Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 40, 30 September 1904 — Page 3

Page PDF (1.39 MB)

This text was transcribed by:  Suzanne Sato
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

POALIMA SEPATEMABA 30, 1904

 

KALE O LEONA

 

Ka Naila Puuwai Hao Wiwoole

 

KA HOOPAKELE O KE KAIKAMAHINE ALII I LAWE MALUIA.

 

MOKUNA IV.

 

“OWAU KA MEA AA E HOOPAKELE IA OE MAI KONA MANA MAI.”

 

            Aia i kekahi ahiahi – ua ano aumoe loa, e ku ana oia ma ka pukaaniani o kona lumimoe a nana aku la i ke kulana kauhale.  Ua hookuu aku oia i kona ukali a aia ia iluna o kona moe iloko o kona lumnie e hiamoe ana me ka nonolo a ka ihu. Aia ka mahina ke pa konane la a o ka la‘iku o ia po ua hooholo iho la o Kale e holoholo mahina iki ia po.

            Aia he papale o ka poe Mahomeda e kau ana iluna o ke kui, ua laiau aku la oia i papale nona, a o ka lole Mahomeda e kau ana iiuna o ke kui ua komo iho oia a lilo ae la oia he Mahomeda maoli no kona makemake e ike ole ia mai oia ma kana holoholo ahiahi.  Ua puka aku la oia iwaho me ka hele palanehe ana i ole e ala mai kona ukali, a i kona hoea ana iwaho i ke alanui, ua ku iho la oia e nana no kona hakiloia mai, a aole paha, a i ka mapopo ana iaia ua pono na mea apau no kona holoholo mahina, a o ka halulu mai o ka wailele o ka muliwai Dalo ua ala koia aku la kona noonoo ilaila ke kumu o kona hooholo ana iho malaila kana holoholo.

            He nui no na kiai o ka moi e kuku ana ma ke alanui a ka naita e hele malie ana aole nae he hookahi o lakou i hoohalua mai iaia.  A hala wale kekahi manawa ana i hele ai na hiki aku la oia i ka wailele Dalo a ike iho la oia i ka hele-uluulu o ka wai e hui aka ai me kela o ka muliwai o Zenila, ma ka mana a aia ma ka‘e e ku ana na kumulaau loloa, a na paa pu hoi i ka mauu a maluna olaila i hoomaha iki iho ai o Kale a hoomau aku la no hoi i ka nana ana i ka wai o ka muliwai.

            I ke kauna opio e noonoo ana—e manana hele ana kona noonoo ma na mea like ole aia hoi ua hikileie ae la koaa noonoo i ka lohe ana aku i ka nehe ana mai o kekahi mea me he la he wawae kanaka e hookokoke ana ma kona wahi e noho ana. Ua ku koke ae la oia iluna a nana pono aku iloko o ka pouliuli o na laau loloa aole nae ana mea i ike aku koe wale no na lau laau e nape ana i ke aheahe makani.  Ua hoohoo iho la oia e hoi no ke kulanakauhale aka ua ku hou iho la oia no ka mea ua lohe hou aku la oia i ka nakekeke mai.

            Ma keia manawa no hoi ua hoomaopopo loa iho la oia aia io no kekahi mea a aole no i liuliu loa, ua ike io aku la oia i kekahi mea e hele ae ana i ka‘e o ka muliwai.  Ua nehe malie aku la o Kale a ano kokoke ua ike aku la oia he wahine ka ka mea nona ka nakekeke.  I na manawa apau e hookokoke mau aku ana ka wahine i ka‘e o ka muliwai, eia nae, i kela ame keia manawa aole i nele kona ku a aloalo ma o a maanei alaila nee hou aku la imua.

            He lole keokeo ko ua wahine nei e aahu ana a o ka malamalama o ka mahina oia kekahi mea nana i kokua nui mai i ka ike maopopo aku o Kale i na wahine nei.  A mahope o kona hiki ana ma ka‘e o ka muliwai e kahe ikaika ana ka wai, ua ike aku la o Kale i ka alu ana iho o ka wahine ilalo a kukuli iho la na kuli i ka honua a paa ae la kona mau lima a elua i kahi hookahi e kau ana i ka lewa me he la e kumakena ana, me ka leha ana o kona mau maka i ka lani.

