Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 4, 27 January 1905 — Page 2

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

NUPEPA KUOKOA.POALIMA. IANUARI 27, 1905.

 

KA

NUPEPA KUOKOA

 

NO KA MAKAHIKI     $2.00

NO KONO MAHINA    $1.00

 

SUBSCRIPTION RATES

ONE YEAR                    $2.00

SIX MONTHS                $1.00

            O NA OLELO HOOLAHA APAU E HOOUNAIA MAI ANA NO KA HOOLAHA MALOKO O KEIA NUPEPA, E A INA AOLE, AOHE NO E HOOKOMOIA. E HOIKEIA AKU NO KA AUHAU OLELO HOOLAHA KE UI MAI I KE KEENA NEI.

 

o na Dala apau o ka Pepa e hoouna pololei mai i ka HAWAIIAN GAZETTE

COMPANY, LTD.

 

HOOPUKAIA E KA

Hawaiian Gazette Co., Ltd.

Hookomoia ma ka Hale Leka o Honolulu

Panaiaau o Hawaii, ma ke ano

Mea o ka Papa Elua.

 

DAVID L A-I                  Lunahooponopono

S. K. NAWAA.    Kokua Lunahooponopono

A. W. PEARSON                             Lunanui

HONOLULU, OAHU.

 

POALIMA     IANUARI 27, 1905.

 

Ke Komisina Bila Haawina.

 

            O ke Komikina Hoomaopopo a hoonohonoho i na hoolilo maoli o ke Teritori no keia kau aku ame na hoonohonoho ana i na loaa kupono no lakou a oia no hoi ke komikina bila haawina a ke Kiaaina i hookohu aku ai o ka makou e olelo nei, oia kekahi o na lala hana maikai loa i hoomahuiia.

            E huliia ana na kinaunau o na ala i hoohanaia i na wa i hala, a mai ka hookuku ana ia mau hoolilo ana ame na loaa loaa mai. he ike nui ia e hiki ai ke hookumu no na hana o ka manawa e hiki mai ana, a maluna o keia mau hiohiona ka keia komikina o na helu waiwai aupuni e noonoo akahele nei, e hana mua ia nei mamua o ka noho ana mai o ka Ahaolelo, a i ka wa e makaukau ai o ka paa ana no ia he bila a mau bila kanawai haawina dala kupono, i kohokoho wale ole ia aka i hana, i kohokoho wale ole ia aka i hana kanakamakuaia me ke kokua pu o ke Kiaaina, oiai oia kekahi e hui hana pu nei me ke komikina.

            Nolaila o na bila haawina mai keia komikina aku, ha mau mea hoonui hana ole ia i ka poe kau kanawai, a oiai aia ia lakou ka mana hooholo i hiki ai i ke Kiaaina ke kakauinoa i na bila ke ku i kahi o ka maikai i kona noonoo, alaila o ka hooholo wale aku no ka lakou mahope iho o ka waele liilii ana i kela ame keia heluhelu ana o na heluhelu ekolu. Ua oi aku ia mamua o na lawelawe ana o na wa i hala o ka puukiukiia o na bila apau a na na hoa ahaolelo no ka huli ame ka noii ana i loaa ai ka i'o mamua o ka hooholo ana, kekahi kumu o ka hooloihi loa ia ana o ka manawa i nele ole ai ka oleloia he hoopau manawa wale no.

            He mea oiaio no ia i ka hoopau manawa aka aole ia no ka ahaolelo wale no ia hemahema, ina pela iho la ka puukiukiia o na hana, a o keia kukuluia ana iho la o keia komikina o na helu waiwai o ka lehulehu oia ka hoomaaloia ana ae la o ia mau awe'awe'a hemahema.

