Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 49, 2 December 1904 — Page 1

Page PDF (1.28 MB)

This text was transcribed by:  Gloria Vlachos
This work is dedicated to:  Na Lei Hulu I Ka Wekiu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

HOOPUKAIA I NA KAKAHIAKA POALIMA APAPU.

-----

 

BUKE XLII. Helu 49.                        NUPEPA KUOKOA. DEKEMABA 2, 1904.                         NA HELU APAU 3044.

-----

Lilo na Kahua Ikaika o na Rukini i na Kepani

-----

Aia o Pota Ata iloko o ke kupilikii i keia mau la, a aia ke kaua la no.

-----

KE NEE LA NO NA MOKUKAUA O RUSIA O KE KAI BALATIKA IMUA - HOEMIIA KO ADIMARALA TOGO IKAIKA KAUA MOANA E PAA LA IA POTO ATA - HE OIA MAU KE KULANA MA KA AKAU.

-----

 

                        MUKDEN, Nov. 25 - Ua lelekaua ae na  Kepani ia Poutiloff ma ka la 22 nei a ua hoauheeia aku lakou me ka nui o ka poino.

 

                        Ua lelekaua aku na koa Cosaka ia @@ poe powa malalo o ke alakai ana a na aliikoa Kepani ma kahi e kokoke ana i Kaiuan a waiho iho la he 200 mau kinomake ma ke kahuakaua.

 

                        CHEFOO, Nov. 25 - Ua hopupioia ka mokuahi Tunghow iaia e hoao ana e komo aku iloko o ke awa o Poto Ata a e wawahi ae hoie i ka laina kiai o na mokukaua o Adimarala Togo.

 

                        MUKDEN, Nov. 25. - Ua hoohanohanoia aku o Don Jamine, keiki hoomeamea a Carlist, e noho nei hoi ma ko Rusia aoao a paio aku, mamuli o kona koa oiaio.

 

                        NU IOKA, Nov. 26. - O ko Rusia Duke Kiekie Mikaela, e holo ana no Amerika maluna o ka mokuahi Farani La Sovoie, ua make oia mamui o ka ma'i iloko o ka lolo.  E holo mai ana ua Duke Kiekie la ianei no ke komo ana ae ma ka hana a ke Keikialii Fushiini no ke ku kaokoa ana.

 

                        MUKDEN, Nov 26. - Ke manaoia nei eia ka pualikoa ke manao nei e noho iha ma ko lakou wahi e noho nei i keia manawa no ka hoohala ana i ke kau anu.

 

                        LADANA, Nov. 26. - Ua kauleo mai nei o Iapana i keia mea oiaio eia na mokuahi Pelekane ke hoolako nei i ko Rusia aumokukaua me ka lanahu.

 

                        ST. PETERSBURG, Nov. 26. - O na muliwai Sun ame Taitse eia ke paa loa nei i ka hau, e akeakea ana hoi i ke kaahele ana.

 

                        MUKDEN, Nov. 26. - Ua lelekaua hou ae na Kepani i ka Puu Pontiloff ma ka la 24 o Novemaba nei a ua hoo@@@huia aku.

 

                        SUEZ, Nov. 26. - He elua mau mokukaua maoli o Rusia i ku mai nei ianei mai Port Said mai ma ko laua alaholu moana no ka Hikina.

 

                        TOKIO, Nov. 27 - Eia no ke hoomauli nei ka lelekaua ana ia Poto Ata.  No na Generala Nakamura ame Saito e alakai nei i na koa huina nui i a'o maikai ia ma ka pahikaua a komo aku iloko o na wahi hoomoana o na Rukini a eia ke hakaka lima mai nei me ka maopopo ole o ka hopena.

 

                        (Me he mea la eia keia noe koa ke lawelawe nei i na pahikaua elua kuau o ke ano o ka ohana Samuria.)

 

                        LADANA, Nov. 27. - Ua hoikeia mai nei ua loaa aku nei ke nani ma ko Adimarala Alexieff makalua a kulana kiaaina hoi no Manchuria.

 

                        ST. PETERSBURG. Nov. 27. - Ua haawi ae nei ka aha hookolokolo o na waiwaipio i ke apono no ka hopuia ana o ka mokuahi Pelekane Cheltenham.

