Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 1, 6 January 1905 — Page 5

Page PDF (1.36 MB)

This text was transcribed by:  Rose Mae Reeves
This work is dedicated to:  Carol, Terry, Pamela, Leslie, my dear sisters

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

GENERALA NOGI, KE KOLOPA NANA I UNEUNE I

NA PANI PAA O POTO ATA.

 

Lilopio o Pota

Ata.

(Mai ka aoao 1 mai.)

zovoi e ku nei ma keia awa .no ka manao e Pakele aku a hui me ka Rusia aumokukaua o ke Kai Balatika.

TOKIO, Dec 30.-Ma ka lelekaua ana i ka papu o Rihlung ma kea lo o Poto Ata ua hoopahuia e ka pualikoa e kaua aku nei iloko o ka pohaku paa. He elua tona me ka hapa dainamaita i hookomoia no ka hoopahu ana i ka papu i haule. Eia ua papu la i keia Manawa in a Kepani.

LADANA, Dec. 31-Ua haalele iho na Rukini i ke taona hou o Poto Ata eia nae aole e lawe ae ana na Kepani, no ka maka’u in a mea hoopahu.

TOKIO. Jan 1, 1905.-Ua lelekaua aku na Kepani me ka heluna nui a lawepio ae la Fungshushan a he hapa o ka pa ma kahi e kokoke ana i Paulungshan.

PARISA. Jan 1.-O ka lilo kaua o rusia a h iki i Novemaba 30, he $238,000,000.

CHEFOO. Jan 2.-He eha mokukaua wawahi i ku mai nei ianei mai Poto Ata mai. He elua i hoikeia mai ua hala aku no Tsingtau. Ua Hoike ae na Rukini i hiki mai nei ua hiki ole ken oho aku ma Poto Ata.

MOSEKAO, Jan. 2.-O Adimarala Skryloff ke alakai ana i ko ke Kai Pakipika, aumokukaua ekolu o Rusia, e holo aku ana hoi ma ka hapa hope o Aperilla.

CHEFOO, Jan. 2-Eia na mokukaua wawahi o Rusia maanei ke laweia nein a mea kaua. He elua mau moku wawahi, na moku lawekoa ame 800 poe i eha ua haalele aku ia Poto Ata ma ka ae ana o na Kepani.

TAMATAVE. Madagascar. Jan. 2-Ua hiki ae nei ma Sana Marie he hapa o ko Rusia aumokukaua o ke Kai Balatika malalo o Adimarala Rojestvensky.

MUKDEN. Jan. 2-Ua hoikeia mai nei ka Ikaika o na kipu ana ma ka hapa waena ame ka hookuemiia ana o na Kepani.

TOKIO. Jan. 3.-E kakauinoa ia ana ka aelike haawipio i keia la a i ka la apopo e noho ae ai na Kepani. O na aelike haawipio aole i hoikeia ae nei.

CHEFOO. Jan. 3.-Ua hooia ae o Kartzow, ke aliikoa nui o ka mokukaua wawahi Vlastui, i ka make ana o Generala Kondratenko. Ua hoike pu ae no hoi oia aole he lakokaua i koe a na koa, a aia hoi lakou ke noho nei me ka hune ai a ua noho iho hoi no ekolu mahina me ka mahele a ii hoemiia. Ua paio ku-e Ikaika aku o Generala Stoessel in a a’o ana haawipio a kona mau ukali a hiki i ka ia Sabati. Ua hoike pu ae no hoi keia alakai ua hiki aku i ka 5000 ka nui o na Rukini i poino ma ka paa ana i ka puu 203-mita a o ka lilopio ana o Pota Ata he lilo o 80,000 Kepani. He ekolu mau waapa mokuahi i ku mai nei.

TOKIO. Jan. 3.-Eia he hauwawa hoohalahaia e ano e ae na manao e pili ana i ka Stoessel mea  e hana ana mamua o ka haawipio ana, no kona wawahi ana i kona mau mokukaua, ka hoao ana e hoopiha i ke awa ame ka hoouna ana @ na mokukaua wawahi no Chefoo.

LADANA, Jan. 3.-Ua hoike ae o Barona Suyumatsu, ko Iapana Kuhina, e paa mau loa ana o Iapana i ke awa o Poto Ata.

