Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 52, 23 December 1904 — Page 6

Page PDF (1.68 MB)

This text was transcribed by:  Rob Escuadro
This work is dedicated to:  Ko'u keiki hanauna Sarai Escuadro o Waianae

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

6                              NUPEPA KUOKOA, POALIMA, DEKEMABA 23, 1904.                              @

 

HOAHEWA DEMOCARATA IAIA IHO.

(Kakauia e S. K. Nawaa.)

     O keia poomanao maluna ae oia ke ano o kekahi manaopepa a W. R. Hearst i hoopuka ae ai mahope iho o ke kau koho balota i hala, e hookau koikoi ana hoi i na ahewa ana maluna o ka lakou moho Peresidena ame kekahi hapa o ko lakou auna hookahi.  E hoomanao pu no hoi kakou, o keia W. R. Hearst, oia no kekahi o na moho i waihoia ae ai kona inoa iloko o ka Ahaelele Democarata i noho ai ma Sana Lui, a i haule hoi ma ka balota ana a ia Ahaelele he @ wale no ona balota i ko Paka 658.

     E hoomanao pu ia no hoi, o keia Hearst, oia no ka moho Peresidena a na Democarata o Hawaii nei i punuku ai i ko lakou mau Elele mai nei aku.  Nolaila, ma keia e ike ai kakou aole I'o no e puka mai ana he mea maikai mailoko mai ona no kona hoapaio i lanalika ai maluna ona iloko o ka Ahaelele, a i haule hoi ma ke koho balota ana.  Aka nae, aole e hiki ke hoole la ae ka oiaio o kana mau olelo, no ka mea he ku i ka oiaio, ma na mea e pili ana i kona aoao.

     E pono no hoi ka meakakau e hoike hou ae maanei, o keia Hearst ka haole nana e hoao nei e kulai i na hui hoohaiki pono (Trust) a oia nei ke ahi nana e ho-a nei i na hana a na hui o keia ano, imua o na aha hookolokolo a iloko o ka Ahaolelo.  Ua koho hou ia no oia ma ke kau koho balota i hala, a o keia hana ana e hana nei, ke ku-e ana i na hui hoohaiki, oia kona kumu e makahehiia nei.

     Aole wale oia, aka o keia haole no kekahi o na haole waiwai o Amerika, a aia maloko o kona mana ka hapanui o na nupepa Democarata, mai ka huli moana Atelanika a hoea i ke kai nehe o ka moana Pakipika, mai na lokowai o Hakikona a hiki i ke Kaikuono o Mekiko.  O keia haole ka kekahi hapa o na Democarata e kau nei ko lakou mau maka ma ke ano he puukalaha no lakou e pakele ai mai na hana a lakou e ike nei i ka hanaia no ka hooholomua i ka aina a na Repubalika e hana nei; oiai no nae na Democarata waiwai e makemake ole ana iaia mamuli o ko Hearst makemake e kulai i ko lakou holomua ana.

     E hoomaopopo hou aku no hoi ka meakakau, o keia poe Democarata waiwai o lakou no ka poe nana i kulai ia Hearst iloko o ka Ahaelele wae moho Peresidena ma Sana Lui, a ma kona manao e hoikeia ana malalo iho nei e maopopo loa ai kona hoahewa ana i keia poe waiwai e alakalia ana e Belmonts, Meyers, Ryans, McCarrens ame Hills, a ua hoike ae ua Hearst nei penei:  "I mea e lanakila ai ka aoao Democarata e pono e lilo i Democarata maoli."

     E pono no hoi i ka mea kakau ke hoakaka hou ae maanei, ua lilo ae ka hooikaika ana ame ka lanakila mau ana o na moho Peresidena a ka poe waiwai iloko o na Ahaelele Democarata i kumu nui na kekahi mau aoao e ae mawaho o ka Repubalika, oia hoi na aoao Socialist ame Populist, e hailuku mau ai maluna o na Democarata ma ka hoike akea ana ae, o Repubalika ame Democarata he hookahi no laua, a o ko laua manao hookahi no laua, a o ko laua manao hookahi oia ka hoonele ana i kekahi mau aoao e ae mai ke kaana pu ana i ka "meaono pai."  (Na lawelawe aupuni ana.)

     Ua laha pu ae no keia manao hookahi ma Hawaii nei a ua lohe ka meakakau i ka oleloia pela a o keia hoi kekahi mea i kaka'u loa ai na kanaka Hawaii i ke komo ana ae iloko o keia mau aoao kaleiaina o Amerika a hoopupu no iloko o ka Home Rula.

     Ma ka huli ana o ka meakakau i ka oiaio o keia mea ua loaa ae la ka oiaio ole o keia manao a o na hooiaio oiaio loa no ka oiaio ole o keia manao, oia no ka hua a keia mau aoao i hoohua ai i ko laua mau manawa pakahi e lawelawe ana i ka hana o ke aupuni, ka laua mau hana pakahi iloko o na Ahaolelo ame na kalaimanao ana.

