Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 45, 4 November 1904 — Page 1

Page PDF (1.52 MB)

This text was transcribed by:  Kailianu V. Michaels
This work is dedicated to:  In loving memory of my father, Mervin Apana Lee Kwai

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

HOOPUKA I NA KAKAHIAKA PALIMA APAU.

BUKE XLM., Helu 45.          NUPEPA KUOKOA, POALIMA, NOVEMABA 4, 1904. NA HELU APAU 3040

 

HALAWAI REPUBALIKA MA KA OPIUMA

Malamaia he Kai Kuikui Nui o keia Kau Koho Balota.

PIHA HALEKEAKA A HU AKU IWAHO - MALAMAIA HE MAU HAIOLELO MALAILA NO KA POE I KOMO OLE ILOKO.

Ma ka po Poano nei i malamaia ae a ka halawai nui a ka aoao Repubalika o ka Apana Eha ma ka Halekeaka Apiuma.  o keia kekahi o na halawai ma ka kanaka nui i ikeia i keia kau hooikaika kuho balota, e hoike mai ana hoi i ke ohohia mau ia o ka aoao Repubalika e I k@ me kona mau o na kau hooikaika koho balota i kaahope ae nei.

 

Mamua o ka malamaia ana o ka halawai ua malamaia ae he kaʻi huakai nui e alakaiia ana e na bana, a e hele ana h@ na kanaka iloko o na laina ma na @ahu makalike me na kukui lam@@ia.  Me keia huakai na kanaka e hahai aku a iloko o ka manawa pokole ua piha ae la ka halekeaka i na kanaka a hu aku mawaho.  O na noho e kokoke ana i kahi o na haiolelo ua hooka@@@@eia ae no na lede ame ko lakou mau hoa. oiai na noho mahope ua piha i na kanaka a kuku kekahi p@@ iluna.  Ma ka puka e komo mai ai ua piha kuʻi ae la i na kane, a maluna @@ o ka@awai haiolelo i ikeia aku ai na alakai nui o kela ame keia mahele koho, ame ka poe e haiolelo ana.

 

Ma kahi o ka papa himeni e noho ana kekahi poe opio Hawaii malalo o ka alakai ana a Ellis i kokuaia a Mr. @@tting ma ka hookani ana i ka piano, a na keia papa himeni i mele mai i kekahi mau mele i hakuia no keia kau koho, mai ia Rusawela a hiki ia Kuhio, a o k@@@ hoi ka mea nana i hoomau i na makano hiaai i na haiolelo a hiki wale i ka hookuu ia ana o ka halawai.

 

O George W. Smith, Esq., ka mea nana i noho hoomalu mai i keia halawai a nana hoi i hoolauna mai i ka poe e haiolelo ana ia po maluna o na kumuhana like ole i hoomakaukauia.  Ua hoomaka mai o Mr. Smith i ka wehe ana i ka halawai me keia mau olelo:

 

            "E na hoa makaainana:  Ma ka leta a Per@s@@@na Rusawela e apo ana i kona w@@@ ana i moho Peresidena ua olelo ai oia i na mea e pili ana i ka aoao Repubalika penei:

            e K@ waiho aku nei makou i ka makou mau noi aole i kekahi pa@@.  aole hoi i kekahi mahele ak@ @ na kupa makaainana maikai apau ma na wahi apau o ka aina i nohoia ana e lakou, ame ka lakou mau hana imiola a kulana pono hoi * * * * Ke ku nei makou no ke kakooia o ke kanawai a na ka hoolohe ana i ke kanawai:  o ko kakou Aupuni he aupuni o ka maluhia ame ke kuokoa kaulike i na poe i noho hoohoaloha mai, ka poe kipa ame na anaki:  a o kona kahua @@ ka hooloheia o ke kanawai o na mea apau ame na kauwa a ka lehulehu.:

            "Ma @@ ano hookahi hoi, e na hoa makaainana, ke ku aku nei ka aoao Repubalika imua o oukou i keia la.