            Ma ka noonoo ana o ke Kilohana he kau maoli keia i liuliu mua e ia na hana e waiho aku ai, like loa me ke kau kuikawa i malamaia iho nei iloko o Aperila i hala, oia hoi-o ka hoopapa'u a hooikaika hana o na luna aupuni ame ke Kiaaina, ame ka liuliu hookumu a hana kanawai a na hoa kaukanawai me ke kokuaia e na konite kalaiaina Repubalika a huiia me ka keia komikina bila haawina alaila ua hiki ke ike a aku ka lehulehu i ka hiki ole i na hoa Repubalika ke hooholomua ole i ko lakou kau ahaolelo, imua oiai ua makaukau e ka lakou mau hana a ua pau mua hoi na kinaunau i ka holoi mua ia; a aohe io no he kumu e houlolohiia ai a oi wale aku mawaho o ka manawa a ke Kanawai Kumu i hoakaka ai. ke ole nae e nui ino loa na hana e kupono e hooholoia.

 

            O ka noeau o ka wae ana a koho ana o ka Hale o na Lunamakaainana i kona Lunahoomalu oia kekahi o na ala kaomi manawa hana a hoomikioi i na kumuhana e hooholoia ai. e like me ka maikai o ka holo ana o ka moku e noho mana ia ana o ka mokue noho mana ia ana e ke kapena nona ka makaukau piha ma ka oihana hookele ame hoomalu.

            A i ka ke Kilohana kilo ana i ke kulana o na hoa o ka Hale me he la ua like-a-like na Hawaii pahemahema ma kaukau olelo Beritania me na hoa haole pahemahema makaukau olelo Hawaii, alaila i ka kpho ana o ka Hale i lunahoomalu i loaa na makaukau ma na olelo a elua-ka olelo Hawaii ame Beritania, huiia me na ano kupono apau o ka noho hoomalu e like me Linekona o Kohala. Harris ame Long o Oahi alaila he hana hoomaalabi hana ana ia oiai aole e nele ka hoolawaia o keia poe pahemahema ma na mea hiki. a e laulima pu ia ai hoi e na hoa e ae ma ka nonoho pu ana i ka wa ao ka Hale e noho ai. like loa me keia i hoohalilia iloko o ka Senate o ke kau kuikawa i hala ma o ka maheleolelo la aole ma ka wehewehe leo nui ana i na wa apau oiai i kekahi wa ma ka wehewehe ana i ka hoa wale no iaia ka makaukau olelo haole ole. He hana kaomi liio ana ni ia pau pu me ka hoowaiwai manawa.

           

Ka Oihana Hoonaauao o Hawaii.

 

            Mamua aku o ka makahiki 1820 aole ike keia lahui Hawaii ia mea he naauao. ke kumu o ke kukuiu ole ia ana o ka oihana pili ia kumuhana a hiki wale i ka wa a na Misionari i komo mai ai i Hawaii no ka hoonaauao ana ma ka pono uhane a pau pu me ka hoonaauao honua. Aole keia he mea e hoike ana i ka nohona naaupo kulilipo loa o ka lahui, no ka mea. he nui na mea  a na kupuna i hana ai a e makili nei i keia mau la ma ke kakaikahi,-na ua mau mea la i hoike ae i keia wa o ka malamalama aia no he mau hana ano naauao i hanaia e lakou oiai iloko o ka wa pouli. e laa ka oihana lapaau. oihana kukulu-hale, oihana lawai'a, oihana mahiai, ke kalaiaina. ka oihana kuku-kapa a na wahine ame nanala-moena.

          I ka houluulu ana ia lakou apau oia aho la ka lawa ame ka piha pono o na mea e lako ai ka noho ana o lakou a maloko hoi olaila i hoikeia ai ka noeau o ka lakou lawelawe ana. he hiohiona o ka malamalama o ka naauao, a o ka Hale Hoikeike Meakahiko o Kamehameha kahi e loaa ai na hoomaopopo ana i ua noeau la.

          Ua hoomakaia ka oihana hoonaauao e na misionari-o ka mua iwaena o na alii o ka aina ,a i ka makili ana o ko lakou noonoo ua wehe ae la lakou i ka puka o ka  malamalama no na mea apau a hookahi ka nee like ana iloko o ia mahele, a o na; misonari no na kumu a o na alii ame ka lahui no na haumana, a ma ka hoomahele a'o ana o ka P-A PA a pela aku, ame ka hooaeaeia o na haawina ma ke olioli, a he ku maoli no i ka ume noonoo oiai ia mau la a huiia me na rula e ae o ke a'o ana i kulike loa.  me ke ano o kalahui ia manawa ua nee mua o Hawaii ia mau la, ma ka naauao oiai ma ka olelo makuahine ke a'oia ana.

