Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 47, 18 November 1904 Edition 02 — MAKAIKIU WETE DETONA Ke Ahi Lalapa Pio ole i na Nihiliti Ke Kanaka Amerika Koa lua ole [ARTICLE]

MAKAIKIU WETE DETONA Ke Ahi Lalapa Pio ole i na Nihiliti Ke Kanaka Amerika Koa lua ole

3JOKCXA XXXII. " KA MOO KIHOAWA. Malio|.(- (i ki.-ia man olelo hoonaokiuki ana a Wete, nakinaki hou 11jo la oia a.paa [>ono na wawae ame na lima o ua kanaka la ;i ] no lion ae la i ka welu lole ana i hoopiha ai i ka waha. Ahiila iho Is» oia i ua Xihiliti la e waiho ana iluua o ka j.apah«*le a hoomaka aku la e huli iloko o na hoiowaa o ke pakaukau on;«* na ume e ku ana. Xo ka nele ana o kana mea e hnli ana. a s»aka aku aua oia e liuli i ua mea la ana e makemake ana ina ],» kahi wahi okoa aku. ua komo koke mai la ka noonoo iioko a hu'i -ie la oia a pane hon aku la i ua Xihiliti nei: •*M" N- uiea la aia no me oe kahi apaua pepa uuku a'u e makfinak<« mi?" Maiuna o keia noonoo hou i loaa iaia. ua hele aku la oia a huli iho la i iia pakeke lole o ua Xibiliti la a hue ae la hoi i na mea apau i loaa aku iaia. a hooinaka iho la e huli. •*A. o keia ka'u niea e makemake nei! He palapala ae kaah« ie nu ka l>uke o ame kana wahine. Aole wau i manao iii na ua j:«are <h» i ka wahine. Uiki maoli no maua! Ha. ha. ha, ho. ho. ho"* i aka leo nui ae ai ua Wete nei a kaua. a puana hou ae la oia: -I'ehea la oe ke ike mai i ke kanaka Amerika e hele ana e lik.- me ke I'Mike o Ivalouga, a o Kaunawahine Radolinisiki hoi ka I>rkewahine o Kalouga. A o ka'u no ia i lm'i mua aku ai ia oe ho l.anaka pono ole wau ke hoopunipuniia mai, a loaa iho la 110 nae kau." Kau mai la na maka o ua duke la inaiuna o Wete me he la e n>ihi mai ;«na i kana hana i hana ai, aka aole he nana aku o ua Wete la. a mahope o kona hookomo ana iho i ua palapala kaahele la iloko > kona ku!;a, hoomaka koke aku la oia e liuli i na paa lole maikai «) ua duke la e waiho ana iloko o kekahi lumi e pili kokoke ana i ka huni a laua i liakoko ai. Mahope o ka hiila ana o kekalii mau minute iia hoi aku la oia iloko o !;a himi e waiho ana ua duke la me kekahi puolo lole nui, mahope o kona laka ana a paa ka puka o ua lumi la, ua pane aku la oia: "Maikai maoli. aole he ikeia mai o ko\i kanaka lawelawe iloko nei o ka hnni. Ina no hoi oia e hele ole mai ana no kekahi mau niinute. a'aila ua pono, no ka mea e hookipa aku no ia i kona haku j hou. ka Ouke o Kalouga. Makaikiu Wete Detona o Aerikma. Ha, | ha. ha. ho. ho. ho." | Mahope o kona komo ana i kekalii kuka ame kekahi puliki ame ka lole waw,i«' o ka Duke o Kalouga, ua wehewehe'ae la oia i kona mau iole a lawe ae i kona mau palapala apau ame kalii palapala ae kaahele o ua duke la a liookomo iho la iloko o kona kuka ho'i. alaila noho iho la oia e komo i kona paa lole hou. 