 

                        TOKIO, Nov. 27. - E noho ana ka Ahaiolelo o na Kepani ma ka Poakahi.  Ua olelo ae o Kauna Katsura, he Ku@@@ Nui. ua makaukau o Iapana e @@@ aku i kona kanaka hope loa ame ke dala hope loa ma ke kaua.

-----

ELUA MANU I PILI.

-----

                        Ma ka Poaha o ka pule i hala. ka la @@@ Maikai. i hoomaikaiia ae ai o Me@@@@ kakahi o na Makaikiu o ke au o Makai Nui Brown, ma kona hopuia ana a laweia ae no Kuapapanui ma ka @@@@ lawe i ka waiwai kipe.

 

                        Ma kona hihia ua hoikeia ua lawe oia no eha manawa like ole ia $5 pakahi mai kekahi Pake malama hale puliwaiwai Kipa ma Aiea. ma ka inoa o Ching Mun Gar. a he $5 dala mai ia Lung Wo, he Pake malama hale puliwaiwai ma Honolulu nei.

 

                        Aole wale o keia ka pau ana. aka ua hopuia ae o Ah On. he makaikiu Pake o ia au hookahi no, a malalo no @@@ ke kumuhoopii hookahi.

 

                        Ma ka moolelo i loaa ae, ua ikeia mamua aku o ko Makaikiu McDuffie lawe ana i ka waiwai kipe, oia no hoi ka mahina o Maraki.   O Makaikiu Ah On ka mea mua e lawe ana i ka waiwai kipe mai keia Pake o Aiea, a ma ia hana ana ua hiki ia Ching Mun Gar ke hana i kana hana me ka loaa ole aku o ka poino mai ke Aupuni aku.  E haawi ana o Ching Mun Gar ia Ah On he $20 dala o ka pule. a no ka pii l@@ o ka ianei auhau. ua hui ae ia oia me Makaikiu McDuffie. a haawi aku la hoi i keia makaikiu i na dala elima i kela ame keia pule.

 

                        Ea, papaa paha ka aii.  Ua honaia ae ua mau kolohe la e kali ana o ka hoea mai o ka manawa e hookolokolo ai. ku-e ia Rusia.  Ua pii ae ka waiwaiio o na mea ulu ma kahi o elima miliona.  O ke kulana dala o ka aina aole i manuhe'u iho.

 

                        CRONSTADT, Nov. 28. - He elua moku luu o Amerika i loaa ae nei no ko Rusia aumokukaua o Vladibvostok. 

 

                        SUEZ, Nov. 28. - O ko Adimarala Volkersam mahele mokukaua o ke Kai Pakipika ua haalele iho nei ianei.

 

                        MUDKEN, Nov. 28 - Eia ka ino hau ke kau nei me ka makani anuanu, a ke manaoia nei e mau aku ana no na mahina eha.

 

                        ST. PETERSBURG, Nov. 28 - O ka lelekaua a na Kepani ia Poto Ata ma ka Poaono nei ua hookuemi hope ia aku me ka nui o na poino.

 

                        TOIKO, Nov. 29. - Ua hoike mai nei eia no ke nee mua nei ka lanakila ma ka aoao o na Kepani, a he 203 mita o ko Poto Ata ikaika o na puu ano nui ua lilo ae a ke paaia nei.  Ma ka lilo ana ae la o keia mau wahi ua lilo mai he kanaiwa pa-keneta o ko na Rukini kahua, a e waiho wale ana na wahi apau o ke awa imua o na pukuniahi a na Kepani.

 

                        LADANA, Nov. 29.- Ua hooemi loa ia mai ka ikaika o ko Adimarala Togo mau mokukaua e paa nei i ke awa o Poto Ata.

 

                        SHENKNG, Nov. 29. - Ua lelekauaia aku ko Generala Rennenkampf kahua ma ka la 25 nei, a ua paioia no ekolu la ma kahi e kokoke ana i ke alahele Da.  Ua haulehia na Kepani aka eia no ke kaua nei.

 

                        BREST, Farani, Nov. 29. - Ua ku mai nei ka mokukaua wawahi o Rusia, Prozitelny ianei me ka puka ma kona iwikaele i loaa ae mamuli o kekahi heleuma.  E hooponoponoia ana konao mau hemahema maanei.

