Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 44, 28 October 1904 — Page 6

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

I KA LAHUI.

            Ola@ ua maopopo ia kakou apau na Hawaii ponoi o ka aina, i ko kakou aloha ame ko kakou makee i ke Kuokoa a ko kakou aina aloha iloko o na makahiki @ihi i ka @hope aku la a hiki i keia la e noho nei kakou he Panalaau no Amerika Huipuia. Nolaila, eia kakou Hawaii iloko o na kalaiaina kuh@henu @ ka naauao e nee nei i keia mau la. @@@@ kakou e Hawaii ke noho nei a @auna pu nei me ko kakou makamaka h@@ ka Lahui Amerika a oiai, he Lahui keia (Amerika) i maopopo loa ia kakou he naauao, he holomua a he ikaikia ma na hana kalalaina naauao ana ame na lawelawe aupuni noeau ana@ a no ia kumu, e o'u mau h@@ Hawaii, he mea pono maoli ia kakou ke h@a@ e like @@ ka hiki ia kakou oiai kakou he Lahui Hawaii nawaliwali e noho aloha pu aku me ka Lahui Amerika.

            Ina kakou e nana kaana a hoomaopopo pono, ua hiki no ia kakou ke ike iho i ka heluna Lahui o na Hawaii ke emi mau nei i kela ame keia makahiki, a oiai @ keia emi mau ana o ko kakou heluna Lahui, he mea ia e hoemi mai ana i ko kakou ikaika ma ka Pahu Balota. ka pahikaua o ka lankila au e Hawaii ponoi. Ina kakou he lahui e mahuahua mau ana i kela ame keia makahiki. ina ua pono ko kakou ku kaok@a ana, aka hoi, aole: a no ia kumu. heaha ka mea pono a kakou e hana ai i loaa ai ia kakou ka noho maluhia a lokahi ame ka holomua, oiaia he lahui kakou i hooneleia i ke Kuokoa mamuli o ka nawaliwali, a i keia la hoi he poe Amerika?

            O ka hoomau ana i ka pai@ ana me ka lahui ili-keokeo, oiaia he lahui heluna nui lakou, e like me na makahiki i kaahope ae nei, a i ole paha o ka nohona lokahi paha me ka lahui Amerika.

            No'u iho e o'u mau hoa Hawaii, ua manao au o ka nohona hoaloha ame ka nohona lokahi oia wale no ke alahele e loaa ai ka pono kaulike ame ka helemua o ka pahikaua o ka lanakila e paa @@ nei iloko o ko oukou lima e Hawaii, ma ka balota koho laula i haawiia mai nei e Amerika ma o ka aoao Repubalika la ia kakou, ka aoao hoi a'u, ka mea nona keia mau manao e kakoo aku nei. E malama pono e o'u mau hoa Hawaii mai oki hewa i ko oukou mau hoaloha, aka, e hana i ka mea pono, aole hoi i ka mea hewa, oiai aole e lanakila ka hewa maluna o ka mea pono he mea ia i ike ia i na kenturia o na kenturia.

            O na manao pilikino, he mea pono ke kapae loa. No ka mea, o ka pono ame KUOKOA - Galley 2

Ka holomua o ka aina nei, oia ka kakou apau e hana nei, oiai he kau hana kanawai kela maluna wale no o ka manao e loaa a e mau ai ke holomua o ka aina. He mea maopopo loa e hookeleia ana ko kakou aupuni Panalaau malalo o na rula o ka lawelawe Aupuni Amerika ana, aole hoi e like me ke au i hala aku nei.

            Nolaila, e na Hawaii, e pono kakou e noonoo pono a e hoouna i na poe akamai a kupono na lakou e hana i ko kakou mau kanawai i ku-e ole i ke Kumukanawai o ke Aupuni o Amerika Huipuia, ko kakou Aupuni Makua i keia manawa e ku nei.

            Me ko'u hilinai e alakai ia ana no kakou apau e noho nei malalo o ke Aupuni Panalaau o Hawaii nei e ke au o ka holomua, a e koho ana oukou e ka Lahui Hawaii i ka poe na lakou e hana a e imi ka pono a loaa i aupuni o ke lehulehu, na ka lehulehu a no ka lehulehu.