ST. PETERSBURG. Jan. 3.-Ua hoikeia ae i ke akea no ka maka’u i ke ala ae o na manao uluaoa, ua hala aku ka emepera no ka hema o Rusia a ua haawi mua ia aku nei ka mana ia Generala Stoessel e hana aku e like me kona manao e pili ana i ka haawipio ana la Poto Ata.

NEWPORT NEWS. Jan. 3-Eia na hiohiona, oia hoi, o ka mokuahi Geremania Ardia, me na mokuluu maluna ona no Rusia, aole e aeia aku ana e haalele iho i ke awa.

PARISA. Jan. 4-Ke oleloia nei maanei me he mea la e paaia ana ko Rojestvensky aumokukaua ma Madagascar, e kali no ka loaa aku o na kokua.

(O Keia ka Manawa mua loa @ ai he lono, mai ka hookumuia ana o ke kaua, ua papa a e papa ana o Rusia i ka nee ana aku o kona mana kaua no ke kahuakaua ma Asia.)

BATAVIA. Jan. 4-He elua mokukaua holo mama o Iapana i ikeia aku nei mawalo ae e na aekai o Java a he ulumoku topido kei hoikeia mai nei eia ke holoholo nei ma kauwahi o @once Akau.

ST. PETERSBURG, Jan. 4.-Ua ae aku nei ka Emepera i ke noi a Generala Stoessel o na aliikoa i hopuioia ma Poto Ata e haawi ae i ko lakou mau palapala hooiaio in a Kepani aole e lawe hou in a mea kaua, he mea hoi i ano e ae main a manaolana ana.

Aole he mau hana hoohaunaele i hanaia no ka kaule ana o ko Poto Ata kahua paa, eia no nae he manao paa iwaena o ka poai mana aupuni e kapae ana in a hauwalaau hoopau kaua.

LADANA, Jan. 4.-O na hoike iwaena o ka poai mana aupuni e kuhikuhi ana o na kukai ana no ka hoopau kaua mawaena o rusia ame Iapana i keia Manawa ke pii nei.

WEIHAIWEI, Jn. 4.-Ua haalele iho nei ka mokukaua holomama Andrmeda o Pelekane e hoio ana no Poto Ata me ka ukana laau lapaau no ka poe Rukini mai ma na papu i haulepio.

CHEFOO, Jan. 4-Ua hoopaneeia ka haalele ana o na Rukini ia Poto Ata a hiki i ka Poaha.

BELINA, Jan 4.-O ka manao i hoaie hou no Rusia o $81,000,000 e hoopukaia aku ana i ka la apopo.

TOKIO, Jan. 4.-Ua lilopio ma ii na Kepani he 25,000 pio ma Poto Ata. He 20,000 o ka huina 35,000 kanaka oia wahi ke waiho ma’i nei.

ST. PETERSBURG, Jan. 5.-Ke manao ia nei e waiho in a hana hoohiwahiwa ia Karisimaka (Greek) mamuli o ke kaumaha no Poto Ata.

Ke piha nein a halepule me ka poe e kanikau ana a eia ke Keena Kaua ke piha mau nei me ka poe e ninau ana no ohana.

Eia na nupepa ke hoahewa ne ii na luna aupuni no ka huna in a mea oiaio.

Ke manaoia nei e hoopuka ae ana ka Emepera he kuahaua e hookuu ana la Generala Stoessel mai ka hookolokolo kaua ia.

Ua papa ae nei ke Aupuni i ke kualia ana ma na alanui na kope o ka nupepa Russ mamuli o na manaopepa hoopahenehene.

NAGASAKI, Jan. 5.-Eia o Poto Ata malalo o na Kepani, eia nae aole lakou e komo maoli ae ana a hiki i ka ia. 8.

BATAVIA. Jan. 5.-He eha mokukaua o Iapana eia mawaho ae o Sumatra.

NAGASAKI, Jan. 5.-Ua hoahewaia ka mokuahi Nigretia o Pelekane ma Poto Ata. O keia kekahi moku i wawahi a ii ka laina kaupale o Iapana ma ke kai.

 

HAUOLI NA IAPANA NO KA LANAKILA.

 

(Mai ka aoao 1 mai.)