 

                        ST. PETERSBURG, No. 29. - Ua hoikeia ae nei he heluna nui o na Kepani i laweia aku mai ko Manchuria mau pualikoa aku no ke kokua ana i ka lelekaua ana ia Poto Ata.

 

                        TOKIO, Nov. 30. - Eia no ke nee nei ka lelekaua ana ia Poto Ata me ka holopono maikai.  He oia mau no ke kulana ma Manchuria.

 

                        ST. PETERSBURG. Nov. 30. - Ina ua lilo io ae i na Kepani he 203 o ko Poto Ata ikaika kaua, alaila eia ko Poto Ata kulana i keia manawa i ke kupilikii loa.

 

                        WASINETONA, Nov. 30. Aole i makemake o Adimarala Dewey e lilo oia i lala no ke Komisina o ke Kai Akau a e hookohuia aku ana kekahi o na hope Adimarala.

                       

Na Hoomanao La Hoomaikai ma Honolulu Nei

-----

Nani na hoohiwahiwa o na kaa Otomobila i ka'i huakai ae ma ia la.

-----

 

LILO NA MAKANA IA GRAHAM, DEERING AME WILDER HOOKUKU POPO PEKU WAWAE MA PUNAHOU MALAMA NA EKALESIA I NA ANAINA HAIPULE HOOMAIKAI I KE AKUA- HE MAU LUAU KEKAHI.

-----

                        O ka Poaha o kela pule aku nei, ka la 24 o Novemaba, oia ka La Hoomaikai o ka Lahui Amerika i kukalaia ai e ko kakou Peresidena.

 

                        Ua malamaia ae na hoomanao ana ma kekahi mau halepule o keia kulanakauhale, a mawaho ae o keia he mau paina ka i malamaia, a he mau huakai hoolana ma na kaaahi ame na kaa lio.

 

                        O ka hana hookahakaha nui o ia la, oia ka hana a ka poe he mau kaa otomobila ko lakou, he hana hoi i hana mua ole ia ma keia kulanakauhale i na wa i hala.  O keia kekahi o na hana nani i ikeia, a ua hookaawaleia no hoi he mau makana ame na komite nana e nana a koho ae mailoko ae o na kaa otomobila he nui i komo ae ma keia hana i na mea e lilo ai na makana ma ka nani ame ka maikai o na hoohiwahiwa i hanaia.

 

                        O ke kuea o ka Pa-alii oia kahi i hookaawaleia no keia hookahakaha ame ka'i huakai, a mamua ae o ka manawa i hoolahaia no keia hana, ua piha ae keia wahi i na ano lahui like ole, e ake ana e ike i na hana o ia la.

 

                        He nui na kaa otomobila i komo ae ma keia hookahakaha, a ua hoowehiwehiia me na wehi nani o ka aina e hoike ana i na waihooluu like ole o kela ame keia ano.  O kekahi mau kaa ua hanaia e like me na mea i ikeia no na lahui like ole e noho nei ma Hawaii, a he ku i ka nani na hoohalikelike ana.  He nani na mea apau e pono ai no ka haawi makanaia, eia nae he ekolu no makana i hookaa waleia; nolaila ua kaa aku ma ka aoao o ke komite ka hana nui, ma ke kono ana maiwaena ae o na kaa na mea e lilo ai na makana.

 

                        O Kiaaina Carter ame Kiaaina Cleghorn na lala o ke komite koho a haawi makana, a i ka hora 10 a.m. o ia kakahiaka ko laua hui ana ae a hoomaka aku i ka laua hana.

 

                        Ua hoomaka ka nee ana o ka huakai ma ka hora 10:30 a.m., e nee ana hoi no Kapiolani Paka, kahi i hookaawaleia no ke komit e ku mai ai a haawi mai i ka olelo hooholo ame na makana.  He mau hae, oia na makana.

 

                        O ka makana mua ua haawiia ia Kapena Robert Graham.  O keia ke kaa i hoohalikelikeia me ko Iapana mau mea nani i huipuia me na wehi o Hawaii nei.  He mamalu Kepani ke po'i iho ana maluna me na kukui Kepani e lewalewa iho ana iwaena o na luhiehu o na lau nahele, a malalo o ka malumalu o keia mau mea e nohoalii mai ana he ekolu mau lede maka onaona i aahu iho i na lole Kepani.  O keia mau lede oia no o Mrs. Graham, Mrs. Benson ame Miss Giffard, a o Kapena Robert Graham no hoi ke kia kaa.