          I mau la ua pau pu na makua ame na kamalii a he hapauuku mai ko kamalii mamua o ka poe oo, aka i ka hala ana o na makahiki mawaena o umi ame  iwakalua makahiki mai ka wa i hoomakaia ai o ka hoonaauaoana, ua loli ae la ke ano o ke a'o ana, a i ke kukulu ia ana o na kula aupuni aole i nele ka moolelo o Hawaii i ka hoike ana i na kula nunui i kukulu pa ia o Lahainaluna Kula o Hilo ame Haleakala ma ka aoao o na keikikane, a o kela o na kaikamahine oia o Maunaolu,  Kula o Kohala, Kawaiahao ame Haleiwa o Waialua.

          Mai ka makahiki 1823 i hoomaka mai ai o ka oihana kula ma ke kukulu rula ana e ke aupuni a mawaena o ia makahiki a ka makahiki 1827 i hoohanaia ai ia rula kula.  A o kekahi o ia mau rula oia no ka hoonaauao ia o ka makaainana oo a i ka makaukau ana e hoounaia ai oia ma kona ahupuaa e noho kumukula ai no ka hooaauao ana ikona hoa lahui.

A ma keia hana ua ku aku na kula a puni ka Paeaina holookoa, i hiki aku ma kahi o 900 kula i kaa ole ai malalo o 52,000 haumana o ka poe oo no nae. I ka makahiki 1841 i hana mua ia ai ke kanawai kula a mailaila mai ka hookumu ana i na agena kula. lunakula a na ka lunkula nui e hoomalu ia lakou apau pau pu me ke komike kula a na makua mea keiki o ka apana i koho ai no ka lawelawe pu ana me na agena.

          O ka hua i loaa mailaila mai oia ka makaukau o ka lahui i ka heluhelu mai ka poe aole malalo o ka umikumakalima makahiki a i ka hoomaloloia ana o ke a'o ana i ka olelo makuahine iloko o na kula aupuni a a'oia ka olelo Beritania ua aneane e pau loa ka poe no lakou na makahiki mai ka iwakalua a pii ae ma ka makaukau olelo ame kakau Beritania a i keia mau makahiki iho nei ua hului pau ia na mea apau ma ka namu mai ka poe pokii a ka poe oo a koe no hoi ka poe hapopo loa.

          A ika haliu ana aku i hope koliuliu liu loa a hookuku me keia au hou e hele nei aole he mea hiki ke hoole i ka pii ino loa o keia au ma ka hoonaauao a ua naauao io no ka lahui Hawaii o keia mau la i oi pakela ae i ko na wa i hala. aka, he hookhi anuu a ke Kilohana i hoomaopopo ai, ana no hoi e manao nei i ka loaa pu o ia ike i kekahi poe, oia ka makaukau piha ole o na Hawaii. ma ka olelo Beritania pa pu me ka olelo Hawaii-he akamai olelo haole pahemahema a ole i ka piha a he akamai olelo Hawaii aole i ka lawa, ma kekahi olelo ana.-o na Hawaii o keia mau la he poe hapa ike olelo haole ame Hawaii lakou, oia hoi, aohe i lawa piha ma ke kakau a olelo ma na olelo elua; aka aia no he poe i makaukau piha eia nae o ka hapauuku loa ia.

          O keia haawina hookahi no ka i loaa aku i na lahui e ae e noho nei a e hoonaauaoia nei iloko o na kula aupuni, a ke hele kekahi ma kahi o na pokii e pupulu ana aole e nele ka loheia o ko lakou namu mai na Hawaii, Kepani haole (o na haole like ole (ame Pake ame ko na lahui e ae: a e aho ka hemahema na lakou no ka mea akahi no a makili ae aka o ka poe i hoonaauaoia iloko o na kula o kakou a i hemo mai a i kanakamakua aole i pili ka makaukau a lawa me lakou ma ka olelo Beritani; eia nae, o ka hua o na hana ano nui ame na alakai aupuni ana o kakou ua ikeia ka oi pakela loa ae o ka hoowaiwai i ka lehulehu ame ka holomua mau imua ma o ka hoohanaia ana o ka naauao iloko o ia mau hana.