Paaia ana hoi e na makuakane, oiai na makua e huikau pu ana ma na hana o ia po. Ua hiki pu ae he mau kaa i hoohiwahiwaia me na hae amen a kukui, a aia hoi e kau kehakeha ana kekahi mau huaolelo Kepani, e like ma keia: “Banzai!” huro; “Teikoku Banzai!” Huro n@ ka Emepaea, a peia wale aku.

I ke kani ana o ka hora 7, aia hoi ua piha ae la ka paka i ka poe paa kukui, mai ke nui a ka Liilii, a ai maluna o ko lakou m@u kii onohi na haawina hauoli a e hooho ana no i ka huaolelo “Banzai!” Malaila ae na ano papa like ole, main a Kepani e lawelawe ana in a oihana kalepa, na oihana kiekie, a hiki aku in a limahana e hana ana in a hana haahaa loa. Ua hui ae he hookahi ma ka hoomanao ana, hookah puuwai, a hookahi leo hooho “Banzai!”

Ua hiki ae ka bana Hawaii maiaila a haawi ae in a leo mele, a komo pu aku no hoi iloko o ka huakai. Ma Aa’a Paka ua kukuiuia ae he wahi e haioelo ai, a aia hoi na ha eke welo la maluna, oiai ke anaina nui e ku poa! Puni ana. Ua hiki ae na komite ia lakou na hana o ia po, e aahu ana in a lole holoholo ahiahi me na papale silica maluna o ko lakou mau @. O M. Kishi, ka lunahoomalu o ka halawai, a nana hoi i hoolauna ae ia Kauka Mori, C. Shiozawa ame Lutaneia Kurakawa o ka Pualikoa Kiai o ka Emepaea, na poe i haiolelo pokole ae. I ka wa a Kauka Mori i hoopuka a ii ka inoa o Poto Ata, iaia e haiolelo ana, aia hoi ua ua olowalu like ae ia na leo hooho “Banzai!” mai o a o, a i ka Manawa a Mr. C. Shiozawa i hoouka a ii na hoaolelo o ke aloha no ka poe i kaua ai imua o Poto Ata a moe ko lakou mau kino-wailua ma na kula o Manchuria, ua wawalo hou ae la na huaoleio “Banzai!” Mahope a ka haiolelo pokole ana a Lukanela Kurakawa ua puhi ae la ka bana i ke mele lahui o Nippon.

 

GENERALA STOESSEL, KE KI O RUSIA NANA I

LAKA NA PUKA PAA O POTO ATA.

 

Ua malama koke ia a eke ka’i huakai ana mahope o ka haiawai, e alakaiia ana hoi e Lukanela Kurakawa, a i hoomakaia hoi ma Alanui Beritania a nee ana no ke alanui Liliha, pii a hiki i kahi o Kiaaina Carter a malaila ua hoopuka hou ia ae ka “Banzai!” a puka mai no hoi o Kiaaina Carter a pahola mai la i kona aloha, i apoia me na leo hooho hauoli. Mai nei aku i nee ai ka huakai no kahi o ke Kanikela Kepani a malaila i haawi hou ia ae ai na leo hooho hauoli.

I ka haalele ana o ka huakai ia laila, ua iho mai la ma Alanui Nuuanu a huli ma ke alanui Moi a haawi ae la in a hooho hauoli ana i ko makou nei keena, oiai na lunanui e ku aku ana maluna o ka lanai e makaikai ana i @a nee ana o ka huakai a e haawi ana in a panai no na hooho hauoli i haawiia mai.

Ua hoomau aku ka huakai no kahi o Kanikela Pelekane R. De B. Layard, a malaila i hoike ae ai na keiki o Nippon i ko lakou ohohia no Pelekane, i panaiia mai hoi e ke Kanikela ma kona aoao, a hoopihaia ae la ka lewa me na hooho “Banzai!” Mai nei aku ua hoomau hou aku ka huakai no kahi o ke kanikeia Pake, a haawi aku la iaia i ko na Kepani hauoli, a maanei i hookuuia ai na hana.

Ma ke ano nui o keia ka’i huakai ana, ua hoike ae na Kepani i ko lakou hauoli piha no ka lanakila i loaa ia lakou, aole wale oia, aka ua hoike ae lakou i ko lakou manao hoaloha me na aupuni nui e noho hoaloha nei me ko lakou Aupuni, oia hoi o Pelekane, Amerika ame Kina.

