Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 44, 28 October 1904 — RUSIA AME IAPANA MA KE Kahua Enaena o ke Kaua Kakauia e Bernard H. Kelekolio. [ARTICLE]

RUSIA AME IAPANA MA KE Kahua Enaena o ke Kaua Kakauia e Bernard H. Kelekolio.

I , r rK\ lO£EIX> I MALAMAIA MAWAENA 0 RI SIA AME { 1 ,\|.\\- I LUHUA 0 lAPANA INA HANA HOLOUJI \ ,jn I \ I!TSIA A HOOHOLO OIA NO KE KAl'A —Ul.l'l'Al A \ \"mokukaua o eusia e >'A aumokukaua topido ,'i'l.M'A>'Ajj, ] U 40. Barona Komura ia Mr. Kurino. Tokio. Feberuari la 5. 1904. 2:15 p. m. K» a'<» ia aku nei oe ma keia e palapala aku oe ia Kauna Lamef , i k'-kahi palapala i kakauinoaia a i kulike lioi na manao e like ;- malalo iho. a e panai aku oe i keia palapala me ka palapala j i,..ik»-*ia ma ka'u telegalama onehinei: tt ka iuea nona ka inoa malalo iho nei. Kuhina Kui o kona I: V,, Kin«'pera o ke Aupuni o lapana, ua loaa iaia ka hanohano -la loa. i kulike ai me na a'o ana mai kona Aupuni mai, e f j iku me kona hanohano Ke Kuhina Nui o Xa Aina E o 1 '\ ;ii. ka Emepera ona Eukini a hoike aku oia hoi. oiai ua hoo- j ,; aunho ole aku ke Aupuni Imipiriela o lapana me ka.loaa ole j , ; ; ,iikai i na mea apau loa e manao ia ai oia ka iuea e kapae ae i ','iMhoua kuee ana mawaena o na aupuni elua ma keia mua j kukulu ]iaa ia no hoi ka nohona maluhia ana o na aupuni j i ; , ,iiai n«> hoi ika manawa hookahi aole i panai i.a mai ka pane j , ,i ] ka lapana mau noi haahaa ana, ua hooholo ke Aupuni Imi-; : n lapana e Oki ike kukaikamailio ana me ke Aupuni Imipii Kusia. .... ' \,, ka hooko hou ana aku ike kauolia a ke Aupiiiii Imipinela, ],h«iu ka lianohano oi kelakela loa i ka mea nona ka inoa ma- | n u, il* kuahaua aku imua o Kona Hanohano Kauna Lamedofa inia īaia ka manao paa e haalele i ke pookulanakauliale o St. me kona mau paahana. •Ka Mea Ka Inoa Malalo Iho !Nei, Etc.'' j J( .| u r,n. St. Petersburg, Feberuari 5, lt)04. i!( ilama). Loaa, Feberuari 5, 1904. 5:15 P. M. i i kulike ai me ke noi a Kauna Lainedofa, ua liele aku ai it im ka la 1 iho nei ma ka hora Bp. m. Ua lioike niai oia īa u aln no a hoouua ia aku ka pane a ke Aupuni Imipiiiela o Rusia Ailimaiala Alakipi no ka panaiia ana aku maloko o ka pohohma lin.uia Koseiia. Ua pakui mai oia ma ka olelo ana ua nianao oia liou aua o Adimarala Alakipi i ka manao nui o ka pane i ilik,- ai hoi ine ke kulana kuloko; aka, ma ka manao nui aole e <i|o!i ia aua kokahi mau mea i apoia iloko olaila. L a hoomaii mai u nlll ka olelo ana ma ke ano o kona mau manao pilikino ia ua n ko Aupuni Kusia i ka loina piha o ke Kuokoa ame ke Kaliuapaa ka aina o Koiea i hui puia lioi me ke keakea ole ia o ka lawelawe hma kalepa maloko oke kai kuono o Korea. Oiai ua makaukau a o Kusia no ka haawi aua i kona mau pepeiao i na makemake a . Aui.uni o lapana, aole oia i makemake e ike i ka liana ni o kekaln au luma iua na kapakai o Korea pili i ka oihana kaua e ku-e mai ia hoi i ke Aupuni o Kusia, a ua niauao oia he mea maikai nia e wholo ia e na aupuni elua, oia hoi, ka maheleia ana o na kaei kuo);ulua ainawaena no hoi ona aupuni elua. O keia mau niea ī nom ae la inaluna o kona mau manao ponoi no ia, a ua hiki ole no hoi ;u kc olelo aku ua like ka pane me kana mah. hoike, oiai no nae (i ke ano o kana mau kamailio ana me he la ua like no.

