Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 45, 4 November 1904 — MAKAIKIU WETE DETONA Ke Ahi Lalapa Pio ole i na Nihiliti Ke Kanaka Amerika Koa lua ole [ARTICLE]

MAKAIKIU WETE DETONA Ke Ahi Lalapa Pio ole i na Nihiliti Ke Kanaka Amerika Koa lua ole

mokt:>'a xxx. KA WETE PAPAHANA. "Pt-la io no. aka he mea maikai ole keia. E ae mai ana anei oe e komo aku waa a waiho aku i kekahi papahana imaa o ko oukou ahakuka?*' "Ae. E hahai roai oe mahope o'a/' "E haek- ae kana," wahi a Wete i pane ako ai ia Vera. Paa aku la o Vera a paa na lima o Wete, alaila hahai aku laua mahope o ko laua alakai iloko no nae o ka pouli nui, a hiki i ko iakou hiki ana aku i ka lumi nui. kahi hoi o na Nihilili e noho ana me ka lioomanawanui o ka hoea mai o ka manawa e maopopo ai ko lakou hopena. , , . i« "E ha'i aku oe i ka ahakanaka i ka mea e makemake nei e Kamailio aku imua o lakou, v wahi a Wete i pane aku ai i ko laua alak?\i "E o'u mau hoaloha, ke makemake nei ke kanaka Amerika e ha i aku i kekahi maa manao ia oakou. v "E ae aku iaia e ha'i mai i kona mau manao imua o kakou, j olowalu like mai ai na 2sihiliti. "E o'u mau hoaloha, ua hoikeia ae nei ia'u ua paa ko oukou mau manao e make niaiuua o ka ae ana aku e haawi aku i ka oukou mau ineahuna i ke aupuni a oukou e inaina nei. a e liaalele hoi i ka oukou mea i hoohiki ai e pulama mau i na manawa apau," wahi a Wete i pane aku ai. • '•He oiaio kau i ha'i mai la." i hooho like mai ai na Aihiliti. "He mea nui ke ola la ia'u." • i4 Ka, ia kakou like no apau," i hooho like mai ai ua poe Nihiliti Ja * • i • "Ina hoi ha pela, heaha no hoi ka mea e malamaia nei keia mau pepa a oukou?Aole no hoi e kii aku la a hoolei ae iloko o ke ahi?| Mahope aku olaila e hoao ae kela ame keia o oukou e hoopakele ae iaia iho." . "Xo ka mea, ina no makou e hana aku ana e like me kau 1 ha 1 mai nei c pau ana no makou i ka hopu ia, a mahope aku o ia manawa aole i maopopo ia oe ke koikoi o ka hoopa'i e hookauia mai ana maluna o makou, lie hoopa'i hoi na makou i ike ai ua oi aku mamua o ka make.'" "Ke ike nei wau i ko oukou minamina ole i ke ola ame ko oukou makaukau e haawi aku i ko oukou mau ola no keia mea liilii loa. E ae mai ana anei oukou e hoolohe mai i ka'u papahana?" "Ua makaukau makou no ka hoolohe aku. a e lia'i mai oe me ka awiwi, 110 ka niea ua kokoke loa na koa e hiki mai i ka puka." "E puhi aku i na pepa a oukou i ke ahi. Alaila.e kii aku a lawe mai i na dainamaita a oukou iloko nei o keia lumi. E waiho iho iwaenakonu o ka lumi a ma kalii hoi e kokoke ana i ka puka a na koa e komo mai ai, wtihe aku i ka puka a hookuu aku i na koa e komo mai iloko nei. I ka wa e pau loa mai ai na koa i ke komo mai iloko uei o ka lumi, e'hookuu loa mai ia lakou a hala ka puka o ka lumi mua, alaila o ka poe o oukou i hoonolioia aku e kiai i ke komo ana mai o na koa, e ki\ aku i keia mau dainamaita a lawe ae a iwaena