     O ka hana a kekahi aoao, ua like me ke kanaka mahiai i palau i kona aina a lu aku i ka hua kulina no ka hoohua pa-tausani ana mai mahope: a o kekahi aoao hoi ua like me na mane e lele ana i ka lewa a kuu iho maluna o ka aina o ke kanaka mahiai i lu i kana kulina, kokope iho la a kiko io la i na hua kulina i kanuia a lele aku la me ka piha o ko lakou mau opu.  O ka aoao Repubalika, he kanaka mahiai oia, a o ka aoao Democarata he manu ia, a ala maluna o ke kaona o na hana a ka aoao Democarata he manu ia, a aia maluna o ke kaona o na hana a ka aoao Democarata e hana mau nei i puka ai keia mau olelo Beritania "Jackass Kicks" ame "mule kicks," oia hoi "peku kekake" a "peku hoki."

     E pono hou no i ka meakakau ke hoakaka hou maanei, o Hearst oiai oia e hoike ana iaia iho he kanaka e ku ana no ka pono o na limahana, ma kana mau hana wawahi i na hui hoohaiki ame ka hooikaika ana e loaa na ukuhana kiekie i na limalima ma o kona apono ana e hoopauia ka auhau dute kiekie o na waiwai o na Aina E e komo mai ana iloko o Amerika, he alahele hoi na Amerika i alo ai i ke au o Kil@lana a poholo ka aina iloko o ka hune ame ka ale nui.

     Malalo o keia kumu e kunana nei kekahi hapa o na limahana ame ka poe waiwai, a malalo hoi oia hiona hookahi i ikaika loa ai ke ku-eia ana o ko Hearst Iilo ana i moho Peresidena Democarata ma kela kau koho aku nei.

     O keia iho na manao o keia alakai o na Democarata i hoike ae ai no ka haule ana o ka lakou moho Peresidena, Lunakanawai Paka.

     Ua haule o Lunakanawai Paka a o kona haule ana he haule koikoi.

     O na kumu o kona haule ana he moakaka loa.

     Ua hiki ole la Lunakanawai Paka ke hoala i na manao hilinai ku@ ana o na Democarata oiaio o kona aoao iaia.

     Aole i loaa na manao ana iloko o lakou o ko lakou koho ana iaia oia no ko lakou koho ana i na kumuhana oiaio o ke Democarata.  Aole no hoi oia i ume mai i na Repubalika i manaka i ke au o ka pono kaukahi a i makaukau hoi e lele ae i poe Democarata e ikaika ana e lilo ae i aoao Democarata.

     Ua makaukau ka aina no ka hopena i loaa ae.  O na poe apau e kaahele ana iwaena o na kanaka a e ike mau ana hoi a hookamaaina me na manao lehulehu o na makaainana, me ke koe ole ae mawaho, a mai ka hora o ka Lunakanawai Paka waeia ana, ua hoike moakaka ia ae ia lakou aole loa e puka ana o Paka.

     O kona waeia ana ua hana ia ma kekahi ano e hoahewa ana mai ka hoomaka ana.

     O ka hana ku-e iloko o ka ahaelele ma ko Lunakanawai Paka aoao ua alakaila e na kanaka i loaa ole na hilinai ana ia lakou mai ka lehulehu ae o na Democarata.  O ka lakou koi maoli ma ka hapanui ma ko lakou kulana kalaiaina oia hoi ua haalele lakou i ko lakou aoao iloko o na koho balota Peresidena ana elua.  O kekahi poe hoi iwaena o lakou he poe i ikeia iwaena o na hui hoohaiki e like hoi me Morgan, Rockefeller, Rogers ame Baer, a oiai e hana ana lakou no ko Lunakanawai Paka waeia ae, he mea hoi i ike ole ia kona mau manao kalaiaina, i noho mumule hoi, i pale ae nona iho no ka hanohano o kona kulana lunakanawai i hoakaka no ke kumu o kona noho mumule ana - he noho mumule ana hoi ma ka aoao o ka mea e ake ana i ka noho Peresidena i ike ole ia iloko o ko Amerika hana kalaiaina.

     Ua ikeia ae ua hoala o Peri=esidena Rusevela i ka inaina iwaena o na hui hoohaiki, mamuli hoi o kekahi o kana hana ku-e i ka Norther Securities ame kona komo uwao ana ae iloko o ka olohani o na poe eli lanahu, aka nae o ke kumu nui o keia inaina ana mamuli no ia o kana haiolelo ana hoi i hana hewa ai no ka ike ana i ke ku i'o o ka ninau hui hoohaiki.  He ino kona inoa ke hoopukaia ae ma na keena o ke Alanui Wall mailoko mai hoi olaila, iloko o na mahina ekolu i hala ae nei, i loaa ae ai na hookupu ana no na lilo o ka aoao Repubalika.  O Mr. August Belmont ame kekahi poe hooikaika e iho o Paka aia no lakou ma kahi e ike ai i na manao apau o kekahi poe waiwai nui, mana ume,"na haku o ka waiwai" ame "na 'lii o ke dala" no Rusevela.  Ma ko lakou mau ike laula me he mea la o ka mea ano nui wale no oia ka waiho ana ae i kekahi moho nona hoi ka manao mumule a kulana noho malie e hookuku aku hoi me ko kela Peresidena hauwalaau a hoonunui olelo haakei.  Ma keia ano, wahi a lakou, e paa ai i na kakoo ana o na pono hoowaiwai i kulanalana ae.  Ma keia hana akamai, i hoopukaia ae hoi he "he pono, maluhia a akahele ana," aole i nana ia ae ka lehulehu o na Democarata i makemake hoi i ko lakou aoao maluna ae o na mea apau e ku ku-e aku i ka hana kaukapakahi a no ke kakoo ana i ka pono kaulike.