            Owau iho no kekahi o na Aloha Aina Oiaio i lilo i Repubalike no ka pono ou e ka lahui Hawaii aloha.

            JOHN C. LANE

            Moho Senatoa o ka Mokupuni o Oahu nei

 

KA ELELE KUHIO MA HA LAWA.

Ma ka po o ka Poaha la 13 ua hiki mai ka Elele a ka aoao Repubalika Jonah Kuhio ame kona ukali Keola Kalau opio, a ua hoolahaia ae ka lohe i na mea apau e wehe ana ka laua hana ma ia po a me ka hakalia ole ua hoopiha ia ko makou halepule i na kane ame na wahine. Ua kaa ka hanohano o ia po ia Keola Kalauokalani opio ma ka haiolelo maluna o kona manao kalaiaina ame na hana i ka wa o Elele Wilikoki, oiai oia e paa ana i ke kulana kakauolelo. Ua nui ke ohohia ia o keia haiolelo a Kalau opio a hoike mai ke anaina i ka hauoli ma ka paipailima a lawa ole ma ka hehihehi wawae ana a lawa ole no haawi ekolu huro. Ua hiki i kou mea kakau ke ike aku he Repubalika wale no ko Halawa nei aohe he Home Rula.

            Pau ia ku mai o J. Kuhio Kalaniana ole me keia mau wahi olelo pokole: "Maluna o ke kahua kalaiaina ka maluhia a maluna no o ia kahua hookahi ka haunaele, " ame keia mau mea a elua ua wawahi ae la oia i ike ia ai ka waiwai io oloko o la pahu a ua hele ae la kona kalaiolelo maluna o ka mea pololei me kona nana ole ae i na olelo hoino a kekahi mau aoao kalaiaina. Ua hoike pu mai oia i kona makee i kona olelo makua aole hoi e like me na mea e hailuku ia nei maluna ona. He nui aku na mea i hoike ia mai eia aole e hiki ke pau. Ua noi pu mai oia i ke anaina e waiho aku i na ninau ina he mau ninau kekahi. Ua hooho aku ke anaina, "aole a makou ninau."

            Me ka mahalo.

            S. W. KAHIONA.

            Halawa, Molokai.

 

KA EHA O KE KUA

            O keia ehaeha ua pinepine no ka manawa i loaa mai ai mamuli o ka rumatica iloko o na i'o huki a he hiki no ke ola ma ke kau ana i ka laau Chamberlain's Pain Balm no elua a ekolu manawa o ka la ame ka lomilomi ana i na wahi i eha i kela ame keia manawa e hookau ai i ka laau. Ina aole e loaa koke mai ka oluolu, alaila e hoopaa i kekahi apana lole huluhulu i hoopuluia i ka laau ma kahi o ke eha a e hikiwaweauanei ke ola. Ke kuaila nei ma na halekui laau lapaau apau. BENSON, SMITH & CO., LTD., na Agena ma ko Hawaii Paeaina.

 

[ki'i]

MAKE MA KAHI I HOOHIHIAIA I KA UWEA: NA KEPANI E LUKUIA ANA MALALO O NA PAPU O POTO ATA.

 

Nowai ka Hewa?

            ua piha ka honua nei i na ma'i ame na ehaeha. No wai ia hewa? Aole no ka poe no apau; nolaila no ka poe iloko o ka ehaeha no ka hewa.

            Aka, o ka ninau nui loa oia keia, - ka mea e hana ai, ke ano e loaa ai ka maha, ame ka loaa ana o ka lanakila.

            Heaha na hiohiona e loaa ana ia kakou ina aole i loaa na materia kupono e pepehi ai i ka ma'i?

            O, he mea oiaio e pau ana kakou i ka luku mainoino ia, a e hooneoneoia ana ka honua nei.

            A hiki i ko kakou wa e ike ai i ka pale ana i ka ma'i, e pono kakou e hoomaikai a mahalo aku no ka materia i loaa o ka hooemi ana ame ka hoolanakila ana ia kakou, mahope o ka loliipaa ana o ka ma'i maluna o kakou, oiai ua like ka ma'i me kekahi kanaka aihue me na koi i hapaiia, a makaukau no ka lawe ana ae i ko kakou ola makamae.