o ka puka. Ke pau ia, ho-a ae i na kukui, a koi aku i na koa e hana aelike mawaena o oukou. E manaoio mai oukou i ka'u e ha'i aku nei, aole loa e ae ana na koa e pepehi mai ia oukou i lakou manawa e ike mai ai i ka make ua makaukau no oukou aine lakou pu 110 lioi." . | "Ile papaliana maikai kau," wahi a ka hoaloha o Gerenigoxa 1 pane mai ai. . | "IVla io no, a ma kj\ ianei papahana no lioi e make pu ana keiapoe koa me kakou ke hoao mai lakou e lawelawe lima mai maluna--0 kakou," wahi a kekahi o na 2s*ihiliti i hooho ae ai. "Ileaha ko oukou manao maluna o keia, e kuu mau hoaloha. E liana ana anei kakou e like me.na kuhikuhi ana a keia kanaka malihini?" wahi a ke alakai o na Nihiliti i niuau ae ai. "Aole he hewa o ka lioao aku. E lio-a hou ae i na kukui a kii aku kakou i na dainamaita, r i hooho like mai ai na Mhiliti. 110-aia ae la na kukui. a aole hoi i loihi maliope mai ua loaa ae| la na kanaka nana e kii aku i keia mau dainamaita a laweia mai kahi i hoahu ia ai. Mahope o ka pau'ana o na dainamaita i ka laweia mai. ua weheia aku la ka puka e komo aku ai i ka luini a na koa e kouio mai ai a laweia aku la kekalii hapa o na dainamaita iloko olaiia. "l'a lawe ae la o Were i ke alakai ana o na hana ma keia lumi me kona noi mua ole aku, a aole lioi he mea nana oia i hoopaapaa mai ma keia oiai aia ka noonoo o na mea apau i kela manawa nia-( luna o ko lakou mau ola iho. Ina o kaua pu malaila ia manawa, ua| liiki no ia kaua ke ike i na nauaina o ua kane ame.ua waliine e ana iloko o ka lumi nui ua like me kekahi mau ilio kawa-u e pipika ana ma na paia o ke keena a lakou e noho ana, me ka loaa ole o na manaolana iloko o lakiui no ko iakou pakele ae. lloko no o ke po\Nehiwelii o ka nialamalama, ua ike aku no o \\ ete i keia haawina weliweli e kau ana maluna o'kela ame keia 2sihiliti. . No Vera hoi, aia oia ke haliai liele la mahope o ka kakou W cte me.ka lia o ka ili i na hana e lianaia ana ame ka noonoo ana ae i ka' hopena e kau mai aua maluna o lakou. l_a maopopo no iaia o keia hana a Wete e hana ntvi aole ia he hana na Wele i inakeiiiake U o hana. a aole loa no hoi i hooholo o.Wete e make p'i laua n'e keia poe Nihiliti, a eia no kekahi papahana iloko o ko Wete noonoo no ko laua pakele aku. iiia e hiki inai ana i kahi o~ka make. oiai ua hawanawana mua aku ka kakou Wete iai.i. e ha'i aku aua iaia aolee maka u. a ua loaa hoi ka papahuna iloko ona no ko laua pakele aku. I ka makaukau ana o na uiea apau e like me ka Wete i manao ai. ua puka aku la o Wete ame kekahi poe me ia no ka luuii e komo mai ai o na koa. a aia no o Vera ke hahai la mahope ona. Ua kinai hou ia ae na kukui, a ia manawa no hoi i lohe aku ai o Wete ma i ke pahupahu mai o ua wawae mawaho. a ia mauawa no hoi i ninau aku ai o Wete ī kekahi o na Nihiliti i ke auo o ka wehe ana o ka puka. Aole i liuliu iho hamama ana ka puka, a ia manawa pu no hoi 1 a ae ai ua kukui