            "Ua kukuluia keia aoao maanei i ka @@@@w@@ hookahuliia ai ka nohona moi a @@ kukuluia hoi ma ke ano he apo e h@uluuia ae ana i na poe apau i huipu iloko o keia aoao mamua aku, e houluulu ae ana hoi i na kanaka apau e noho ana iloko o ka aoao a e ku ana hoi mawaho.  :  hookahuaia hoi iloko o keia manawa e aai ana na mano ikiiki o na oili ana mai o ke Aupuni Kuikawa aʻe a ke Aupuni Repubalika nawaliwali a komo aku iloko o ka pohai piha o ka nohona aupuni; ua loaa mai he aoao e nana ole ana i ka ili ame ka lahui, na @an@ imiola a kulana hoi.  I keia wa ua hookoia kona kumu o ka hookahuaia ana.

            "Me ka olelo mihi ole ma kona aoa me na olelo hoakaka ole hoi, ua waiho aku nei ia aoao i kona kahuahana imua o oukou i kula hoi a kakooia e kona mau moho, a e hoike ana hoi i na ninau e ola nei ame na mea i makemakeia e keia Teritore i komo mai hoi iloko pakahi o kakau na manaolana e hookoia mai.

            "Ua waiho aku oia i kona paa balota i komoia e na kanaka apau, o na kulana apau.  o na hana apau mai ke kanaka waiwai a hiki aku i ke kanaka haahaa.  O ko oukou kuleana oia ke kakoo ana i ka paa balota holookoa.

            "O ka Mana Hooko Repubalika he mea pono e loaa aku iaia na kakoo ana a ka Ahaolelo Repubalika i hiki ai iaia ke hoomau aku i kana hana lawelawe aupuni.  e hiki ai hoi ke ku iho e like me ia iloko o ke kahuahana, i hiki ae ka hookia na mea i hoopaaia aku iloko olaila imua o na makaainana.  a i mea hoi e hiki ai ke hookoia aku ka hana maikai ana i ka Mana Hooko Lahui nana i hoonoho mai i kona lala maanei ma ke poo o ke Aupuni o kela Teritore.

 

He mea pono i Ahaolelo Repubalika i hiki ai ke hanaiia kana mau hana me ka maikai, hoolokahlia a hoopokoleia mai hoi.   O ka hale e mokuahana

(E nana ma ka aoao 8.)

 

 

Ka Alike Lopikana Haiolelo

Hueia ka Iʻo o ke Kahuahana a ka Aoao Repubalika.

 

NO KA HIKI OLE I NA DEMOKARATA KE HOOHIOLO I KE KAHUAHANA, KE HAILUKU NEI LAKOU IA CARTER.

Mahope o ka pau ana o ka Lunahoomalu Smith haiolelo, ua hoolaunaia mai ia o A. G. M. Robertson (Alika Robikana), ka Lunahoomalu o ke Komite Kuwaena o ka aoao Repubalika.  O kana poo manao oia no "Ke Kahuahana i ka Aoao Repubalika, a penei ke kekahi mau olelo o ia haiolelo:

 

            "He pule i hala ae nei i keia po ua komo mai la wau iloko nei i ka wa e malamaia ana ka halawai a na Demokarata.   O ka mea mua loa i kau mai i koʻu mau maka oia ke kii nui o Aberahana Linekona, ka mua loa hoi ame ke poo hoi o ko kakou Peresidena Repubalika (papaiia).  Aole wale oia ka mea kupaianaha i loaa mai iaʻu ma ia halawai.  Ua noho mai wau me ka hoolohe pono ana i ka haiolelo a W. A. Kini.  Ua olelo ae oia i keia mau olelo e pili ana i na hana hooikaika a na Repubalika a kakou hoi e lawelawe nei:  "I ka manawa e puhi ai ke kohola i ke koko e pono oe e hoomaopopo iho ua ku aku la kona wahi e make ai."

 