            No keia hiohiona ano-e ua hookokoke loa aku la o Kale ma kahi o ka wahine, a lohe aku la oia i na olelo e hoopukaia ana e ka wahine.  He mau leo pule ia ana i lohe ai me na olelo mokumoku i moekahi ole, he mau olelo e hoike mai ana i ka nui kaumaha o ka wahine. 

            “E Ala ka Nui, e hoopakele mai oe ia‘u a e kala mai no keia mea, ka hana hope loa iloko o ko‘u ola honua ana,” wahi a ka wahine i hoo puka ae ai alaila puliki iho la oia i kona puhaka me kona mau lima iaia e nee kokoke loa ana i ka‘e o ka muliwai.

            Me ka hoohakalia ole ua lele aku la o Kale o Leona imua a hopu aku la i ka wahine me ka paa pono ana aku o kona mau lima ia Kale oiai ka wahine e hoomaka aku ana e lele iloko o ka muliwai; a me ia ikaika lele ana aku o Kale pela no kona huki ino ana mai i ua wahine nei i hope a oia no hoi ka manawa i uwa ae ai ka wahine me ka huli koke ana ae i ka mea nana oia i hopu ma kona mau lima.  O ka pa konane maikai o ka mahina ia pu ua nana iho la ka naita opio i ka helehelena o ka wahine e nana ae ana iaia a hoomaopopo koke iho la oia a me ka puiwa nui no oia i ka ike ana i ka helehelena u‘i nohea maopopo o Zira.

            “O, e na lani,” i hooho ae ai ke Kauna Valedolida iaia no e nana pono iho ana i ka helehelena o ka u‘i e nana ae ana iaia, “he ohewahewa anei keia ike o kuu mau maka a i ole o ke kaikamahine no keia e Beni Hame?”

            “E hookuu mai ia‘u, e ka naita,” i pane ae ai ka wahine opio me ka nene ana ae e hemo mai ka lima aku o Kale.

            “Aka e ha‘i mua mai ina aole au i kuhihewa.  Aole auei keia o Zira?”

            “Oia no e ka naita.  Aka e hookuu mai ia‘u.”

            “Alia hoi,” wahi a Kale.  “Ke hoomaopopo mai no anei oe ia‘u?”

            “Ae, o oe no ka naita Kristiano hanohano a‘u i haawai ai i ka makana hoohanohano.”

            “A he oiaio anei ia i ko‘u hoopakele ana iaia mai ka make mau loa mai?”

            “Make?” i namunamu iho ai o Zira me ka hoomau no i ka nana ana i ke kauna.  “Aole, aole ia he make.  O ke ola ia a‘u i makemake ai e loaa.”

            Ua kuia mai la ka noonoo o Kale o Leona i ka lohe ana i keia mau olelo a ka wahine opio, a noonoo iho la oia ua ano-e ia paha o Zira eia nae ua hoopauia ae no ia ano noonoo me ia mamuli o kona hakile pono ana aku i ka helehelena o ka wahine opio.  Aia maluna o ka helehelena ka nanaina kuio a ia he manaopua iloko no ka hooko ana oiai nae e halii ana ka haikea maluna o kona helehelena. 

            “E hilinai anei oe i ka hoike mai i na kuma o ka hanaia ana o keia mea?”  I ninau aku ai o Kale iaia i huki mai ai i ka wahine opio a mamao loa mai ke ka‘e muliwai mai.  “Ke hoopaa nei wau i ka‘u oleio o la oihana naita, aole loa wau e kumakaia ia oe.”

            “A e hookuu oluolu mai anei oe ia‘u no ko‘u wahi maha i ka wa e pau ai ka‘u haha‘i ana ia oe?”

            “E hoao no wau e loaa ia oe i wahi maha nou.  Nolaila e oluolu e ha‘i mai i ke kumu o kou imi ana i ka make iloko o kahi au i manao ai e loaa.”