 

                        O ka lua o na makana ua lilo ia C. W. C. Deering.  O keia ke kaa manu pikake i paa kona nuku i na lipine loloa, a ma ka nana aku aia ma na eheu o keia manu ka ikaika hoonee i na huila o ua kaa la.  Ua hoowehiwehiia keia kaa me na pua ulaula ame keokeo, a o na lede e kipu hoola'i ana iluna ona ua ano like aku lakou me na anela o ka aahu keokeo. a e moani ae ana hoi ka ala o na pua @ omauia ma ko lakou mau umauma.  Iluna o keia kaa o Mr. ame Mrs. Deering, Kama'liiwahine Kawananakoa ame Miss Cunha.       

 

                        O ka makana ekolu ua lilo ae ia Harry Wilder, a o keia ke kaa waihooluu poni, mai na pua e hoomoani ana i ko lakou ala onaona a hiki i na aahu o ka poe e noho ana iluna.  O Harry Wilder, Mrs. Dougherty, Mrs. Careira ame Miss Beckley ka poe oluna o keia kaa.

 

                        Mahope o ka pau ana o na haawi makana ana, ua hoi hou mai ka huakai, a kai ae la ma na alanui o ke kulanakauhale nei, a i ka auwina la, ka manawa hoi e malamaia ana ka hookuku popo peku wawae mawaena o na hui Punahou ame Maile. me ke kahua o Punahou, ua hiki kekahi o keia mau kaa malaila me ko lakou mau hoohiwahiwa e kau ana no.

 

                        O ka hookuku popo peku wawae o keia la, ua lilo ka lanakila i ka inoa hope.

 

                        He hana maikai keia e hoomauia aku, a ina e hana hou ia ana, me he mea la e oi ae ana ia mamua o keia.  Ua hoounaia aku ma ka heluna nui, na kope o ka nupepa Advertiser o ka Poalima ae, i na hui hana kaa otomobila o Amerika. e hoike ana i na hana o ia la, ame ke kii e puka aku nei.        

-----

                        Ua loaa mai na lono telegarapa ianei ua loaa ae no na waiwai makemae o ke Kaikialii Fushimi i lilo ai i ka piko pau i ka iole ma Amerika.

-----

                        Ikaika ka hana a na lunanui o ka Ahahui Hooikaika Pono Kristinao o Paia e hana mai nei.  Eia lakou ke komo mai nei i na kauhale o ia wahi no ka huli ana i na hipa i nalowale, a no ka hoohuli ana i ka poe hoomaloka.

-----

KI-KE KA ALA UWE KA MAMANE.

-----

KAPEKE KA PILINA A NA MANA HOOKO ME HOOKOLOKOLO.

-----

PUALI KA MANA HOOKOLOKOLO I KA MANA HOOKOHOOLE O KIAAINA CARTER I KA PALAPALA KII A LUNAKANAWAI GEAR.

-----

 

                        Ma ka Poalima o ka pule i hala i huikau ae ai ka Mana Hooko ame ka Mana Hookolokolo o keia Teritore mamuli o ka hoopuka ana aku o Lunakanawai Gear o ka Aha Hookolokolo Kaapuni Ekahi i palapala kii no Kiaaina Carter e hele ae imua o ka Aha a hoike ae, no keaha la e hoopa'i ole ia ai oia ma ke ano he hoowahawaha Aha.

 

                        O keia ka hopena o ka palapala kii ia Kiaaina Carter ma ke ano he hoike ma ka hihia apuka dala o S. Mahaulu e hooloheia nei imua o ka Aha Hookolokolo Kaapuni, a o ke ano o ka palapala kii hoike he palapala koi e lawe mai o Kiaaina Carter i kekahi palapala i manaoia oia ka palapala waiho oihana a Luna Hooia Fisher.  Ma kekahi ano, ua hoala hou ia mai kela paio ana e pili ana i na hookohu e paaia ana e Kiaaina Carter, e like hoi me ia i ikeia iho nei ma ke kau hooikaika balota iho nei.

