Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 53, 30 December 1904 — KALE O LEONA Ka Naita Puuwai Hao Wiwoole KA HOOPAKELE O KE KAIKAMAHINE ALII I LAWE MALUIA. [ARTICLE]

KALE O LEONA Ka Naita Puuwai Hao Wiwoole KA HOOPAKELE O KE KAIKAMAHINE ALII I LAWE MALUIA.

MOKUNA XIV. • KA NAAU MOKUMOKUAHUA I KE ALOHA. <4 Aole wau e hookonokono koke aku ia oe oiai aole ou ikaika i keia manawa," wahi a Beni Hame i hoouiau hou aku ai me ka maalea nui, aka eia ke alii ke noonoo nui mai nei nou. a malia (>aha ua oluolu mai kona inaina i keia manawa no ke kanaka KfiBtiauo, nolaila eia oia ke moe mai nei malalo o ka malumalu o kona aloha ia oe. Ina oia e ike mai ana i kou hoopaakiki, ua ike no oe i ka hopena e loaa mai ana. He oiaio keia a'u e ha'i aku nei ia oe, ake waiho aku nei wau na kou pnuwai no e alakai aku ia oe. Ina ua hewa ole ke kanaka Kristiano, aia iloko ou ka mana nana e hoopakele ae iaia. O keia ka pau ana o ka % u mea e ha'i aku ai ia oe, a nan e noonoo aku i keia īnea." "I ka wa hea la i makemake ai o Mahominla e hoolilo aku ia'u i wahine nana?" "I keia manawa—a e like hoi me ka hikiwawe ma ko kaua aoao." "A no ke kanaka Kristiano, aia oia ihea?" "Aia oia iloko o ka halepaahao kahi i paa ai." "O, ina oe e hoopunipuni mai ana ia'u ma koia mea, alaila e kau mau aku ke kaumaha maluna ou. Aole oe e ike hou aua i l*a hauoli a e hoonele loa ia hoi kou ike aua i ko keia ao mau mer. nani." "Ma keia a*u e ha'i nei ia oe aole loa lie hoopunipuni iloko olaila." Ua hoopuka aku o Beni Hame i keia mau olelo me ka manao paa, ame kona leo hoi e hooiaio ana i kana mau olelo i pane aku ai, eia nae ua luhe iho kona mau maka imua o ka nanaina o ka opiowahine e noho mai ana imua o kona alo me kona nanaina ooi e haka pono ana maluna o ua lunakanawai hoopunipnui nei. "Ina pela. owau 110 ke liele aku i ko ke alii huiealii a 1 il«» aku i wahine uana! vr O keia ka Zira mau olelo i puana ae ai, a waiho aku la oia iluua o kona noho me ka nanu mokumokuahua i ke aloha 110 kana Kale e noho mai la iloko o ka halepaahao o Iwi Poo Kanaka. O keia mau olelo ana i puana ae ai. aia lakou ke aumeume ia iloko o kona puuwai me ka ikaika. a iaia i puana ai i kela mau olel«» o ka pau ae la 110 ia o kana mau olelo i puana aku ai. Aia o lleni Hame ke ku la ma ka aoao o kana kaikamahine. e haawi ana hoi i na olelo hoolana. a e hoopaa aku ana ia /ira. aole loa oia e neeiuH» aku mailoko aku o kona hale a hiki i kona ikaika kujHHio ana. Nonoi aku la oia i ka opiowaliine e hoopau i kona mau mana«> ulukn. eia nae aole i hoolohe aku ua opiowahine la, no ka men aia kona puuwai i kahi e, e iini ana i kana mea i aloha ai a i ?*ila ai hoi iaia nona a mau loa. Maliope o ka liala ana o kekahi manawa. puka aku la o Heni Hame mai ko Zira lunii aku, a noho hookahi iho la ua Zira n»-i a kaua e lioonana ana i kona aloha. Ua ku ae la oia iluna a kaonii iho la i kona mau lima ma kona uniauma. Ua hele wale kona helehele na ia manawa a liaikea, a me he mea la ua liolo aku ke koko tnai kona mau aakoko aku. <% 0, e Kale o Leona, 110 ka hoopakele ana aku i kou <»la ke haawi nei wau ia'u iho. Aole loa wau e make ana. K ola aua wau. a ia'u e ike nei i ka wili ana o ka moo e hoopaa ana hoi ia'u nei e liauoli no wau ke noonoo ae ua liana aku wau i ka liana e hoopakeleia ai kou ola. O, ino uiaoli keia mau hana aloha o! ' e haawe nei maluna iho o kaua; eia nae e ol.i ana oe, a •' hnuoli h >i wau i kou lanakila ana. Aole paha kaua e hui hou ana ma keia a«> aka ma o, ina kela