Ua hala ia po me kona mau hoomanao hauoli a ke nee nei no. Ua ku ae na hana nui o na mahiko mamuli o ka lilo o na limahana i ka hoomanao ana.

O kekahi mea ano nu ii loaa ae ma Honolulu nei, oia no ka hiki ana mai o ke Keikialii Fushimi maanei oiai no e malamaia ana na houoli ana no ka lanakila kamahao i loaa ia Iapana. Ua hiki mai ke Keikialii Fushimi lanei he mau mahina i hala ae nei, a la Manawa e hoomanao ana na Kepani ma Hawaii nei i ka la hanau o ka Emepera o Iapana. I keia hiki ana mai hoi ke hoomanaoia nei no ka lanakila i loaa ma Poto Ata, a he lono hauoli keia i loaa aku i ke keikialii, oiai aia ke aloha aina oialo iloko o kona puuwai kahi i moe lolii ai, a ke hoomanao nei oia in a la ana i alo ai ma na kahua kaua lehulehu ma ka aina nui o Manchuria.

 

NA KULA MA HAWAII NEI

 

(Mai ka aoao 1 mai.)

   a o ka nui o na haumana he 5,816, a mailoko mai o la huina he 4728 iloko o na kula aupuni a he 1078 iloko o na kula kuokoa. He 132 kumukula e a’o nei iloko o na kula aupuni a he 36 iloko o na kula kuokoa. Ma Oahu he 35 kula aupuni a he 30 kula kuokoa o na kula aupuni he 149 kumukula e a’o nei a ma na kula kuokoa he 108. O ka huina nui o na haumana o Oahu he 7,9987, mailoko mai hoi o ia huina he 5,176 haumana iloko o na kula aupuni a he 2,811 haumana iloko o na kula kuokoa. He hiki ke hoomoakakaia ka nui ana o na kula ma Hawaii mamuli o keia mea oiaio oia hoi he hapanui o lakou aia ma na apana in oho kakaikahiia a he huina uuku hoi o ka heluna kanaka a ua haule mai hoi ka nui o na haumana ma kekahi mau wahi malalo o 20 haumana. He hana na keia oihana ka wehe hamama ana in a kuia ma na wahi i haule ole iho ka heluna haumana malalo o 12. Ma kekahi aoao hoi, ma ka mokupuni o Oahu ua pili loa ka nohona o na kanaka a aole hoi he kuia i hala iho ka nui o na haumana malalo o 30 a 40 haumana, oiai ma Honolulu, oia no hoi ke kikowaena o ka heluna kanaka, aia he elua kula i hiki aku ka huina o na haumana ma kahi o 600 pakahi a he kula okoa ae uo hoi kekahi i hiki aku ka huina nu ii ka 450 a oi.

 

KA HOONAAUAO AME NA KULA AUPUNI.

 

Ua loaa pu ae iloko o ka hoike a Kiaaina Carter i ke Kakauolelo Kalaiaina keia hoike a H. T. Atkinson:

Wa hoomakaia ka hoonaauao ana mako Hawaii Paeaina me na makua aole hoi in a keiki. Mawaena o na makahiki 1823 ame 1827 ua ala ae kekahi ano hoonaauao ana o kea no e loa, a laha ae la me ka hikiwawe ma keia mau paeaina iloko o na wahi in oho nui ia amen a kauhale Liilii a ku hoi me ke ohohiaia no umi paha makahiki. O na ‘lii ame ko lakou mau aialo o lakou na poe i komo mua ae, a o lakou no na haumana mua loa. Ua hoouna aku kela ame keia alii in a haumana holomua loa o na aialo ma ko lakou mau aina like oie ma kea no he kumu, me ka hoike pu aku i ka poe e noho ana e hele ae in a kula. Ua Ikaika ka iini ana o na kanaka e loaa ka ike heluhelu a kakau, a aneane ka heluna lahui holookoa o na kane amen a wahine o na makahiki like ole e hele i ke kula. O na kula ia Manawa e Ikaika ana ka iini e hoonaauaoia ua hiki aku i ka 900, e noho haumanaia ana hoi e 52,000 haumana, o ka hapanui he poe i oo.