     (Aole i pau.)

 

E LOAA ANA PAHA NA LIMAHANA PUKIKI.

     Me he mea la e loaa hou mai ana he mau limahana Pukiki no na mahiko o kakou nei ma keia mua aku, oiai ke makemake hou ai nei na limahana o keia lahui e komo mai iloko o Hawaii nei. 

     He manawa i hala ae nei ua hoounaia aku na leta no Azores e ninau aku ana ina paha aia he mau ohana i makemake e holo mai no Hawaii nei no ka hana ana ma na mahiko.  Ua loaa mai he pane no kekahi o na ninau maanei he mau la i hala ae nei, mai ka agena mai o ka hui mokuahi White Star e hoike ana eia he kaahele mau ana o na limahana Pukiki no Makekukeka ame Kaleponi, a ua manao ia ina i ha'iia aku nei keia poe limahana e kaahele nei a e huli nei ko lakou pomaikai iho i na mea e pili ana no Hawaii nei, malia paha o konoia kekahi poe o lakou e holo mai no Hawaii nei.

     Ua hoike pu mai no hoi keia akena ma kona manao ana aia paha ma kahi o elima heneri ohana Pukiki i makemake e holo mai no Hawaii nei.  Ua hoike pu ia mai no hoi me he mea la e loaa no ia huina ma Madeira, kahi a ka hapanui o na Pukiki e noho nei maanei i hiki mai ai.

     O ka hana hoopae limahana Pukiki ma Hawaii nei, ua hoomakaia i ka manawa e noho moi ana o Kalakaua, a ua ikeia no hoi o keia kekahi o na lahui maikai loa no ka hana ana ma na mahiko, aole wale hoi oia, aka he poe lakou e hookuonoono ana i luna o ka aina a e hoolilo ana i ka lakou e noho ana.  He like ole keia i ikeia mawaena o na lahui Asia ame keia lahui.  O ka lahui Asia, he lahui lakou e hoowaiwai ana no ia lakou iho no, e huki ana hoi i na puu dala he nui a hoouna aku no i ko lakou mau aina, oiai lakou e malama ana i kahi loaa liilii i loaa ia lakou maanei no ka hoopukapuka hou ana a mahuahua.  O ka makemake nui o keia Teritore, oia ka loaa ana o na limahana e hana ana i na hana maanei a i ka pau ana o ka lakou mau hana ma na mahiko, a makemake e hookuonoono iho iluna o ka aina, e hanaia na hana apau no ka pono o keia Tertitore wale no aole hoi e like me na Pake ame na Kepani e noho nei maanei, ka noho iho no a loaa na puu dala nunui o ka hoi no ia i ko lakou mau wahi i hele mai ai.

   

LANAKILA HOU O MAILE ILIMA.

     Haule hou ka hui peku popo Punahou i na keiki o Maile Ilima ma ka laua hookuku i malamaia ae ma ka auwina o ka Poaono i hala, ma o na ai-puni he 5 wale no ia 6 a ka hui lanakila.

     O keia kekahi o na paani ikaika loa i ikeia ma keia kau, a he paani hoi i hoikeia ae ai ka makaukau o na keiki e paani mai nei i keia ano paani.  I ke komo mua ana no loaa na ai he 6 ia Maile Ilima a he ole mai i ke komo elua ana.  I ke komo ekolu ana loaa elima ai ia Punahou, a ina i holopono ke pekuia ana o ka popo maluna o na laau kaoia ina no paha ua pa'iapa'i ua mau hui la, aka mamuli o ka haule ana i oi ai o Maile Ilima.

     O keia lanakila ana iho la no hoi o Maile Ilima ka mea nana e hoopaapaa ole aku i ko lakou lawe ana a lilo i ka inoa kaminiona o keia kau, oiai aole loa he wahi paani ana a lakou i haule ai.  O ke kolu iho la keia o a lakou paani ana a o ke kolu iho la keia o ka lakou paani ana a o ke kolu iho ia no hoi keia o ko lakou lanakila ana.

 

LEIKI NA ALANUI I KA NUI O NA KANAKA.

     Ma ka po Poaono nei i hoomaka ae ai na halekuai o ke kulanakauhale nei e hoike ae i ko lakou mau nani piha, e like hoi me na mea i maa mau i na la kulaia Karisimaka ame Nuia, a ua leiki ae na alanui e ku nei keia mau halekuai i na kanaka e hi-o ana i o a ianei, e unuia ana hoi e na mea nani lilo ole e hoikeikeia ana ma na ipuka aniani hoikeiki.

     Ma ia po no hoi i huikau ae ai na mea ano like ole ma na alanui.  Huikau ae la na hele o na wahi e malamaia ana na hana kukala me ko na kaauwila; paiakuli ae la na puna ame na hola o na hale ai haukalima o ke taona nei i na poe kipa ae ma ia mau wahi no ka ai ana i na mea huihui; o na kane me ka lakou mau wahine ame na keiki, malaila ae lakou, a aole hoi i nele ke komo pu ae o na ipo leimanu e nuu pu i ka ono aka puukolu.