aina a oukou i kapa aku ai ka Pare<laiso la'i, k«* manaolana ae nei ilaila kaua e hui ai. v Me keia mau mapuna olelo o ka ehaeha ame ke aloha. lohah>ha iho la na lima o ua opiowahine nei, haawe iho !a ka poluiuhi kau malia maluna o kona helehelena, hehee iho la kona kino haalulu iluna o ka noho pulu a Beni Ilame i noho ai. a me kona inau N lie lehe e onioni ana a e hoopuka ana hoi i ka inoa o kana kane no ua mannwa lehulehu. i noho iho ai oia me kona mau lima o|M«a ana maluna iho o kona poo. a hoonana ae la i kahi e maha ai kona luuluu ame kona kaumaha. MOKI'NA XV. HE MEA I MOEUHANE MUA OLE lA. E haalele iho kaua e ka maKamaka heluhelu o keia hoonanea hoonaueue puuwai i ka kaua Zira e noho ana iloko o koua kaumaha, a e huli ae kaua a nana aku iloko o ka halepaahao o Iwi Poo Kanaka, a e hoohialaai hou aku hoi me ka me mea nona keia mooh*l<> a kaua e hoonuu nei i kona kuhina, i paholaia mai hoi imua o kaua. He pule keia noho ana o ua Kale nei a kaua iloko o na paia puanuanu o kona luini hoopaahao me ka loaa ole o kona hoa papaleo. Ua uiuau aku oia i ke kanaka nana e lawe niau mai aua i kana mau mea ai i ka ioihi o kona manawa e hoopaahaoia ai. a ua ninau pn aku 110 hoi oia ia Terika i keia mea. eia uae aole he wahi pane i loaa mai iaia no kana mau ninau. E noho hookahi ana o Terika iloko o kona keena i kekahi hi. ai ke kakahiaka 110 hoi. Ile wali! iumi uuku no keia ma ka hah* ilalo. a e noho ana ua elemakule la me kona nanea i ke kaomi mai » na ea huihui o ke kakahiaka i kona jh>o a e hapahapai ana uoi i kona lauoho hina, aia hoi ua lioopuiwaia oia i kona ik»' ana nku i ke komo ana mai o kekahi kahunapnle Mahoute<hi. Ua h»-le ka helehelena o ua kanaka la a lualuaina a e luhe ana h'oi kona lanoho poohina ma kona mau ki|K>ohiwi, a e kowelowelo ana h*»i kona umiumi hina. laia e nee mai ana me kona kino hakalalu ame k< na lima e haaluhi ana iaia e kaomi ikaika ana ilnna o kona kookoo. ua pane aku la keia malihini me ka leo halulu o ke kanaka eleuiakule: "Aloha kakahiaka oe, e ke keiki/' hoomaikai aku nei wau ia oe, e ka makua. no kau mau olelo maikai. e ka makua." "E ka lunahalej>aahao, he pio kau a'u % e makemake m«i e ike.** 4 *Owai kona inoa?' ? "He Karistiano oia, eia nae aole wau i ike i kona inoa, aole n«> hoi wau i ike i kona wahi i hele mai ai; aka nae ua lohe wale wau he kanaka koa maoli oia. a he kanaka hoi i ike piha i na inea kupaianaha oke ao nei. Ke makemake nei wau e kukai OMO pu me ia a e loaa mai hoi ia'u he naauao no na mea e pili ana i kona hoomana," ;< A ina paha e hoolilo ae ana oia ia oe i Kristiano?" "Aole e apono mai ana o Alahe ia mea!" i hooho ae ai ua kahnnapnle Mahomeda la. me kona leo halulu o ke kulana kahunapnle. *'Ke manao nei wan e hiki ana ia'u ke hoohulihuli aku iaia iloko o ko kakon hoomana/* "Ke maopopo ole ftei ia'u ina be hana hewa ia a*u e hana aku ai/* oiaio aole e ae mai ana o Alahe ia oe e hookiekie aka maluua o kon kulana e. paa nei. Ina keia he noi hewa, alaila e ae mai oe e- bele aku wau mai ou aku nei me ka loaa oie o ka'u