            O ka oiaio loa ua oi ae ko makou makemake ame ko makou iini i kekahi mau ano lawelawe ana no na hoomauhala ame na leo uwe e loheia nei, i pu-a ae mai o a o.           

            E kamailio a e kuhikuhi ana makou i keia ano ma'i e like me ka Haalulu ame ka Nawaliwali, Pihoihoi, Alaala, Hi Mau, Haanou Puu ame ke Akemama Eha, Koko ino, ame na ma'i wahine ame na keiki. No keia mau ma'i ua hiki mai ka

WAMPOLE'S PREPARATION

me ke ano o ka laau hoola mua loa i loaa i kekahi kanaka.

            He ono kona i like me na momona o ka meli i awaiaulu pu ia me na mea hooulu a hooia o ka Pure Cod Liver Oil, i laweia mai e makou mai ka Cod liver makamaka hou, a hoohuihuiia, paipaiia me ke Compound Syrup o ka Malt ame ka Wild Cherry. Aneane loa no oe e olelo ae he "ola keia" i hoopaaia maloko o ka mea hookahi a i hanaia e ka lima o kekahi kino kanaka.

            Wahi a Kauka J. L. Carrick: "Ua loaa ia'u kekahi ola kupaianaha me ke@ laau ma ka lawelawe ana i na ma'i hokii, kuluma, wai nui o ka ihu ame ka alaala.

            He laau maikai loa keia no na ma'i haalulu ame ka ono ole o ka ai.

            He laau hoonoono i ka ai a he maikai na hoowali ana he hooikaika i na paahana o loko, a komo pu ma ka poai puni ana iloko o ka waihona loko me ka ai.

            Ke manao nei au o keia ka laau holomua iwaena o na laau apau. He ko ka hana a keia laau ma ne Kulu apau. "Aole e hiki ke hoohokaia. E loaa no ma na halekuai laau apau.

 

            H. L. HOLSTEIN KA LUNA MAKAAINANA OLA KAKOU.

            E na makamaka, na hoaloha o ka Apana koho Elua o Hawaii Komohana, aloha nui oukou:

            E oluolu mai ko oukou hanohano e laulima pu mai kakou e koho ia H. L. Holstein (Linekona) me ka nana ole ma ke ano Kalaiaina, he mea okoa loa ia. O ke kanaka hana i ka pono o ka lehulehu ame ke Aupuni, oia ka mea oi aku o ka nani ame ka pono - o H. L. Holstein he kanaka naauao maikai he ike i na olelo elua, ike kanawai, ua lawa ke ike nona, he kanaka aloha i ka poe ilihune a he aloha pu no hoi i ka poe waiwai Aole hoi oia i nana aku i ka poe ilihune me he maunu ekaeka la, a i ka poe waiwai hoi ia e nana pololei aku na maka ia lakou, aole pela, ua like no a like mai Kaena no a Waialua.

            E hoakaka pokole aku au i kona aloha i ka poe ilihune ame ka poe waiwai. I kona komo ana i Lunamakaainana no Kohala i kona mau kau, ua hana oia i bila no kona aloha i ka poe ilihune oia hoi keia: 1. E haawi ia na koena aina aupuni no ka poe ilihune a Home Hookuonoono hoi. Aole hoi no ka poe waiwai, a pehea hoi ia e ike ia nei i keia wa? Aole anei i ko ia noi? Ua ko no, a ke noho nei ia poe he poe waiwai a kuonoono maoli no ua ike kakou ia mea ua lawa ma na wahi apau, alaila e kapa aku kakou iaia, he kanaka maikai maoli oia he ike i ka poe haahaa ame ka poe kiekie, nolaila kohu ole ka olelo iho a kahi poe he kanaka inoa o Holstein (Linekona), he kanaka hoopii ia makou no ka hoopa-hu i'a, manao au. he mau hana aloha ia ano ia oukou, aole e poomuku ou mau lima, nele ka umeke i ka ai ole, ka ipukai hoi i ka poke Kamano ole, uwe hoi na keiki no ka nele i ka ai ole - a hoohalahala hoi kahi wahine no ka nele i na mea ai ole a kuko ka wahine a haalele ia oe ku a hele - a himeni hope iho la ka wahine ia oe, "Ua hala kau pono e ke kane. A he muumuu oe hokake ipukai," a pela aku. Nolaila, kanaka maikai o Holstein, a e hookomo iho i ka balota nona. Eia hou keia aloha ona i ka poe ilihune ame ka poe waiwai.

