Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 46, 18 November 1904 — Page 1

Page PDF (1.09 MB)

This text was transcribed by:  Pohai Souza
This work is dedicated to:  Halau Hula Kamamolikolehua

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

LAWE A LILO NA REPUBALIKA

HEEHOLUA NUI MAI HAWAII A KAUAI

Hehi Kapuai Ole iho na Democarata i ke One Ou e Hawaii

Hele Kaokoa ke Keikialii Jonah Kuhio Kalanianaole - Haule Loa na Home Rula i ka Huelo, Haule Pahu me ka Lakou Moho Elele.

DELEGATAE ELECT KUHIO

            Ua hanauia o Jonah Kuhio Kalanianaole ma Kapaa, Kauai, i ka makahiki 1872 mai na puhaka mai o David Kahalepouli Piikoi ame Kekaulike Kinoiki, kekahi mau puali o Hawaii Nei.  O David Kahalepouli Piikoi, oia kekahi o na mamo a ke Alii Nui o Kauai, a o kona makuahine alii, Kekaulike @ ke kaikaina o ka Moiwahine Kapiolani, wahine a ka Moi Kalakaua.

            Ma @ o Kehehuna i hoona@ me kona kaikuaana, ke @ David Kawananakoa, a mahope mai @ aku la oia i ke kula nui o Punahou.  Ua hoounaia aku oia no ke kula ma Sana Mateo, Kaleponi, a @ i hele ai i ke kula no na makahiki eha.  Mahope mai ua hoounaia aku oia i ke kula ma Enelani, a @ aku hoi ma ke kula Royal Agricultural, a mai la Kula aku i @ aku ai Poko o kekahi o na kula @ o ka oihana kalepa, a maila ho@ i hoomakaukau ai no kona alahele @ ma keia au.  Ua huli hoi mai oia no kona one hanau mamuli o ka nawaliwali a holo loa aku oia no Iapana, kahi hoi ana i noho ai he malihini hanohano na ke Aupuni o Iapana.

            I ka 1902, ua wae lokahiia ae oia e na Repubalika e lilo i moho Elele e paio aku ai me Hon. W. R. Wilikoki, a ma ia kau koho i lanakila ai oia maluna o kona hoa paio a lilo aku oia ko Hawaii nei Elele iloko o ka Ahaolelo Nui o Amerika.  Iloko iho nei o ka mahina o Sepatemaba, ua wae hou ia oia me ka lokahi e ka Ahaelele i noho ai ma Hilo a lanakila iho la no hoi ma keia kau koho mahope o na hoinoino ana a kona mau enemi.

            He pua alii oia i komo nui iloko o na hana hooikaika kino, a he kino ikaika hoi.  He kanaka lili i ka hoinoia o kona lahui a ua makaukau mau ma na ano apau e pale ia Hawaii imua o na hoinoia e loaa mai ana.  He alii puuwai hamama, he aloha i kona lahui, a he Elele hooikaika no na pomaikai ame na pono hooholomua maluna o ka leo o Hawaii nei.

            "E Hawaii, e kuu one hanau e,

            Kuu home kulaiwi nei;

            Oli no wau i kou pono holomua,

            E Hawaii aloha e."

            Mai ka puka ana mai o ka la ma Kumukahi a hiki wale i kona hoi ana aku me Nalopua ma keia la poina ole, ka la i o Novemaba i hala iho la, ala hoi e waiho mai ana na ouli nani ma na pala o @ lani e hoike mai ana i na hana kamahao e hanaia ana ma ia la ma na @ koho balota.  Me he mea la o na moeuhane pakalaki o ka po mamua iho i loaa aku i na aoao kalaiaina Home Rula ame Demokarata, oia ka i pokakaaia ae ma na paia @, oiai i ka paa ana o na pahu balota @ ka hora 5 oia ahiahi, aia hoi hoomaka e mai la no e loaa ka puana a ka moe, oiai i kela ame keia kekona a i kela ame keia minute e nee ana imua, pela no hoi i nee ae ai na haawina maikai ma ka aoao Repubalika, oiai na aoao Home rula, ame Demokarata e hookananuha ana mahope e like me na ekake o Kona.

