Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 4, 27 January 1905 — MAKAIKIU WETE DETONA Ke Ahi Lalapa Pio ole i na Nihiliti Ke Kanaka Amerika Koa lua ole [ARTICLE]

MAKAIKIU WETE DETONA Ke Ahi Lalapa Pio ole i na Nihiliti Ke Kanaka Amerika Koa lua ole

MOKUNA XLIII. : KO VEKA MANAO PAA. (> k» ia n:i nif»a i loaa iaia .a hoomaopopo iho la o Wete o keia' . i i i m- a apau i loaa iaia ua. lawa no ka hookau aua i oa hoahewa !!ta 'sria o Kaunawahine Sotia Alamazofa, a oiai o keia kana mea j : jifi. ua olu iho la na inanao o ua \VVte nei a kaua. | u ka papainoa o na alakai Xihiliti ame ko lakou niau wahi ha- j :s\ai. ua paa iho la ua Wete uei a o na [>epa e ae oia kana i ho >hofo \ • haawi aku ia Gemrrala Gerisa. a ua houko aku oia mahope niai. Mauiuli o ko Wete boomao[H>po ana i ko Kaunawahine Sotia j ? paa no Ivana H<»niwiki, nolaila ua ike maopopoh-a oia aole! , inaa mai aua iaia he wahi pono ke liele aku oia e hoomaka'uka'u ; 1 s«»tia me keia uiau mea i loaa iho la iaia a kau aku la kona m iu ; iii.mao ai a no ko Ivana loaa ae ke halawai oia me Kauna Gerenig,ofa ) . k"i ikaika aku iaia e hoike ae i na mea apau i pakele ai oii mai ke ! : 4tl !»awai a»/. i Hu-na iho la oia i keia inau mea apau iioko o ua lumi la. :na ;,ahi li«»i e loaa ole ai ina e huliia mai ana, alai)a puka aku la »!a a ! i;«»i pololei aku la no ka hotele ana i haalele ai ia Vera ine kona hia* j iiiio •• hoiko aku i ka oiaio o na inea apau ana i ike ai no Ivina. J 1 *a ala mai o Vera i kela manawa. a e kali mai ana <»ia T Jie ka j ) f <M.niana\vaaui o ka hoea aku o u Wete la a kaua, a ia Wete »:o hoi a komo pa ana ka Vera ninau. "Aia ihea o Ivana?" "Mai puiwa oe," wahi a Wete i pane aku ai. "Aole oia i make?" i ninau hou ai o Vera me kona hoomaka ana ;!«• | "Aoie !oa pela. Ua hele aku oia no kekaM wahi, a aole oia ij !i»aa aku nei ia'u, oia wale iho la no. , ' I Haikea ae la ko Vera helehelena a apo ae la kona mau lima mamna iho o kona umauma, me be inea la e hooikaika ana oia e kaomi ihi» i k<>na mau manao uluku. "I\e maka'ii nei oe i ka ha'i ana mai ia'u i na mea apau, no kou j mana«» hana wau i kekahi niea e poino ai'.ko'u ola," w r ahi a Vera i { l>arn' aku ai me ka leo nahenahe. w Ke hoopaa aku nei wau ia oe aole l«»;i wau i' hana i kekahi mea o ia ano. Ueaha kau inau mea i loaa aku n« i ma kau huakai?" •l'a ikaika kupono anei oe e lioolohe mai ai i ka'u mau mea e hoiki' ai ia oe? v "Ae. a e ha'i koke mai oe ano. ,, Hoomaka koke aku la o Wete e ha ? i i na mea apau e like no boi iu*' ia a kaua i ike mua ae nei. a noho mai la no hoi o Vera e ino kona hookuikui olelo ole aku a hiki i ka pau ana, koe wale no he mau ninau no na niea ana i pohihihi ai. "Ke manao maoli nei anei oe aole i kauoha aku o Kaunawahine s««tī:» e pepehiia oia?" i ninau mai ai o Vera mahope o ka pau ana o ka Wete ha'i ana i na mea apau. ••Aole loa he wahi kanalua iloko o ? u no ia mea. Aole loa oia e aa hoomake i kana mea e aloha nei." "K ae mai ana anei oe e ha'i mai i kou manao ma na mea i lo&a aku nei ia oe? v Ma keia ninau a Kaunawahine Vera ua ike aku la na Wete nei a kaua aia kana inilimili i kela manawa ke luaieleia la e na manao aiu»r no kana aloha ,a hoomaopopo