'ile ano ]>ilikia iki no kou lole ia'u, aka aole ia lie mea e nana ae ai. E uianao uiai ana na hoaloha o ka Duke o Ivalouga ua ; pu'ipu'i iki ae nei oe i keia mauawa. Ua ano like no ko kaua loihi j Alia—he a-ikala ku paha kou, ea?" Wehe ae la ua Wete nei a kaua i kona a-ikala, a ku aku la ma ! kahi o ke aniani, a hoomaka iho la e hoololi i kona helehelena e like { me ka duke e waiho ana iluna o ka papaheie. Okioki iho la oia i j kona umiiimi oluna e like me ko ka duke. I ka pau ana o ,kana ! hana, huli mai la oia a pane mai la i ka duke: j "Aole anei i loaa ia oe ka noonoo e kuhihewaia mai ana wau o oe no? Ina wau e ike aua ua loaa niai na hoohuoi ana no'u, alaila e hana ana wau i kekahi hana e manaoia īuai ai wau he kanaka e loa. Aiio, e lawe aku ana wau a liookomo aku ia oe ma kekahi wahi e loaa oie ai oe no kekahi manawa." Ma ka lumi kaawale e waiho ana ma ka aoao o ka lumi ana i kii ai i na lole o ke duke, he wahi luiui lole uuku, a e kau ana no ke ki ma ka puka. Ua nui kupono keia luiui no ka waiho ana i ke duke malaila me ka loaa ole o ka pilikia iaia no kekahi manawa, a iloko o keia lumi i lawe aku ai ua Wete nei a kaua a lioopaa aku la i kana pio. Mahope mai hoi mai la oia a hooponopono iho la i na mea oloko o ka lumi o ua duke la i hiki ole ai ke ala mai kekahi lioohuoi. I loa no a pau pono kana mau hooponopono, heuio ana ka puka o ka lunii a koino ana kekahi kanaka iloko. Alawa aku la o Wete a ike aku li\ i ua kanaka la, a lioomaopopo iho la oia oia īio ke kanaka lawelawe o ke duke, a me ia liooinaopopo i hookohukohu loa iuo ai oia. **E ka Mea Kie kie, ua lohi loa oe i keia po a ua kali iho wau 0 kou hoea mai. a no ko'u ike ole aua i kou wa i hoi mai ai, nolaila ua lohi loa ia wau," wahi a ua kanaka la i pane mai ai me ka haalulu. . . -Pela io no. aka aole oe e nana ia mea. aole no hoi o u makemake ia oe i keia po. Ua hiki ia oe ke hoi aku a liooluolu," wahi a Weie i pane akn ai. Ua kunou mai la ua knnaka la, a iaia i anehe aku ai e hoi, ua pane koke aku la o Wete: •Ua ike auei oe ua hoi mai ka dukewahine?" "Aole oia i hoi mai, e kuu haku." •inn oia e hoi mai ana e ha'i aku oe i kona wahine lawelawe e hele hou ana wau a aole paha e hoi koke mai ana wau a hiki i ke ahiahi o ka la apopo." -Ae. e kuu haku." "Alaila e hoi koke aku oe, a mai poiua no nae oe i ka % u kauoha ia oi\" •'Ae. e kuu haku," a liuli aku la ua kauwa la a haalele īho la ia Wete e hene iki ana kana aka i keia liana kolohe nui aua. <) k»*ia mau kukaiolelo aua inaluna ae nei, ua hanaia aku e Wete uo Jkona makemake e ike ina paha e hoohuoi mai ana keia kanaka lawelawe o ka duke kiekie iaia, a o keiīi hoi kaua hoao uiua loa aua i kona helehelena li.'oaalonalo. 1 a ike iho la oia aole oia e hoohuoiia mai ana, a ua maikai hoi kana hoohaiikelike i haua ai, nolaila mahope koke iho o na kukaiolelo a kaua i ike ae nei. ua hele awiwi aku la oia uo ka lumi o Kauuawahine \ era e kali mai ana 1 kona" hoopakele o ka hiki aku, a kikeke aku la oia ma ka puka. Wehe koke mai ia o Vera i ka puka a pane mai la me ka leo huhu: *•(> oe anei ia," oiai ua ike mai la oia o ke duke keia e ku aku nei imua o kona alo. "Heaha kou makemake? Aia aku nei ihea kuu hoaloha?