11,,1,1 j st. Feberuari 6, 1904. 5:57 p. ni. ,'li'pikuiuO. Loaa Feberuari 7, 1904. 5:45 a. 111. K l'ili aua i kau mau telegalama elua o neliinei, ua paua'i aku i imnii ii Kanna Lamedofa i keia la ma ka hora 4 p. m. i ka palapa a like ini' ia i a'oia mai ai maloko o kau telegalanu\. E liaalele ana i iani'i ni.. ko'u inau kokua ame na liauuiana ma ka la 10. 1 ka iiumawa i liooiuaoj>opo pono ia ai ka nuinao o ke Aupuni iiii.iii. hi .. lapaun ina o konn Uooki ana i k.i i'.ialamaia ana o ua ikaikamailio ana mawaena o na Aupuni a elua, lie mea maopopo a nu' ke kaimlua ole ua like no ia ma ka olelo ana ae, ua kuilaia l;r kaua niawaena o na Aupuni elua. He mea oiaio. 1 Ka anawa i waihoia aku ai o na olelo a'o a ke Aupuni limpiiiela o i|i.iua imiia o Kaiina Laiuedofa e lioike ana ua liooholo kc Aupiiiii nipii i.'la o lapana i kana olelo liooliolo oia lioi. e oln ana oia i ka aliuiiuia ana o na kukaikaniailio ana, a hana aku hoi oia ma kona »an i lia liana e kupale ana i kona kuhiim i hooweliw.-hia, aiu noi i li.'kau ilio nialuna 'o na lielehelena o Kauna l.aiu«iota i keia iniiU' na ln'h'lielena o ke kanaka inake, a he mau minule kona ua ana aku maluna o ka oiwi kino o Haiona Ko.mna <• u hi.lii. aku ana imua o kona alo. aia lioi ua pa-e niai la Ua leo ka niea lianohano Kauna Laiuedofa. "Heaha la ka mea i i.iiai.ua«iii lna ai ke Aupuui Imipiriela o lapana ma keia hana. . o . anv ak.i .. Uaioiia Komura i keia inau ninau a Ka.ina Laiiieilola. b. ua ln.ike aku oia iaia e haalele amf oia i ke kulanakauhale i. lVi.rst.un: ma ka la 10. I keia inanawa hookaln i ka mauawa ai'aia mawaena o na aiipuni elua he kaua .wale 110 k. it-j kakali mai aua iinua o laua. aia hoi ua hoomakaukau iho . a aupmii , hia i ko laua mau mana kaua aiua ame ka moana i «li<N.i,.aka aua I ke kaua. He mea hwpaapaa ole iloko o kanaliaiiuuima«alu lioni niahope iho o ke oki ana o ke Aupuni linipinela l»l>ana i ua kukaikamailio ana me ke Aupuni inii o Kupia. aia ho . Wa'i una iiiawalio o ke awa ,o Kilimapo he :il inau mokulawi w.' haiihaU aua i ka Uuina nui 0 20.000 koa. Aole wale o ui. ak.. akam,.,' aku la ma ia la Uookahi na auniokukaua ikaikn o Adiuwls 1,-,,. ua opuu pua UiwaUiwa a ke Aupum uuku o lapana « kc aw.i „ l'.uo Ata. I keia auniokukaua īkaika malalo o Adi wwlu 1',,-,, i kaa ae ai inawaho o ke awa o Kilimapo.heiiiaiiu'ti inil, |,„i ka inaniao mai ka pilina ama mai, aia lioi ; " A.limaiala To-o ia Adimala Vriu e lawe a.ku i na »' okul |; ; l «'loiiiain.i i'kolu anie liookaUi mokukaua o 'vu ' 11« k. awa o Kiliiuapo. ma ka aina malie o ke kakaliiaka Koua. 'iH'a "iaio. ua lawe ae la o Adimarala t nu i k ' ),u \ l Wu kulana hieUie. ua haawi ae la oia i ke kano ,a . u. w iliki kaum, ...i iim o na mokukaua eha no ke awa o Kilimai . ' wkukana ,'ha e liooko ana i ke kuhi a ke kialiope. aia lioi. ua pule o »i la in ihina o ke kia o ka mokukaua laweliae kanlana ka mok «a Mikasa. keia iuau hoailona. "E ponuukai kou «'«hele. He wu inill=ll,- keia o ka Uauoli i na puuwai wiwoole o na Weikii kela 'Pi'w. i >• like nie ka lialuUulu o ke kalma kaua i na l We, ' lu " 1 ' '"«■o ua kaukani lio e puahi ana me ka niauia nui. pela īuo . • » „ „a mokukaua i malieleiaj|e la iloko o elua ma . «h'. ai i ka ili o ka moana e wīWo 1.1e1.1e ana a U.oU ua kaawale iUo la na'moknlauia o * A.limarala l i iu. E wail.o kaua ia Adm.arala To|fo maanu. a ' h "<» a- kana a nana ia Adimarala Vriu me na mokukmw UoU "«'a aine ka mokukaua e kan.