            “O ka make he puka ia no ka poe manaoio e komo ai iloko o ka lani,” wahi a Zira i pane aku ai.  “Oia no hoi ka nalo ana aku o na haawina kaumaha mahope o kakou, a komo aku i ka maha a Ala “ka nui” (inoa o ke Akua o ka poe Mahomeda) i hoomakaukau ai no ka poe manaoio iaia, a i aloha iaia.  Ua maikai ka make no‘u no ka mea ua lilo ka honua i mea hookaumaha ia‘u i keia manawa.  Aole e hiki ia‘u ke ola ina aole ka hauoli iloko o keia ola ana.”

            “E hiki anei ke hauoli ole kekahi mea nani e like me oe?” i ninau aku ai o Kale, me kona huki pu ana mai i ka wahine opio a kokoke iaiai.

            “Nani?” wahi a ke kaikamahine.  Auwe! E ka naita maikai no ka manaoia he nani wau oia ka mea i manaoia e hoehaeha ia‘u.  Ina he helehelena alualu ko’u ame na ki-na like ole maluna o ko‘u helehelena a hala aku ke ola maikai mai a‘u aku ina ua loaa ia‘u ka noho hauoli ana.”

            “Aole i hoike mai nei oe i ke kaumaha e hoehaeha nei ia oe,” i hoomaopopo hou aku ai ka naita.

            “Alaila, e hoolohe mai.  Ua haawi aku kuu makuakane ia‘u i wahine na ka moi a owau kekahi o na wahine lehulehu ana.”

            “E lilo na ka Mahomeda?” i ninau iho ai o Kale me he la iaia iho no.  “Ka wahine opio no ka lealea wale no o ka moi?  Aole pono o keia hana kumakaia.”

            “Oia aku la ka oiaio, e ka naita,” wahi a Zira,”a ke hilinai nei wau i ka moe malie o ia mea iloko wale no ou.”

            “A e ko ana no kou manaoio no ka mea aole hookahi o ia e hemo aku mai a‘u aku,” i pauai aku ai ka naita me ka olioli iloko o kona puuwai.  Alaila me ka leo hawanawana oia i pane aku ai:  “aole e hiki ia oe ke aloha i ke kanaka e like me ia.”

            “Aloha iaia,” i hooho ae ai o Zira.  “He hoowahawaha ka mea i loaa ia‘u nona.  A, o ka make ka mea a‘u i koho ai no ko‘u maha.””

            “Alaila he kanaka kumakaia maopopo kou makuakane ia oe, Malia paha ua lilo kou puuwai i ka mea okoa.”

            Ua pane aku ke kauna i keia mau olelo me ka pihoihoi e ake ana e paneia mai a like me kona e noonoo ana; eia nae, ua hamau iki iho ka wahine opio alaila pane aku la me ka leo oiuolu.

            “Ua kuhihewaia oe.  Ua imi aku wau i ka make i hemo mai ai au mai na hookaumaha ana o kuu makuakane maluna o‘u: he hookaumaha hoi i kuniia a paa.  A no ka loaa ole ia‘u kahi e pakele ai ua hoo-na aku ka noonoo i ka make.  Nolaila e hookuu mai ia‘u.”

            “A ina wau e hookuu ana ia oe e imi hou anei oe i kahi au i hele aku nei a‘u hoi i hoopakele ai ia oe mailaila mai?”

            “Aole i pane aku o Zira no kekahi mau minute aka ua kulou iho la oia ilalo me he la e nana ana i kona mau wawae, a nana pono aku la no hoi ke kauna i ka u‘i a ike aku la oia e helelei ana na waimaka mai na maka palupalu mai a hu mai la ke aloha iloko o ka naita no ka wahine opio.

            “Ina e hookuu ana wau ia oe e imi hou anei oe i ka make iloko o ka muliwai Dalo?” i hoomaopopo hou aku ai ka naita opio.

            “O, e ka naita maikai, aole e hiki ia‘u ke ola iloko o na ano hana a laua i manao ai e noho wau iloko olaila.  Aole e hiki ia‘u ke ola a noho iloko o ka nohona ku ole i ke aloha oiaio a hoonoho aku ia‘u ilko o ka lua kupapau o ke aloha kawau.  Aole e hiki ia‘u ke ola a ike i na hana e pakaha ana i kuu aloha o ka wa opio.  He maikai ka make no‘u.