*' "O, aole oia i poino," wahi a Wete i pane aku ai e hoohalike ana hoi i kona leo e like me ko'ke duke. "I a hala e aku uei oia maniua. a mahoiH* aku wau me oe no hoi." "Aole! Ua kumakaia aku nei oe iaia, Aole loa e neenee hon mai i hookahi kapuai! Ua makaukau wau no ka hoopakele ana ae ia'u iho! , Alaila huki ae la o Vera i ka pahi a Wete i haawi aku ai iaia a paa ae la ma kona lima» a nee aku la oia ihope. I ko Wete ike ana i keia hana a Vera. ua aka leo nni ae la oia. a pane aku la: "Aiaila. ua maikai ka*u hoonalonalo ana," e hoopuka ana hoi i keia mau olelo ma kona leo maoli. "Auwe. o oe no ka." i pane aku ai o Vera. ouii ua maopopo koke ae ia iaia aole keia he mea okou aka o kona hoaloha no oiai «a lohe pono aku la oia i ko Wete leo. ile oiaio owau no keia; aka aole pono ia kana e hoopau wale i ka manawa. Ua iilo mai nei ko ka duke palapala ae kaahele ia u, a e hoopau ae «m* i kou huhu iaia, a e ae mai oe e Ulo ot? i wahine nana. a e hele aku ma ia ano no kekahi manawa." "Alaila, owau anei kekahi e hooloii ae i ko'u helehelena?" <4 Aoie aka ina ua ike oe i kahi o kana wahine e malama

m'i i koaa raaa pono. alaila e hoao no wan e kii aku i kekahi o kona ma« |K»no. i i»ap;iie anie «>aa koloka 110«. . . . T ,,„,, "K«- ai;iopojK> oW oe? uin kahi ana e lualama uei 1 0 liono. aka m«* he nu-a ia aia no ma kekahi wahi o keia » a e••liia |>eia kaH iho <>e maam*i. a»* hoiio ae hoi wau e huu a n ' ma*i ;m'»iio kaahvle nou." ; Aole keia he hana mama loa na Wete e hana ai. aka ua īKaiKa ; ke kono ana a kona mau manao iaia e hana aku i na liana apau e IpakeK' ai ke ola o kana niilimili e uialama loa nei. noiaila aoie oia | i hoohakaiia iho a hooniaka koke aku la oia e hele liuli īa loko o Ika haie. I Aole i li'uii'u ioaa aku la iaia ka lumi oke dukewanine. no ika mea ma kana hooniaopopo aku o keia kahi i hoohinuhinu ioa la |o ka hale. e iike rae ke ano mau i maa i na liaole. ka hooiiaumam i [ka lunii o ka iakou man wahine. . . j Ike aku ia o Wete i kekahi kaikamahine u*i a opiopio no hou •:a no ka maikai o na heieheiena o ua kaikamahine la. ua kahea aku ia oia iaia a heie mai ia no hoi ua kaikamahine ia"E oluoiu ana anei oe e hana mai i kekahi hana nou. wa a Weie i pane aku ai me kona kuenii hope ana aku i kaa aku īa ma kahi ano pouiiuii. ! u Ae. e kuu haku. ina nae he hana hiki ia ia uke hana, i panai* jia mai ai me ka ieo oiuolu a waipahe. , . \ Hoomaneoneo aku la ua Wete nei a kaua i ka auwae o ua Kaiikamahine la, alaila haawi aku la he hapalua kini i ua kaikamahme Ua. a pane aku ia: ! k *o ka'u e makemake nei i honi mai ia oe —'* oiai ua komo mat | la ka manao iioko o ua Wete nei a kaua he mea pono iaia ke hana jaku e like me ka hana i maa mau i na eiuke ame na barona. nolaila | i honi iho ai