Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 1, 6 January 1905 — I HEWA NO I KA LELE MUA [ARTICLE]

I HEWA NO I KA LELE MUA

Ua ike iho wau i kau pane, e Aloha Aina, e hoike mai ana oe i ka hu ana o kau mau kalaimanao ma.waho o ke alahele o ke kalaimanao naauao ana a ua ku aku la ko pewa hi'u i na kalaimanao naauao ana mai ia'u aku a ke newa nei oe e imi ana i kahi e a!o ae ai. Ua hiki no, no ka mea ua ku ia oe ka olelo a kahiko e kau kehakeha ae la maluna, "I hewa no i ka lele mua." Mai ko'u manawa. i hoomaka ai e hoopuka i ko'u mau manao, aele loa he wahi huaolelo a Nawaa no Alnha Aina a.hiki wa.le I kou manawa i ruiwa ae ai mai kou hlamoe ana, a i ole mai kou hoopoluluhiia ana e ka hopena o na hana koho balota, au hoi i lele ae ai me he la e po'i ia'u me kou manao o Waawaaikinaaupo keia, a laa no nae ke newa la ko pewa hi'u. Aohe he waiwai o ka momi ke waiho aku imua ou he noonoo papau. He hooio na kamalii a he mau olelo na ka wahine kau mau pane. He mea oiaio aole he waiwai o kau mau pane ia'u, oiai ao!e he i'o, aole he niomona, he hawawa na kalaimanao ana a he ike ole maoii, e poho ai no ka poe e-he-luhelu ana i kou mau manao palaueka, a u a pono no e hoohalahala ka poe e heluhelu ana i kou mau manao hihi kauhi hili i manamana. No kau hoohalike i ko'u mau manao me kekahi kahunapule haiolelo loihi, hiamoe na hoahanau, eia ka'u ia oe. 0 oe no ka i hiamoe, a o oe no ua hoahanau hiamoe la, a o ka hoahanau 1 hele a hiamoe iloko o ka halepule, aole he akua iioko o kona naau, a he hele wale iho no ia i ka pule no ka e nana ai i ka ohe luli i ka makani, nolaila hiamoe kona mau noonoo, hiamoe pu me kona uhane. O kou kulana keia

a'u e ike nei au hoi i hoike amaka mai nei ma kau pane a kamaiii o Kula. Eia me Nawaa he mau leta e hoole ana i ka oiaio o kau i olelo mai nei no ka hoihoi ole ia o ka'u mau pane. a i hooiaio no keia ke hoopuka aku nei wau i lta hapamua o kekahi leta.i loaa mai ia*u mai ka Mea Hanohano H. L. Holstein (Linekona) o Kohala, penei ua leta la: "Kohala, Dec. 12th, 1904. "g. K. Nawaa, Esa., Kokua Lunahooponopono Kuokoa, Honoluiu. "Aloha a nui: Mahalo wau i kau mau pane ia Aloha Aina. Nui ka ma:kai no ka mea, he mohala kau mau wehewehe ana, a lee heluhelu iho he ike koke ia ke kaona o na manao, a he maikai no kau mau olelo Hawaii. i kii oleia a he hapa i ka haole a hapa i ka Hawaii, e like me ka makou. Me he mea la aole e hiki ia Aloha Aina ke pane mai i kau mau arguments koe wale no o ka pono hopu manao, a he mea loaa wale no ia i kamalii. Aka ma ka i'o maoli, aole paha, a ua kupono oia e *close up shop.' "

Ke ike nel wau ua paupauaho oe. a nou no ke kumu paupauaho no ka mea , aole he kohu o kau mau pane. E i mai , ana anei oe e Nupepa Alona Aina o oe ( no ka aoao Demokarata? Pehea hoi o i Kini ma na lunanui o ka aoao Demokarata i kohoia ai e ka Ahaelele o ou- j kou ma ka halekeaka Opiuma? Aole anei o lakou maoii ka i'o Demokarata, a o ka lakou mau mea e hana ai e hana ana lakou ma ka inoa o.ika aoao . Demokarata, no ka mea ualoaa ia pono | ia lakou mai ka Ahaelele Demokarata j aku ka wahaolelo o ka lehulehu Demo-' karata? O kau hana e Aloha Aina he. paa hu'a no ka Demokarata, a ke hana nei oe nou iho. Ina paha o oe e Alo- j ha Aina ma kahi o Wilikoki a manao oe e hoopii laihila no ke pa'iia o na! kii hoohenehene nou. e hoopii ana anei oe i ka aoao Repubalika a i ole i ka nupepa a lunahooponopono paha o ka pupepu na"a i hoopuka ia mau' kii? Ke hoopii oe 1 ka aoao Repubalika, poholo oe i ka lua mimlia o ka hoka, no ka mea aole na "na aoao ia hana, na ia nupepa no ame kona lunahooponopono, e like hoi me lea manao o ka'u pane ia oe, a no ka oloha.ka o ka puniu hiki ole ia oe ke hoomaopopo i ka mea pono ame ka niea hewa. Ina no anei he manao ino kou ia'u ma keia