Ua hanaia ke kanawai kuia mua loa i ka 1841 e na Alii amen a kaukaualii ma kekahi halawai kukakuka ana. He mau agena kulak o kela ame keia mokupuni, me ka lunakula nau e noho mana ana i ka paeaina holookoa, e hookohuia ana hoi e ke Alii ma ka Ahakuka. E koho na makua ma keia ame keia apana i komite kula e hana pu ana hoi me na agena kula no ka hookohu ana ame ka malama ana in a kumu am eke kukulu ana in a halekula.

E pono no e loaa he paiapaia mai ka agena kula ae e hooia ana i ka noho kumu ana o ia kumukula. Aole loa kekahi mea i hanau mai a mahope o 1820 e hiki ke paa oihana a mare paha ke ike ole i ka heluhelu am eke kakau. O ka hele ana i ke luia ua onoonouia maluna o na keiki mai ka i a hiki i ka 14. Ke mau nei no hoi @a hana ana mai ka Manawa i hoololiia ai a pakuiia aku i 6 ma kahi o 4 a i 15 ma kahi o 14.

E pili ana i ka averika ike iwaena o na haumana Hawaii e hoohalike ana hoi me ko na wahi e ae, he mea h@ki ke olelo ae me ka hoopaapaa ole o na Hawaii apau malalo o 50 makahiki u@ hiki ke heluhelu a kakau ma ka lakou olelo ponoi a aneane no hoi na Hawaii apau malalo mai o 20 makahiki ua aiki ke heluhelu a kakau ma ka olelo Eaelani, a ua hiki no hoi ke olelo ae peia no na Pukiki.

He mea pono no paha e ikeia ae o ka huina haumana o na keiki no lakou na makahiki i hookaawaleia no ka hele ana in a kula i ka 1880 he 70 pa-keneta, i ka 1890 he 81 pa-keneta a i ka 1900 he 96 pa-keneia. O na Hawaii he 98 pakeneta e hele ne ii ke kula a Hoko hoi o na makahiki i hookaawaleia. Na keiki o na aina e i hanau ma Hawaii nei he 94 pa-keneta, na hapa Hawaii, 99 pakeneta; na Pukiki, 85 pa-keneta; na kepani, 94 pa-keneta; na Pake, 92 pakeneta; a o na Amerika, na Pelekane, Farani amen a Kelemania eia no lakou ke hele nei no in a kula. He kakaikahi wale na wahi maluna iho o keia ilihonua o ka malamalama kahi hoi a na keiki lehulehu o na makahiki kula e hele ana in a kuia no ka Manawa kula piha o ka makahiki. E hoomaka ana ko kakou kau kula ma ka la 1 o Sepatemaba, a pau ma ka la 31 o Iune, a hiki i keia Manawa, no kanaono-kumamaha makahiki, aole loa he Manawa i haule ai ma ka hoomau ana o na kuia o ko Hawaii Paeaina, ina no i ka wa malalo o ka wa aupuni Moi, malalo o ka Repubalika Kuokoa, a i ole i keia Manawa, e ku nei ma kea no he Teritore no Amerika. He moolelo keia i kaa koikoi aku na hana hoomau ana a na lawelawe aupuni like ole in oho mana ‘ia ai ka papa ame keia o ke keena hoonaauao.

Ma ka la 30 o Iune, 1903, o ka huina nui o na haumana o na papa apau o na kuia apau o ka Teritore he 18,415. Ma ka pau ana hoi o keia kau kuia, Iune 30, 1904 aia ka huina o na haupana i ka 19,229. Ua like hoi ia me 884 ka pii ae o na haumana. Mailoko ae o keia he 10,457 keikikane a he 8,842 kaikamahine. Ua pii ae ka heluna haumana o na kuia aupuni mai ka 13,793 a hiki i ka 14,467, he mahuahua hoi o 674: o ko na kula kuokoa hoi mai ka 4,622: a hiki i 4,8@2, he mahuahua hoi o 210. I ka makahiki i hala ai he mahuahua o 604 haumana iloko o na kula aupuni a he 298 ma na kula kuoko@ ma ka hookalike ana ae me na kula aupuni.

