Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 2, 13 January 1905 — RUSIA A ME IAPANA MA KE Kahua Enaena o ke Kaua Kakauia e Bernard H. Kelekolio. [ARTICLE]

RUSIA A ME IAPANA MA KE Kahua Enaena o ke Kaua Kakauia e Bernard H. Kelekolio.

— ! KUKAI.A lAPANA I KE KAI'A—HOOI'KA •>! A I KAN'A MAI" I KEIKI WIWO OLE MAU NA O KE KAlil A KAI A-l I-l - i PAIA NA AI'MOKI'KAI'A O Rl'SlA MA KE AWA O I'UW j ATAi | Maho;>e o ka hala :ma o kekahi mau la ia <»em*rala Kur»>ki ame • kr>na |»ua!ik<>a maioko o ke kulaaakuiihale o ua ; huiili aku !a «a maka o ko kaua Ui-mnaia Kurukī inaluua v> k*- ku ; lanakauhale nani o he mau iuiiv hoi k:i iiiamao n:a ku ; akau o ke kulanakauhak» o Fen£ (> ki ia kulana' kauhale o nai».lifng oia uo ke ki e ioaa ai ke kulauakauhalo nui o 1 Nukana tN«.*w*:hwani:> maluna o kt*ia fuanao!una ona. ua liuliu ' ih«j la oia nie kaua man l'alapala Aiua e noii ana i na Alalu*ie iki auu* na A!alu*Le nui. na mauna. na kuah>no. na kiki*kr-t- ame na papu like ole e ku kiai ana imua o ke kulauakauhah* «> Nukana. «• kiai a e malania ana hoi i kona luaiuhia. ilo nu a oiaio mahojH* o ka hoomaha ana o kona pualikoa kauiana no kokahi maii ia. ua linliu iho la o Kuroki ame kona mau paaialo o m-e aku m« mua «• ke kulanakauhale o Ilaicheii|r. ke ki hoi e hemo ai ka ij>uka e konio \ malaelae aku ai iloko o kt- jM»okulauakauhale nani o Nukana. Me | ka malie ame ka noonoo maikai ua mv papa aku la ko <M-nerala i Kuroki pualikoa imua o na lapalapa ahi o na pualikoa hoiowawae j o Rusia. a maho]>e o ka hala ana lie ekolu hora. ua hoohamauia aku ; na pukuniahi o na pualikoa pukaa o Ku.sia. a hookui'ini ia aku la | hoi ka pualikoa kaulana o Kusia me na heluna kaukani o ekolu a j oi e waiho mokaki ana iualu.ua o ke kahua kaua, ua make, ua hala a | ua a'e aku ki lioi ma kela aoao o ka muliwai eleele. : | Ma keia kaua i malamaia ua papahi hou ilio la no ke keiki jki eaea Kuroki i ka lanakila, a i ka lilo pio ana o keia kulanakau •luile o he mea oiaio, ua haalele koke iho la na pualikoa Kuhia i ke kulanakauhale o Nukana, oiai. e like me ka'u i hoike mua a'e nei. o keia kulanakauhale o Haicheng oia no ke ki e hemo ai ka puka a loaa aku o Nukana, a inamuli 110 hoi o keia kuinu, ua haalele puapuahulu iho la na Kukini i ke kulanakauhale o Nukanaj a kamoe aku la ko lakou alahele no Liaoiana, ke kahua hoolulu hoi: o Generala Ivuropatkin. la Generala Kuroki e ulupa ana i na pua-| likoa Kukini imua o ke kulanakauhale o Haieheng, aia hoi o Geiie i rala Oku. kekahi o na keiki hiwaliiwa o ka Aina o Nippon, kahi ulu - pa ai i na pualikoa Kukini malalo o Geuerala Kukalika (General 1 Zi ssaliteli) ma ke ala Haiki o Maotienling. | Ma keia lioouka kaua liilii i paioia mawaena o na pualikoa o na aoao elua na pualikoa Kukiui hoi nialalo o Generala Kakalika (General Zas«alitL'hj a o na pualikoa