mau paio ana a kaua a manao oe e hoopii, aole oe e hoopii ana i ka noao Repubalika olai no na e he Repubalika Avau. a ke paio nei wau no ia aono. Owau kau e hoopii ana, Pela iho la i kaa ole ai ka aoao kalaiaina iloko o keia mau mahele a'u e hoakaka nei.

No kau ninau, "Pehea ka hoi oe i huikau pu ai ia Aloha Aina iloko o kau mau kalaimanao hoino aoao Demokarata? "E Aloha Aina, mai ko'u hoopuka ana i ko'u mau aianao kalaiaina e hoakaka ana i ke ano o na aoao kalaiaina ma ke poomanao, "I hauie no na Demokarata ia lakou no," aoie loa he wahi huaoieio a Nawaa no Aloha Aina. Aole i ka hoohuikau wale, aole hoi i ka nema waie aku, aole ma na ano apau. Ua ike o lehova i ka oiaio o keia, a ua ike ka iehulehu Hawaii 0 kaua i keia a'u.e hoike nei. Pane mai oe ia'u i kinohi akahi no a puka k a huaolelo "Aloha Aina" ia'u. Nawai 1 hoohuikau ia oe me Demokarata? Nau no, aole na Nawaa. Nau no keia mau huaolelo. ma ko pepa o ka la 17 0 Dekemaba, 1904: "Ua hoomau aku ko lakou (Demokarata) wahaolelo oia KE ALOHA AI'NA nei i ke a'o mau ana me ka hoomanawanui, a pela aku." a ina no e nana hou ia aku ma kekahi mau pane au e loaa ana no na huaolelo 1 like no na manao me ko keia a'u i hoike ae ei. Aole keia mau oieio na Nawaa e hoohuikau ana ia oe, nau no, a pehea la oe i nukupuu ai i kou hoohuikauia, oiai nau no i hoike ae i ke akea, a he lawe wale mai no ka keia makapeni a lawe kiani ae maluna o ka pepa. Ua pouli paha ka noonoo maikai o Aloha Aina, ke houhewa nei me he pinao la. Aloha no paha! No kou kapa mai i ka papau o ka noonoo o Nawaa. Aole oe i ike i ka'u ipukai. Ua piha, ua lawa e hoonaueue ai ia oe e Aloha Aina, e like me ia au e haka haalulu mai nei me he Berehazara la i ka ike ana i ko'u pulima. e maalo mau aku ana imua o kou alo a ma na paia o kou keena, e hoike aku ana ia oe i kou hawawa kalai lalau i like aku me Lualii i kalai ai i na kii -a ike i ka inoino hoolei ae. Ua kalaikii mai nei oe a ike ua inoino na kii hoolei ae. a kohu keia mau olelo au, "Aohe hoihoi o ka paio ana me oe e Nawaa, he wahi Karisiano kanakamakua, he kamalii nae ke ano o ka paio ana," Ma na kalaimanao ana a Nawaa, he kanakamakua na pane i loaa ole ia Aloha Aina, a i hiKi ole ia Aloha Aina ke haawi ae imua o na hoa Hawaii. I Nani ia aole ou hoihoi i ka paio ana

me a'u, no ka mea aia wau i ka papa Ekahi. o hoi me ka wahine e paio ai i ieohukohu ke ano o na paio ana, a ke hoi nei ko Kalihi keiki me ka lei o ka hanohano. Ua haule o Aloha Alna, ua haule mai la o Poto Ata, haule pu me Aloha Aina. Banzai! Banzai!! Banzai!!! Owau no me ka oiaio, S. K. NAWAA, Kaiihiwaena, an. 4, 1905. ,