«>e 1« n< ke . wa 'Kilii.! ;,,,. Koiea. la Adimarala Vriu e hookokoke ana ke J . ,Ki "» '.|'„ aiiu' kana ol.enana punahele ma kona luna. na iU .«w i.ial„k„ „ ke awa o Kilimapo Ue elna mau mokiikaua . pnl 1« 1 la 1.1,' kahapea o I?i.sia mali.ua o ko laua mau k.ui.n aole o Adimarala Uriu . Uoao akn e >• k a« a o Kilimapo. aka. ua hoomamao m.u oi.. . kona n«. **«"'"•» eha he n.a.i mile mai uka aku o ka ama. A a U i o» * la nuiluna o ke kulanakauUale o . MU uo- « 1 k.. alaula o ka malamalataa ana ae o kekahi ,!1 ; urt U » A.limaiala Vriu i kana kauoha «ahoa maloko o ka i»U oH* 0 k" Kanikela lapana e noUo ana ilaila. e kauoha ana . na r..<v Ili.Kia noho ana iloko o ke awa e puka ma. īwaho « Ke

awa ;i kaua. keia niau inukukuuii Rusia <>ia i><» U.i u i;i huloniaina Variaka ame ka mokukaua lawepu o ka j»apa <'lua Kv<tir ta, a i ka manuwa i waībo ia aku ai oke kauoha a Adimaraht *>iu imua o na Kap»»na o na mokukaua Kusia. aoie i hi.i«»lfia »tku :a kauoha a ke keiki kaeaea o lapaiia. aka. ua hooko ia aku no ia .ii.itke kulana wiwo ole. Iloko o keia awa o Kilimapo ♦* kn ;\na i!ok«» ..iaila i keia iminawa he mau hehma mokukaua Anierika. Fanmi.

Italia, Kelemania ame kekahi mau mana e ae» a o na mokukaua o na maua nui i hoikeia ae nei maluua, ua lilo lakou ma ke ano he poe nana i ka malamaia ana o keia kaua moana i hooukaia mawae na o na mokukaua o lapana malalo o ke alakai ana a Adimarala l>iu ame na mokukaua elua o Rusia. ka mokukaua holomama VaHaka ame ka mokukaua lawepu. Korieta. Iloko o keia mau minute o ka pioloke nui waie, aia hoi ua ikeia aku na Bela o na mokukaua Rusia e hoomakaukau ana ia lakou iho no ka holo ana aku iwaho: e halawai ai me na mokukaua o lapana e kakali mai ana. He mea| oiaio o na laau ai»au oluna o keia mau aumokukaua o ke aupuni} nui o Rusia ua pau lakou i ke kiolaia oiai he mau mea wale uo keia; e hoopoino loa ia ke kulana o ka moku i ka manawa e malamaia ; iii o ke kaua. a i ka manawa i pau ai ka hoomakaukau ia ana o aa inea apau no ka holo aua aku iwalio o ke awa a halawai me ua !anmokukaua o lapana, he mea oiaio, ua hone mai la ka leo o kii bana o na mokukaua elua o Rusia e hoolana ana i ka manao o kona mau keiki. aole e hopohopo. aole hoi e maka'u a no ka mea. ua i hoea mai ka la ;une ka lioni a lakou e hoike aku ai i ke ao holookoa i nei ua liiki 110 iaia ke ku aku a paio nie ua mokukaua o lapana uie j ka wi'wo ole. I ka mauawa a keia niau mokukaua Rusia i kuhi{ aku ai ko lana mau ihu no waho o ke awa no ka halawai pu ana | lioi me na enemi e kakali mai ana iwaho, me ka leo o ka bana e | lione ana i ko lakou mele lahui, aia hoi ua wawalo like ae la na leo | lniro ona s< j la ona mokukaua ona mana nui eku aua iloko o k»? I awa. e hookomo ana i na manao lioolana iloko o ua sela o na au-! mokukaua Rusia. Aole i loihi loa ua nalowale aku la ua mau mo- i kukaua nei ma kela aoao o ka moana uli. aka. me ka hookanalua ole, ua loheia aku la ka leo o na pukuiiialii e kani kupinai ana, e ; hoike ana i ka makaainana