          I ka makahiki 1903, aia he 18,415 haumana o na lahui like ole apuni ka Paeaina a i ka makahiki i hala iho ia aia he 19,229, ua like hoi ia me 884 haumana oi ae o ka makahiki i hala i ko kela aku.  Iloko o keia huina pau o na haumana aia he 10,457 haumana kane a he 8,842 haumana wahine, o keia huina o na haumana ua hoopunanaia lakou iloko o na kula no lakou ka huina o 204 kula aupuni ame kula kuokoa, e laa na halekula no lakou na kii e puka aku nei ma keia helu-o kela o Kehehuna (he halekula hou ia), Kula o Kamehameha o na haumana kane nunui,  Kula o Punahou, Kula Kiekie, ame Kula aupuni Kaahumanu, ame na kula e ae.

          A iloko o keia nui halekula o 204 aia he 147 kula aupuni a he 57 kula kuokoa. a e noho oihana kula ia nei e na kumukula no lakou ka huina o 646, mai na kane kumukula o 189 ka nui a na wahine kumukula o 457; ua likeia me 268 ka oi o na kumukula wahine i na kane.  O keia huina nui o na kumukula, aia he 399 o lakou i hoohanaia e ka Papa Hoonaauao iloko o na kula aupuni. a he 247 kumukula iloko o na kua kuokoa.  A i @ a averika ana aia he 36 haumana i ke kumukula aupuni hookahi i ka 19 haumana i ke kumukula kuokoa, hookahi.

          A i ka hookuku ana i ko ka wa i hala ,oia hoi, he 900 kula a he 52,000 haumana, ua oi loa aku no ka nui o na kula ame na haumana o na la i hala i ka huina oi o 696 kula ame ka haumana oi o 33585 haumana i ko keia mau la: a o kekahi like oie oia ka oi ae o  na hoonaauao o keia i kela o na la kahiko.

          O keia mau hooaiai kekahi mau hoomakili ana i ka auwai o ka hoonaauao iloko o Hawaii ame kona mau pomaikai e hookahe nei.

 

E HOOMANAO.

 

            E hoomanao mai no hoi ka poe e manao ana e hoouna mai i na manao a meahou paha no ka hoolaha ana iloko o na kolamu o ka Nupepa Kuoko nei ma ka hoomikioi ana i ke kakau ana ia lakou maluna o na apana-pepa kupono a e kakau alokahiia a aole o ke alolua.

            Aia he mau palapla i loaa mai ua kakau aloluaia. oia hoi, ma ka aoao mua a ma ka aoao hope a he hoonui hana a hoohauhili a hoonui manawa hoi ia ia makou ame ka poe hoonoho hua no kahi hana uuku. He hana maiau ia o ka houuku i ka manawa hana no kahi hana uuku i kupono e hoopau pono ia iloko o ia manawa, a hoonui aku i ka manawa hana no ka hana nui; a i ka haohao ana o ka mea nana ka manao hoolaha, e hoomanao koke iho oia, o keia mau hooalai ana maluna ae na kumu e hoopuka ole ia ai lakou mawaho ae o na kumu hoopuka pilikino a pilikahi  hoowaiwai  ole i ka lehulehu, koe nae na hooaiai kupale kupono i kupono no ka hoolaha ana.

EIA HOU.

 

            E makaala mai no hoi i ke ola o ke Kuokoa, ma ka hoouna mai ma ke pooleka o hookahi keneta, aole ke pooloka elua keneta, a i ole ia ma ka bila dala haleleta. E paa pu ia no hoi na kope mai ko lakou hoounaia aku a komo mua mai ke ola-pepa o $1.00 no eono mahina, $2.00 no ka makahiki i ka ona o ka nupepa, ka hui "Hawaiian Gazette Co., Ltd.," a e hoouna mai no hoi ma ia inoa a aole i ka lunahooponopono, no ka mea aole i pili ia hana iaia, a i kona keena; i pilikana ole loa hoi i na hana hoopoonopono, pa'i pa'i a alakai nupepa ana ame na hana like, na mahele hoi i pili i ke keena hooponopono.

