Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 47, 18 November 1904 Edition 02 — KALE O LEONA Ka Naita Puuwai Hao Wiwoole KA HOOPAKELE O KE KAIKAMAHINE ALII I LAWE MALUIA. [ARTICLE]

KALE O LEONA Ka Naita Puuwai Hao Wiwoole KA HOOPAKELE O KE KAIKAMAHINE ALII I LAWE MALUIA.

t - ... .. MOKUNA X. MAHUKA A MARE MA KA MAXA O KA IWIIIKA i".\. Ike kakahiaka nui o kekahi la ae ua liolo holoho] ( , a k■: \ , Kale o Leona ma kahi o ka muliwai Zeni!a, kahi anu i lai olaila kahi e loaa ai na lio maikai no ka uu i a he imr.- 'k ; I kekahi olaihu a ! oiai oia kona makemake o ka lu le a?: i i' , t Ikona liiki ana aku ua piha koke ae la oia ika poo ka]« i vl li., | nui na lio o ka laweia ana mai innia ona. Ma ka nana pono ana ua loaa io aku la kekahi lio kino i: > a ua kupono hoi i koua makemake a he Ho Arahia no h,>t 0 | lana ikaika no ka hele i kahi loihi, He lio hnlu ahinahin.i . ; mahope iho o kona hoaoia ana ika nui o kona mama hi.l.* ~, holo koke iho la o Kale. oia ka lio ana e kuai ai. Ua auha-i;; ke kumukuai oka lio oi aku maluna oke ana mau «.» ko k !lUi ; ;-. : V 0 ka lio, a oiai ua lawa no ke Kauna Kale no ka hooiawa aua j kumukuai a huiia me kona makemake ika lio ua hooholo ih o ;l a liio mai la no hoi ka lio iaia. Ua kau koke ae la no ia maluna o ua lilo la a hoi aku la no kulauakauhale a me ke kainapu maikai wale no ia o ka \w\>> a ni a hiki wale i ka liotele, a oia no ka manawa ana i hooniao}n)p » ai ika maikai io oka holoholona—he lio ohiolu e Uuia ai r ;1 , hilinai i kona haku nona. Ma ia manawa ua makaukau oia me ka lio a ua hoohoio ; , u iho no hoi oia no ka papahana o kana hoolala haua no ka h .i.kM ana a kali malie aku la oia o ka napoo koke o ka la no ka lnmko 1 kana papahana a uie ka lioonananki 110 hoi ia lioomanawauui k ana no ka hoopili inai, i ka wahiue opio i lilo kona puuwai. i kul<.ina nona. 4 He po pouli ia. Ua pouli no ka mahina ole: eia na«* aia w A hoku kinikini e imoimo ana ke kumu i ano makaokao iki ae ai. h po ua kau aku la o Kale o Leona ame kona ukali malnna o k<> i,. ;,. hiki ana aku i kekahi wahi kupono. he wahi ia i ulu manoanna a «• na kumulaau oka —ilaila laua 4 nakii ai i na lio o laua nie ke k. i, oka lio a Pidiro i ka'i hele mai ai. Ua aahu ka naita opio m«» koiii kapa-kula ame na lako kaua 110 lioi oia i makaukau nona iho a 11 no hoi o Pidiro me he mea la he hele kaua keia huakai a laua A haalele iho la laua i kahi o na lio i nakiiia ua iho niai ia laua ma ke alanui ine lie la īua kahi o kanalima anana alaila huli k«»*a ae la laua mai ke alanui aupuni aku a hele aku 110 ka uluiaau alani e ku aiia ilalo pono o ka puu; a iloko olaila i kali iho ai laua 110 Zira oiai oia kahi a ka wahiue opio i hoopaa mai ai-no kona hui uiai in.