     Ma ka hale ma na'e iho hoi o ko makou keena nei, aia malaila e malamaia ana he mau hakoko kuikui puupuu ana mawaena o na lae ula o ke kulanakauhale nei, a ilaila hoi kekahi anaina nui kahi i hakilo  ae ai i na kiina oia hana e hana nui ia nei maanei.  Malalo aku e kuku aku ana kekahi anaina nui a e leha ana na maka iluna o ua hale la me ke ake aku e loaa ae kekahi mau ike i na mea e hanaia ana iloko.  Ma Ewa iho hoi o makou oia no hoi ka halekuai o W. W. Dimond, e hoene ana na bila ame na leo o na keiki puukani o ka hui Kawaihau, e hoonanea ana hoi i kekahi anaina nui makolukolu e pili ana ma ka aoao mauka o ke alanui, oia ka poe i makemake i na mea o ua halekuai la e komo ana a e puka ana iwaho, a e pilipili wale aku ana hoi kekahi poe mawaho e nana ana i na mea nani i hoikeikeia ae.

     Ma ke kihi o na alanui Hotele ame Papu e ku ana kekahi wahi ipuhao me he mea la e hoomoaia ana kekahi mea, a i ke kokoke ana aku o kekahi mea malaila e ike koke no ia i ka manao i kukuluia ai ua ipuhao la, oia hoi, e noi ana ika poe i nohoia ke aloha iloko o lakou e hookupu ae i ka waihona o na hana Karisimaka o ka Salvation Army e hana aku ana i keia mau la no na keiki liilii o ke kulanakauhale nei.

     O na kaauwila no hoi kekahi i loaa pu ae i keia haawina hookahi, e hoike ana hoi i ka nui maoli o ka poe i kaahele ma ia po no ke taona nei e ike i na mea e hanaia ana.  Ma ke ano nui, ua lilo keia po mua o na hana kulaia i mea nui i na kanaka.  E hele ana kekahi mau kane ame na wahine me na keiki liilii e hii ana no imua o ko lakou mau alo, oiai na keiki i mahuahua e hoholo ana ma ko lakou mau aoao.

     O ka po o ka la apopo o ia ka po hope o ka la kulaia Karisimaka, nolaila, me he mea la e oi papalua ae ana ka nui o na kanaka e ikeia ana ma na alanui ma ia po.  O ka wa keia no ke kuai ana i na makana e makana aku ai i na hoaloha ame na makamaka, a o keia mau po no na po hope loa no ka loaa ana o na makana Karisimaka.

 

LILO I KA HALEHANA HAO O HONOLULU NEI.

     Me he mea la he mea na Hawaii uuku nei e haaheo ae ai i kona halehana hao hookahi e ku nei, oiai ma ka moolelo oia hana e hanaia nei maanei i keia manawa, ke palahalaha loa aku nei kona kulana hoohana ma na Aina E, a ke komo aku nei koonei halehana hao e paio aku me na hui nui o Amerika iloko o na hana pili hao.

     I kela mau la koke no i hala aku la ua lilo mai la i ka Halehana Hao o Honolulu ka hana ana i ka wiliko nui o Mekiko.  E hoi mai ana o Mr. C. Hedemann, ka lunahoohana nui o keia halehana hao, ma ko mokuahi Siberia e ku mai ana ianei i ka la apopo mai Kapalakiko mai, mahope o kona hoohala ana i na mahina ekolu ma na kulanakauhale nui o Amerika, a i kona manawa malaila i lilo mai ai ka aelike hana no keia wiliko hou e kukuluia aku ana ma Vera Cruz, Mekiko, e ka hui Tobasco Plantation, he hui Amerika hoi me kona keena nui ma Minneapolis, Minn.

    O ua aelike la i lilo mai la i ko kakou hui hana hao aia malaila ka hana ana ina mikini ame na pono hao e ae e pili ana i ke kukulu ana i keia wiliko.  He hana nui keia ke hoomaka ae, aka nae ua manao ia e hoomahuahua aku i kahi hana e like me ka hiki.  Ma keia huakai aku nei a Mr. Hedemann, ua hiki loa akui oia ma Mekiko a nana i kahi i nmanaoia ai no ke kukulu aku i keia mahiko nui.

     He mau mahina eono i hala ae nei ua hiki mai la kekahi o na ona o ka hui mahiko nona ka inoa i hoike mua ia ae nei ma hawaii nei, a kaahele ae la oia ma ko kakou mau mahiko e nana ana i ke ano o ka hanaia ana o ko kakou ko.  O ka mea a kona lunamanao i hiaai loa ai, oia no na mikini hana ko o ko kakou mau mahiko, a i kona ninau ana, ua loaa aku la iaia ka ike, maanei no i hanaia ai keia mau mikini.  Mamuli o kela ike i loaa i keia haole, ua hoi aku oia a hooikaika aku i kona mau hoa hui e haawiia ka hana i ko kakou halehana hao, a o keia ke kakoo ikaika loa i lilo mai ai keia hana nui maanei.