            Na keia Holstein i hana i bila i alanui mai Kohala-loko a Mahukona, mai Kohala a Waimea. Ua hookola keia mau bila ua maikai keia mau alanui, ke kainepu nei na lio hapa kaleponi, ke niniu poahi nei ke huila hao, he nui aku no na mea i koe e hoopokole au maanei.

            Nolaila, e na makamaka na hoaloha, mai Kohala nei a Kona Kaiopua i ka la'i hui pu aku hoi me na keiki lalawai o Kau hui pu mai kakou e lokahi like e koho ia Holstein. Ina e puka hou ana oia i keia kau. manao au e oi hou aku ana kana mau hana hoopomaikai i ka poe ilihume ame ka poe waiwai, e hoopau i ko kakou manao ino no Holstein, he mau mea okoa loa ia, e kiko iho i ka inoa o Holstein me ka manao maikai.

            Ina paha he kanaka ino keia ina paha ua noi keia i ka Ahaolelo e haawi mai i puu dala mai ka waihona mai o ke Aupuni, na dala o ka lehulehu i mea kuai kaa pio no ia la. E like me Palmer P. Woods, ke noi i ke dala o ka lehulehu i dala e hana ia kona alanui kaa a maikai mai Punaluu a Mahukona, aole keia ha alanui no ka lehulehu nona ponoi no, o ka hana keia a ke Demokarata.

            Ua pau au maanei me ka mahalo i na keiki ulele hua kepau kou welina.

SAMUEL K. P. HULIMAI.

            Kohala, Oct. 21, 1904.

 

AHEWAIA MA KA HANA OOLEA.

            Imua o Lunakanawai Robikana, ma ka auwina la o ka Poaha, Oct. 13, i hoike ae ai na kiure nana i noonoo i ka hihia apuka dala o E. S. Boyd, ke Komisina o na Aina Aupuni, i ka lakou olelo hooholo e hoahewa ana i ka mea i hoopiiia ma na kumu hoopii apuka i na dala ma ka helu papa ana he $675, $2,500 ame 1,552.50. He umi wale no minute i noho ai na kiure iloko o ka lumi a puka mai me ka lakou olelo e hoahewa ana i ka mea i hoopiiia.

            O keia mau dala i hookolokoloia iho la o E. S. Boyd a ku ka hewa iaia, oia no na dala i ka manawa ona e noho kakauolelo ana no ke Keena Aina mamua aku hoi o kona lilo ana i Komisina, a oiai no nae aia ma kahi o $4,727.50 ka ka huina dala a na kiure i imi ai a loaa, o ka huina pololei maoli i apukaia ia manawa ua hiki aku ma kahi o $30,000. O ke koena aku o na dala i poholaloia oia keia hihia o S. Mahaulu e paa nei.

            I ka manawa i hoike ae ai na kiure i ka lakou olelo hoahewa, ua ae aku o Loio Kilinawoki, a hoike pu aku no hoi i kona manao e hoohalahala ana a e koi hou ana e hookolokolo hou ia.

            Ua kali ka hookau ana o ka hoopa'i ma ke kakahiaka Poaono Oct. 15, a ma ia la i hooholo ai ka lunakanawai i ka hoopa'i, e hoopaahao ana ia E. S. Boyd no umi makahiki ma ka hana oolea.

