Ke hoi nei paha kakou i ke au naaupo e ae wale ia no na hana maewaewa @ like me ka keia poe haole i hana a@.  He mea kupono i na luna aupuni kiekie o Georgia ke imi a loaa a e hoopa'i i ka poe apau i hoolilo i ko kakou noho na lahui a he mea e hoopailua ia ai e ke ao holookoa, oiai he ka@aima keia o keia ke@e@u@@@."

            Eia ka mea i hanaia e ua poe Demokarata nei o Georgia, i pioo ai na nupepa a i hoowahawaha ai na makaainana o ka Akau, a pela me kakou ma Hawaii nei.

            "He umi-kumamakahi negero (paele) i hookolokoloia ma Statesboro, mokuaina o Georgia no ka hewa pepehi kanaka i ka ohana a Hodges ma kekahi manawa 'o ka mahina o Iulai i hale.  Ua pau keia ohana i ka pepehi@a a ua puhiia ka hale noho.  Ua hoahewaia o Kato he paele no ua hewa la ma ka la 15 a o Reed ma ka la 15 iho a ma ua la ia, ua hookau ia ka hoopa'i e @@ ia laua ma ka amana ma ka la 9 o Sepatemabe.  Mahope o ka hoopuka ia ana o ka olelo hooholo, ua hoomaka aku ka piha kanaka i kokua pu ia e na ilamuku e hoopuni i na pio, a me ka hoolohe ole mai i na a'o a ka lunakanawai ame na kalokalo ana a ka Rev. Mr. Hodges ka hoahanau o ka mea i make, ua lawe ia aku o Ka@o ame Reed e keia e keia aluka kanaka a he elua m@@e mai ke kulanakauhale aku, nakiikii ia aku laua i kekahi pauku laau me na kaulahao, hoopuni ia me ka wahie i ninini ia me umi kalani aila mahu, a pa'i ia ke kii e kekahi haole pa'i kii, kuni@a keia puu @ahie nui kahi a kela mau pio i hoopaala me ke kukaepele, a koala ia laua ma ke PUHI OLAIA.  Ma na mea i hoikela mai, malaila na poe hanohano a kuonoonoo o ke Kalana o Bullock kahi e ku ia ke kaona o Statesboro kahi i @ana@a ai keia karaima.  Ua olelo ia iloko o ka manaonao i uwe mai ai na pio, hookahi e ae ana ua hewa oia, a o kekahi e hoole paakiki ana imua o na Lani, aole oia i hewa, aka, ua pio ko laua leo i na hana menemene ole o ke ahi."

            E auhea or e ke Aloha Aina, uwo@i kau hoaia ninau hookae ui o oukou.  O ka moolelo i hoike ia ae la, ua hanala ma ka mokuaina ame ke kaona i ikeia he Demokarata.  Ua @hupuni @@ Repubalika o ka Ak@@ i kela @@@ i maewaewa maluna e kekahi k@@@ kanaka a ke olelo ia nei, ina e puka k@ Repubalika i keia kau koho o hooko @@@ lakou i ka h@@@ ma ka @@@@ ana i keia karaima ekaeka, @@@@ i hooha@@@@ i ka nohona kuokoa a kaulike o na makaainana malalo o na kanawai o ka aina makua.

            E Hawaii Aloha, e akah@@@ i ke kapa ana ia oe he Demokarata.  A@a ka weliweli la o na mokuaina o ka Hema he PUHI OLAPA ke kanaka @@ eleele.  Ia'u e unuhi nei i keia mai @@ nupepa o ka aina makua e @@@ ka "Literary Digest" o ka la 27 o Augate, ke okalakala nei ko'u ili i ka hoomanao iho ina paha ho noho mana ka aoao Demokarata m@ Hawaii nei e like me ka lakou e upu nei, a hanu h@wa kekahi kanaka Hawaii, ina he Hem@ Rula a Repubalika ia kanaka Hawaii, auwe ka hoopa'i, ke lanakila ae ke Demokarata, ae hoo@@@@ weliweli.

            Malaila i ikeia ai o na hana manaonao e like me keia, a o ka lahui a aoao kalaiaina e hana @@@@, @@ hookae @@ ia aoao kulaiaina.

            KANIAHIKI@

 

Ke Hamama nei ka Home o na I'a Ola

- I KEIA MANAWA MA -

Kapiolani Paka.

            E WEHE HAMAMA IA ANA KA HOME O NA I'A ma na @@ apau o ka pule mai ka hora 10 a. m. a hiki i ka hora 5 p. m. a mai ka hora @ a hiki i ka hora 9:30 p. m.

            Ma na La Sabati e wehe ia ana ma ka hora 1 p. m.