o kela kulanakauhale o Kilimapo aia io na keikikane elua o ke aupuui uuku o lapana ame ke Aupunl nui o Rusia ke hakoko h\ 110 ka pono o ko laua mau aina hanau ame ke | aloha ika hae. Ile Kanaha minnte wale no ka loihi oka malamaia j ana o keia kaua moana mawaena o na anmokukaua elua. a o ka i mea oikelakela loa i ikeia imua o na aumokukaua o na' mana nui e noho ana iloko oke awa i kela manawa. oia, ih» ; ka hookomo hou ana mai o na mokukaua Rusia elua iloko o ke awa. | ua lele liilii na kia ame na pukauahi, a ma ka aoao hoi o ko laua mau j kino e hoike niai ana i ka palapu i loaa ia laua mai na poka wela mai; a ke keiki wiwo ole o lapana, Adimarala Uriu. He mea oiaio ma- j luna o ka oneki o keia īuau mokukaua Rusia i aa aku e hele iwaho e j hui pu me na mokukaua konakona a ka aina kaulana o lapana. ua i liele a pakika me ka wai ula o ke koko, a o na sela hoi e moe a make j ana ma o a maanei oka oneki. Aole i hoolohilohi hou aku na sela | 0 na mokukaua o na mana nui i keia manawa, aka, ua hoouna aku j lakou i ko lakou mau kauka noeau e liele koke aku iluna o keia mau , mokukaua. a haawi aku hoi i ka lima o ke aloha me ka hoolana ana J aku ia lakou ua paio lakou i ka paio maikai, a 110 ka mea ua haawi | aku lakou i ko lakou ola 110 ka aina hanau aine ka hae kalia pe'a o , Rusia. ,Mahope o ko laua komo ana iloko o ke awa a mahope o ka haawi ana o ke kaj)ena o keia mokukaua Rusia e<pili ana no ka poino 1 loaa maluna o ko laua mau mokukaua, ua hooholo iho la laua e hoopahu ia laua mamua hoi o ka haule pio ana maloko o ka poholima o ka Adimarala kaulana o ka aiua o lapana. Adiniarala l riu. Ae, i ke kakahiaka nui ana ae, o ka hora ehiku paha ia, ua makaukau na mea apau no ka hoopa-liu ana i na mokukaua elua a i hakalia 110 i ke kapena a haawi kauolia, aia hoi ua lioopuehu liilii ia iho ua mau mokukaua nei a nalow r ale aku la iloko oka opu ana ole okā iuoana. O ka hana pono wale no keia ma ka aoao o ke kapena o keia mau mokukaua oiai o ka hoolohilohi hou ana aku lie mea ia e kono aku ana ia Adimarala Uriu e komo inai iloko o ke awa e lawe i keia niau mokukaua elua, a ina he mea liiki e paio pu melaua iloko oke iiwa kuokoa o Kilimapo. He mea lioopaapaa ole ma keia, eka i mea heluhelu o keia nanea pokole, ua aha'i ae la 110 o lapaua uuku i; ka lanakila nma loa o ke ka\ta moana maluna ilio o kona lioa paio. a j mahope iho 110 o ka malamaia ana o keia kaua moana. aia hoi, ua j hoolei koke aku ta no na mokulawe koa lapana i na koa iuka o kh j aina, a ma ia la hookahi no ua lele aku lii iuka o ka aina he -»,000 | koa a oi, ua makaukau no ka paio ana i ka paio maikai me kona eiiemi kau eka weli. Aka, eka makamaka lieluhelu, e haalele iho kaua ia Adiniarala T*riu e liana ana i kana mau liana weliweli maluna o na Rusia e nolio ana ma ke kulanakauhale o Kilimapo, a nana «ie ia Adimarahi Toj(o, ka Nelekona o ko lapana mau aupiokukaua. la Adimarala Togo i liaalele iho ai ia Adimarala Uriu no ke awa () Kilimapo. ua liooniau aku no oia i kona alahele no ke awa ikaika o Poto Ata. Ike kakahiaka nui puanuanu e holopapa ana maluna o ka aina i kela manawa ua ike aku la ke kiai o ko Adimarala Tojro mokukaua i ka wailio mai o ka papu ikaika ame ke kulanakauhale nani