     He mmea keia e hoike hou aku ana i ko ke ao nei, ua oi aku ka maikai o ko kakou mau mikini hana ko mamua o ko na wahi e ae, a ina pela iho la ke ano alaila ua hanohano o Hawaii uuku nei ma kela.  Aole wale oia, aka e loaa ana ka hana i ko kakou poe nei, a he kokua nui hoi keia i loaa i ko kakou mau limahana maanei, a ina pela iho la ke alahele e loaa mau ana ia kakou, alaila e pomaikai ana o Hawaii uuku nei.

 

HE HANOHANO NO KUHIO.

     Ma ka Poalua nei i kakauinoa ae ai o Kiaaina Carter i ke komisina no Elele Kalanianaole e lilo oia kekahi o na iaia ma ko Hawaii nei aoao iloko o ka Aha Kukauka pili i na ululaau e halawai ana ma Wasinetona ma ka la 2 o Ianuari au nei.

     Ua manao pu o Kiaaina Carter e hookohu pu aku ia Kakauolelo Atkinson ilala elua ma ko Hawaii nei aoao.

 

HOOMANAO KARISIMAKA MA KAWAIAHAO.

     Ma ka po Poalima o ka pule i hala i malamala ae ai na hoomanao Karisimaka ana o na haumana kula Sabati o Kawaiahao, e like no hoi me ka mau e hanaia nei ma la kula.  O keia paha ka hoomanao ana i hele ai keia luakini nui a leiki i na kanaka mai na makua a i na keiki haumana o ia kula a mai na makamaka no hoi ame na makaikai i kipa ae malaila.

     Ua malamala na hana me na himeni ame na haiolelo, a o kekahi o na mea kane i hoikeia ae ma keia po, oia no na hoku liilii o Betelehema nana i kuhikuhi ae i kahi i hanauia ai o ka Mesia ame kona mau hoailona nani.  Ua hiki kino ae no hi kahi elemakule lokomaikai nui wale i na kamalii.  Santa Claus, mailaila, a mailuna mai o ka awai papa himeni i kuwalawala mai ai ua elemakule la e haawi mai la i na mea apau.  Ua haawiia ae na makana like ole i na haumana a mawaho ae o keia na ko hoonoono puu.

 

MOKUKAUA NU OLINA A KAPALULU MAI.

     E hoea mai ana ma na aekai o Hawaii nei ma kona huakai huli hoi i Amerika ka mokukaua holo mama Nu Olina ma keia mua koke iho.  O keia ka lohe i loaa mai ma Honolulu nei i keia mau la iho nei.

     O ka mokukaua Nu Olina oia kekahi o na mokukaua o ko Amerika aumokukaua o ke Kai o Kina a he mau makahiki no hoi ka holoholo ana ma ia kai.  O keia huakai huli hoi i Amerika he huakai hoopau ana ia i kana hana, oiai o na luina apau e noho nei maluna ona i keia mau la e pau aku ana i ka hoihoiia iluna o kekahi mau mokukaua nunui, a e kapaeia ana keia mokukaua mai na hana ae o ka oihana kaua moana, a ina e hoohana hou ia ana oia, alaila ma ke ano he moku kiai awa aole hoi e like me na la mua ana e haulani ana me kona mau nanaina hoomakaukau.

     O keia kekahi o na mokukaua i hana ia no Amerika Hema, a no ka makaukau ole oia aupuni e uku ae i na lilo, nolaila i ka'ulua ai oia iloko o ka pakapilimoku.  Iaia malaila i ala ae ai ke kaua mawaena o Amerika ame Sepania a e huli ana hoi ke aupuni ia manawa i mau mokukaua nona.  Ua loaa aku la keia moku i ke Aupuni Amerika a lilo mai la iaia, a iloko o ka manawa e kaua ana, aole he wahi maikai o keia moku, a mahope mai o ke kaua he liilii loa kana wahi hana, a oia ke kumu e makemakeia nei keia moku e waiho ae.

 

NA ANOAI O MAUI.

     MAUI, Dec. 17. - O ko Maui poe hana kaawai apau - na Senatoa Kalama a me Hayselden, na Lunamakaainana Copp, Haia, Kalino, Pali ame Coelho - e holo aku ana lakou maluna o ka mokuahi Likelike ma ka la 23 no ka manao ana e hoohala i ke Karisimaka ma Molokai.  E noho iho ana lakou malaila no hookahi pule no ke kokua ana i ko Molokai poe ma na hana hoomanao no ka lanakila kamahao o na Repubalika.

     Eia ko Keanae kau alani ke pala mai nei.  O kekahi wahi ma Hana e kaunuia nei i ka alani oia no o Kaupo.  He mau wahi alani kakaikahi wale no ko Wailuku eia nae o kahi maikai loa no ke kanu alani ana oia no o Lahaina ame Lahainaluna.

     O ka halawai kumu o na kumukula o Maui i hoopaneeia ai e malamaia ae ana ma ko Wailuku halekula hou ma ka Poalima, Ianuari 6, 1905, e hoomaka ana hoi ma ka hora 10 kakahiaka.

     Ua malamala ae he mau hoomanao Karisimaka ana ma na halekula lehulehu o Maui nei ma ka la inehinei.  I ka po nei ua akoakoa ae kekahi anaina nui ma ka Hale Alekanedero ma Wailuku, no ka makaikai ana i na hana laau Karisimaka a na haumana o ke kula kumumua.