Maanei i hoike ai o Robikana i kekahi moolelo o kona mau la opio e pili ana i kekahi mau kii ana i ike ai e kau ana iloko o kekahi o na hale pahupahu.  Ma kekahi aoao he kii no kekahi kohola me ka waapa e holoia ana e kekahi poe kanaka.  He elua kanaka o i e ku ana iluna me ka laua mau o.  O kekahi o laua ua hoolei aku la oia i kana o iluna o ke kohola a ku aku la ua kohola la, o ka lua hoi o ke kanaka e ku ana oia a nana i ka hopena e loaa mai ana mai ke o a kona mua.  Ua hoohalike ae oia i keia mau kanaka o iʻa me Iaukea ame Kini.  Ua hookuu aku o Iaukea i kana o, a eia o Kini ke ku nei me ka nana ana i ke hopena e loaa mai ana.  Ma kekahi aoao o ua lumi pahupahu la, e kau ana kekahi kii no ka waapa, na kanaka ame ke kohola.  Ua loaa ua waapa la i ka hiʻu o ke kohola a ua lele i ka lewa a haule iluna o ka ilikai a nahaha liilii, a o na kanaka hoi e au ana iluna o ke kai me ka hoolana ana ia lakou iho me na apana liilii i koe mai ka waapa mai.  Wahi a Robikana, o keia ana ka hopena o na Demokarata. Ia lakou i manao ai ua ku ke kohala a ua puhi ae oia he wahi hunahuna koko liilii, aia hoi na manaolana iloko o na Demokarata no ko lakou lanakila, eia nae aole lakou i ike mua a kapeku ana ka hiʻu o ke kohola a lele liilii ana lakou i ka moana kai uli kai hohonu.  Maanei i hoomau aku ai o Robikana i kana haiolelo maluna o ke kahuahana o ka aoa Repubalika.

 

O ka pauku mua o ke kahuahana o ka aoao Repubalika kuloko e pili ana no ia i kona kakoo ana i na kumuhana i hooholoia a i hoikeia iloko o ke kahuahana o Kikako.  Ua hookomia keia mahele iloko o ko kakou kahuahana kuloko me ka manaio aia iloko o ke Kahuahana Lahui na kumuhana i hanaia no ka hoomahuahua ana aku i ka pono o na kanaka apau o na Mokuaina Huiia.  O kekahi o na hana o keia aoao oia ke ku ana no ka pulama ana i na hana kuloko, ke dala oiaio ame ka hoomahuahua ana i ke kalepa waiwai.

 

O na pauku elua ame ekolu he mau pauku ia e kakoo ana i na lawelawe noeau a aloha aina oiaio o ka hooponopono aupuni ana a Rusawela, a e kakoo ana hoi i ka waeia ana o Rusawela ame Fairbanks.  Ke hauoli nei makou i ke aloha aina oiaio, ikaika a maemae o ka lawelawe aupuni ana a Rusawela ana i hawi mai ai i ka lahui.  He mau kumu no e kupono ai i keia Teritore ke kakoo aku i ko Rusawela waeia ana mai.  Ma na ano apau ua hoike mai oia i kona mau manao maikai no Hawaii nei, a o kona makemake nui oia ka pono o keia lahui kanaka.  Ka manaoio nei wau e hana mai ana o Rusawela i na mea apau e pono ai keia Teritore.

 

O ka pauku eha he mea maikai i ka poe i kapa iho ia lakou he poe Repubalika, a i komo hoi na manao iloko o lakou e koho okioki i ka balota.  O keia kekahi o na pauku a Cecil Brown i ku ai iaia i noi mai ai i ka ahaelele Repubalika no kona waeia ae i ka Sente.  Penei ka heluhelu ana o ka hapamua o ua pauku la: "Ke hoapono nei makou me ka hauoli i ka hooponopono holopono a Kiaaina Carter."  (paipaiia).   Ua aponoia keia Kahuahana ma ka la 1 o Sepatemaba ma Hilo, a ma ka la 16 o Sepatemaba ia Cecil Brown e ku ana malun o ia kahuahana.  ua noi ae oia no kona waeia ae i moho.  Aia no he mau kumu i hooholo ai ka Ahaelele i noho ai ma Hilo e kakoo ana i ka lawelawe aupuni ana a Kiaaina Carter.  Mai kona manawa i hookuhuia ae ai i Kiaaina ua hoike ae oia iloko o kona puuwai i kona makee i na pono o keia Teritore.  Ua haawi mai oia i ka lawelawe aupuni

(E nana ma ka aoao 8.)

 

 

Ke Kahua a na Democarata e ku nei

Hueia na Kee e ka Loio Kuhina Aupuna Lolena Analu.

 

PIOLOKE O KINI I KE KA NANI O NA HAMARE A NA KEPANI KAMANA E HANA ANA I KONA HALE POINA KA NOONOO MAIKAI.