« kana naita i alolia nui ai. A o kona makemake no lioi ia aoi.. .. ka hele aku i ka home ponoi o Ueui Hauie kalii e niaopojK) pouo v if ai ka holopono o na hana no ka hoopakele aua iaia. 1 ka naita opio hoi e kali ana aia ka waliine opio ke Uuiiu la n > kona hui aku me ia. Aia he mau kiai i hoomakaukau mua ia ek i makuakane no na hana apau a kana kaikamahine Zira e hana ai. aka ua hoomaopopo no o Zira no keia mau hana a kona uiakua a eia nae ua paa e no kona manao e haalele iaia. O kekahi o na wahine hana o ka liome o. Beni Hame ua wailn» a aku iaia ka hana ko'iko'i o ka makaala ana no Zira aka i kela po ua hiamoe loa oia malalo o kekahi laau hoohiamoe ke kumu i kanalua ole ai ka hoomakaukau ana o Zira ma kona aoao. Ma na mea waiwai makamae nui i ka wahine opio oia ka i pulamaia mai no ka lawe pu ana i hui pu ia mai nie ke ke'a a leiia ae la ma kona a-i oiai ua hoopaaia ke ke'a me ka leia-i gula. Ama ka hookui'ku ? i ana i kona mau lole i pau ka waiwai ua loaa iho la kona kaula o ka iho ana ma ka puka-aniani ma ka hookuukuuia ana o ia mea ma ka puka-aniani. A mahope iho o kona hiki maalahi ana i ka honua a kali iki iho la no ka nana pono ana ina ua maalahi ke alahele nona o kona hoomaka aku la no ia e holo mama iki e kaawale aku ai mai ka home o ka hoopilihua nui wale, oiai kona ulii e uhi paa ana i kona poo papale ole. Me ke auau 110 hoi i hoomau aku ai oia ine ka nalohia ana aku 0 ka maka'u iloko o kona puuwai 110 na poino o ke alahele ina h»> mea kekahi oia ano ma ke ala. A i kona hookokoke loa ana aku ma kahi ana e hui ai oiai oia i komo aku ai iloko o ka ulualaui na lohe aku la oia i ke puanaia ana mai o kona inoa, a me ka moakaka loa no ia lohe ana aku ona i ka leo aua i hoohewahewa ole ai. "Zira." "Eia au," i pane aku ai ka opio wahine mahuka a waiho aku la no hoi kona nui kino iloko o ka apo ana mai a kaua naita. i4 E hoomaikaiia na lani," wahi a Kale i puana ae ai me ka olioli nui. "Aole anei ou ano nawaliwali e kuu aloha?'' "Aole, aole. L r a ikaika wau no ka hana o keia po." "Alaila aole a kakou kali hou ana i koe. E alakai aku e kuu Pidiro i ke ala a e makaukau na lio uie ka hakalia ole." Alaila paa iho la ka naita i ka lima palupalu o kana aloha iloko 0 kona ponoi a hoomaka aku la lakou e auau no kahi o na lio e ku ana. "Aole o'u kanalua no keia hana au e komo nei i keia po?" i ninau hawanawana aku ai o Kale ia lakou i kaa aku ai iwaho o ke : alanui. 1 <l AoIe. L r a olioli nui loa au i ko'u kaawale ana mai ka home hoopilihua nui wale ia'n." "A e mau aku no ia hauoli ou." * k A mai ia oe mai no ia e loaa ai e kuu aloha," 1 hoonili aku ai \o Zira. | Ae, eka wahine u'i—e rr;iu loa aku no ia. O, aia ka hanoii Ike kali mai la nou iloko o Leona. llaila e loaa ai he nui na hon |loha e pulama mai ai ia oe. O keia puuwai e waiho nei iloko o'n ī ua hamama ka puka nou i ka wa mua no o kuu ike ana ia oe a hiki ;i keia manawa aole e hiki ia'u ke hoike maopopo ae i ka pihaku i ioloko o n nou a u no hoi i loaa ai ka hoomaopopo pono loa no kou ■ ano pili kokoke ia-u.