            Ke makemake hou nei ka poe puni hakaka kuikui puupuu e ike ia Bill Huihui ame Ryan, McFadden ame Modlin, ua moho o ka Poakahi nei, e haulani hou ae no na puni he umi pakahi.

 

[image]

HALEKULA KAMEHAMEHA

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI.

 

HOOLAHA MANAO PANIKU A KUAI A KA

MEA MALAMA MORAKI

 

C. S. DESKY, KAHU. AME MINNIE DESKY.

 

            Ma keia ke haawila aku nei ka hoolaha i kulike ai me ka mana o ke kuai i paa iloko o kekahi moraki i hanaia ma ka la 10 o Feberuari, 1902 e Charles S.  Desky, Kahu, ame Minnie Desky, o Honolulu, Mokupuni o Oahu, Teritore o Hawaii, na Mea Moraki, ia The German Savings and Loan Society, a o  ua moraki la i oleloia ua kakaukopeia iloko o ke Keena Hoona Aina iloko o Honolulu i oleloia iloko o ka buke 232 a ma na aoao 100 a hiki i 107, i huiia, a o ua moraki la i oleloia pau pu me ka nota i loaa pu ae no ia mea, he wa hoi i hala ae nei, oiaa hoi, ma ka la 27 o Dekemaba,1904. na ua the German Saving and Loan Society la i oleloia, ua kuai, haawi, hoihoi ae a waiho aku ia George Tourny o ke Kulanakauhale a Kalana o San Franciso (Kapalakiko), Mokuaina o California (Kaleponi), a o ua hoolilo la i oleloia o ka moraki ua kakau kopeia iloko o ka Buke 267 ma ka aoao 94, et seq., moolelo o ua Keena Hoona Aina la i oleloia, o ua me malama moraki la i oleloia o ka mea paa moraki  i oleloia ke manao nei e paniku i ka moraki i oleloia no ke kumu i uhaiia, oia hoi, ka uku ole ia ana o ka ukupanee i ka wa e uku ai.

            Ke haawi pu ia aku nei no hoi ka hoolaha o ka waiwai i hooliloia e ua moraki la i oleloia e kuaiia aku ana ma ke kudala akea ma na keena kudala o James F. Morgan ma Alanui Keahumanu, ma Honolulu i oleloia, ma ka Poaono, Feberuari 4, 1905, ma ka hora 12 awakea o ka la i oleloia.

            O ka waiwai i hooliloia e ua moraki la i oleloia a e kuaiia aku ana e like me ia i ha'i mua ia ae nei oia no kela pa-hale a hapa o ka aina apau loa i hoakakaia iloko o ka R. P. Grant 147

 

[image]

KULA O KAAHUMANU

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI

 

ia W. L. Lee e waiho a ma ke kihi komehana o na Alanui Papa ame Beritania iloko o Honolulu, Mokupuni a Oahu. Teritorie o Hawaii. a i apoia a i hoakakaia e like me keia malalo iho oia hoi:

            E hoomaka ana ma ke kiko o ka hui ana o ka laina e ku nei i keia manawa o ka aoao Komohana-akau o Alanui Papu, me ke laina e ku nei o ka aoao Komohana-hema e Alanui Beritania, a e hela ana ke apo ana ma na kaei oiaio:

Hema 51 deg. 50 min. Kom. 83 kapuai e holo ana ma ka laina e ka aoao Komohana-akau a o Alanui Papu a kihi i ke kihi Hikina o ko Cartwright aina. mailaila aku

Ak. 38 deg. 45 min. Kom. 80 kapuai e holo ana ma ka laina o ka aoao Hikina Akau o ko Cartwright aina a hiki i ka laina o ka aoao Hikina Hema o kekahi Ponoalahele o umi kapuai.