nana e hoomalamalama ana i ka puka, a lohe aku lakou nei i ka hooho ana mai o na koa mawaho. he hoailona hoi naj lakou nei i hoomaopopo aku ai. ua hauoli ua koa i ka loaa ana o kaj lakou mea e inii nei. lloko o ka manawa pokole komo ana na koa iloko, a aia lioi ka kakou Wete ame kona mau hoa Nihiliti ke pili| la ma na paia. a uo ka pouliuli o ka lumi aole lakou nei i ikeia mai e na koa. I ka pau loa ana mai o na koa iloko o ka hale a kaa aku hoi maloko o ka lnmi, oia no.ka manawa a Wete i lele aku ai a ku iwaena o ka puka me ka dainamaita e paa aua iloko o kona lima, a pane aku la: \ •*E ku iho ma ko oukou wahi e ku nei!" "Eia ua poe uei!" i hooho ae ai kekahi o na koa. "E kan aku i ka oukou mau pu! v i kauoha aku ae ke aliikoa i kona mau koa. E like me ke kauoha i loaa aku i na koa, pela no lakou i hooko aku ai a o ka wa koke no ia i moe like aku ai na pu iuiua, e kau 'pono aua hoi imua o na Nihiliti. "E kal ; 'k. oukou, a i hooko ole mai oukou alaila o oukou kekahi e hoi aku iloko o ka lua me Diabolo! M wahi a W T ete i pane aku ai, aia hoi ma kona linm ia mauawa kekahi dainamaita kahi i paa

ai rae ka makankaa no ka hoolei aka i kana wahi i makemake ai'*He dainamaita keia lal" I ka lohe ana o na koa i keia pane a Wete. oia no ka manawa i no like ae ai na koa apau uie ka weliweli, oiai aa maopopo akn la ia lakon ka haawina weliweli e loaa ana ia lakoa ke hookoia keia mau hana a \\>te i hoomakaukau ai. "*He hoopanipuni wale no kela! ? * wahi ake aliikoa. **E ki " 4 *Uwokir* i pane koke aku ai o Wete. 4i Ke hoopaa aku nei wau i ka'u mau olelo mua i ha'i aku nei. a ke ha'i hou aku nei wau ia oukou he mau dainamaita pakahi ka kela ame keia o makou, a ua hiki hoi i kekahi o keia niau dainamaita ke hoopuehuliilii aku i keia hale iloko o kehena!" >"a keia mau olelo a Wete i booi aku i ka maka'u iloko o na koa. a o ka wa no ia i kuu like iho ai na pu iialo, a hooko ole ia aku hoi ke kauoha no ke ki aku i na Xihiliti ame ka kakou \Vete. I kela mauawa no hoi i oili mai ai ka aha 2sihifiti e noljo ana iloko o ka lumi nui a ku ana ma ka puka, a o ko lakou alakai hoi ka mea i ku mai imua o na koa a pane mai la me ka maka'u ole: •*Ke ku aku nei makou imua o oukou me ka makaukau e make , me oukou. a o keia hoi ka manawa a oukou e hooholo iho ai ina paha e make pu oukou me makou. Na oukou fa e koho mai i ka oukou mea i makemake ai.* T He kanaka opiopio wale no ke alakai o keia poe koa. a ua piha hoi kona puuwai me ka manao koa e like me ka liona opio ? nolaila aole oia i kunana iho. aka huli aku la oia a pane aku la i kona mau koa: '•O ka poe kumakaia he poe maopopo loa ko lakou hoopunipuni. 