            O kela kekahi o na la kamahao loa iloko o ka moolelo o na hana kalaiaina ma Hawaii nei a he moolelo hoi e poina ole ia ai ma keia hope aku, oiai ma keia la i hoike ae ai ka lahui Hawaii ame na ilikea i ko lakou kakoo ikaika loa ana i ka lawelawe aupuni a Kiaaina Carter ame ka aoao kalaiaina Repubalika.

            Aole wale oia, aka i keia la no i hoike ae ai ka lahui Hawaii i ko lakou aloha i ka lakou puaalii e hooikaika nei no ko lakou mau pono, ke Keikialii Jonah Kuhio Kalanianaole, mamuli o ke koho lokahi ana iaia me na balota kiekie aneane e hiki i ka 4210.  Ua lanakila oia maluna o na hoinoia i hookauia aku maluna ona e na aoao kalaiaina e holo ku-e ana iaia ame kona mau hoa, a maluna hoi o na olelo hakuepa a imi wale i mea e hoohauleia ai kona inoa hanohano.

            Ma keia la no hoi i hoikeia ae ai imua o ke akea ka pau aa o ka hie o ka aoao Home Rula a Hon. R. W. Wilikoki i kukulu ai he eha makahiki i hala ae nei mamuli o ka hoohaahaa loa ia ana o Chas. Kahiliaulani Notley, ka moho Elele a la aoao, a pela pu no hoi me kona mau paalalo a pakele aku o Kaniho ma ka apua.

            Ma Honolulu nei ua loaa ae na manao mamua aku o ia manawa iwaena o kekahi poe haole e haalele i kekahi mau Moho Hawaii a e koho aku i mau moho okoa ma ko lakou mau makalua, a o keia manao iloko no ia o na Repubalika, a me he mea la ua hoolio io ae no lakou ia lakou iho i poe moa wahine e kapeku ana me ka manao e hoohaule i na moho a lakou i makemake ai; eia nae ka mea apiki i ka pau ana o ka heluia ana o na balota, ua oili mai la ua poe moho nei i manao wale ia e haule ana a lilo ia lakou ka hanohano o ia la.  O ka paa balota me ka hanohano kiekie loa i loaa mua ole i kekahi paa balota Repubalika mamua aku.  O ka Apana Elima he apana ia i nohoaliiia e na Home Rula i na kau i hala ae nei, ma keia koho ana hoi he puahiohio hoi kau o na Repubalika, a o ka hookananuha aku no hoi ka Demokarata ame

            (E nana ma ka aoao 8)

 

PULELO NA MOHO PERESIDENA REPUBALIKA

Lawe Haaheo i ka Hae o ka Lanakila Nui ma Amerika Huipuia.

Haule Pahu ka Moho Peresidena Democarata - Hiki Ole ia Parker ke Ahai ae i ka Hae o ka Lanakila ma Kona Kalana Ponoi iho.

            O na lono telegarapa i loaa mai ma Honolulu nei ma ka auwina la Poalua nei oia ka mea nana i hoohauoli ae i na Repubalika o Hawaii nei, no ka mea na ia mau lono i hoike e mai i ka lanakila o na moho Peresidena o ka aoao Repubalika ma Amerika.  Aole i pau loa mai na hoike a hiki i ka po ana iho, eia nae o na lono oia po e kakoo wale ana no i na lono i loaa mua mai i ke ao.  O keia paha kekahi o na lono maikai loa nana i hooikaika i ke kohoia ana o na Repubalika ma Hawaii nei, oiai ma ka auwina la i komo ikaika loa ai na balota Repubalika maanei a loaa ka lanakila kamahao i ikeia iloko o ka moolelo o Hawaii nei.

            O keia malalo iho nei na lono i loaa mai a e hoopukaia aku nei no ka pomaikai o na poe e heluhelu ana i ke Kuokoa:

            NU IOKA, hora 5:30 a.m., Nov. 9. - Ua lawe a lilo ae nei na Repubalika i ka mokuaina o Merelana ame na Mokuaina e ae a koe na Mokuaina fo ka Hema a e loaa ana na elele nana e hoonoho ana i ka Peresidena he 325.  O ka oi o na Repubalika ma ka Hale o na Lunamakaainana aole e emi iho ana malalo o kanalima.  Ua kaili hanohano ae o Rusawela i ka Mokuaina o Nu Ioka ma o na balota oi kelakela he 185,000.  O ko Paka ikaika wale no iloko o ke kulanakauhale he 35,000.  Ua pau na moho Repubalika apau i ka lanakila.