Ak. 51 deg. 15 min. Hik. 80.8 kapuai e holo ana ma ka laina Hikina Hema i oleloia o ka aoao o ka Pono-alahele a hiki i ka laina o ka aoao Komohana Hema o Alanui Beritania, mailaila aku

Hema 40 deg. 22 min. Hik. 80 kapuai e holo ana ma ka laina o ka aoao Komohana Hema o Alanui Beritania a hiki i kahi i hoomaka ai.

            Nona hoi ka iliaina o 6545 kapuai kuea, oi iki a emi iki mai paha a oia no hoi ka hapa o ka aina i hoakakaia ma kekahi palapala kuai maiia W. G. Irwina ia Chas. S. Desky i oleloia. Kahu. i hanaia i ka la 28 o Mei, 1897 a i kakau kopeia iloko o ka Buke 1568 ma na aoao 468 et seq. moolelo oke Keena Hoona Ainama Honolulu i oleloia pau pu me na hale, na hooilina amena mea e pili ana maluna iho olaila no a i ole na mea no apau i pili ilaila, pau pu me ka hale maluna o ua aina la i oleloia i ikeia ka "Progress Block," a pela no hoi me ka hooili wawwai ana a mau hooili waiwai ana paha, koena a mau koena paha o ia mea.

            Ma ke dala kuike ka makemake a ma ke Dala Gula hoi o America, a ma ka aoao o ka mea kuai mai na lilo palapal apau i hoomakaukauia e na loio o ka mea malama moraki i oleloia o ka mea paa moraki i oleloia o ka mea paa moraki i oleloia.

            No na mea i koe e loaa no mai ia Smith ame Lewis, na Loio o ka mea malama moraki i oleloia o ka mea paa moraki i oleloia.

            Hanaia ma Honolulu, Ianuari 9, 1905.

            GEORGE TOURNY.

            Mea Malama Moraki i oleloia o ka Mea Paa Moraki i oleloia.

3050-Jan. 13, 20, 27: Feb. 3.

 

HOOLAHA MANAO PANIKU MORAKI AME KUAI.

 

MARY P MACPHERSON AME J. H.

MACPHERSON.

 

            Mamuli o ka mana o ke kuai iloko o kekahi moraki i hanaia i Dekemaba 31, 1901, i hanaia e a mawaena o Mary Porter/Macpherson ame J. H. Macpherson kana kane mare.  no ke kulanakauhale o Oakland laua a elua, Mokuaina o California.  na mea moraki mai, ia S. S. Paschal o Honolulu, ku mea paa moraki. he moraki i kakau kope ia iloko o ke Keena Kakau Kope o Hawaii Paeaina. iloko o ka Buke Helu 230, aoao 162-164. a mamuli  o ka Mokana XXXIII o na Kanawai Ahaolelo o ka 1874, i i kapaia 'he Kanawai i hanaia no ke kuai o ka waiwai morakiia me ka Hoopii ole ameke Kauoha o ke Kuai" ame ke Kanawai (Mokuna IX o na Kanawai Ahaolelo o ka 1890) e pakui ana ia mea hookahi, o  S. S. Paschal. i oleloia, ka mea paa moraki.  ma keia ke haawi nei i ka hoolaha i kona manao e paniku i ka moraki i oleloia no na kumu i uhaiia. e hoike ana o ka uku ole iai ka wa e uku ai i ke kumupaa ame ka ukupanee o ka nota hoopaa aie hui o na mea moraki mai i oleloia. i pili a i hoopaaia e ka moraki i oleloia.

            Ke haawi pu ia aku nei no hoi ka hoolaha o na aina pakahi apau i hoopaaia a i hoakakaia  iloko o ka moraki i oleloia, pau pu me na hana hou maluna iho i hoakakaia mahope iho nei, e kuaiia aku ana ma ke kudala akea ma na keena kudala o James F. Morgan, ma ke ALanui Kaahumanau. iloko o Honolulu, ma kaPoaono, ka la iwakalua-kumamalima o Feberuari. 1905, ma ka hora 12 awakea o ka la i oleloia.