lapaua hoi malalo o ke alakai hiwahiwa Generala Oku, he mea oiaio ua hoopuehu ia aku na Ku- j kini ma na kihi like ole o ke kaliua kaua, a i:waena o na poe i a'e; aku ma kela aoao o ka muliwai eleele o ka make o ke Geuerala kie-1 kie kekahi a'u i lioike ae nei maluna oia lioi o Generala Kakalika.! O keia ah'-hele Haiki o Maotienling ua like 110 ia me ke alaheh ! o Nuuanu o kakou e hoea aku ai ma ke la aoao o ke Koolau, a oiaii 0 keia alahele Haiki i hoikeia ae nei inaluna oia ke alaliele e hoeaī aku ai ma ke kulanakauhale o Haiclieug he mea oiaio uo hoi ua | wailio malaelae ia ae la ke alaliele no Oku e kamoe aku ai i konai alahele 110 ke pookulanakauhale o Liaoiana. Nolaila ma lioouka j kaua i malamaia mawaena o na pualikoa elua o na aupuni elua, ua papalii liou ia ilio no ka lanakila mae ole maluna o ka hokua o ka Generala Oku, a he nuhou hoolele liauli keia i ka manawa i laweia aku ai ka telegalama a Generala Oku e ka mana ikaika o ka uwila no ke pookulanakauhale o Tokio, ma ke Keena Kaua hoi. Ma kela j la hookalii no e malamaia ana o keia kaua, e kipoka ana o Adima-: rala Togo i ke pookulanakauliale nui o Poto Ata me kona mau 1110 kukaua punahele, na mokukaua hoi nana i hoouna aku i na nioku kaua pukonakona o Rusia iloko o ka hohonu kulipolipo o ka moaim kai uli o Poto Ata. Ua malama ia keia kipoka ana ma ka aoao o na mokukaua o Adimarala Togo 110 kekahi; hapalua lioia, a he hoohewahewa ole ke lioike ae maanei, e pulelo ana ke alelo meneineiie ole o ke ahi ina na wahi like ole o keia kulaiiakauhale. lie kulanakauhale e hooliloia nei i keia mau la e na pualikoa hiwahiwa o Generala Nogi he ,lua (iehena make mau loa. oiai i keia manawa a'u e kakau nei i keia mau laina pokole, aia na pukuniahi aloha ole o Geuerala Nogi ke lua'i la maluna o ia kulanakauliale, a lie ninau wale no 110 ka nianawa o kona haulehia aku malalo o na puupuu ikapuu ikaika o Generala Xogi a o ka pau no paha ia o ka paio ia ana o keia kaua, he kaua i ike mua ole ia ma ke ao nei mai ka manawa mai 110 lioi ia Napoliana ma ame Nelekona, ke keiki kaeaea oi Beretania Nui, ke Au])uni nana e rula nei i na ale aliiu o ka nioana,! ame kona mau pualikoa kaua hoi e rula ana i ka mana kaua o ka! aina. Oiai o Generala Oku e paio ana me na Kukini ma ke alahele! liaiki o Maotienling a o Generala Kuroki hoi e hoomaha aua ma! ke alahele e lioea aku ai ma ke kulanakanhale o Nukana. aia na! pualikoa Kukini ma ke kulanakauhale nani o Ualani (I>alnv) kahil 1 puhipuhi ai i ke kulanakauhale i ke ahi, oiai ua maopopo mua ia \ lakou aole loa lakou e pakele ana.i na pualikoa lapana. O keia ku j lanakauliale nani o I>alani ua manao ke Auj)iini nui o Kusia e hoo-' lilo oia ke pookulanakauhale o kona mau j)e'a aina ma ka llikina. l a no keia kumu lioi ua hoolilo aku ke aupuni nui o Kusia lie §vWS,-j