o I*oto Ata. Aole i liookokoke aku o Adimarala Togo 1 kona mau aumokukaua i keīa manawa, aka, ua hoomainao niai oia iaia iho aiue kona mau aumokukaua he niau haneri mile ka ma mao. I keia manawa. ua huki ae la ka mokukaua oka papa ekahi Mikasa i ka hae hoailona e lioike ana a e kauolia ana i na aumokukaua topido e kamoe aku i ko lakou alaliele iloko o ke awa o Poto Ata me ke kuleana e hoopa-hu i na moftu a <mau moku palia e lioao mai ana e ku-e i ko lakou alahele. He mea oiaio ua liooko aku la na kapena o keia mau mokukaua makika o ka aina kaulana o lapana me na leo huro e lioonakolokolo ana i na paia lewa e nee hakumakuma ana nialuna oka aina i kela hora. Ua nee like aku la na niokukaua makika o Adimarala Toko no ka liooko aiia i ke kauoha o ko lakou haku Adimarala, a i keia aumokukaua makika i hookokoke aku ai i ke awa, aia hoi, ua ike aku la lakou i na mokukaua Rusia e ku makaukau ana no mawaho o ka nuku o ke awa, e lioike mai an.i ua makaukau lakou ma na ano apau. Aole i hopohopo iho na keiki lapana maluna o keia mau mokukaua '•makalii. aka, ua anehe like aku lakou iinua o na mokukaua e ku mai ana iniua o lakou. He mea kaumaha i ka mea kakau ke hoike ae niaanei, ua pau ka hapanui o na alii o na mokukaua Rusia e ku ana iloko o ke awa i ka lele iuka o ka aina niamuli o kekahi ahaaina i malamaia no ka hoolaulea ana i na alii ona mokukua Rusia. Oka hora ekolu ia oka wanaao o ka la 8 o ka mahina o Feberuari aia hoi ua hoopuiwaia aku na makaainana o Poto Ara ame na alii i na mokukaua Rusia iuka 0 ka aina i ka pa-hu ana mai o kekahi mau leo pu mai ke awa mai. Aole lakou i maliu aku i keia leo he leo pilikia, aka, ua hoomau aku no lakou iko lakou liauoli ana. E ka makamaka heluhelu o keia wahi nanea pokole. i ka manawa o na mokukaua makika o lapana 1 hoolele aku ai i ko lakou mau elele o ka make imua o na moku- . kaua Rusia e ku mai ana, ua anehe aku lakou no ka nuku o ke awa. me ka manaolana e hoao mai ana na mokukaua Rusia e aluka noloko oke awa no ka hoopakele ana ia lakou iho. I keia mau mokukaua makika o lapana e ku makaukau ana ma ka nuku o ke awa no ke ke'ake'a ana aku i na mokukaua Rusia e komo aku ana iloko | no ka lioopakele ana ia lakou iho. he mea oiaio, ua aluka aku la na . mokukaua Rusia tne ka manao e komo iloko o ke awa, oiai ua nui | loa ko lakou pioloke i kela manawa, aka. ia lakou e hoao ana e komo I iloko o ke awa, he awa a lakou i kaena nui ai no lakou p-anoi, aia hoi ua hua'i like mai la na lapalapa ahi o na mokukaua topido lapana mahma o keia niau aumokukaua Rusia e hoao ana e komo j iloko olaila. He mea paha'oha'o nui ina Rusia iko lakou ike ana : i ka enemi aia iinua o lakou a oiai ua hooinaopopo iho la na nioku- | kaua makika o lapana ua holopono ka lakou mau hana o kela kaI kahiaka puanuanu, ua huli hope aku la laliou no kahi a na aumokuj kaua o To?o e kakali mai ana. Ike kakahiaka nui ana ae o kekahi la. me ka hoohewahewa ole ua ikeia aku la ka mokukaua holomama kanlana, ka Palada. ua pu-ha nui ma ka aoao o kona kino. ka mokukaua o ka papaekahi.Rewikana. ua pukapuka malalo o ka laina kai, a mamuli o keia mau polikikia i kau iho maluna o na aumokukaua o Rusia. ua hoopihaia aku lakou me ka wela o ka inaina. (Aole i p®«.)