m«4 i niakemake ai: aka nae iua he mea hewa ole keia. e pono no ? wau ike aku iaia. Malia |iaha aole noaa ponoi kona niea i liana | howa mai ai. a ** hoomaikaiia ka inoa o Alahe anie Kana Kaula ; ina fi<- nu?a i kulike aku me ko keia Kri»tiano kulana e hooliulua | mai uiia iluko oka nianao.ana nona. Pehea eae ana anei oe ia u j e ht-lt aku e ike iaia? ' . „ i •*H«» oiaio. aole e hiki ia'w ke hoole aku i Ikau noi. e ka niakua. j "Ke inahalo aku nei wan ia oe. e ka lunapaiihao." | "E haawi mai i kou lima a na*u oe e alakai aku.** ! **.Vole. E hele aku oe maniaa a iumi no e hahai aku mahope j ou. Aole i palupalu ko'n mau lala maiauli oka nui ana ona la. j eia na*- k«* kau koikoi mai ne? na haawina o ka manawa maluna | o*u" 1 Nana ilio !a o Terika me kona maii maka oluolu i ke kanaka o j ko lakuii akua, a huli ae la oia i kekahi panipuka nui a paa maoh j a wehi* la a kono mai la ika malihim e komo aku iloko a e hahai i iiku ii<ti iaia. ...... ; "Mai liea mai'la i liele mai ai keia Karistiano iloko nei? i nmau j aku ai ke kahuna iaia e hahai aua niahojK? o ka lunapaahao, a e pii 1 uialie ana hoi iluna o kekahi alanuipii. -Mai Leona mai." i panai aku aj o Terika. ; "A owai kona iuoa?" ! -O Kale. Kauna o Valedolika. kona inoa.*" '•{le imia hanoliano ka kona. Ile koa io anei oia e like me j ka'n i lohe wak- ai nona?" | •ile kanaka koa lua ole oia e kupono ole ai e hele laelae mau ; 'ma (;aranatla nei. 0 keia ka puka o kona iumi. E komo aku oe | ilnko. a e kii mai no wau i ka manawa e lawa kupono ai ka loihi : o ka nianawa nou e noho ai iloko.*' | "Wehe aku la o Terika i ka puka laia i hoopuka ae ai i na | a kaua i ike ae nei. a kieī aku la oia iloko. a pani hou «iku j la uia i ka puka i ka manawa i komo aku ai ke kahuna iloko o j ka lumi. # ...... I Nana w ile ae U\ uo na maka o Kale i keia maiihini i kipa aku e ike iaia. "K hoomaikai mai o Alahe ia oe, e Sir Naital" wahi a ua kahuna ia i pan-» aku ai. - <; Ae; e hoopakele ae ia oe mai ka poliai mai o ka. poe e manaoio <>1e aua a i kela aina la*i ma o. K a o aku no wau i na mea e pili ana i ko makon KauUr Hemolele loa.'* -H lioopan ae i kou kamailio ana. eka elemakule. E haalele mai »>e ia'u a e hele aku oe no kau hana, v wahi a naita i pane aku ai, a ti'>ho hou iho la oia iluna o kona noho. "Aole o'u makemake i kini hoomana. t"a lawa ko*u ike no ia mea e hookomo mai ai ika hoowahawaha ana iloko o'u nona. Malia palia he maikai no kou hoouiana no ka poo aole e hiki ia lakou ke hoopau ae i ko lakou nia'i iiui ponoi. eia nae aole o'u makemake ia mea. v "l"a puka mai kena mau olelo me ke koa lua ole. Sana Dominika. Sir Kale, ua hoopuka mai la oc i ka olelo maikai." ' IMileio:" i hooho ae ai o Kale, me kona ku pu ana ae mailuna ae o kona noho a i kona puuwai hoi e pana kapalili ana. "O Pidero liamahino keia, a i makaukau hoi e liookauwa aku nau," i pnnai aku ai ko Kale ukali, iaia i ku pololei ae ai iluna a nee aku la imua ine ka hikiwawe. 4i E hoomaikai niai ke Akua ia oe! Mai puili aku wau ia oe iloko o ko'u poli aka nae ke ike mai la no oe he mea hiki ole ia'u ke hana aku pela me keia kulana e kau nei maluna o ? u. Ua kuhihewa aku wau ia oe e Pidero. no ka mea ua koho aku wau ia oe he hoohewale ia oe i haalele mai ai ia ? u." "Aole, aole loa —aole loa he hoohewale ilQko o Pidero Bnmahino. I T a maopopo ia'u ke kulana e waiho mai ana imua o kaua i kela manawa, a ua maopopo no hoi ia'u e lilo ana wau i mea nou e pono ai, a ke ike mai la oe ia*u imua o kou alo." 4, Ke ike maopo]>o aku nei wau ia mea i keia inanawa. Aka o kena hoonalonalo ou, e knu hoaloha maikai, pehea la ia i loaa mai ai ia oe, lie hoololi ana i kou kulana koa?" "() keia 10le —keia umiumi—kda kookoo hoi, ame ka pena ana i,ko'u helehelena oia ka mea nana i hoanoe ae ia'u. Aka aole keia oka manawa e hoopau wale ai ma ke kualehelehe ana. E kupono una keia mau mea apau ia oe." "Kupono ia'u. e Pidero?" 