            Aole i maopopo o Misouri.  Ua haule ka moho Ahaolelo Cowherd a na Repubalika.

            Ua kaheawai o Colorado i na Repubalika he 10,000.

            Kaleponi ua lilo i na Repubalika he 60,000.

            Oregona Repubalika 30,000.

            Wisconsin like pu me 60,000.

            Delaware oia ana like no me 3,000.

            Uta, Repubalika me 7,000.

            Vermont hiu a wela no ka Repubalika me 30,000.

            Kakota Akau, pela no me 25,000.

            Iowa, like pu me 25,000.

            Indiana, "kuru hanahana" me 50,000.

            Makekukeka lanakila ka moho Peresidena Repubalika me 80,000.  Puka ka moho Kiaaina Demokarata me 25,000.

            Dakota Hema, Repubalika me 50,000.

            Nu Ieke, Repubalika me 60,000.

            Mikikana, Repubalika me 100,000.

            Minekoka, like pu me 40,000.

            Ohio, Repubalika me 200,000.

            Penekelevania kau na Repubalika i ke panepoo me 400,000.

            Ilinoi, Repubalika me 100,000.

            O na moho mokuaina iho ua lilo ka hapanui i na Repubalika.

            Hiki ole ia Paka ke lawe haaheo ae i kona kalana ponoi.

            Ua koho ae ko Kaleponi poe he ehiku a i ole ewalu mau moho Repubalika i ka Ahaolelo Nui.  O ka Apana elua aole loa i maopopo, aka ke manao ia nei e lilo ana i Repubalika.

            Ma na hoike e loaa mai nei me he mea la ua koho o Wasinetona a lanakila ke Kiaaina Demokarata.

 

Na Lono o ke Ahiahi Poalua

            NU IOKA, Nov. 8. - E loaa ana ia Rusawela na poe koho o California, Connedticut, Delaware, Illinois, Indiana, Michigan, Minnesota, Nebraska, New Hajmpshire, New York, New Jersey, North Dakota, Ohio, Oregon, Pennsylvania, Rhode Island, South Dakota, Vermont, Washington, Wisconsin, Wyoming.  Huina 285 poe koho. 

            E lilo ana ia Paka na mokuaina o Alabama, Arkansas, Florida, Georgia, Kentucky, Louisiana, North Carolina, South Carolina, Tennessee, Texas ame Birginia.  Huina 141 poe koho.

 

Na Lono o ka La 10

NU IOKA, Nov. 10. - O ka oi kelakela o Peresidena Rusawela ua oi aku mamua o 1,500,000.  Ua lilo ae iaia o Missouri eia nae ua kohoia ae o Folk i Kiaaina.  Aole no i maopopo loa o Maryland a ua kohoia ae ke Kiaaina Demokarata ma Minekoka.  Ma Kolorado aia no he maopopo ole owai ana ia ke Kiaaina a ma Bebalaleka oia haawina hookahi no.  E lilo ana ka Ahaolelo Nui i na Repubalika me 347 lala, a he 136 hoi Demokarata.

 

            Me he mea ia o keia huina poe koho o Rusawela, oia hoi he 325 e mahuahua hou ae ana ma o na poe koho he 18 o Misouri, oiai no nae ua lanakila o Folk ka moho Demokarata no ke kulana Kiaaina, me 100 balota wale no.

 

            Ma ka mokuahi Alameda i niau aku ia no ka Ipuka Gula o Kaleponi ma ke kakahiaka Poakolu nei. i kau aku ai o Kakauolelo Atkinson a holo aku no kana huakai imi dala no Hawaii nei, ma na bona hoaie.

 

            E waiho ana o John C. Lane i kona noho lala ana no ka Papa Ola mamuli o kona kohoia ana iho nei i Senetoa no ka Mokupuni o Oahu nei.