            O na olelo i haawiia e Zira un hiki ole i ka naita opio ke pane koke no ka mea ua pa aku la oia i na olelo walohia o ka nui ehaeha o ka naau a hu mai la ke aloha hoopakele iloko o ua kanaka opio nei no ka wahine opiopio e ku la imua o kona‘alo, a aia imua o kona alo ka hana pookela o ka hoopakele i ka mea i umilia iloko o ka ehaeha mau loa.

            I na la o keia moolelo, oia na la i hooko mau ai ka poe ma ka oihana naita e molia i ko lakou ola no ka hoopakele ana i kekahi mea—oi loa ka hoopaa ana i na olelo hoopaa no ka hoopakele i na wahine i hookaumaha ia, a i ka manawa e hoopaa ai kekahi naita i kana olelo hoopaa ua pili aku la ka manaoio oiaio o ka oihana naita a e hana aku oia a o ke ko ka pahuhopu me ka nana ole ae i na ke‘ake‘a he nui e hoea mai ana imua ona, a ina nei no ka make, aole ia he mea e kuha‘u ai a hoopahu‘a i kana olelo hoopaa ana i kuni paa ai iloko o kona puuwai.  Ina he wahine ka mea e hoopakeleia ana aia iloko o ia hoopaa ana ka hana nui a ke aloha mawaena o na mea e elua iloko wale no o ka manaoio oiaio iwaena o laua.

            I ka manawa i komo ai o Kale o Leona iloko o Garanda aia ka pina pono o kona puuwai hao i ike ole i ka maka‘u maloko o kona umauma lahalaha, aka i ka wa i hoomaopopo ai eia i na hiohiona u‘i nohea o ka wahine opio Mahomeda i ka wa o ka lanakila hanohano o ka hakoko i kau ai maluna ona ua ike koke oia na hemo aku kona puuwai a lilo pau loa aku la no ua u‘i nei o Granda.

            A i ka manawa ana e ku pu nei me Zira, ua aiai loa iloko o kona noonoo ka lilo maopopo o kona puuwai maluna o ka wahine opio.  Aole he mau ninau i ulu mai iloko ona no ka ui ana i ka lilo io o kona puuwai a aohe no he mau ninau no ka hua o ia mea, he hookahi mea i maopopo loa iaia me ka hiki ole ke huna iho ua lilo oia no ka maka palupalu.

            O na waimaka e halo‘ilo‘i ana i iho iho ma na papalina palupalu oia kekahi mea nana i hooi loa ae i ka nui iini iloko o ka naita opio e hapa pu mai ka hoike piha pono ia o ia iini e na huaolelo a pii ikaika ae la ka manaopaa o ka naita no ka hoopakele ana maloko o ka oihana naita i aloha nui ia e ia ma kona ano he kanaka oiaio.

            “E ka wahine u‘i nohea,” wahi a Kale o Leona i pane aku ai me ke ano ilihia maluna o kona kino holookoa. “e ae mai la‘u i na olelo a‘u i hoopuka aku la” he hui malihini loa ana keia o kaua a ma kahi malihini loa no hoi a me ke ano kamahao no hoi; a o na manawa apau a kaua e hoohala nei me ke kamahao wale no ia e maalo nei.  Aole i kupono oe no ka make—Aole oe e make.  He mea weliweli ka noho mau o ka noonoo laweola iloko o kekahi.”

            Ma keia mau olelo a ka naita ua puiwa loa o Zira a huli pono ae la oia a nana pono i ke kauna opio.

            “He mea oiaio no ia o ka weliweli io o ka manao laweola iloko o ka noonoo, aka ke manao nei wau ua oi aku ka weliweli o ka noho mau ana iloko o na hookaumaha o ka hoopilikia nui wale oiai iloko o keia ola ana,” wahi a Zira i namunamu iho ai me he la e kamailio ana no iaia iho.

            “Aka aole anei he poe e ae kekahi e hiki ai ke haawi i ko lakou kokua hoopakele ia oe mai keia hana uhane ole mai?”