     I ke kakahiaka ua hele aku kekahi poe o Hamakuapoko e makaikai i na hana laau karisimaka o ke kula pokii o Hamakuapoko malalo o ke alakai ana a Miss Steele.  Ua haawi makana ae na haumana kekahi i kekahi a ua hauoli like hoi lakou apau.

     Ma Paia no hoi ua hoolilo ae o Miss Mosser ame kona mau hope ia la i la no na haumana e hauoli ai.

     Ma ke kula Aupuni o Kaupakalua ua malamala ae kekai laau Karisimaka maikai loa malaila ame na hana hoohuoli e ae i awaiauluia me na himeni i kupono ia hana, na haiolelo, na ko omoomo, alani, kulina awili ame na mea ai okoa ae e oluolu ai na haumana.

     Ma ke kula no hoi o Makawao ua malamala ae kekahi hanalaau Karisimaka ame na mea ai mama a hoopauia me kekahi kuhikuhi.

 

NO KA HULI ANA I KA MA'I LEPERA.

     Ma ka hoike no a ka meakakau o ka nupepa Advertiser i loaa ae ai kela poo maluna ae.  Penei ua hoike la:

     "O kekahi hana nui a Kakauolelo Atkinson i kokua ae ai e like me ka hiki iaia oiai oia e noho ana maanei oia no ka hookaawale ana i haawina o $50,000 no ka huli akeakamai ana i ke ola o ka ma'i lepera ma Hawaii.  Ua Iini ka Peresidena ma keia mea a e noi ikaika ia ana ka Ahaolelo e hookaawale ae i keia haawina.  He ila e hookaawale ana ia haawina ka Mr. Atkinson i hana ai; he bila no hoi kekahi no na lilo no ka hoomahuahua ana i na awa o Honolulu ame Hilo, ke kukulu ana i mau hae Aupuni Federala ma ia mau kulanakauhale a no ka hoihoi hou ana i ka huina o $175,222 i ka Teritore o na dala i hooliloia no ka eli ana i ke awa o Honolulu.  Ua ike iho nei o Mr. Atkinson o ka hana i kekahi bila maluna o keia mau kumuhana e waihoia ana a e hookomoia ae ana i ke komite maoli oia mau mea he mea ano nui ia, ke hiki mai i ka manawa a kekahi komite e lawelawe maoli ai.  Ua lawe ae oia ma ke Keena Kaua i ka ninau no ka hoolako ana i na mokukoa e ku ana ma Honolulu a he leta no hoi kekahi ana i hoouna aku ai i ke Keena Hoolakoai ma Kapalakiko."

 

KOHOKOHO HALEKULA O KAUMANA.

     Ma ka Poakahi nei i weheia ae ai ke kohokoho hana halekula o Kaumana ma ke Keena o na Hana Hou.  O keia malalo iho nei na kohokoho ana:  H. Kendall $1128. a he kanalima ia e pau ai na hana apau:  J. E. Gamaheson.  $1159, a hekanaono ia e pau ai na hana apau:  I. Erickson, $1201.75, a he kanaono la e pau ai na hana apau:  J. Springston, $1120, a he kanaha la e pau ai na hana apau.

 

LIKE OLE KE KIURE FEDERALA.

(Mai ka aoao i mai.)                     

kee apau a na Demokarata i ike ai.

     Ua loaa pu ae no hoi keia ike, ua hala mua ka na Home Rula hoohalahala i ka Ahaolelo e pili ana no i keia ninau hookahi he alanui okoa ae no nae ka lakou hoohalahala, oia hoi, e hoohalahala ana i ke ano o ka balota i hanaia.   Ke hoohalahala nei lakou no ke kuea ole o na balota, oiai i ka manawa e uhaeia ai ke kihi o ka balota i kauia ai ka helu o ia balota, ua pau iho la ke kuea ana o la balota.

     Ma keia Poakahi ae e hookuku ai na hui peka popo Punahou ame Honolulu.

     Ua hoopaaia aku o Rebeka Naipo ame kekahi kaikamahine okoa iho iloko o Kawa no ka laua mau hana hoohilahila ia laua iho.

     E hiki hou mai ana ke Keikialii Fushii o Iapana ma Honolulu nei ma ka la 3 o Ianuari maluna o ka mokuahi Mongolia.

     Ma ke kakahiaka o ka la apopo e hukiia ai ka hae o Adimarala Terry iluna, alaila ki pu aloha ae, a hoihoi hou iaia ilalo no ka manawa hope loa.  Ua waiho keia Adimarala elemakule i ka hana oihana kaua.

     Ua hui ae ke Kiure Kiekie ma ka Poalua nei, eia nae ua hoopanee hou me ka hana ole.

     KE ANU he hikiwawe loa ka hoola ana ma ka lawe ane i ka LAAU KUNU A CHAMBERLAIN.  He hana kana maluna o na kino apau o ke kanaka e wehe ae ana i ke kunu, hoomama ae i ke ake a hookuu ae i na meahuna o ia lala o ke kino, a hookomo aku i ke ola.  He kipaku kana hana i na ano anu apau e loaa aku ai ka numonia.  Ke kuaiia nei ma na helekuai laau lapaau apau.  BENSON, SMITH & CO., LTD., na Agena ma ko Hawaii Paeaina.