O keia malalo iho nei kekahi mau olelo a Loio Aupuni Lorrin Andrews ma kana kumuhana i haiolelo ai ma Halekeaka Opiuma ma ka Poaono i hala:

 

            "He kahuahana no ko ka aoao Demokarata; a ke manao nei wau he mea pono no e loaa he kahuahana no lakou i hiki ai ia lakou ke lawelawe i na hana hooikaika balota, a oia wale iho la no ka lakou hana o ka olelo hoino lehulehu a lakou i hookomo ai iloko o ko lakou kahuahana e ku nei hoi a e kakooia nei e ka lakou mau moho.  Pehea la lakou i manao ai e noi aku i ka poe koho o keia Teritore e ku no ka lakou mau moho maluna o ke kahuahana o keia ano ke maopopo ole nei iaʻu.  Ua hoomaka aku lakou me na olelo hailiili.  Ke olelo nei lakou eia lakou me ke kahuahana o Sana Lui i aponoia iho nei.  Alaila ke ku nei lakou no ka hoopauia ae o ka auhau dute maluna o ke kopaa, a he mea hoi ia e poino ai keia aina iloko o hookahi makahiki.  Ma ka pauku elua ke hoike mai nei lakou i ko lakou lawe ana ae i ke peku miula i maa ma i na Demokarata:  Ke hoohalahala nei lakou i ke komo pu o ke Kiaaina ma na hana kalaiaina.  Aole ke Kiaaina he kanaka i kohoia e na makaainana.  Ke hoino nei na Demokarata i ke Kiaaina no kona hoao e hoomalu i ka ahaelele a pela wale aku.  Owai ke peku nei o keia?  Ina aia he peku ana, alaila na ka poe hookohu ia aku e peku.  Ua ike oukou me ka maopopolea i ko Kiaaina Carter ano ua hoopau aku oia i kekahi kanaka mai ka oihana aku mamuli o kona kupono ole (Paipaiia).  Ua ike no hoi oukou i ke kumu a Kiaaina Carter i noi ai i na palapala waiho oihana, oia hoi aole oia i makemake e hookomoia aku oia iloko o na hana i hanaia a kona mua, i ikeia ai hoi na hana poholalo a i ka hoole mai hoi o na luna aupuni ke noi aku oia e hoihoi mai i ko lakou mau hookohu.

 

Ke hoohalahala nei na Demokarata no ka mea ke hookomo wale nei no ke Kiaaina i na kanaka Repubalika ma na oihana.  Aole oʻu hoohalahala ma keia.  Ke manao nei no hoi wau eia na Demokarata apau o keia kulanakauhale ke makemake nei e loaa aku na oihana aupuni.  Ua loaa ia Kiaaina Carter na kanaka kupono iloko o ka aoao Repubalika a oia kana i hookomo aku ma na oihana o ke kakoo nei ka aoao Repubalika iaia. (Paipaiia)  Ke makemake nei na Demokarata e loaa na kanaka iloko o ka ahaolelo e ku-e ana i ka mana hooko.  Ua ike kakou i ke ano o ia, no ka mea ua loaa mai ka ike ia kakou he eha makahiki i hala ae nei i ka manawa a ka ohaolelo i hoolilo ai i ka manawa ma ka hooholo ana i na olelo hooholo o kela ame keia ano e ku-e ana i ka mana hoko a e @ulu ana hoi i na dala a ka lehulehu he $1,000 o ka la hookahi.  a o ka hopena oia ka hooholoia ana o ke Kanawai Ilio Wahine. (Paipaiia).  Ke makemake nei anei kakou i ahaolelo o ia ano?

 

            "Ina he hiki ia Kiaaina Carter ke hoopokole i ka ahaolelo e like me kana i hana koke iho nei, alaila ke olelo nei wau, "E kokua mai ke Akua ia Kiaaina Carter.  E hookuu hou aku iaia e hana mai pela.  (Paipaiia).

            "Eia hou no keia pauku oloko o ke kahuahana o na Demokarata.  Ina na Kini i kakau i keia, alaila me he mea la ua kaumaha kona noono mamuli o ka haluku ame ka nakeke o na hamale a na Kepani kamana nana e hana ana i kona hale ma ka Puu Kulanui.  Ke makemake nei oia e hoomahuahuaia na auhau a e hoomahuahua hou ia na ukuhana.  Ke manao nei wau aole loa he mea hookahi iwaena o oukou e manaoio mai ana i keia mea.  Heaha la ka manao o ke koi ana mai i kekahi kanaka e hoomahuahuaia kona auhau, oia hoi kona auhau loaa no ka uku ana ae i na luna aupuni i ko lakou mau ukuhana.  Mai koho oukou i na kanaka o ia ano i ko oukou Ahaolelo.  Ua ike no kakou i ka poe e uku nei i na aukau loaa:  oia no ka poe he mau ukuhana ko lakou ame na kanaka e loaa nei ia lakou na ukuhana e ae."