            “Aole.  Owai anei ka mea e aa aku i ka moi?”

            “O ka naita puuwai oiaio a wiwoole ka mea nana e hana ia mea.  Ina ua pa-haneriia ke kuleana moi o ka Mahomeda owau ka mea aa e hoopakele ia oe mai kona mana mai.”

            “O oe! o oe ka mea aa,” i hooho ae ai o Zira me ka uhi pu ana ae o kona nui kino e ka eehia no na olelo wiwoole.

            “Ae, e ka wahine u‘i.  Ina ua manaoio oe no‘u ke hoohiki nei wau i ka wa o ke ola iloko o kuu kino aole loa oe e lilo na ka moi.”

            Alaila kulou iho la o Zira ilalo a hoomaopopo iho la o Kale ua pa aku la ka uhane o ka wahine opio i na olelo.

            “E olelo mai ia‘u e Zira.  E ae anei oe e iawe aku i ka‘u olelo hoopaa iloko ou?”  i ui aku ai ka naita.

            “Aole pono ia‘u ke lawe mai ka naita Kristiano mai.”

            “Aka o oe kekahi e lilo i Kristiano.  O oe kekahi e noho aku iloko o ka malamalama o ia hoomana, ka hoomana nana i hooliio i na wahine i poe laa, oia hoi ka hoomana e hoomalamalama i ke kanaka no ka waiwai nui o ke aloha iloko o ka puuwai.  He nui ka poe Mahomeda i lilo i Kristiano.”

            “Ua ike no wau ia,” wahi a Zira i pane aku ai, “no ka mea ua noho mai me a‘u kekahi i wahine hana a he wahine Kristiano oia, a nana no hoi i a‘o mai ia‘u i kou hoomana.”

            “A aole anei i aloha oe ia hoomana maikai?  Aole anei i lilo aku kou uhane i ka Hoola i make no ka pono keia ao hewa—nona hoi na manao apau he aloha wale no, a i piha hoi i ka iini e hoohauoli ana i na mea apau?  Aole anei e hiki ia oe ke lilo i Kristiano e Zira?”

            “Ua noonoo nui no wau no ia mea pela.”

            “Alaila, aole anei e lilo mai ia kuleana a‘o o ka wahine hana maluna o‘u?  E ae anei oe e lawe aku i kuu olelo hoopaa me oe?”

            Alaila haalele aku la ka nana ana o na maka palupalu ilalo i ka honua a nana ae la i na maka o ke kristiano pauwai hao, he nana ana a ka wahine opio me ke kuio ame ka olu o ka noonoo.

            “Aole e hiki ia‘u ke hoole i kau lokomaikai,” wahi a Zira.

            “Me kou manaoio piha?”

            “Ae.”

            “E Zira,” wahi hou a ka naita opio, “ina e hiki ole ke loaa ka hauoli me oe iloko o Garanda, alaila pehea?”

            Alaila kuhikuhi aku la ka wahine opio i ka muliwai o Dalo me ka pane leo ole.

            “Aole anei oe e hoomaopopo aia no he mau wahi e ae kekahi mawaho ae o Garanda a mawaho ae o Dalo?”

            “He mau wahi no, aole no nae no‘u.”

            “Aia no he mau wahi e ae kekahi nou e ka lede.  He mea maopopo loa aole oe e kanalua i ka mahuka mai keia aina aku ina aole e loaa ka hauoli me oe iloko olaila?”

            “Aole a‘u kamalua.”

            “Aole no oe e kanalua ke mahuka mai ka home ponoi mai o ko makuakane mai?”  i ui hou aku ai o Kale.

(Aole i pau.)

 

3

 

MAKAIKIU

 

WETE  *  DETONA

 

Ke Ahi Lalapa Pio ole i na Nihiliti

 

Ke Kanaka Amerika Koa lua ole

 

MOKUNA XXIV.

 

E OKI KOKE IA ANA KO VERA POO.

 

“A ke ike nei wau na keia duke kiekie i kokua aku iaia ma kona koi ikaika ana e paa loihi ia‘u mawaho nei.  Weli, e hiki mai ana no hoi ko‘u manawa.  Heaha kau hana e hana aku ai i keia manawa?”