oia i ua kaikamaliine la. a aku la, "oluoiu oe |e lawe mai i kekahi papaie o ke ilukewahme. a i koloka no hoi. j E oluoiu ana anei oe e hana mai i keia hana no'u?" j "Heaha la ka ke dukewahine hana e hana ai ina oia e ike ana ji keia mea?" wahi a ua kaikamahine la i pane mai ai me kona minoiaka aua iho. I "Oia hoi no ko'u honi ana iho nei ia oe? Ina oe e naauao ana, j aiaila aole oe hoopuka ana i kekahi mea o keia ano.' i pane aku ;ai o Wete me koua aka hoomahie ana aku. "Aoie ia o ko'u inanao. ke manao nei wau no keia papale ame keia koloka au e makemake nei." %, Aole oia e nana mai ana ia mea. a ina oia e ninau mai ana ia oe ke liaawi aku nei wau i ka mana ia oe e ha'i aku oe na u i kii : aku.'' "ilahea oe e loaa mai ai ia*u?" '•Maanei. ina oe e awiwi niai ana." "Alaila. e kali oe ia'u no elima minute. M Ua holo koke aku la ua kaikamahine la. a iloko ka manawa ana i ha'i mai ai ia Wete ua lioea mai la oia me na mea i makemakeia. Honi hou iho la o Wete i ua kaikamahine la, a haawi hon akn la i kekahi apana dala, alaila hoi aku Ui oia no kahi a Vera e kali mai ana iaia. MOKUNA XXXIII. MA KAHI HOOLULU KAAAHI. Komo iho la o Vera i ke koloka a hookau ae la no hoi i ka papale niaiuna o kona ppo, a puka like aku la laua iwaho o ka hale a liiki aku la laua i ka pahale. Aia no ka hoomanao ana iloko 0 Wete i ke ano o ke komo ana iloko o ka pa, aka nae aole oia i maopopo i kahi i ku ai o ka liale kaa ame ke alanui e hele aku ai ilaila. kahi hoi ana e makemake nei e hiki aku. Eia nae ua hele aku la no ia ma kekalii avao o ka hale me ko Vera hahai no mahope ona. Ia laua i hiki aku ai ina kekalii kilii oka liale, kahi hoi 1 pouliuli loa aku mamua o na wahi e ae mauiuli o ka oioi loa o kekalii lanai uuku o ka hale, oia no ka manawa i ike aku ai laua nei i ka hemo ana mai o ka puka-pa, a komo mai la kekahi kaalio iloko oka pa. Hopu aku la o Wete ia Vera, aku ilio la laua e kali ana Ika mea e liele mai ana maluna oke kaa. Aole keia lie inea e aku, oiai i ke ku ana iho o ke kaa. ike aku la laua nei i ka lele ana iho o kekahi wahine, a oia no hoi ka manawa i liele ae ai o kekalii o na kauwa a kokua aku la i kona hakuwahine. •I ka hala ana aku o ke dukewahine, oia no hoi ka manawa a Wete i liolo koke aku ai a halawai aku la uie ke kahukaa a kauoha aku la iaia e ku iho. "E holo ae.oe ma kekahi aoao o ka liale," wahi a Wete i kauoha aku ai ike kahukaa, <c ke makemake nei wau ia oe no kekalii hana." "Ae, e ka mea hanohano," wahi a ke kahukaa i pane mai ai, oiai ua ike mai la no oia o kona hakukane no keia. Huli ae la o Wete a alakai aku la ia Vera no ka puka-pa a lakou i komo aku ai ia po, a aole no hoi i li'uli'u iho hoea ana ke kaa. Kokua aku la o Wete ia Vera a kau ana iluna o ke kaa, alaila hele aku la oia a pane aku la i ke kahukaa: "Mai lioolilo oe ia oe i kamipulu ma keia\nea, a mai ha'i no hoi oe i keia mea i ke dukewahine. Eia ka'u wahi makana ia oe." a