Aia ma kahi e 2@4 kula iloko o ka Teritore, a mailoko mai o ia huina he 147 he mau kula aupuni e malamala ana ma o na dala a ka lehulehu @a he 57 kula kuokoa e malamaia ana e na loaa i hoonoho kahu ia, na loaa hoolimalima, na kokua manawalea amen a ukukuia. Ma ka hoike i hala h@ 144 kula aupuni, a ke hoike nei keia i ka pii ana ae he 3 mau kula hou, oiai e hoikeia ana he 59 kula kuokoa a i keia Manawa hoi he 57. O na kula aupuni apau o ka Teritore mai ke kula kiekie a ke kulakumu a hiki loa aku in a kula apana haahaa loa ua noa in a lahui apau me ka nana ole ae i ka ili ame ka lahui. O na haumana apau e hele ana ma na kuia aupuni ke ku nei lakou ma ke kahua hookah. Aole he nanaia o ka ili aole hoi i ka lahui. O na Amerika, na Europa ken oho pu nei lakou me na Maiai, ka Pake amen a Kepani, a o ko lakou hoohauoli ana ma na kahua paani ke lawelawela nei maluna o ke kahua hookah. O na kuia o ka Teritore eia ke hoihoi ne ii na haumana a ke anuu hookah. He hoohui ana keia in a lahui apau i hookahi i ikeole ia mawaho aku o Hawaii.

O na kumukula e lawelawe ana in a ha@a ma keia Teritore iloko o ka makahiki i hala he 646 he oi ae hoi maluna o 633 o ka makahiki i hala. Mailoko mai o keia he 184 kane a he 457 wahine. He 399 kumukula e hana nei ma na kuia aupuni a he 247 iloko o na kula kuokoa. Ma keia e loaa ana he 13 ka pii ae o na kumukuia ma na kula aupuni, aole hoi he pii ae iloko o na kuia kuokoa. Ma keia no hoi e loaa ana he 13 ka pii ae o na kumukuia ma na kuia aupuni, aole hoi he pii ae iloko o na kuia kuokoa. Ma keia no hoi e loaa ana he averika o 36 haumana no ke kumu hookah iloko o ke kuia aupuni, a ne 19 haumana no ke kumu hookah iloko o na kula kuokoa.

 

NUI KA LOAA O KA AHA APANA.

O NA LOAA NO NO HIHIA NO NA MAHINA ELUA I HALA UA OI AKU IA MAMUA O KA LAWELAWE OIHANA ANA O KA WA I HALA, OIA HOI HE $500 KA OI. Ua hoomaka ae nei hoi keia mahina i kana hana a ua loaa ae na dala elua haneri mai na hihia Liilii i hookolokoloia ma ka Pualua nei, me ka helu ole ia o na hoopa’i nunui a ano koikoi i pau aku i ka hoohalahala no ka miko ana i ka paakai a ka lunakanawai.

Ma ka Poalua nei he 74 ka nui o na hihia, a ua oi iki maluna o ka hapa o keia huina he mau hihia piliwaiwai ame ona rama i miko ae na dala elima ame ikolu pakahi. Ma ka Poakolu ae he 26 ka nui o na hihia, @ e like me ka pii ana o na hihia pela no e @ ai na loaa o ka Aha Apana.

O keia iho ia ka waiwai o ka hoololi ana i ka oihana makai kahiko, i loaa ka oihana nana e hooko pono in a kanawai a nui ka ioaa o ke aupuni.

 

Iwaho no o ka nuku o Mamala ka mokuahi Mongolia kahi i o-ku ai, aole i komo ma ii ka iai o Kou nei.

 

Ua kipa ae o Lunakanawai Kaapuni Mathewman o ko na Kona Aha Kaapuni e ike ia Kiaaina Carter ma ka Poalua nei. Ua pu-a ae na lohe ke makemake nei oia e noho ma ko Lunakanawai Gear noho ke pau ae oia, eia nae aole he puai leo mai keia keonimana ae.

 

 

MA AMERIKA he laau ohohia loa ia ka laau kunu a Chamberlain e na makuuhine amen a keiki no ka hoola ana i ke kunu, hupekole am eke kunu kalea. Aole he mau mea hoopilikia iloko ona a he loaa koke hoi ke ola. Ke kuaiia nei e na halekuai laau lapaau apuni kea o nei. BENSON, SMITH & CO., LTD., na agena ma Hawaii nei.

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI.

 

HOOLAHA MANAO PANIKU A KUAI.