            “E hookuu aku i keia kaunawahine hele aku mai nei aku, alaila ia manawa wau e heihei aku ai me ia no ko Vera ola.”

            “E hoao ana anei oe e lawe aku i ke kaunawahine mai kona wahi e paa nei?”

            “O ia wale no ka hana i koe, a i ole e hookuu aku iaia e make,” wahi a Wete i pane aku ai a hoomaopopo mai la o Gerisa ua paa ko Wete manao e hooko i kana mea i hoopuka ai.

            “O na Lani pu kekahi me oe!  Ke manaolana nei wau e holopono ana kau hana,” i pane mai ai o Gerisa me ke kaumaha e halii ana maluna o kona helehelena, a me he mea la aole loa he wahi manaolana iloko ona no ko Vera pakele mai.

 

MOKUNA XXV.

 

KA HEIHEI NO KE OLA.

 

            Mahope koke iho o ka hala ana aku o Kaunawahine Alamazofa, ua puka aku la o Wete mai ka halealii aku, a i kona hiki ana aku i ka puka pa ike aku la oia i ka holo ana aku o ua kaunawahine la maluna o ke kaa o ka duke kiekie.  Aole i maopopo ia Wete kahi a ua kaunawahine la e hele ana, aka ua maopopo ia Wete ka manao e lalapa aua iloko o ka puuwai o ua kaunawahine la no Vera, nolaila aole i nele ka loaa ana mai o ka manao iloko o Wete e hele aku ana ua kaunawahine la no ka halepaahao e hooko i ke kauoha i haawiia mai iaia e ka Emepera.

            Ua maopopo pu no hoi ia Wete he mea waiwai ole ka hoao ana aku e hoopalakai i ka huakai a ua kaunawahine la ia manawa koke no, nolaila ua kau aku la oia maluna o kekahi kaa a kauoha aku la i ke kalaiwa e holo aku no kahi o ka lua i hoikeia mai iaia e Generala Gerisa.  Mahope o ka haawi ana aku i ua kalaiwa nei i kekahi mau apana dala, he mea hoi e koi ikaika ana i ua kalaiwa nei e holo aku no kahi ana e makemake nei e like me ka hikiwawe i kona lio ke holo aku, ua kulana aku la oia ihope a hilinai aku la i ke ku o ka nohona kaa me kona mau maka e haka pono ana imua no ke ake e ike lihi aku i ko ke kanawahine kaa.

            Mahope o ko laua holo ana no kekahi manawa ua hiki aku laua nei i kahi e ike ia aku ai ke kaa o ke kaunawahine, a oiai aole no hoi he holo nui loa o ko ke kaunawahine kaa, ua holo aku la no laua mahope.  He hookahi mea nui iloko o ko Wete noonoo ia manawa, oia hoi pehea la ia e holo aku ai a kaa mamua o ua kaunawahine nei, oiai aia maluna o kona hiki koke aku i ka halepaahao ko Vera pakele.  He mea oiaio ma na ano apau aole loa he wahi manaolana iloko ona e hiki ana oia i ka lua mamua o ka hiki ana o ua kaunawahine la i ka halepaahao, a he mea ano nui loa keia iloko o kona noonoo.  He mea oiaio no hoi o keia huakai ana e hele nei he huakai ia no ka heihei a aia i ka hopena o keia heihei e ike la ai ka hopena e loaa mai ana, ina no ko Vera ola a make paha.

            Iaia e holo nei me ka noonoo nui ana o hookuu ana hoi i ke kalaiwa e holo e like me ka hiki i kona lio ke holo, ua hooholo iho la oia e hana aku i na hana apau e hiki ai ke hoohaule ia ua kaunawahine la ihope a e loaa hoi iaia he hapalua hora oi mamua o ke kaunawahine.  O kona manao e hoopakele ia Vera ua ala ikaika mai la ia; aka pehea la ia e hiki ai ke kaa aku mamua o ua kaunawahine la me ka loaa ole mai o na hoohuoi iloko o ke kanawahine nona?  Ina no hoi e hoomau aku ana oia i ka holo ana mahope o ua kaunawahine la a hiki like aku i ka halepaahao, he mea maopopo loa aole no e pakele ana o Vera; aka pehea la ia e hana ai?