 

                        "Aole wau e hooko aku ana i ka palapala kii, no ka mea ke manao nei wau aole keia i kupono i ka pono o ka lehulehu," wahi a Kiaaina Carter i kona manawa i ninauia aku ai ma ia la.

 

                        "Ua hoopukaia he palapala kii no'u ma ka hihia o Dow, a ua hele aku wau i ka aha me ka manao e ninauia mai ana wau i ka'u mea i ike ai no ia hihia eia nae ua ninauia mai wau i kekahi mea okoa loa.  Aole a'u mea i ike ai e pili ana no keia hihia, a aole no hoi o'u makemake, no ka pono ame ka pomaikai o ka Teritore o Hawaii, e kau hou mai kekahi mea o keia ano maluna iho o ko'u hanohano."

 

                        O keia ko Kiaaina Carter manao paa, a mamuli o keia manao paa i loaa i ke Kiaaina i hoopukaia ai ka palapala kii e like me ia i hoikeia maluna loa, oiai hoi no ka hoowahawaha i ka Aha.

 

                        I ka loaa ana ae o keia pane a ke Kiaaina a kaheaia hoi kona inoa no elua manawa iloko o ka Aha Hookolokolo Kaapuni i ka Poalima nei ua ku koke aku o Hope Loio Aupuni Prosser a hoike aku i ka Aha.

i ka Aha hoi i kauoha aku ai i ka Makai o ka Aha e hoike aku ia Kiaaina Carter, ua makemake ka Aha e hiki kino ae oia a e hoolohe hoi i ka palapala kii, a ua pane aku o Prosser, he mea makehewa ke kii ana i ke Kiaaina, oiai ua hoike ae ke Kiaaina iaia me ka manao paa, aole oia e hele ae ana e like me ke kauoha a ka Aha.

 

                        Ma keia wahi i hoopau ai o Lunakanawai Gear i kana kauoha i ka makai o ka Aha, a haawi ae la oia i ka ae no ke noi e kauoha ana i ke Kiaaina.  Maanei i hoike ae ai ka Aha i kona kaumaha no keia hana ma ko ke Kiaaina aoao, a ua maopopo ole no hoi iaia ke kumu o kekahi luna aupuni Federala i hookiekie ae ai iaia iho maluna o ke kanawai.  Ua kauoha aku.

(E nana ma ka aoao 6.)

 

REV. J. H. KEKELA UA HALA.

-----

KANAWALU A OU MAKAHIKI MA KELA AO A HALA AKU LA.

-----

HE MISIONARI HAWAII I KO NA AINA E I NOHO HOOMANAWANUI I NA INEA O KO KRISTO EUANELIO A LANAKILA.

-----

 

                                    Ma ka wanaao poniponi o ke kakahiaka o ka la 29 o ka mahina o Novemaba. Poalua. ua kii mai ia ka anela o ka make a lawe palanehe aku la i ka uhane o ia makua o ka Pono Dristiano, Rev. James H. Kekela i ke kanawalu-kumamakolu makahiki o kona ola mauleule ana ma keia ao.  Aole i loihi kona kaama'i ana, a ua hiki mai la no paha i ka manawa a ke Akua i hookaawale mai ai nona. a ua heluia iho la no paha kona mau makahiki ma ia la.  Ua malamala ae kona anaina hoolewa ma ka kora 4:30 auwina la o ia la no ma ka luakini kahiko o Kawaiahao.

 