4i Ae; a eia no hoi ine a'u ke pena e hoolilo aku ai i kou heleVelona a nolio pono ka lualuaina." "Alaila, o kou manao, i hele mai nei oe e hoomahuka aku ia'u mai keia walii aku a e noho oe ma ko'u wahi?" "Oia maoli no ko'u manao o ka hele ana mai nei, a aole no kekahi kumu e ae. E pono oe e mahuka a e noho au ma kou wahi." "Aole e Pidero. Aole e hiki ia'u ke liana pela." "Aka he pono oe ke hana pela," wahi hou a Pidero. "Ua hooweliweli mai lakou ia*u pela, aka ke manaoio nei aole lakou e aa e hana ia mea." "A mai hoohikileleia kou noonoo no ia mea lie make, no ka mea ua ike maopopo wau e aa ana ko lakou manao e lawe i kou ola. a'u hoi e manao nei i ko lakou hooliolo i ka la e hookoia ai ia luiua aole no hoi e loihi loa. He nui na nianawa au i haawi kauoha ai ia*u a he hoolohe no hoi ka'u, aka i keia manawa e haawi kauoha aku ana wau ia a e hoolohe oe e pono ai." "E mauao auei oe e Pidero," wahi a Kale o Leona i pane aku ai, "he hana kanakamakua ia a kekahi'kanaka e hana ai iwaena o na kanaka imikai o ka hookuu ana ia-u ilio a e make oe ma ko'u wahi?" Heaha la ka'u e pane ai no'u iho np ko'u hohewale—oia hoi, no ko'u maka'u i ka make i holo ai au, au hoi i komo wiwoole mai ai a make iho la no'u?" "Aole, aole; aole lakou e pepehi ia'u. Aole o-u maka'u i ka make; aka aole au e niake ke haalele mai oe ia'n iloko nei owau lumkahi, no ka mea aole owau ka lakou mea e makemake nei a e imi nei e pepehi." "Kia' nae, aole e nele ko lakou hooiiiainoino mai ia oe ke loaa mai oo ia lakou iloko nei." "Aole lakou e hana mai ia'n pela. Xa'u e haU aku ia lakou i moolelo hoolele hauli ma ka hoike aku ia lakou —nau wau i hana mai pela; oiai hoi. ua hele wale mai no wau e hoike aku i ko'u aloha hope loa ia oe, a nau hoi i lioopaa mai ia'u iloko nei e make ma kou wahi. Alaila e ike auanei oe iko lakou huhu ino loa inaluna ou aole hoi maluna o'u. Ke ike mai la anei oe i ko'u manao? v "He moolelo hoolele hauii io no kela au," wahi a ka naita opio. "Alaihi e hoike hou aku no wau i kekahi mea okoa ae. E hoike aku no wau ia lakou. oia hoi, o oe ka lakou i nanauki loa ai e make a aole owau, aole hoi mali.ua o ? u ko ka moi iini e pepehi aka aia maluna ou. a no kon ike ana iH'la ua powa mai oe ia'n ma ka hoonoho ana ia'u iloko nei i mahuka ai oe a p\kele mai'ka make mai i silaia.*' "Ke lioole nei au aole e mahuka aku mai keia wahi aku," wahi hou a ka naita opio. "E kun haku e hoomanao i kau lede opio ame kou poe hoaloha o ame Kanelila; e hoomanao i ka luahine au e kapa mau ai he mama non. aine kela inau maka olino o ka wiwoole like loa me oe e noho mai la i hope au hoi i kapa mau ai he lioahauau; a e hoomanao no hoi i "Uwoki oe e Pidiro," wahi a Kale i pane kahamaha aku ai. "A mai j»oino iki oe i ka hoomanao ana i ka wahine opio \ UIo ai i lede nau a na Mahomeda i ahai ai mai ou aku." wahi hou a Pidiro i hoomau aku ai uie he la aole oia i lohe i ka pane a kona haku, "Pehea oia? Ua nalowale anei kuu lede. ke Kaunawahine VaU>dolida?" Ua ninau aku ka uaiia opio me ka nanaina kunanahihi e hoike maoli mai ana kona nanaina i ka lokuhala ole oloko no ka wahine opio ana i aloha oiaio ai a i hoohiki paa ai e hoopakele mai ka lima kakauha aku o ka moi. "Aole i nalowale U>a e kuu haku, I keia mauaira aoie oia i ike aku i na maka o ka moi mū aole oia i iaweia ilaiia e ike mai ai ka moi," wahi a Pidiro i wehewehe aku ai. nae ka mem i maopopo ia'u oia kona laweia aku imua ona ina e mau ana kou noho ana iloko nei—a heaha aua la na hana e h&naia mai ai ma* iuna ona aole i maopopo ia'u." (Aole i pau.)