            Mahope o kona noonoo nui ana ua hooholo iho la oia e hana aku i kekahi papahana i ulu koke ae iloko o kona waihona noonoo, nolaila ua kulou aku la oia imua, a pane aku la i ke kalaiwa kaa:

            “E ke kia kaa!”

            “Ae; heaha ia?”

            “Ke ike la no anei oe i kela kaa mamua?”

            “Ke kaa anei o ke duke kiekie?  Ae.”

            “Ke makemake nei wau e holo aku kaua a pili me ia.  He makemake ko‘u e kamailio pu me ka mea iluna o ia kaa.”

            Poha aku la ka huipa a ke kalaiwa kaa, a oia no hoi ka manawa i lawe kiani ae ai ke kalaiwa kaa i kana hana i maa, a he puahiohio hoi kau.  Ia laua nei e holo ana ia manawa o Wete i hoololi ae ai i kona helehelena, a ma ia hana no hoi e hiki ole ai i ke kaunawahine ke ike mai iaia, oiai ua maopopo i na Wete nei a kakou e hoomaopopo ana ua kaunawahine la iaia ke hoomau aku oia i ka holo ana e like me kona ano a ke kaunawahine i ike ai iloko o ka halealii, he mea oiaio e poino ana kana papahana.  O ka hopena i loaa iaia oia hoi ua hooiaioia mai kana mea i noonoo mua ai, oia hoi he mea maikai ole ka hoao ana aku e holo a kaa aku mamua o ke kaa o ke kaunawahine, oiai i ka manawa i kokoke loa aku ai ko ia nei kaa a lohe ua kaunawahine la i ke pahupahu aku o na kapuai wawae lio mahope o kona kaa, ua kiei mai la oia a nana mai la i ko ianei kaa. 

            Ua makaukau mua o Wete no kekahi haawina e loaa mai  ana mai ke kaa, e holo nei mamua ona, nolaila i ka manawa a ke kaunawahine i kiei mai ai iwaho o kona kaa, oia no hoi ko ianei manawa i ani aku ai i kona hainaka.  I ko Sofia ike ana i keia hoailona, ua huli koke aku la oia a kamailio aku la i kona kalaiwa kaa, a iloko o ka manawa pokole ua kaohi mai la ua kalaiwa kaa la i kona mau lio, a ku iho la e like me ke kauoha i loaa aku iaia, a iloko no hoi o ka manawa pokole pili ana ko Wete kaa ma ka aoao o ko ke kaunawahine kaa.

            I loa no a ku ko Wete kaa oia no kona manawa i lele koke iho ai ilalo, a mahope o kona haawi ana aku i kekahi mau apana dala i ke kalaiwa o kona kaa, ua hele loa aku la oia a ku ana imua o ke kaunawahine, a pane aku la:

            “I hoounaia mai nei wau e ka duke kiekie,” wahi a Wete i pane aku ai me ka nui o kona hanu, “me ke kauoha e holo awiwi aku oe no ka halepaahao a e hooko koke aku i kau hana e like me ka hikiwawe ia oe ke hana aku, oiai aia o Gerisa ke kukai mai la me ka haawi pu mai nei no hoi oia i ke kauoha e hoihoi koke ia aku kona kaa me ke kali ole, oiai ua makemake oia e ike ole ia kana hana ma keia hana au e hana nei, ke hiki no nae.”

            “Owai oe?” i ninau koke mai ai o Sofia.

            “He kanaka e lawelawe ana i ka hana ma ka aoao o ka mea kiekie ka Emepera o Rusia,” wahi a Wete i pane aku ai me kona uumi ana iho i kona hanu.

            “Ua pono ae la keia,” wahi a Sofia i pane mai ai me ke ano kanalua.

            Me ke kali ole iho ua lele koke aku la o Wete iluna o ke kaa o ke kaunawahine a noho aku la ma kahi o ke kalaiwa kaa e noho ana, me he mea la ua kauohaia mai oia e hana aku pela.  I kinohi ua kau