no ka hoonuni aaa ī keU kalanakauhiiU* u-*- iu ha! ~ nunai anu* na halepuie. K like do hi-'i ka h*u ana «* k»* au «» Wii manaw » a •;> j««. h°i o ke:a nuiuau kaulana o Kuropurk,n •» ana i tni Kepani" ua h«»*»hlo:a !a k»- a iani : mea oh\ a n»a ka makalua o*a .a .. A nm O Ku«ta e I k« :a ku-.aiiaka-ih.i »- : V ** aiiui ma ka Hikjia. na waJ £ .. .m: m; j.: Ia u : "Kianaj»auila" v h<w;a hu an a i :.a ha- a apa?i h'«a iloko o k.»-a knianakauhai- nia:u?u h. ■> p**. 0 keia nani iua «»;»' il.»ko oka \«>holui: a ♦* u.\ .. \ wale maauei ka« h; ma* hi h»»i ka manao aka. i.;a •> >. , .. 4K , W ; hau a maluna oua uv\ap«> iike »ue a pupuh: ak-; ia k 1 h»aa ai hoi ka wahi »• :no kn at na moku k.i « m iv4 ka manao o i;a puaiikoa Kukini. «e.ai ;a 'ako;; • ua:>.i a :;a , » ; .i h x r htM»p*>lno ana ina hau- u a nt am»- t;a » a;. a »? ■• t h aa loheia aku na h-o pukuniahi a r,.-n». r a;a kam ana ma ka a kau •> kular»ak .» i» tl I u ; . ht ':...j ; : ;«.. > mai ana ina makaai::an a lh\Uiu ant»- na uU...".'': . <K &a keiki «» ka uu\.\ «« Ntp|H»n k.- na*- mm !a i k». h'tk.»=, .• r ,., ph» ana ik. ia kulanakauiia».' i»a?at;:. o» t aaka >i. l»alani aa pi»n» lakou ma na a:-»» apati .. ,u ; ka. • ..v. ~ , 1 " i liaalele iho l a na pu;.|ik.»a •; ke kula::.: manu» aku !a ik , 1 :..!o :... >aie .» -r.. , la v\ale no mah»v|H» iho o ka naaie!.- .■ :»a .■- K i ko k?:?a;: a kas;hau' nai'i •. I »a. - .«lii. k•• •; A r a la Noiri anie ki»n a mau pualikoa i'ok.. ; N ,- i.-. ~ , ,> I»alani. na ha«» e pul»»Io anu ika u.-ku k. t u kapaliii ana. a »> ka halulu o na k.H'ua: u i pnalikoa h*»lev\awao *• maki ana »iok«. k. kao?.-a haah - p, ena koa Kukiiii. «o a ka m.-a ik.- ia ana. Ma ti a wah- a; „• o k ianakauha'ie «» haiani t» weh» ai:a ka ha.- ulaul.» ,* .. kaainana apau h»a *» kuku ana n»a na ahmui * s ( ana prv a?: a .« t na keiki hiwahiwa oka aie.a uuku o N ppon. nana ku.a': a.iv kl mana o ke aupuni nui o Ku>4a ihilo o ka papah- ie f> k. n = Aole wale maanei pau, aka, i kei a ia ho»skahi no, a a ho, n. ■* s u" kani Kepani e hana ana. e hoom«»e ana ' aīanuiha*» > ho, a ,tk waho ona papu pah* o Poto Aia. h»» alahao h*»- i.ana ■ ha . m ina pukuniahi nunui oke keiki kaeaea N«.j:* n.. !«Ma > p ot .. \ a hanai aku hoi ia kulanakauhale ika huaah awaawa .» Ka m.*k> AU loa. Ina keiki o No*ri e h a na ana a h0..m..e ana 1o;j k- a aia hoi lie umi mile ka mamao mai k»» kulanakauhah- aku . 0 ; ka moana he pa-hu ka tuea i loheia aku. a : ka Inn.m.iop , a i aku, oka mokukaua papa .-kahi Hatses«. a m. k.. u..«kuk.l ♦», I mania loshino, o laua ka mea i hot>poin< ,a aku. a ole na k»w.vh- | mai kekahi o na mokukaua mai o Kumu ak.;, mai ka m.i& « [ lewaia ana iluna oka ili «« ka nu»an a . ahem. a *»iat.