 

HOOLAHA MA KE KAUOHA.

 

HOOLAHA HOOPAU HUI.

     Ke haawila aku nei ka hoolaha ma keia o D. Kawamura, ma keia la 12 o Dekemaba, A. D. 1904, ua kuai hoolilo aku i kona kuleana iloko o ka hui o "Yamauchi Hotel," e lawelawe ana ma ka oihana malama hotele ma ka Helu 102, alanui Beritaia, Honolulu, i ka mea nona ka inoa malalo iho nei, a aia hoi maluna ona na aie apau o ka hui i oleloia.

     3046 -                                          T. FUSE.

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI.

 

HOOLAHA MANAO PANIKU A KUAI.

L. AHLO.

     Malalo a mamuli o ka mana kuai i paa iloko o kekahi moraki i kakauia ma ka la 28 o Novemaba, 1890, i hanaia e a mawaena o L. Ahlo, o Honolulu, Mokupuni o Oahu, Teritore o Hawaii ma ke ano he mea moraki, ia William G. Irwin, John A. Cummins, ame William D. Alexander, o lakou apau no Honolulu i oleloia, na Kahu no ka Oahu Railway and Land Company, he hui i kukuluia a e ku nei malalo o na kanawai o ka Teritore o Hawaii, ma ke ano he poe paa moraki, a i kopeia ma ke Keena Kakau Kope o ke Aupuni iloko o ka buke 129, ma na aoao 140, 141 ame 142, a o ua moraki la i oleloia ua hoolilo pono ia mai i ka mea nona ka inoa malalo iho nei, Oahu Reilway and Land Company a i keia manawa oia ka mea e paa nei a kuleana ponoi oia mea ma o kona lawe ana i ka makalua o na poe paa moraki i hoike mua ia ae nei, ma o kekahi palapala, i hanaia i ka la 1 o Ianuari, 1891, a i kopeia iho iloko o ke Keena Kakau Kope o ke Aupuni i oleloia iloko o ka buke 171 ma na aoao 67 - 69 a i kulike ai me ka mokuna kanakolu-kumamakolu o na Kanawai Ahaolelo o 1874 ame ke Kanawai (mokuna eiwa o na Kanawai Ahaolelo o 1890) e hoololi ana ia mea hookahi a o Oahu Railway and Land Company la i oleloia, ma ke ano he mea malama i ua moraki la i oleloia, ma keia ke haawi nei i ka hoolaha ke manao nei oia e paniku i ka moraki i oleloia no na kumu i uhaila, oia hoi:  no ka uku ole ia ana o ke kumupaa ame ka uku-panee o elua nota hoaie a ka mea moraki i oleloia i hoikeia iloko a i hoopaaia hoi e ua moraki la i oleloia, i ka manawa e uku ai.

     Ke haawiia nei no hoi ka hoolaha o na aina pakahi apau ame na wahi apau i hooliloia a i hoakakaia iloko o ka moraki i oleloia ame na hana hou apau maluna iho, e hoakakaia aku ana ma ke kudala akea ma na keena kudala o James F. Morgan, ma alaui Kaahumanu iloko o Honolulu, ma ka Poaono, ka la umikumamaha (14) o Ianuari, A. D. 1905, ma ka hora umi-kumamalua (12) awakea o ka la i oleloia.

     O ka waiwai i hooliloia e ua moraki la i oleloia a e manaola nei no ke kuai aku e like me ia i hoike mua ia ae nei oia iho keia:

     O kela mau apana aina apau loa ma Pearl City, Ewa, Mokupuni o Oahu, Teritore o Hawaii, a i hoakaka pono loa la hoi na Pa-hale ekolu (3) iloko o ke kuea A, eha (4) iloko o ke Kuea ewalu (8) ame ekahi (1) iloko o ke Kuea umi (10) maluna o kekahi palapala aina a i ole kii kuhikuhi ano o ia mea hookahi i kauoha pono ia a i aponoia e ua Oahu Railway and Land Company nei i oleloia a i kakaukopeia iloko @ @ @ a ma ne aoao @ @ @ @ Kakaukope o ke Au@ @ @ o ka @ @ @ @ @ he @ kapuai @ @.

     Ma ke dala kuike ka maka@ @ ke dala gula no hoi o Amerika @ @ aoao o ka mea kuai na lilo @ @ pau.

     No na mea aku i koe e ike @ @ lou & Marx, Stangenwald @ @  (Hale).  Honolulu na loio o ka @ @ lama Moraki. 

     Hanaia ma Honolulu, Dekemaba @ 1904.

                                              OAHU RAILWAY AND LAND COMPANY.

                                                Mea Malama @

     3026 - Dec. 16, 23, 30 - Jan 6, @

 

HOOLAHA MANAO PANIKU A @ @ A KA MEA PAA MORAKI.

THOMAS E. BERNICE P. @ @ LEN A COOK.