0 keia poe e ku nei imua o ko oukou alo he poe kumakaia lakou. a aole hoi wau e manaoio aku ana i ka lakou i ha'i mai nei ia kakou ua makaukau lakou e make a na lakou no hoi e pepehi iho ia lakou. E hoolohe ana anei oukou i ka ? u mau kauoha ae ki aku ia lakou me ka oukou mau pu, a i ole e hoole mai ana oukou, e like hoi me ka poe a e haalele mai na-u hookahi e hooko aku i ke kauoha i waihoia mai ma ko'u lima." "E ke kepane maikai," w r ahi a Wete i pane aku ai, "ke maopopo ole nei ia oe kau mau mea e olelo nei. He dainamaita keia, a ua makaukau hoi keia poe no ka make ana. Aole i maka'u kou mau koa, aka ua maopopo ia lakou na manao o ko lakou mau hoa lahui mauiua ou. Ua oi aku no hoi ka ike o keia mau koa ou ike kumu 1 makaukau ai keia poe no ka make, a e aa ana anei oe e lumai aku ia lakou iloko o ka make au i maopopo ole ai?" Aole he pane ma ka aoao o ke aliikoa, aka kau mai la kona mau maka huhu maluna o \Vete, alaila huli ae la oia a kauoha aku la i kona mau koa: "E hoomakaukau—hapai ika oukou mau pu iluna—e ki aku!" Aole loa i neeu aku na koa, aole he hookahi pu i kauia aku imua o na Nihiliti, a aole hoi he koa i aa e lawe ae i ke ola o ko lakou mau hoa lahui. ''Ka hooliewale!" i hooho ae ai ke aliikoa, me ka inaina ame ke kalakala o kona leo. "Ina aole he mea o oukou i aa.e kokua mai ia'u, alaila e ike mai oukou i ko'u make hookahi ana!" Huki awiwi ae la ua aliikoa la i kana pahi, a lele mai la maluna o Wete. Aia hoi ka kakou Wete ia manawa ke ku la me kana mau dainamaita iloko o kona mau lima. Ina hoi oia e ku iho ana a waiho iho i ua.mau dainamaita la, e oloio ana ka wi.ni o ka maka pahikaua a ke aliikoa; ina no hoi oia e kiola ana i ua mau dainamaita la, e make ana lakou apau, a ina no hoi e paa ana no e make i anano ' , .J.

HOKUNA XXXI. AIA KAHI POHIHIHI LOA. • No Tera i keia manawa e hanaia nei keia mau hana'a. e malamaia nei na kukaiolelo, aia oia ke iini nui la e loaa aku he wahi hana I ma kona aoao, a iaia i ike ai i ka unuhi ana ae o ke aliikoa i kana pahikaiia a hoomaka mai e lele maluna o ka kakou Wete ua hooholo koke iho la oia i kana hana e hana ai. I kela mauawa aia no oia ke ku kokoke la mahope o Wete, a ua lioomaopopo i ua u'i nohea Vera la i ka manawa ia laua iloko o ke alahele huna i ko Wete hooj makaukau ana i kana pu panapana a hookomo iho ma ke eke mahope o kona lole 'wawae. Me ka hikiwawe i hookomo aku ai ua Vera. la i kona lima iloko 0 ko Wete eke a paa ana ka pu panapana, unuhi ae la, kula'i mai la 1 ke kiko, a lele aku nia ko Wete aoao me kona kau ana aku i ka pu imua o ke aliikoa a pane aku la me ka leo koa lua ole: 4I E ku iho. ake nee mai oe i hookahi kapuai, eki no wau ia oe!" L'a hoopuiwaia ke aliikoa-i keia hana a Vera, a ku koke iho la oia me ka aa ole mai .e nee hou mai imua, a oia no hoi ka manawa | a Wete i hookuu iho ai i kana mau dainamaita ilalo, a e like me ka | lele ana a ka tiga pela ua Wete nei a kakou i lele aku ai a paa ana Ika puana-i o ua aliikoa la. Hoao ae la -ua aliikoa la e hoohana i j kana pahikaua, aole nae i hiki a no ia mea ua hoomaka iho la laua e hakoakoa. I Aole i loihi ka laua kuhalake ana, waiho ana ua aliikoa la iluna I o ka papaliele me ka oni ole, a o kana pahikaua hoi aia ke waiho I la ina kalii 'mamao mai iaia aku. | Huli ae la ka kakou Wete a hawanawana aku la iko Gerenigofa hoaloha, oiai aia no ua Xihiliti la ke ku kokoke la ma kahi a Wete e ku ana: noho iho oe ine keia mau koa no kekahi manawa, a e lioomalielie aku hoi ia lakou oiai wau e kaawale aku ai.