«. i:a p. ■ vU j la keia inau mokukaua elua a hoi aku la ilah» o ka |m;.ak I moana aole loa e ala h«»tt mai ana aka. o k«« laua maa n • : pono no ke aupuni nui o Kus:a «• uku mai. wahi a k»-kah: i ul koikoi oka aina o Nippon i olelo ai. He m.'a maikai no p. i; ... mea kakau uei ke hoike hou aku i ke ai»«) aim ko kulana «• k. j kukaua papa ekahi i hala aku la ma k» !a a«<a.» «» k- kai hoh. :. ; t e ; kona hoa mokukaua holomama ma ia alahele hookahi. O k.j kukaua papa ekahi Hatsttse he 17»,tMiO t«»n a k«»n a nui. « hai.lia. a j maluna o kona oneki ika huimi nui o 1 mau sela. | l'a hanaia keia īuokukaua m a ka pa kapili m»«ku «• F.L»« .a | (Elswiek) he kulanakauhale hoi aia iloko «> ke aupum mana n-. o i Pelekane, a inaloko o keia pakapili nmku i ho*»hanau a ai k. īa m**ka- | kaua pukonakona nona hoi na lona i hoike mua ia a«- n i. f ;t haaa a | keia mokukaua iloko ok a makahiki IX>7. īka matsawa u«. h«.i akahi no a ike ia ke aupuni uuku o lapana, a aoh- h««i i ik.-.a •• ke aupuiu nunui oke a o nei. O keia mokukaua i hoounaia aku la ilah» o k a papaku «» k moana uli mawaho ae hoi o ka papukaua ik a ika o i'*«t«» A;a, h<- kaii kuahine ponoi no ia no ka mokukaua pilikua •Shjk l shima k »kaai I hoi o na ilio hulu o ke aumokukaua o kahi aina uuku «» Nip|H»«. kaiil aina uuku ake aupuni nui o Kusia i manao ai. a hik: wale i 4 «. na ke paani nie ia e like me kekahi wahi [h>jh» uuku. a i ««h- hoi ia |«.ih« hene aku iaia ma ke ano he hoopili wale. Oka h»a «» k« i.' moJi»i! V 4*:i4 Hatsuse i nalowale aku la he eha haneii kapuai k«»n a !«-a. kanahikn kumaniaono kapuai anie ka hapalua ka laula aut«» iwakalua kutii,i* mahiku kapuai ame ka hapalua ka hohonu. M a lutt a «> k«u s a .n« ki a'ia'i e hulali ana na keleawe i hanaia me ka maiau «• na kelki h o Pelekane, e wanawana ana imua a ihope «. k«>?ui kim» kil a h. « U l»ukuiiiahi nona ke ana-waena o Umi kumamalua hiiha. ua i a .*> elua mananiana an a he umi kumaiuaha, pukuuiahi ;ojna • ■>% u hoi ke anawaena pakahi o eono iniha: iwakahm pukiniiaiu n-» I u ke ana-waena pakahi o ekolu iniha; umi kumaimuua ai alapine ame eha mau paipu lioolei topido. I ka mam-iwa «■ ii. a ana o kekahi kauamoana. ai ka manawa hoi lm« f h i !ik«- a; n. tniahi apau maluna o keia mokukaua Hatsti«e i ka lak««u uur | awaawa o ka niake maluna o ka enemi. i ka manawa hookai. ! kumukuai o na poka i hooleiia aku iloko «» ia manawa h«»o- a : hoea aku no ia nia ka $-70,000. Ma k«»i a Iva makamaka ! • u , o keia nanea hoolele hauli. e hoomaop«»p«» ai kaua. i k. au«. *i i ka hoohanaia ana o keia mea he kaua imuina. a nawai ?u» ! V j ka lilo nui o kekahi aupuni i ka manawa «» kaua ana m« k« spuni aku. O ka kokoolua o keia mokukaua llat>us«- I p u : oia hoi ka mokukaua holoniama loshin«». ua han a ia n«» a • .i I pa kapili moku hookalii o Elawika maloko h«»i «» IN h kan. 4 i oia i hookohiia mai ai a hanu ana i ka ea huihui «» ka ;aui..« i* i polipo o ke Kema (Kiver Thantesi. [ (Aoh* i pau.''