            Ma ia kakahiaka no i hoomau aku ai o Kilinawoki i kana noi e hookolokolo hou ia, a ua hoole mai o Lunakanawai Robikana ia noi. Ua koi ikaika ae no o Kilinawoki e hookuuia ka mea i hoopiiia, oiai o ka hewa mua loa iho la ia ana i hana ai, a e nana aku hoi i na keiki ame ka wahine e noho mai nei me ka hilinai ana i ko lakou mau ola mai ka mea i hoopiiia, a ua hoole loa no ka lunakanawai i ka hoolohe ana i keia mau olelo. Ua ku pu aku no hoi o Loio Humphreys, kekahi o na loio o E. S. Boyd a noi aku i ka Aha e aloha mai i na keiki ame ka wahine e hooneleia aku ana i ka makua ole mamuli o ka hoopa'i ana o ka Aha e hoopaahao, eia nae aole no i hoolohe mai ka Aha.

            Mamuli o keia hooleia ana o na manao o na loio ma ka aoao pale, ua hoopuka ae o Humphreys i ke noi e paa ana i ka hooko ana i ke kauoha a ka Aha, oiai ma kana kumupale, ua hoike ae oia o ka hanohano a ka Lunakanawai Ekolu o ka Aha Hookolokolo Kaapuni i noho iho la, he hanohano ia i hookauia aku maluna ona mamuli o ka hana ana o ka ahaolelo kuloko i ke kanawai e hoomahuahua ana i na lunakawai o ka Aha Kaapuni, aole hoi he mana o ka ahaolelo kuloko e hana ai i kanawai pela, oiai ka mana i ka Ahaolelo Nui; nolaila ua pii aku la keia hihia i ka Aha Kiekie, a ke oleloia nei ina e haule mai ana ka hoohalahala ana i ha Aha Kiekie, alaila e lawe loa ia ana keia hihia imua o ka Aha Kieie o Amerika a ilaila e hookolokoloia ai.

HOOLAHA HOOKO MORAKI.

HOOLAHA MANAO PANIKU A KUAI A KA MEA PAA MORAKI.

ZELUBABERA KAKINA AME KAAI Z. KAKINA.

            Ke haawila aku nei ka hoolaha ma ka mana o ke kuai iloko o kekahi moraki i hanaia e Zelubabera Kakina ame Kaai Z. Kakina, kana wahine mare, no Kawaihau, Mokupuni o Kauai, Teritore o Hawaii, na mea moraki, ia Albert S. Wilcox, mea paa moraki, o Lihue, o ka Mokupuni o Kauai i oleloia, i hanaia hoi i ka la 16 o Okatoba, 1900. a i kakaukopeia iloko o ke Keena Hoona Aina ma Oahu, iloko o ka buke 215 a ma na aoao 207 a hiki i ka 209, o ka mea paa moraki i oleloia Albert S. Wilcox ke manao nei e paniku i ka moraki i oleloia no na kumu i uha'iia i hoikeia iloko olaila, oia hoi: no ka uku ole ia ana o ke kumupaa ame ka ukupanee i ka manawa e uku ai.

            Ke haawi pu ia aku nei no hoi ka hoolaha o ka waiwai i hooliloia ma ka moraki i oleloia, a e hoakakaia nei hoi malalo iho nei, e kuaiia aku ana ma ke kudala akea ma na Keena Kudala o Jas. F. Morgan, Alanui Kaahumanu, Honolulu, Mokupuni

HOOLAHA HOOKO MORAKI.

@ Teritore o Hawaii, ma k@ ...2 o Novemaba. A @... 12 awakea o ka la @

            O ka waiwai o k@....

            AKAHI: O k@......[whole paragraph unreadable]

            ELUA: O na @.... kuleana ame ka wa@.... K@kina @....Wai@@@, Apana @.... Mokupuni o Kauai @... ka Hui Kaui Aina o @.... @a mau waiwai, oia @.... i hoakakaia iloko o @.... @@@ ia Josaia L@@@@.... @hine mare Mrs. M@.... hanaia i 2.... iloko o ke K@.... iloko o ka Buke @.... a iloko o ka @.... A. Pah@@ @@ Zelubabera @.... @ kakau k@... Hoona Aina i @.... Iune, 1889, iloko o k@....

            Ma ke dala k@@k @.... ke dala gula Amerika @.... ka aoao o ka @.... lapala apua.

            No na mea aka i @.... Smith & Lewis, na @.... Moraki, Helu @@ Judd @.... Honolulu.