            O ka waiwai i hoopaaia iloko o ka moraki ileloia a i manaoia no ke kuai e like me ia i hoike mua ia ae nei oia keia malalo iho:

            O keia apana a mahel o ka aina e waiho la iloko o Honolulu. mokupuni o Oahu. Teritori o Hawaii. i hoakaka pono loa ia e like me ia malalo iho nei, e hoike ana:

            APANA "B" E hoomaka ana ma ka ma-ka ma ka laina hou o ke Alanui Alakea, aoao Akau he 80 kapuai, makai o ka pa a aina  o ke British Club (Pacific i keia manawa), a mailaila aku na palena i holo ai ma ka poai olalo:

            Akau 36 deg. 50 min. Kom. 94 kapuai ma ka Apana A. o ko Wood Aina:

            Hema 53 deg. 40 min. Kom. 56 2-10 kapuai ma ka L. C. A. Helu 56 ia E Grieves:

            Hema 36 deg. 50 min. Hik. 97 6-10 kapuai ma ka L. C. A. Helu 34 ia Neddles:

            Akau 49 deg. 17 min. Hik. 56 2-10 kapuai ma ka laina hou o ke Alanui Alakea a hiki i kahi i hoomaka ai, nona ka iliaina o 5373 kapuai kuea, a oia no hoi ka happa o ka aina iloko o ka Palapala Sila Nui Helu  1769. L. C. A. 620. a oia no hoika aina i hooliloia ia Mary Porter Macpherson i oleloia. malalo o ka inoa o Mary POrter, ma ka palapala kuai o W. A. Kinney, i hanaia i ka la 23 o Mei 1893, a i kakau kope ia iloko o ka Buke Helu 141, aoao 254.

            Ma ke dala kuike ka makemake a ma ke dal gula Amerika no hoi, a ma ka aoao o ka mea kuai  mai na lilo palapapa apau.

            No na mea aku i koe e ninau ae ia Ballou & Marx, Stangenwald Building. Honolulu. na loio o ka Mea Paa Moraki.

            Hanaia ma Honolulu, Ianuari 27, 1905.

            S. S. PASCHAL.

            Mea Paa Moraki.

            3052-Jan. 27-Feb. 3. 10. 17, 24.

 

Hoolaha i ka Poe Aie.

 

KA WAIWAI O H@

 

Ma ka h@ mei nona @ ke ano hana @ oha ame @Kehiki @ na keia ke @ ha i ka @ i oleloia e @ hooililo. ma he @ hiki aku no @ moraki maluna @ mea nona ka @Wailuku. M@ mai keia la aku @loa ia ku no lakou @ Kakauinoaia @ Lunahooko @ Hoike hope @ lukan k@ K @ Waluku T. H.

3049-Jan. 6, 11. 2@ .

 

HOOLAHA KUNI A @ O KA WAIWAI@.

 

            E ku la ma Ukamaha @ walu. Maui @

            Mamuli o ke kanoha @ Hon. A. N. Kepoikai i@ ka Aha Kaapuni o ka A@ Elua. Teritore o Hawaii @ i ka la 31 o Dekemaba. A. D. @ io ka hana i kapaia. Kah@ et al. vas Jack Puupaa. h@ mahele ana. o ka mea @ malalo iho nei. ma ke ano@ i hookohu pono kok@ aku ana oia ma ke @ mea koho kiekie a maikai @ nae malalo o ka hoopaa @.

            Ma ka Poaono. ka la @ A. D. 1905. hora 12 awakea 2 oleloia. ma ke alo iho o @ kolokolo ma Lahaina. Mok@ ui Teritore o Hawaii. i k@ i hoakakaia malalo iho @ ana:

            1. O kela apana a mahele @ e waiho la iloko o Ukana@ kupuni o Maui. I apo a ho@ like me la malalo iho

            Apana1: Aina Kalo ma M@ E. hoomaka ana ma ke kihi

@ ana ia Puaaloa ma ka p@ Hema 71 3/4 deg. Kom. 1.75 kapuai ma ka aina Puaaloaa:

            Hema 14 @ deg Hik. 2.66 kaulaaha @ ko PIkanele;

            Hema 69 1/2 deg. Kom. 0.28 k@ ma ia wahi no:

            Hema 5 deg Hik. 0.86 kaulaha @ ia wahi no:

            Akau 19 deg. Hik 0.98 kaulaha @ ko Kaauwai:

            Akau 67 deg. Hik. 0.73 kaulaha @ ia wahi no;

            Akau 27 deg. Kom. 3.13 kulaha@ ka pali a hiki i ke ]kihi mua, @ iliaina o 2 Ruda, 27 Roda.