 

Maanei i kamailio ikaika ae ai o Lorrin Andrews e kakoo ana ia Kuhio ame kana mau hana i hana aku nei ma ka Ahaolelo Nui.  E hoike ana hoi i ka ikeia ana mai o ka Elele mai Hawaii nei aku:  kona hooloheia ana mai oiai no nae oia no kona mau mua o ka hele ana iloko o ka Ahaolelo Nui:  ka loaa ana mai o kekahi mau pomaikai no Hawaii nei mamuli o kona hooikaika opiopio ana.  Ina e hoouna hou ia aku oia no ka lua o ka manawa e holo ana kana mau bila i waiho aku nei iloko o ka Ahaolelo.  E holo ana kana bila kanawai e hoopomaikai ana i na kupa

(E nana ma ka aoao 8.)

 

 

B. H. Kelekolio ma ka Ehukai

Kana Haiolelo Kalaiaina i Helelei ai na Waimaka.

 

E KOHO NO HAWAII OIAIO I KA AOAO O KE KEIKIALII, AOLE I HOME RULA, OLE LOA HOI O DEMOKARATA.

(Picture of B. H. KELEKOLIO)

(KA OPIO NAAUAO MA KA HAIOLELO.)

 

E oʻu mau hoa makaainana ame oʻu mau makuahine o keia kihapai nani o Waialua.  Ua hoea mai au imua o oukou i keia po aole ma ke ano ame ke kulana he moho lunamakaainana a he moho senatoa hoi, aka ua hoea mai au mamuli o koʻu lilo ana i haumana pilipaa no keia aoao kalaiaina Repubalika ka aoao kalaiaina mana nui e noho mai la i ke Aupuni nui o Amerika Huipuia, ke aoao kalaiaina nana i hoonaueue aku i ka Mana Nui o Tureke ame Alakiria (Algeria).  He mea hoohewahewa ole i keia manawa ke olelo ae au aia he ekolu mau aoao kalaiaina e holo nei maluna o ke kahua heihei, o Home Rula, o Demokarata ame Repubalika.  Iwaena o keia mau aoao kalaiaina ekolu oe e koho ai i ka la 8 o ka mahina o Novemaba.  He mea maikai ia kakou, e oʻu mau makaainana ame oʻu makuahine o keia kihapai nani e huli aku a imi i ka mole ame ke aa i ulu mai ai keia mau aoao kalaiaina ekolu.  O ka aoao kalaiaina nona ka mua o na inoa aʻu i hoike ae nei, oia hoi ka Home Rula, ua ike maopopolea oukou ua kukuluia no ia maluna o keia aina kulaiwa o kakou.  E like me ka oiaio o ko Napoliana hapai ana ia Palani a kau maluna o ka piko kiekie o ka hanohano a hoonaueue aku i na nohokalaunu o ke aupuni a mana nui o Europea holookoa, hala aku oia i ka po a hiolo mai la ua Aupuni nei o Palani ma ke kulana ike ole ia, pela no ka aoao, kalaiaina i kukuluia e Wilikoki.  Na ia nei i hapai mai i keia aoao kalaiaina imua o keia Lahui a lawe i ka haaheo o ka lanakila, aka, hala aku la oia i ka po i ke alanui hou hou ole mai, i ka home puanuanu a Kane, pela no ua aoao kalaiaina nei e hahai nei mahope o ka meheu nana i imi, nana i kukulu a nana hoi i pulama, i pulama i ka manawa e kau ana kona oia ma ka pali nihinihi.  I keia la, ke hoike nei au me ka makaʻu ole ame ka hopohopo ole, o keia iho no paha la ka hanu hope o ka Home Rula.  He mea oiaio.  o keia aoao kalaiaina Home Rula aia iloko olaila ka hapanui o na kanaka Hawaii.  aka, e hoike aku wau ia oukou, ua kaumaha kuu naau a ua ehaeha koʻu lunaikehala.  a no ka mea, aia lakou iloko o ka ahahui i hookumuia maluna o ka hewahewa ame ka pono o ke kanaka hookahi.  No ka aoao kalaiaina Demokarata hoi, e huli ae hoi kaua a nana aku i kona mole kahi i hookumu mua ia ai ka aoao kalaiaina i hoikeia ae la maluna.