*' I ka pau ana o keia- mau olelo a Wete, lalau iho la oia i ua alii-j koa la a kauwo aku la iaia iloko o kekahi lumi, a i ko laua wa i hiki j aku ai ma kahi a Wete i makemake ai, oia no ko Wete manawa i! weliewehe ae ai i na lole o ua aliikoa la, nakinaki iho la 1 na lima j ame na wawae, a mahope o kona hookomo ana i kekahi welu iloko! 0 ka waha o ua aliikoa la, ua hapai ae la ua wete nei i ke aliikoa* a lawe aku la ma ke kilii pouliuli o ua lumi la. | Koiuo iho Ia oia i ka lole koa o ke aliikoa. alaila lawe ae'la oial 1 kana kukui makai a ho-a ae la, a wehe ae la hoi i kana aniani kilohi uuku. a lioomaka iho la e hoohalike iaia e like me ke kapena. j Ua like no ko Wete kino me ko keia aliikoa, ka loihi ame ka' nui. nolaila he hookahi wale no mea ano nui a Wete e hana ai, oia| jka lioololi ana i kona helehelena e like me ko ua kapena la. Weliei | ae la ua Wete nei a kaua i kana pahu pena o na waihooluu like ole.l |a hoomaka iho la e hoohalike iaia me ko ke kapena. Wehe ae la oia i ka umiumi hoonalonalo ana e komo ana a hoopaa ae la malaila i kekahi umiumi pokole, a mahope o kona okioki ana i ua umiumi la me ka upa a like loa me ke kapena, ua pau ae la kana hana hoohalikelike iaia. Aole no i maikai loa keia hoohaīikelike ana aka ua lawa ia no ka hoopuhili ana aka i ka poe e ike mai ana iaia ia po, nolaila iloko o umi minute mahope o kona lawe ana aku i ua kapena la a hoopaa iaia ma ka lumi a kakou i ike mua ae nei, aia hoi ku ana keia imua o na Sihiliti ame na koa, a pane aku la:' <4 'Ma keia e ike mai ana oukou, ena Nihiliti. ua make kela hoa 6 oukou. Ua manao oia e lawe aku ia'u a hoopaa aku iloko o kela lumi, aka ke ike nei oukou i ke ko ole ana o ia manao ona." I ka lone ana o Vera i ka leo o ke kapena ame kona ike ana mai hoi iaia e ku aku ana imua o lakon, ua hoopuni koke.ia ae la oia i ka maka'u a manaoio iho la oia ua make io no kona hoopakele nolaila ua huli ae la oia a me ka leo hooho nui, holo aku la oia no kahi ana 1 īke ai iko lawe ana aku ike kapena. Aole i nana ae o Wete i keia, aka huli aku la oia a kaupono aku la kona mau maka i na koa a pane aku Ia: oukon?"° ° " maa to<1 ' 6k ' ana ookoa 1 keia P° e hoa 'ahui o Aolp he wahi leo i pn a ae mai na koa mai. aole hoi lakou i onī ae a ' 10a ° ho > o h °oko aku ike kauoha. Alaila huli ae la o Wete a pane aku la imua o na Nihiliti: "Ina e hookuu aku ana wau ia onkou me ka hoopoino ole aku, e ae mai ana anei onkou e waiho mai i ka malama ana i keia man 1 aamamaita a oukou malalo o makou?"