-' I "Pili kokoke?" i hoopili aku ai o Zira. j "Ae. Aole hookahi koko Mahomeda iloko o kou mau aa e holo nei." | "O. owau no kekahi i manaopaa iho aole he koko oia ano iloko j ou." ? **Aole no oke Aupuni Mahomeda kou home ponoi." wahi a , Kale. "Ua maopopo anei ia oe ko'u wahi i hele mai ai? Ua ike anei |oe i ko*u wahi i hanau ai?" "Ae. I Leona. Mai—eia na lio o kakou." j f "Me ka eleu kakou e pono ai." wahi a Pidiro iaia i ka'i niai ai i ka lio a kona Haku i kuai ai no Zira/' no ka mea aole e li'uli'u loa e puka mai ai ka mahina." U A ikawa e hiki mai ai ia manawa e kaawale loa ai kakou mai nei aku. i puana ae ai ka naita me ka olioli iloko o kona puuwai no ka holomua o keia hoolala ana. "Xa u e kokna aku ia oe no ke kau ana iluna oka lio—a he Uio oluolu a laka a kupono nou, a ina e hiki aku i ka wa e kupono ai oia no ka hoohana i kona mama holo oia ananei kou wa e ike ai i kona nui mama ame kona maikai i kona kahn. Alaiia pii ae la ka wahine opio Huna o ka iio a hookuene pono iho la no ka makaukau e ne<t> akn iloke o ka o ka po." O oe e Pidirt> ke ukaii mahope mai," wahi a ka naita iaia i kau ae ai iluna o kona Ho, "a e makaala aku i na pilikia mahope

r E iinna <• kuu lio maikai i malele aku ai mai ka poino e j ;; ai !ina ina he kekahi o ia ano nia ke ala/* li»' la i ka nana iho ua maopopo aku la ka manao o ke kahu ; N n:;ii aia kona nui kino ke oni la o ka nee imua. a inahoj>e ,•« ka hnoinaopoj.H3 ana ua makaukau o Zira no ka nee ana iin-ua a** ia oia i ka hoailona a o ko lakou nee akn la no ia' ma v. !akai oka po. ano Leona ame Kaseti!e-ka pahuhopu. i; hookuu aku i ka holo o kou lio ina oia kou makemake/' „ ; j Ziia i pane aku ai iaia e holo ana ma ka aoao oka naita ~ :■ iaia no hoi i holo liilii aku ai a ike iho la i ka hiki iaia ke : }M)jio i kona lio. **3lai maka'u oe no'u. Ke paa nei ko*u M : kHa maoawa aole he hiki ia Kale ke ike pono aku i ka ; ■'.•i ; a •-> kana alnlia oiai kona lio e holo ana ma ke ano ikaika e k» h«flo hoomaii, eia nae. aia ma ka leo ia i hoomaopopo ai ;..,i !.':i makemaki' ona e mamao ioa aku mai (4aranda aku. li •* maikai k, 1 alaioa. oiai nae ke uhi la ka pouii aole no nae kiii'.a'u iho o ka nee ana o ka lakou huakai imua. A hala ka I;a'-iihia hora o ka holo ana ua hiki aku la lakou i Godika a eino--1:0 hoi ua a'e aku la lakou ma kahi aoao o ka uwapo a ma ia i kali iho ai o Kale no kona ukali. fo! e hoomau anei kakou ina ke alamii a kaua i hele mai : ii?" i niwau aku ai o Kale ia Pidiro i hoea mai ai. Ma kahi a lakou e ku aua aia he mana alanui e moe pololei ana i ka akau mai ia wahi aku. eia nae aoie ia o ke alanni a na kaina- <). ]<' 1 mai ai a komo iloko o Garanda oiai he alanui okoa no k.i laua i hoomaka mai hoi ma kahi i inainao loa mai kahi a lakou . ku ana e moe ana ma ke kukuiu liikina. ,4 E hele loa ana keia alanni a hiki i Kina, eia nae aole pono ia kakou <* hele ma keia alanui. Ma ke alaloa no a kaua i hele mai ai malaila no kakou e hooinau ai. Ua hiki ia