 

L. AHLO.

 

Malalo a mamuli o ka mana kuai i paa iloko o kekahi moraki i kakauia ma ka la 29 o Novemba, 1800, i hanaia e a mawaena o L. Ahlo, o Honolulu, Mokupuni o Oahu, Teritore o Hawaii, ma kea no he mea moraki, ia William G. Irwin, John A. Cummins ame William D. Alexander, o lakou apau no Honolulu i oleloia, na Kahu no ka Oahu Railway and Land Company, he hui i kukuiuia a e ku nei mai@lo o na kanawai o ka Teritore o Hawaii, ma kea no he poe paa moraki, a i kopeia ma k@ Keena Kakau Kope o ke Aupuni iloko o ka buke 129, ma na aoao 140, 141 ame 142, a o ua meraki la i oleloia ua hoolilo pono ia ma ii ka meanona ka inoa malalo iho nei, Oahu Railway and Land Company a i keia manawa oia ka mea e paa nei a kuleana ponoi oia mea mao kona lawe @ i ka makaiua o na poe paa moraki i hoike mau ia ae nei, ma o kekahi palapala, i hannia i ka la i o Ianuari, 189@, a i kopeia iho iloko o ke Keena Kakau Kope o ke Aupuni i oleloia iloko o ka buke 171 ma na aoao 67-69 a i kulike ai me ka mokuna kanakolu-kumamakolu o na Kanawai Ahaoleio o 1874 a@ ke Kanawai (mokuna eiwa o na Kanawai Ahaolelo o 1890) e hoololi ana la mea hookah, a o Oahu Railway and Land Company ia i oleloia, ma kea no he mea maiama i ua moraki la i oleloia, ma keia ke haawi ne ii ka hoolaha kemanao nei oia e paniku i ka moraki i oleloia no na kumu i uhaiia, oia hoi: no ka uku ole ia ana o ke kumupaa ame ka uku-ole ia ana o ke kumupaa ame ka uku-panee o elua nota hoale a ka mea moraki i oleioia i hoikeia iloko a i hoopaaia hoi e ua moraki la i oleloia, i ka Manawa e uku ai.

Ke haawiia nei no hoi ka hoolaha o na aina pakahi apau amen a wahi apaa i hooliloia a i hoakakaia iloko o ka moraki i olelia, ame na hana hou apau maluna iho, e hoakakaia aku ana hoi mahope iho, e kuaiia aku ana ma ke kudaia akea ma na keena kudaia o James F. Morgan, ma alanui Kaahumanu, iloko o Honolulu, ma ka Poaono, ka la umi-kumamaha (14) o Ianua@ A. D. 1905, ma ka ho@ umi-kumamalua (12) awakea o ka ia i oleloia.

O ka waiwai i hoo@loia e ua moraki la i oleloia a e manaoia nei no ke kua@ aku e like me ia i hoike mua ia ae nei oia iho keia:

O kela mau apana aina apau loa m@ Pearl City, Ewa, Mokupuni o Oahu Teritore o Hawaii, a i hoakaka pono loa ia hoi na Pa-hale ikolu (2) iloko o ke kuea A. eha (4) iloko o ke Kuea ewalu (8) ame ekahi (1) iloko o ke Kuea umi (10) maluna o kekahi palapala aina a i ole kii kuhikuhi ano o ia mea hookah i kauoha pono ia a i aponoia e ua Oahu Railway and Land Campany nei i olelo ia a i kakauko, @ loko @ ka @ a ma na aoao 2@7 ame @ Kakau@o ka i@ o ua mau @ he 42,@ kapua: kue@

Ma ke dala kui@ ka ma@ aoao o ka mea kuai na @ p@ pau.

No na mea aku i koe e ike ae ia @ lou & Marx, Stangenwald @ (Hale), Honolulu na lo@o o ka Mea Malama Moraki.

Hanala ma Honolulu, Dekemaba: 1904.

OAHU RAILWAY AND LAND & COMPANY.

            Mea Malama Moraki

3046-O@. 16, 23. Ju-Jan. 6, 13.