            E WEHE HAMAMA IA ANA ma na Poaha apau me ka AUHAU OLE.  Ma na ia e ae e auhau ia no he @@ k@@@@@ no na kanakamakua a he @ k@@@@@ hoi no na keiki malalo mai o umi-kumamaha makahiki.

 

Ina He Makemake

- KOU I KA -

Lauoho Maiaki

E HELUHELU I KEIA.

Maila paha ke pau nei kou lauoho ka heielei, a koe kakaikahi.  E @@@ i ka laau mamua o ka pau loa ana i ka helelei, e hana i laau e ulu @@@ ai.  O ka laau "Laae Hooulu Lauoho a Ayer's" ka mea e ulu hou ai.  He nani @@ lauoho ke ulu mai, a he nui hoi.  Ina he na@@@@ ka ulu ana o kou lauoho, o ka "Laau Hooulu Lauoho a Ayer's" ka mea e manoanoa ai ka ulu ana, @ ke loaa i keia laau pau loa ka @@lelei ana.  I na he piha kou poo ke Kepia, o ka "Laau Hooulu Lauoho a Ayer's" ka laau e pau ai a maemae kou too.  Ke loaa i keia laau e hoi hou ana @@ nui ana o kou lauoho a like me @@ kou wa @@@@.

Hoomakaukau ia e Kauka J. C. Ayers & Compnay, Lowerll, Mass., U. S. A@

E loaa no keia mau Huaale ma @@ Hale Kuai Laau o Hollister, @@@@@ Pap@.

 

E Malama i kou Ili

KE ANO O KA MALAMA, HOOMAEMAE ME KA HOOUI ANA I KA HI A ME KA HELEHELENA

            No ka malama, hoomaemae a me ka @@@@@ ana i na ili, i ele ai e loaa i ka huehue, ili pohaka, ili akaakaa wale, kolekole, lena, hou @@@, ili @akakaka, ili lahilahi, a i na ano kinaunau lehulehu wale o ka ili, aole loa kekahi @@@@ ili a helehelena paha e hiki ke hooha@@keia me ke KOPA KUTICURA, no ka @@@, nohe kopa e ae e hiki ai ke imi aku a loaa na kumu penei: ka paakiki, upehupehu a hoopaaia paha o na pukapuka @ ka ili.

 

E Malama i kou Lauoho

KE ANO O KE PALE ANA I KA LAUOHO HELELEI, NA EHA@@@@ O KA ILI POO ME KE KEPIA.

            E ho@oi pono i ke poo me ka lauoho me ka wai KOPA KUTICURA pume@ana, holoi i ke kopa me ka wai pumehana, hoomaioo maikai, alaila, @@@@nalie me ke KUTICURA, ka laau hamo maemae loa, ke komi malie ia a komo iloko o ka ili o ke poo.  O keia wahi iaau hoonui lilo ole, iloko o kona ano ole, he oi aku o ka maikai no ka hoomaemae ana i ka ili o ke poo, a e pau ana ka ekaeka o ka lauoho me ka ili, a me ke kepia, e oluolu ana na @ai eha, ka wewela, a e hooikaika ana i na kumu lauoho, e ho@@awa ana i @@@ me na mea kupono e ulu ai a e ulu auanei ka lauoho maluna o ka ili maemae, a ole maikai no hoi, ma kahi i @ele ai i na laau e ae a pau.

 

E Malama i kou Lima

KE ANO O KA HANA ANA I NA @@@@ A PALUPALU ME KE AIAI I KA PO HOOKAHI.

            E holoi a lumai i na @ma i ka wa e makaukau ai e moe, iloko o ka hua@ua KOPA KUTICURA manoanoa hoi@ hoopumehanaia.  Hoomaioo pono a @amo puni me ke KUTICURA HAMO, ka laau hoola ili oi loa, a o ka oi aku @@ hoi o ka laau hamo maemae loa.  E komo i mikilima alualu i ka po, me ka hana nae i mau pukapuka ma na manamana.  No na lima ula, kalakala, a me na manamana hu'i, o keia lapaau ana no hookahi po wale no ka mea kupanaha loa, a he mea hoopomaikai no kalakala a lahilahi paha o na lima, hoi i ka poe a pau i eha, moklumoku.

 

HOOLAHA I KA POE HAHAI HOLOHOLONA, KAAHELE KUAHIWI, etc

***

            KE HOOLIMALIMA AKU NEI A KUAI AKU HOI MAKOU I NA HALELOLE, PALULU LA, NA LAKO NO KE KAAHELE KUAHIWI ANA, NA LAKO HAHAI HOLOHOLONA AME NA LAKO LAWAIA.

            NA AHAMAKA, NA NOHO KAAHELE, AME NA NOHO KULE, NA PU AME NA POKA.

 

PEARSON & POTTER CO.,

LIMITED.

931 ALANUI PAPU.