     Ma keia ke haawiia aku @ @ @ laha i kulike ai me ka @ @ @ @ kuai i paa iloko o kekahi @ @ @ @ hanaia i Feberuari 28, 1902. @ @ @ @ E. Cook, o Hilo, Mokupuni @ @ @ o Hawaii, Ellen A. Cook ame @ @ P. Cook, o Honolulu, Mokupuni @ @ Oahu, a Teritore i olelo mua ia @ @ (o Kimi Cook, wahine ma@ @ @ E. Cook i olelo mua ia ae nei @ @ @ iloko no ka hookuu ana i kona @ @ na wahine mare), ka Poe Moraki @ @ The Bank of Hawaii Limited, @ @ Hawaii, mea paa moraki a o ua @ Moraki la i oleloia ua kakaukope@ @ ke Keena Hoona Aina iloko o Honolulu i oleloia iloko hoi o ka buke 232 a @ na aoao 304 et seq. o ka mea paa moraki i oleloia ke manao nei e paniku i ka moraki i oleloia no na kumu i uha'iia oia hoi:  no ka uku ole la o ke kumupaa ame ka ukupanee i ka manawa e uku ai.

     Ke haawiia aku nei no hoi ka hoolaha o ka waiwai i hooliloia e ua moraki la i oleloia e kuaiia aku ana ma ke kudala akea ma na keena kudala o James F. Morgan, Kaahumanu Alanui, ma Honolulu i oleloia, ma ka Poaono ka la 10 o Dekemaba, 1904, ma ka hora 12 awakea o ka la i oleloia.  O ka waiwai i hooliloia e ua moraki la i oleloia, a e kuaiia aku ana @ no keia pa-hale apau loa, apana @ mahele o ka aina e waiho la ma Kalihi ma Honolulu i oleloia a i ikeia hoi @ Pa-hale Helu 11, 12, 13 ame 14 e like me ke ki aina a S. M. Kaaukai, a oia no hoi ka hapa o ka Apana @ o ka L. C. A. 6450, a i apoia a hoakakaia hoi e like me keia malalo iho nei:

     E hoomaka ana ma ke kihi Hema o keia aina ma ka aoao hoi mauka o ke alanui (25 kapuai ke akea) ma ke kikowaena o ka pa-pohaku a 99 hoi kapuai ma ke komohana-akau mai ke Alanui Kalihi, a e holo ana;

     1.  Ak. 36 deg. 00 min. Hik. Mageneti 194.0 kapuai e holo ana ma ka aina o Schnack e pili ana i ka pa-po-haku;

     2.  Ak. 47 deg, 00 min. Kom. Mag. 174.0 kapuai a hiki i ke Alanui 20 kapuai;

     3.  Hem. 38 deg. 30 min. Kom. Mag. 192.0 kapuai e holo ana ma ke alanui a hiki i ka aoao mauka o ke Alanui 29 kapuai.

     4.  47 deg. 00 min. Hik. Mag. 180.0 kapuai e holo ana ma ke alanui a hiki i kahi i hoomaka ai.

     Nona hoi ka ili-aina o 34,150 kapuai kuea.  O keia no hoi ka aina i hoakakaia ma la L. P. Helu 8120 ma ka L. C. A. 6450, Apana 1, a oia no hoi ka aina i hooliloia ia Thomas E. @ i oleloia ma ka palapala kuai a George R. Grau ame Edward Lofquist i hanaia i ka la 15 o Iulai, 1896 a i kakaukopeia ma ke Keena Hoona Aina iloko o Honolulu i oleloia ma ka buke 164 a ma na aoao 46 ame 47 pakahi a hoakaka hou ia no hoi ma ka palapala kuai a Thomas E. Cook i oleloia ia Ellen A. Cook ame Bernice P. Cook i oleloia, i hanaia i ka la 14 o Iulai, 1898, a i kakaukopeia iloko o ke Keena H@na Aina i oleloia ma ka buke 183 a ma ka aoao 219, paupu me na pono apau, na kuleana apau ame na mea apau e pili ana a i kuleana ia ma keia ana.

     Ma ke kuike ka makemake a ma ka dala gula o Amerika, a ma ka aoao o ka mea kuai mai na lilo palapala a i hoomakaukauia e na loio o ka paapaa moraki.

     No na mea aku i koe e ikeia @ @ The Bank of Hawaii, Limited.

     Hanaia ma Honolulu, T. H. Novemaba 14, 1904.

                                                THE BANK OF HAWAII, LIMITED,

                                                Mea Paa Moraki

                                                Ma o C. H. Cooke.

                                                Luna Ohi Dala

     3042 - Nov. 18, 25 - Dec. 2, 9.

     O ke kuai kudala maluna ae ua hoopaneeia a hiki i ka Poaono, Dekdmaba 24, 1904, ma ka hora 12 awakea ma na keena kudala o James F. Morgan, alanui Kaahumanu, Honolulu, T. H.

     3046 - Dec. 16, 23.

    

     O ke kuai kudala maluna ae ua hoopanee hou ia a hiki i ka Poaono, Ianuari 7, 1905, ma ka hora 12 awakea ma na keena kudala o James F. Morgan, alanui Kaahumanu, Honolulu, T. H.

 

NANA ANA AOHE AUHAU

Na Kauka Huki Niho Noeau.

He hanaia ka hana me na Auhau haahaa loa.

F. L. FERGUSON,

Lunahoohana.

Helu 215 Alanui Hotele, mamua iho o Young Building.