            Hanaia ma Honolulu

            ALBERT S. @....

            M@....

@@@@ - Oct. 14, 21, 28 - Nov @....

 

HOOLAHA MANAO PANIKU A KUAI A KA MEA PAA MORAKI

MARY A. AKI AME SAMUEL @ AKI.

            Ke haawiia aku nei k@.... ka pono a ma ka ma@.... paa iloko o kekahi moraki @.... Mary A. Aki ame Samuel K Ahi @... kane, o laua a elau no @.... Teritore o Hawaii, ia THE PROTUGUES MUTUAL BENEFIT SOCIETY OF HAWAII, he hui @... e ku nei malalo o na kanawai o Hawaii, i hanaia hoi i ka la @.... 1902, a i kakaukpeia ma ke K@... Hoona Aina iloko o Honolulu @... iloko o ka buke 2@6, aoao 282 @.... 284, o ka mea paa moraki @.... THE PORTUGUESE MUTUAL BENEFIT SOCIETY OF HAWAII @ manao nei e paniku i ka @... loia no na kumu i uha@... ka uku ole ia o ke ku@.... ukupanee i ka manawa e @.... ka uku ole ia no hoi o na a@....

            Ke haawi hou ia aku nei @.... hoolaha o ka waiwai apau @.... iloko o ka moraki i oleloia, @... kakaia nei malalo iho nei, e @.... ana ma ke kudala akea ma na K@ Kudala o James F. Morgan, Alanui Kaahumanu, ma Honolulu i olelo @ ia ae nei, ma ka Poaono, ka la 26 Okatoba, A. D. 1904, ma ka hora awakea o ka la i oleloia.

            O ka waiwai e kuaiia aku ana, e @ hoi me na mea i hoikeia maluna oia no keia: O kela mahele o ka @ i hoakakaia iloko o ka R. P. 3546, L @ A. 10498, ia Nahinu, e waiho ia ma Honolulu, Oahu i apoia a i hoakakaia like me keia:

            E hoomaka ana ma kahi ma ka @ komohana o Alanui Kamehameha @ 450 kapuai ma ka Akau o ka hui@ Alanui Moi ame Alanui Kamehameha IV (aoao Akau) a holo e like me ke@

            Ak. 34 deg. 30 min. Hik. 126 kap@ e holo ana ma alanui Kamehameha @ i oleloia; malaila aku,

            Ak. 50 deg. 30 min. Kom. 200 kap@ e holo ana ma ke alanui e hookaaw@ ia; malaila aku,

            Hema 36 deg. 05 min. Kom. 1@@ paui; malaila aku,

            Hema 52 deg. 20 min. Hik. 202 kap@ ai a hiki i ke alanui Kamehmeha IV ko olaila ka ili o 56-100 o ka eha aku a emi mai paha, a oia no hoi aina i hooliloia ia Mary A. Aki i oleloia ma ka palapala kuai o Lau Ch@ ame kana wahine, ia hanaia i ka la @ o Aperila, 1895, a i kakaukopeia@ o ke Keena Hoona Aina i oleloia iloko ka buke 152, aoao 496.

            Ma ke dala kuike ka makemake @? ma ka dala gula Amerika no hoi a @ ka aoao o ka mea kuai mai na @ apau.

            No na mea aku i koe e ike ae @ Antonio Perry, Loio o ka Mea Paa Moraki, Rumi 611, Stangenwald Building (Hale), Honolulu i olelo mua ia ae @ a i ole ia J. F. Morgan, Luna Kuda@ i olelo mua ia ae nei.

            Hanaia ma Honolulu, Oahu, Sept. @ 1904.

THE PORTUGUESE MUTUAL BENEFIT SOCIETY OF HAWAII.

Mea Paa Moraki

Ma o kona loio,

            Anthony Perry

3035 - Sept. 30 - Oct. 7, 14, 21, 28.

 

NANA ANA

AOHE AUAHU

Na Kauka Huki Niho Noeau. .

He hanaia ka hana me na Auhau haahaa loa.

 

F. L. FERGUSON,

Lunahoohana.

Helu 215 Alanui Hotele, mamua iho

Young Building.