 

I ka manawa a ke Aupuni o Amerika i kapae ae ai i kona koloka Pelekane mahope o kekahi kaua hahana i malamaia no ewalu makahiki.  a hauoli iho la hoi ma ke ano he aupuni kuokoa nona iho no umi-kumamalua makahiki.  aia hoi ua ulu ae he kaua weliweli mawaena o ka mana ikaika o Pelekane ame Palani.  O kekahi hapa o na makaainana o Amerika ua makemake lakou e lawelawe i na hana kokua mahope o ke aupuni o Palani, aka, o kekahi hapa o na makaainana ua hooholo iho la no lakou e pono ia lakou e hookaawale ia lakou iho mai ke komo ana aku iloko o ka ipuhao enaena hookahi.  Mamuli o keia mau kumu kuee mawaena o na makaainana.   ua kukulu iho kekahi hapa o na makaainana i ke kalapu Demokarata iloko o ke kulanakauhale o Pilakalepia mawaena hoi o na makahiki 1789 - 1801.  Ma na kumuhana i hooholoia a i hoaponoia e ka Ahaelele Nui Demokarata i ke au e wela ana ka ninau pili i ka nohona o na kauwakuapaa.  ua hoopukaia ae iloko olaila keia mau huaolelo moakakalea loa a penei kona heluhelu ana:

 

            "Ke hooholo lokahi nei makou, na

(E nana ma ka aoao 8.)

 

 

Pau ka Nu-ne Mawaena o rusia ame Pelekane

AIA NO KE KAUA LA MA POTO ATA AME MANCHURIA

 

WAIHOIA KA NINAU O NA MOKU LAWAIʻA PELEKANE I POINO AI I NA MOKUKAUA RUSIA ME KE KAI AKAU ILOKO O KA AHA UWAO.

 

LADANA, Oct. 26 - Eia ko Beritania Nui aumokukaua ke houluulu ae nei.  Eia ke Aupuni o Rusia ke hoike nei i na mana nui i na mea e pili ana i ka holo ae o kona mau mokukaua o ke Kai Eleele ma ke alahele o Dardanelles.

 

Ma ka pane a Rusia ia Beritania Nui no kana hoohalahala i ka hana a ko Rusia aumokukaua o ke Kai Balatika maluna o na moku lawaiʻa ma ke Kai Akau, ua hoike ae o Rusia i kona kaumaha me ka hoike pu mai e huli pono ia ana keia mea i ka wa koke no e loaa aku ai ka Adimarala Rojestvensky pane.

 

Ua manao ka Haku Lansdowne aole i piha pono keia pane, oia hoi aole he hoike e ae ana i ke koi e hoopaʻiia na aliimoku i ku i ka hewa.

 

VIGO, Oct. 26. - Ua hoea mai nei he elima mokukaua maanei.

 

MUKDEN, Oct. 26. - Eia na pualikoa a elua ke hoomakaukau nei no ke kaua hou.

 

NA LONO KAUA O KA LA 27.

LADANA, Oct. 27. - Mamuli o ke kupono ole i na manao o Bertania Nui ka pane a ke Aupuni o Rusia i kana koi e pili ana i ko Adimarala Rojestvensky kipoka ana i na moku lawaiʻa.   eia na nupepa ke ikaika mai nei ma na manao uluku.  Ke manaoia nei aole e hoohala hou ana ke Aupuni i la hou aku e loaa mai ai na haina kupono ole.  Eia ka liuliu mai nei na mokukaua.  Iwaena o ka poai o na luna aupuni ke manao nei e hoopaʻi ana o Rusia i ke aliikoa nana i hana i keia hana pakaha.

 

ST. PETERSBURG, Oct. 27. - O ka loaa ole mai o ka Adimarala Rojestvensky pane ka mea nana e hoala nei i na manao uluku.  Ke manaolana ia aku nei e hoea mai ana kana pane i keia la.