 

HOOLAHA MANAO PANIKU A K@

A KA MEA PAA MORAKI

 

THOMAS E BERICE P. AM@ @

LEN A COOK

 

Ma kela ke haaw@a aku @ ka @ laha i kulike ai me ka mana @ kuai i paa iloko o kekahi @ hanaia i Feberuari 28, 1902, @ T@ E. Cook, o Hilo, Mokupuni a T@ o Hawaii, Ellen A. Cook ame @ P. Cook, o Honolulu, Mokupuni @ ahu, a Teritore i olelo mua ia @ (o Kimi Cook, wahine mare a T@ E. Cook i olelo mua ia ae nei @ iloko no ka hookuu ana i kona @ na wahine mare), ka Poe Moraki @. The Bank of Hawaii, Litited, a @ Hawaii, mea paa moraki, a o ua Moraki la i oleloia ua kakaukop@la @ ke Keena Hoona Aina @ko o Honolulu@ i oleloia iloko hoi o ka buke @ na aoao 304 et @, o ka mea paa @ Moraki i oleloia ke manao nei @ ka moraki i oleloia no na @ uha’lia oia hoi: no ka uku ole @ kumupaa ame ka ukupanee i ka @ nawa e uku ai.

Ke haawila aku nei no hoi k@ @laha o ka waiwai i houliloia e Moraki la i oleloia e kuaiia aku a@ke kudala akea ma na keena @ o James F. Morgan, Kaahumana @ nui, ma Honolulu i oleloia ma @ aono ka la 10 o Dekemaba, 190@ ka hora 12 awakea o ka la @ . O ka waiwai i hoolilo@ e ua @ la i oleloia, a e kua@ aku a@ no keia pa-hale apau @ mahele o ka aina e waiho la @ lihi, m@ Honolulu i oleleia @ ho@ a Fa-hale Helu @ e like me ke kii aina a S. M. K@ a oia no hoi ka hapa o ka @ ka L. @. A. 645-, a i apo@ hoi e like me keia ma@ .

E hoomaka ana ma k@ keia @ ma ka @ ke alanui @25 kapu@  @ kikowaena o ka pa@ puai ma k@  k@ lanui Ka@ a e holo @.

  1. A k. @6 @ H @ M @ 1940 kapuai e holo @ o Schnaek e @@aku:
  2. A k. 47 d@ oo @ k@ 174.0 kapuai a hiki ke @ kapuai.
  3. Hem.  38 deg. @ min. K@ M 192.0 kapuai e hoio ana ma @ nui a hiki i ka aoao @ Alanui 29 kapuai.
  4. 4@ deg. 00 min. Hik. Ma@ @80 @ puai e holo ana ma ko ala@ @ hiki i kahi i hoomaka a@

Nona hoi ka ili-ama o 34,160 @ kuea. O keia no hoi ka aina @ kakaia ma ka L. P. Heiu $120 @ L. C. A. 6450. Apana 1. A oia no @ aina i hooliloia ia Thur@ E. @ i oleloia ma ka palapala kuai @ R. Gray ame Edward L@quist @ la i ka la 15 o Iulai 1@96 a i @ Kopeia ma ke Keena Hoona @ ko o Honolulu i olelo.a ma ka @164 a ma @a aoao 46 ame 47 paka@ hoakaka hou ia no hoi ma ka @ kuai a Thomas E. Cook @ ole@ Ellen A. Cook ame Bernice @ oleloia, i hanaia i ka la 14 o @ a i kakaukopeia iloko o ke K@ na Aina i oleloia ma ka buke @ ka aoao 219, paupu me @ pili ana a i kuleana ia ma k@

Ma ke kuike ka makemake @ dala gula o Amerika a ma @ o ka mea kuai main a @ a i hoomakaukauia e @ paa moraki.

No na mea aku i k@ The Band of Hawaii, Limited.

Ha@ ma Honolulu, T. H. @ maba 14 @.

THE BAND OF HAWAII LIMITED

Mea @

Ma o@

lu@

3042-Nov. 18, 25-Dec. @ 9.

 

O ke kuai kulaia maluna @ pam@ a hiki @ ka Poa@ 24, 1904, ma ka hura 12 awak@ keena kudaia o James F. Morgan @ nui Kaahumanu, Honolulu, T. H. 3046-Dec. 16, 23.

 

O ke kuai dudala maluna a@ ua @ pane hou ia a hiki i ka P@ari 7, 1905, ma ka hera 12 awa@ na keena kudala o James F. Morgan @ alanui Kaahuamanu: Honolulu T. H.

 

NANA ANA

            AOHE AUHAU

Na Kauka Huki

Niho Noeau.

He hanaia ka hana me na Auhau haahaa loa.—

F. L. FERGUSON,

Lunahoohana.

Helu 215 Alanui Hotele, mamua ho @

Young Building