kakou ke hoomau a hiki \vale i (iuladikiwa kahi o kahi hokele eku ana ma keia kapa ,i i-a muliwai Andalusia, a hiki wale no kakou i Ilako e hoopii la ma k'*la aoao o ua muliwai nei." -r«iiio e kuu P'idiro maikai. Ama ia walii aku no e hoomau ai tl k,. liiki kakou i Baua Lorenzo o ko kakou maha no ia." Alaila hoomaka hou aku la ka lakou huakai mahuka o ka po r<a a'.oha no a elua mamua a o ka ukali Pidiro no hoi mahope iiiiii. l'a holo piii ae no o Kale ma ka lihi muiiwai a hiki ike alaiuii a/ia i anoi ai a moekahi mai la no hoi ka hele ana. Aia mamua |~»no o lakou he aina akea nui malaelae i paa i na mea kanu mea ; ,i nia na wahi like a lie mau mile loihi no ia e naku ai mamua oke kn<i:o ana iloko o ka ululaau loloa, eia nae e maalo mua ae ana lakou ia Guladikiwa. "Aia." i liooho ae ai o Zira me ke kuhiknhi ana o kona lima i kr kukulu hikina i ka hiki o ka lani e pohaka wena ula ana, "aia ka mahina ke puka ae la. Aole e li-uli'u e loaa no ko kakou malainalama no ke alahele." "Aka ua oi aku ka maikai o ka mahina aole i pouliuli," i pane oluolu aku ai o Kale. "Aole anei he ululaau mamua aku o kakou?" i ninau aku ai ka wahine u'i iaia i nana aku ai mamua pono ona a ike aku la i ka laina |»ouliuli me he la he ululaau. u Ae," wahi a Kale, ahe loihi aku no kahi i koe, eia nae e hiki mua ana kakou i Guladikiwa a'u e manao nei e hoomaha iki kakou i ka hokele ke loaa ole kekahi ke'ake'a.'' "Laua ae la ko'u manao aole he pilikia no kakou o mua aku nei," wahi a Zira me ke ano ohaoha. "Malia aole a oia no lioi ka maikai loa. Eia nae he pono no ia kaua ke liooikaika e liana i na hana kupono apau e kaawal§ loa ai oe mai ka limaikaika mai o ka Mahomeda ame ko makuakane. Ma keia mau olelo a Kale ualiolo koke ae la ka lia o ka maka u iloko o ka nui kino o ka wahine opio ma ka noonoo koke ana ae ī ka moi Mahomeda ame Beni Hame, ke kumu i hooholo īkaika loa iho ai kona noonoo i ka waiwai nui o keia huakai, ana hoi i manaoio koke iho ai e pakeie io ana no oia no ka nui hilinai ona maluna o ka naiia opio aua i aloha nui ai a i haawi pilia i kona puuwai nona. Ma keia manawa ua nee ikaika aku la na lio oiai na kaliu e hamau ana ame ka ike pu ana iho o Kale o Leona i ka nui mama o ka lio ahinahina ana i kuai ai no ka wahiue opio, ke hele la a kau like mau me kona lio eleele nui, ana i lioomaopopo ai ua hookuu īki akn oia i ka liolo o kona lio ponoi; a hala ka hapal.ua hora a oi īki ua ike aku la lakou i na hiohiona aina o Guladikiwa a aole no hoi i li'uli'u loa ua hiki aku la lakou i kolaila liokele. "E hoomaha iki kakou maanei." wahi a Kale i pane aku ai i ka ukali i hoea inai ai. \ e loaa uo he walii waina ia kakou i mea hooikaika no ke koi'iiii o ka lnmkai," wabi a Pidiro, '"eia nae aole kakou e liooka'ulua loa maanei." "l'a ano hala iki kakou iwaho nei uolaila aole e poho ke hala kekalii wahi minute hoomaha maanei.'' tk l maha like no kakou apau," wahi a Pidiro. aka