 

VIGO, Sepania, Oct. 17. - Ma ke kukai ana i keia ia ua hoike ae o Adimarala Rojestvensky ua kaumaha oia i ke kipokaia ana o na moku lawaiʻa.  i hanaia ma ke ano ulia.  Ua hoike ae oia ua oili ae he elua mau moku topido i manaoia he mau moku Kepani.  Ua kiia keia mau moku, a o na moku lawaiʻa aole i ikeia aku.  Aole hoi i ike ka Admirala ua loaa aku he mau poino mawaho aku.  Ke manaolana ia nei na ka Emepera e hoike pono apau ko Pelekane pohihihi.  Ua olelo ae o Rojestvensky ua poinoia kekahi o kona mau moku a ua noi ae oia e haawi ia i manawa mahope aku o na hora he iwakalua-kumamaha no keia moku e ku ai iloko o ke awa no ka hooponopono ana i kona mau pilikia.  Ua hoopaa mai no hoi oia aole e hoopiha lanahu kona mau moku ma na kai o Sepania.

 

VIGO, Oct. 27. - Eia ke hoopiha nei na mokukaua Rusia o ke Kai Balatika i ka lanahu me ke kaupalenaia ma keia awa.

 

LADANA, Oct. 27. - Ua kipokaia ae ka mokuahi Suedana Aldebaran e kekahi mokukaua i manao wale ia he mokukaua Rusia ma ka la 21 o Okatoba nei.  Aole he mau pilikia i loaa i keia moku.

 

Ke manaoia nei e kaupale aku ana o Pelekane i ko Rusia aumokukaua o ke Kai Balatika mai ka hala ana aku ma o o Kibalaleka.  Ke manao nei no nae o Haku Lansdowne e loaa ae ana na hooponopono maikaia no na mea i ala mai ma ke Kai Akau.

 

VALETTA, Oct. 27. - He ekolu mau mokukaua Pelekane ame ekolu moku topido i ku mai maanei i keia la.  Ua holo aku hoi he mokukaua ame eiwa moku wawahi topido mai nei aku.

 

ST. PETERSBURG, Oct. 27. - Ma ka hoike a Adimarala Rojestvensky us hoike ae oia ua lelekauaia ae kona mau moku e kekahi mau moku topido elua oiai ma ke Kai Akau.  Ua manao oia ua piholo kekahi moku o laua iaia.  Ua pakele aku kekahi o laua a ua hoopauia iho ke kipoka ana o kona mau moku i ka wa i ikeia aku ai na moku lawaiʻa.

 

NA LONO KAUA O KA LA 28.

LADANA, Oct. 28. - Ua hoomakaukau ae ko Kibalaleka aumokukaua no ke kaua.

 

E noho ana ka Aha Kuhina i keia awakea.  Ua loaa mai nei ka hoike a Adimarala Rojestvensky me ka hiki ole ke manaoio ia aku.  Me ka nana ole ae i ka launa maikai ana mamuli o ka loaa ana mai nei o ka Rojestvennky hoike.  ua makaukau o Pelekane no ke kaua.  Eia no ke hoomau ia nei na hoomakaukau oihana kaua ana.  Eia ko Pelekane aumokukaua o ke Kaiwaenahonua ke holo awiwi nei no Kibalaleka.

 

BELINA, Oct. 28. - Ua hoike ae nei ua kipoka aku ko Rusia aumokukaua i na moku lawaiʻa Geremania mawaho ae o Jutland.

 

MUKDEN, Oct. 28. - Ua malamaia ae he hakoko kipu ana mawaena o na pualikoa a elua.  Eia na Kepani ke kaupale nei i ko lakou kahua holookoa.  Eia na Rukini ke uku nei i na Pake no na waiwai i hoopoinoia.

 

MADRID, Oct. 28. - Ua aeia aku na mokukaua o Rusia e noho iho iloko o Vigo no ka hoopau ana i ko lakou mau hooponopono ana.

 

PORTSMOUTH, Oct. 28. - Ua kauohaia aku na moku topido e makaukau mau lakou no ka holo ana aku.

 

LADANA, Oct. 28. - Ua hololea ae nei ka ninau i ala mai ma o na mea i ala mai ma ke Kai Akau e waihoia aku ana i ka Ahauwao o ke ao holookoa e like me na rula o ka Aha Hague.

 

ST. PETERSBURG, Oct. 28. - O na mokukaua i komo pu iloko o kela hana ma ke Kai Akau ua kauohia aku nei e noho ma Vigo, Sepania.  oiai e malamaia ana na kukai ana.

 

TOKIO, Oct. 28. - Ua hoopaa aku nei na Kepani i ka walaau ana o na pu o na papu ma ka Akau o Poto Ata.  Ua lele aku na poka a na Kepani a ku ka mokukaua Sebastopol.