ia manawa i haawi aku ai oe Wete i ua kahukaa la i kekalii apana dala, a komo aku la oia a noho iho la ma ko Vera aoao. : "li.ea oe e makemake nei e hele, e kuu haku?" wahi a ke kanaka ukali i uinau mai ai. u Xo kahi hoolulu kaaahi, a e liolo aku e like me ka hikiwawe i loaa ia oe." A haawi aku la o Wete i apana dala na keia kanaka. Iloko o ka manawa pokole aia lakou nei ke holo la no kahi hoolulu kaaahi. "Ke maikai nei keia hapa o ka kaua huakai," walii a Wete i huli ae ai a pane aku ike kaunawahine. "O ka ninau ano nui wale no i keia nianawa oia ka loihi o ko kaua manawa e hele aku ai me ka maikai me ka loaa ole mai o kekahi kuia ia kaua." "Xo'u nei, e alio wau e make ia'u iho no mamua o ko'u paa hou ana aku," wahi a ke kaunawahiue i pane ae ai. "Ke manaolana nei wau aole loa e hoea mai ana ia mea ia kaua. E hoomau i kou manaolana ana, e ke kaunawahine, a mai maka'n oe ; i ka mea e hoea mai ana ia kaua." "O. ke hilinai piha nei wau maluua o kou ike kamahao. a o keia hoi ka mea nana e hapai mai nei iloko o'u i ka manaolana e palekana ana no kaua. Ua ike wau i kou noonoo akahele ina manawa apau a kaua i komo ai iloko o ka pilikia a oia hoi ka mea nana i hoomallielie mai i ko'u mau manao uluku me he mea la no aole i ala mai jkekahi pilikia maluna o'u." I O keia huakai a iakou no kahi hoolulu kaaahi lie loihi maoli j no, a ia lakou e hoio ana aia o Wete ke hoonohonoho ia i kaua papa- ! hana e hana aku ai no ko iaua pakele. Ua maopojM) no iaia e haial wai ana laua me kekahi kuia ma kahi hoolulu kaaahi, a no keia hoi | kana mea e hoonohonoho ana i ala mai hoi ia o na kuia ua makaukau \ laua no ka nee ana aku ma kekahi alahele okoa. | Ma kahi hoolulu kaaahi ua maopopo no ia Wete e nana pono j ia ana oia e ka oihana makai, ana hoi e manao nei ua loaa aku na | kauoha ia lakou e uana pono i ke kanaka Amerika ame Vera pu. : Ma ko Wete aoao aole ona kaualua no ka mea ua ike iho la oia e kuhihewaia mai ana ke duke. aka aia ma kahi o Vera kona hopohos>o. I ko iaua nei hiki ana aku i kahi hoolulu kaaahi. ua waiho aku la o Wete i ke kaunawahine e ku lua kahi o ka puka, kahi pouiiuli hoi v a hele loa aku la oia no kahi kuai kikiki. Ika loaa ana mai o ko laua mau kikiki. oia no kona manawa i iohe aku ai i ka leo auwe o kekahi wahine. Ua huli koke ae la oia a ike aku la ia Vera e hakoko mai ana me kekahi wahine nana i lalau ae i.ko Vera papale a hemo ana mai kona poo ae. Aole he nui o ka poe iloko o fea lumi ia manawa. a ua lohe ae la no hoi keia poe i kā halulu o keia mau wahine e kukahalake nei. Ua holo koke aku la o Wete a hiki i kahi o na wahine e aomeume , ana a komo akn la mawaena o laua. Aole eia i huli iho a nana i ika wahine i kimopo mai i kana maiihini oiai ua maopopo iho la no iaia d Kaunawahine Sofia no ia. Me ka weia e waiania ana iloko ō ua kaimawiihine nes no Vera. ua hoomaka koke mai la oia e pehi i na olelo ino mahma o Vera. (Aole i pan.)