ao.le no kakou i malele loa aku mai ka poino mai." "E hele mai no ia nuiu popilikia a na'u e hui aku me lakou. Aohe maka'u me a ? u no lakou apau. t'a nana wale aku uo ka ukali i koua Ilaku aole nae i paue aku a hookokoke loii aku la 110 Uoi lakou i ka hokole mahope īho oka lele ana mai na lio iho. Ma ke aka loa ana ae oka mahina ua hooiuaopopo aku no lakou i kahi liokek--he wahi ia o ka nanama maluhia a liauwalaau ole a inawalio ae o kahi hokele aia he mau hale e ae uo kekahl ma kahi o ka iwakalua mai na halenoho a na halehana. . He wahi hokele no hoi keia e ku ana ma kapa-alanui a īlaila i kipa aku'ai lakou. Oka mea malama o ka hokele he Mahomeda a pilalahi oeoe loihi oia. eia nae lie nanaina oluoiu a lieahea kona, a i na manawa apau a na malihini e kipa aku ai aole ī nele ka apo ohaohaia mai o lakou. \ pii aku la no hoi lakou no ka lanai o ka hale a mahope o ke kikeke ana, oiai ua ano aumoe ia manawa ua weheia mai la ka puka a komo aku la no hoi na kamahele o ka po ma ke alakaiia 'in'i e ua mea malama hokele nei a iloko o kekahi keena ma ke kihi lakou i hoonohoia aku ai. a nalo hou aku la ua Mahomeda nei no ka hoomakaukau ana i na niea ai i makemake ia. ■ "E ike aku ika haku mea hale no ko kakou poe lio. wahi aka naita opio iaia i noho iho ai ma ka aoao o ka wahine opio kokoke i ke pakaukau, a i kahi kukui e a uwiuwiki imUie ana. \ me ka eleu no hoi ua ukali aku U\ o Pidiro malidpe o ka Mahomeda a koe kokoolua iho la na aloha no laua iho. 44 Ina o keiā a kaua e noho nei iloko o keia hokele/' waliia a Zira 1 pane aku ai mahope o ka hookuu ana i keaho a olu iki iho la ka | noonoo, a iloko o Leona " t oe e noho hauoli mau ai e kuu aloha» ī kahamaha aku ai o Kale, a huli mai la no hoi ka wahine opio a nana pono mai. malnua o ka naita opio me ka hooho mahalo iloko ona no ka nui | kanaka u'i o kana aloha ame ka hiehie o ka oihana naita maluna ona ana i hilinai nui ai he hoopakele io oia nona. . , . , i "Ke olioli nui nei no hoi'.-.wau i ko % u malele ana mai keia ku | makaia o'u i manaoia *ai," i pane hou ae ai o Zira, me ke kuio, "aka j aia ka maha loa a hiki ole ia ano haawina ke hoohaih hou īa mai j maluna o ? u ma ko kaua lilo ana i hookahi. ' "Pololei e kuu aloha, a—" aole i pau loa ka ka naita olelo ua oki pu ia iho la mainuli o ka hw>a ana nuxi o kona ukah me na hiohiona kunahihi ame ka hooka'ulua ole ua v»ane mai la oia: • l Ua ikeia kakou e knu Haku. a eia iloko nei ka elele ī hoounaia rnai lio ka hopu ana i ka naiia o Leona ame kona ukali/' Ma keia meahou ano nui a hoohikilele noonoo nui wale ua pii koke ae ka haikea iluna o ka helehelena o ka wahine opio a pili puih aku la oia ia Kale me ka pane leo ole, no ka nui ino loa o ka maka u. 44 Ehia ko lakou neif" i ninau aku ai o Kale me ke kn pu ana ae iluna ame ka malu no hoi o kona noonoo eia nae ua piha oloko i ka uwila. . „ "He hookahi no T a he elele ia mai ke aloaln mai. (Aole i i