                        Ua hoohala o Rev. James H. Kekela i kona mau la opiopio ma na Pali Hauliuli o Koolau. a ua hoomaka mua kona imi ana i ka naauao malalo o ka Makua Rev. Parker, makuakane o Rev. H. H. Parker of Kawaiahao, o mai kona manawa e noho ana me ia makua o ka pono, ua hoomaka mai la ka Makua Lani e haha i ko Kekela naau, e hoeueu ana hoi iaia e lilo i kauwa Nana, a hoalala mai la ka iini iloko ona e lawe aku i ka lamaku o ke ola a pahola aku ma na aina liilii o ke Kai Pakipika Komohana.  He mau makahiki i hooliloia e Kekela no ka hoomakaukau ana iaia no ka oihana misionari i ko na Aina E, e paahana ana hoi iwaena o kona lahui ponoi, ma ke a'o ana aku ia lakou i ka pono oiaio o Kristo.  O kana kihapai mua loa i hooko aku ai i ka leo kahea o kona Makua Lani. oia no ka Ekalesia o Kahuku, ma Oahu nei, a iaia e paahana ana malaila i hoohuiia ae ai oia ma ka berita laa o ka mare me kana.  Eva i hala e aku ma o, a e hiamoe mai la kona kino puanuanu ma ka Uluniu o Poka-i, Waianae.  O kana, Eva, he opiowahine i hoonaauaoia ma ke Kula Hanai o Wailuku. a me ia kokua i loaa ia Kekela, ua hoonee aku la oia i ka hana a kona Haku imua, a me ia nee ana imua i ike maopopo mai ai ka Makua Lani i kona ano a kahea koke mai la Oia i kaua kauwa. e kaikai i kona wahi moe, e lawe aku i ka lamaku i ko na Aina E. a e h@@lele iho i kona one-hanau. kona lahui, a nee aku no Kana wahi wahi e kuhikuhi mai ai.

 

                        Ua kau aku oia me kana Eva maluna o ka moku a holo aku no na Aliana o Marquesas, a kakou hoi e kapa nei. o Nuuhiwa.  Mamua aku o ko laua holo ana, ua nui na hooikaika ana e hookomo aku i ka malamalama o ka euanelio ma keia mau mokupuni, aka ua ikaika no na ku-e ana mai o na kanaka o ia mau mokupuni oiai e nohoalii ana no ka @egana ame na hana o ka wa naaupo maluna o ia lahui kanaka, aka nae i ka manawa o ke alii nui oia mau mokupuni i ike ai ua kokoke mai kona mau la. ua huli ae la kona mau maka a kau mai la maluna o Hawaii nei. a kono mai la e hoounaia aku i misionari nana e hoonaauao i kona lahui.  Ua like paha keia hiohiona me kaia moeuhana a Paulo i ike aku i ke kanaka e ku mai ana ma Macedonia a o mai kona @@@@ me ka leo a i ana: "E hele mai i Macedonai nei a e hoonaauao mai ia makou."  Nani keia haawina kamahao o ko ke Akua hoomakaukau ana i alahele no Kana kauwa, a o ka oi aku o ka nani, eia ke ku ana o Kekela iluna a holo aku me ka lamaku o ke oia.

 

                        Ua apo mai la ua alii la ia Kekela, aku he lehulehu aku o kona mau makaainana e noho hihiu ana @@. i pani ae i ko lakou mau pepe@@ a hoowahawaha mai i ke kauwa a ke Akua. a iloko o ke kupilikii iloko o ka hooinaauia. a iloko o na inoa he lehulehu i hookahuaia iho ai ko Kristo Aupuni.  a i keia la o Nuuhiwa kekahi o na aina liilii ma ke Kai Pakipika Komohana i noho hoomalula e ka mana o ka olelo a ke Akua. a ke lawelaweia la na hana ma ia mau mokupuni e like me oe e Hawaii uuku iwaena o ka Moana Pakipika.

 

                        Mamua aku o ka holo loa ana o ka malamalama ma ia mau mokupuni ua pau i ka pepehiia na hoahanau o kekahi Ekalesia mawaho ae o ke kahukahi Ekalisia mawaho ae o ke kahunapule ame kana wahine. a ma ka moolelo i loaa ae ua pau lakou i ka alia. e like no hoi me ka kakou i lohe mau ai.  I ka makahiki 1863 ua ko aku la kekahi o na moku powa ma la mau mokupuni a lawe ae la i kekahi poe. a iloko o keia huina o ke keiki kekahi a ke alii. a laweia aku la lakou no Peru no ke kuai ana aku ma ke ano he p@@ paaua.  O keia ka mea nana i hooinaina loa i ke alii a hoohiki iho oia. e pepehi no oia a ai aku i ke kanaka ili keokeo mau loa e loaa aku ana iaia.  He hookahi makahiki mahope mai. Iloko o ka makahiki 1864, ua hiki aku ia kekahi moiku Amerika malaila me ka ike ole mai i ka poino. a hoouna aku la i kona mau waapa i

(E nana maka aoao 6.)