 

NA LONO KAUA O KA LA 29.

SOUTHHAMPTON, Oct. 29. - Ma ka haiolelo a Kuhina Nui Balfour ma ka halawai akea i malamaia maanei i ka po nei ua olelo ae oia ua haʻi ae ko Rusia Adimarala he moolelo wale no iaia i olelo ai ua lelekaua ia aku oia e na moku topido mawaho ae o ko Pelekane aekai.  Ua manao oia o ka lelekauaia ana o ka hanohano lahui he hana hoohaahaa loa ia i ka lahui Pelekane.  Ua olelo pu ae no hoi oia ua loaa mai he elua noi mai ke koronero ame ka Papa Hana huli Iwikele e pili ana no ka huli pono ana i na aliimoku Rusia.

 

VIGO, Oct. 29. - Ua pau ae nei ka hoopiha lanahu ana o na mokukaua o Rusia eia nae aole he wahi haawina e hoike mai ana i ko lakou holo aku.

 

VLADIVOSTOK, Oct 29. - Ua lawe ae nei o Adimarala Jessen i ke alakai ana i ko Rusia Aumokukaua Ekahi o ke Kai Pakipika.

 

TOKIO, Oct. 29. - Ua lilo mai nei i na Kepani ke kahua i kaupaleia o na Rukini ma ka puu o Waitaoshan.  Ua lelekaua aku lakou me ka ikaika a auhee aku na Rukini no ka muliwai Shakhe.  He 200 ka nui o ka poino ma ko na Rukini aoao a he 170 hoi ma ko na Kepani.

 

CHEFOO, Oct. 29. - Ua hoikeia ae nei ua kauohaia o Alexieff e hoi no St. Petersburg a ua hoi aku nei oia.

 

TANGIER, Oct. 29. - He umi-kumamalua moku Rukini i ku mai nei ianei.

 

ST. PETERSBURG, Oct. 29. - Ua hoikeia ae nei ua noi ae nei o Adimarala Rojestvensky, ke Alakai nui o ko Rusia aumokukaua o ke Kai Balatika e hookuuia aku oia mai ka noho alakai ana.

 

Ua kono mai nei o Beritania Nui i ka poe ma ka aoao o Rusia iloko o ka Papa Hanalima no ka huli pono ana i ke kipokaia ana o na moku lawaiʻa e ko Rusia aumokukaua o ke Kai Balatika.

 

Ma ka hoike aupuni o Rusia e pili ana i ka nui o ka poino ma kona aoao ma ke kaua o Manchuria mai ka la 9 o Okatoba a hiki i ka la 18 oia no hoi na la a Kuropatkin i nee aku ai imua.  ua ikeia he 800 ka huina pau o na aliikoa i make a i eha a he 45,000 hoi koa.

 

NA LONO KAUA O KA LA 30.

VIGO, Oct. 30. - He eono mau mokukaua o Pelekane i hoea mai nei ianei.  Eia no kekahi hapa o ko Rusia aumokukaua ke ku nei no iloko ke awa.

 

ST. PETERSBURG, Oct. 30. - He maluhia na mea apau ma Manchuria.  Ua hoopuipuiia aku nei ko Kuropatkin ikaika i nalowale, he maikai hoi ke kulana a ua makaukau hoi no ka nee ana aku imua.

 

NA LONO KAUA O KA LA 31.

CHEFOO, Oct. 31. - Ua pau i ke ahi kahi hoahu o ka pauda uwahi ole hookahi i koe iho ma Poto Ata mamuli o na poka a na Kepani.  Ua lilo ae i na Kepani ka auwaha malalo iho o ka ihona o Rihlungshan.

 

MUKDEN, Oct. 31. - Ua lelekaua ae na Kepani i ka Puu Buddhist Temple.  Maanei i malamaia ae i kekahi kaua hahana loa eia nae aole i hiki i na Kepani ke paa iho i ua wahi la mahope o ke lilo ana.

 

PARISA, Oct. 31. - Ua hoike ae ke Kapena o kekahi mokukuna ua ike oia i ke poe lawaiʻa o Pelekane ma ke Kai Akau e lawe ana iluna o na moku he mau mea hoopahu na na Kepani.

 

VIGO, Oct. 31. - Ua hoomaka ae nei ka huli pono ana ma ke Rusia aoao o na mea i ala mai ma ke Kai Akau.

(E nana ma ka aoao 8.)