"Ae," i paoe koke mai ai ka hoaloha o OerenĪ£ofa. oiai oj a - ke kanaka kokoke loa ma kahi o ka kakon Wete e ku aua me ka v kohukohu. a me he mea Ia oia hookahi ka Nihiliii i ike maj : Wete heleheleua hoomalonalo, "ina nae oukou e waiho iho ai.a '• * (> oukou mau aieamake, a haawi mai hoi i ht>okahi hota no mak<~* 4 haalele ai i keia wahi,'* wahi hou aua hoaloha la o Gerenic»!** * phne mai ai. " > ,ai •*E waiho i ka oukou mau meakaua ilalo!" i kauoha akn Wete i na koa. . • ; > Afe ka ewaewa ole ua hookuu like iho la ua poe koa la i ka li kou mau meakaua ilalo. "Ano," i hoomau akn ai o Wete i kana kamailio ana, iniua :•< o na Nihiliu, "e haalele iho oukou i keia wahi a e waiho mai n»a'V-.* o ka makou malama ana i keia mau dainamaita a oakou." Aole he pane ma ka aoao o na Nihiliii, aka ku koke ae la iluna a hoomaka aku la e hele e like me ke kauoha i haawii a ak ? a lakou. Ina >*ihiliti i hala aku ai. oia no ka manawa o \Wt t . ; ; ae ai a pane aku la i kona mau koa: * ' "E hopu ika oukou mau iueakaua aekume ka makaukau y. kaukau!—Pakahi! —Huli akau! Makir ' Ia manawa i hooko like aku ai na koa i ke kauoha i loaa ia lakou a iloko o ka manawa pokole komo ana ua jxx? koa la 'ū^ 0 ka lumi nui a na Xihiliti i noho ai, oiai ka kakou Wete e hooi lohi ana mahope, a i ka pau loa ana o na koa iloko. na kau<»lm i ; la o \\ ete i na koa e noho hoomanawanui a hiki i kona kii ana r •; ia lakou, a iaia i pani mai ai i ka puka. ua laka ae la oia a paa av'\ aa poe koa la iloko oka lumi. Huli mai la oia a loaa kekahi par.;! puka okoa, a mahope o kona laka ana ia puka a paa. nia u la oia i ka hele ana no kahi ana i haalele akn ai i ke kapena. Mamua oko Wete liiki ana aku ika puka oka lumi ana i - paa ai i ke kapena, ua halawai aku la oia me ka hoaloha o fa, a ohaoha mai la no hoi ua kanaka la iaia nei me ka paiu> ai-A mai: ik Ke hilinai piha nei wau maluna ou. ? - walii aua iNihili:i ; pane mai ai ia Wete. "Eia ke kaunawahine. Ina olua e hahai icai ana mahope o'u e lawe no wau ia olua i kahi e malu ai 110 manawa." "L a komo mai ka manao iloko o'u ua i>epehiia Ia oe e keia k;ip . na, v wahi a Yera i pane mai ai ia Wete i ko laua manawa i hui ai. "Aole wau he kanaka maalahi loa o ka pepehi ia ana. a ina wa i e make e oili mai 110 kekahi mea okoa ae ma ko'u wahi. nolaiia mai liopohopo oe no'u a nou hoi, e ke kauuawahine. aka e hoomanawan!;; a e manaolana mau hoi no ko kaua pakele. E pono ia'u e ik». a iU i Ike kapena mainua oko kakou hele ana akn. Malia paha ua ikaika loa aku nei ka'u inea i hana aku nei nona, a aole hoi he inea j> no e make oia." Huli aku la ua Wete nei a hele aku la 110 ka lumi a ke kapena e paa ana, a mahope o kona nana pono ana i ua aliikoa la. knku iho la oia a hawanawana iho la ma na pepeiao: "Aia a lioi mai kou uoouoo maikai a liemo ae hoi oe mai ke:a wahi ae. e loaa ana no ia oe kou mau koa iloko o ka lumi nui e kaii mai ana i kou lioea aku." a haalele iho la ua Wete nei i ke e moe ana i kona elia. Ma ka Wete hoomaoix)po aia he nui a lelinlehu o na puka e hemo aku ai iwaho o keia wahi halawai o na Xihiliti, oiai ua iule aku la na >'iliiliti ma na alahele like ole. No laua nei hoi. ua alakaiia aku la laua nei e ko laua lioaloha Mhiliii ma kekahi alanui okoa, a pnka aku la lioi.lakou nei nia kekahi alanni kanaka <»le. .1 alakai awiwiia aku la laua nei no kekahi kihi alanui. kahi hoi i ioa.i aku ai ke kaapio ia lakou nei, a kau awiwi aku la lakou nei, a liie aku la ke koenii o ko lakou nei alahele i ka mana o ke kahukaa. (Aole i pau.)