            Apana 2: Aina Kaloame Ku @ hoomak: ina ma ke kihi Hom2 hi e hui ana me Kekuahanai

            Akau 3 1-2 deg. Hik.  14.80 Kom ma o Kekuahanai:

            Akau 70 1-2 deg. Kom. 0.30 k@ mako Puaaloa:

            Hema 14 3-4 deg. Kom. 6.02 Kaui ma ia wahi no:

            Hema 4 1-2 deg. Kom 4.92 k @ ma ia wahi no:

            Akau 85 3-4 deg. Kom 9.65 k@ ma ko Pikanele:

            Hema 14  3-4 deg. Hik 1.00 @ ma ia wahi no:

            Hema 44 deg. Hik. 1.28 kaui la wahi no:

            Hema 8 deg. Kom. 107 kaui ke Konohiki a ke kihi mu@ iliaina o 1 Eka, 3 Ruda, 5 @.

            O ka iliaina o keia mau @ hiki aku i ka huina pau o@ Ruda, 32 Roda; a oia no ho@ i kuleanaia ia S. Golia ma ka @ 6578 i hoopaaia e ka R. P. @

            (2) O keia apana a mahele @ e waiho la i Kamani. Olow@ M @ hoakakaia malalo iho nei: E @ ana ma ke kihi komohana o k@ hi e hui ana me Pipipi ame k@ K@ hiki. a holo mailaila aku:

            Akau 19 deg. Hik. 1.47 kaulaha Pipipi:

            Hema 74 deg. Hik 1.31 kaula ke Konohiki.

            Hema 19 deg. Kom. 1.47 k@u@ ke Konohiki:

            Akau 74 deg. Kom. 1.31 kaulaha ke Konohiki a kahi i hoomaka @ ka iliaina o 30.8 ROad, a oia no @ apana 1 o ke kuleana o Kail@ pahale, a i hoakakaia iloko o ka A. 8573. R. P. 3810.

            Ma ke dala kuike ka makemake ke dala gula Amerika no hoi ka aoao o ka mea kuai na lilo pa apau.

            R. PIKAO HOSE

            Komite

            Hanaia. Wailuku. Maui. Dekemaba 31. 1904.

            3049- Jan 6, 13, 20, 27-Feb. 3, 10

 

E PILI ANA I KE ANU.. - Ma- aupuni apau a iwaena o na laho o keia poepoe honua, o ka @ ka laau lawe mau ia a i ka @ ana ua oi aku kona maikai @ laau e ae.  O ka poe kino kan@ i nele ka loaa ana i ka ma'i @ ame ke ake i hoopilikiaia e ke @ malia ma ka loaa mua ana i k@ mau no ia iloko o ke kanaka @ na kanaka apau ika hopena @ mamuli o ka hoohemahema ana @ anu. oiai o ka hapanui o na m@ loaa ae ka hookumu ana ame @ hiona mamuli o ka loaa anu @ poe noonoo akahele a ake e loaa k@ ola aole o lakou hookuukuu wale @ anu e hoomau aku ma kona ai @. aka ua lawe koke i ka laau e oia ai.  No  kekahi mau makahiki loihi i lawe nui mau ia ai ka laau kunu a Chamberlain ma Amerika holookoa ame na aupuni e ae, a pela i loaa ai na honao ana o keia hookahi ka laau kupuno loa no ka puu eha ame ka ma'i o ke ake. a o ka oi aku no nae o ke kunu. anu, hupekole ame ke kunu kalea. He hoola ka keia laau a he hoola hiki wawe hoi.  Ke Kkuaiia nei ma na hale kuai apau.  BENSON. SMITH & Co., LTD., na agena no ko Hawaii Paeaina.

 

            O keia ka la hanau o ka Emepera Williama o Geremana. E hoomanaoia ana maanei e ko Geremania Kanikela ame na makaaloana Geremania.