aku la o Wete i ko ke kaunawahin,- hiki pono ole ke paa iho i kona mau manao anoe. "l'euei ko'u manao koho wale ma keia," wahi a Wete i pane aku ai. "i ka manawa a Sofia i ike ai ua palekana oe, ua telegarapa mai la oia ia Oerenigofa ianei e lawe aku ia Ivana no kekahi wahi okoa a maiaila oia e hunaia ai a hiki i kou loaa ana a hookoia hoi kona mauao lili ia oe." "Ile ano oiaio no kau i ha'i mai la, ina no nae he wahi paakiki loa kana i huna aku ai ia Ivana e loaa ole aku ai ke huliia." "Aole ia he mea liiki ole ke hauaia, a ke manao nei wau, ina o kana wahi i huua aku nei ia lvaua a ilunaoka ilihonua aole ia e nalowale mai ko'u mau maka aku." "O, aole o'u kanalua i ka loaa io ia oe o kuu Ivana aloha, oiai kt k hilinai nei wau maluna o kou ike ame kou maalea. Ina o keia iho la ka papahana a keia wahine punikoko, alaila ke manao nei oe e huli mai ana oia i ko'u ola?" "Ae; ke inake oe o ko Ivana manawa ia e hoikeia ae ai, no'laila he mea pono nou e noho malie." "Alaila, he mea pono ia'u ke pee iho?" "0 ka hana pono wale no ia ma kou aoao." " Ke ike nei wau i ka ? u wahi e hele ai a pee iho," wahi a Kaunawahiue Vera i hooho ae ai, me ka awila pu ana ae o kona mau maka. "Ihea oe e pee ai?" i ninau koke aku ai o Wete me kona pihoihoi, oiai ua ike aku la oia i ko Vera anoe. "E ine no wau iloko o ko Sotia hale e noho nei," i pane mai ai o Veru ine ka leo kuoo. "E kuu kaunawahine maikai, he keu aku no kou a o ka manao olaiau. Pehea oe i manao ai e hana aku pela?" "Ke manao nei anei oe e noho wale iho uo wau pela me ka hana <>le i kekahi hana? Aole. E pono ia ? u ke hana i kekahi hana, a e iko no kela wahine puuwai uahoa o ke alolia o ka wahine pono ua hiki no ke ku aku iinua o ka wahine hana ino." (> ko Vera kulana iaia i pane ai i na olelo a kaua i ike ae nei, ua pihoihoi maoli no oia. a Wete e hoomaopopo la i ka paakiki o kana hana e hoomftlimali ai a hoopauia ae keia mau manao ulu a pihoilioi »»kt» kaunawahiue. "Heaha kau hana e hana aku ana?" wahi hou a Wete i niiiau aku ai. "K hana no wau i na hana apau i ole wau e mana-ka i ka noho walo iho no!" "Aka. e kuu Vera maikai/' wahi a Wete i pane aku ai me ka leo ku i ke aloha, "aole no lioi oe e kali loihi loa ana. La hilinai piha mai hoi oe ia'u manma. l*a pau anei kou hilinai i keia manawa?" ••Aoie loa i pau ko'u hilinai ia oe, aka aole anei oe e hoomaopono mai he mea pono no ia'u ke hana i kekahi hana ma ko u aoao/ "l'ehea oe e manao nei e hana?" -E h«voloIi no wau i ko-u helehelena—nau no hoi ia e hana mai īio'u. oia o t»e ka mea makauVau ma ia ano hana-~-alaila e hele aku no wau imua o Sofia ma ke ano he kauAunana, i wahine lawelawe paha nona." "Pehea e loaa ai ia hana ia oe?" "E hiki no ia oe ke hana no'u. Mai hoole mai oe aole e hiki ia oe ke hana mai ia hana no'u» no ka mea ua maopopo no ia u he hiki ia «>e ke hana mai pi»la/* Minoaka iho la o Wete i keia hoike oiaio o ko ke kaunawaMne hilinai piha ana maluna ona, a pane aku la: ina paha e hiki io' ana ia'u ke hnli aku i hana nau a hookoia hoi kau papahana emanao nei f heaha iho la ka pono o ka kaua hana iua ia hana an e manao nei?" "E kiai makaaJa no wau i kana mau inea apau e hana ana, a malia paha o loaa mai ia % u ka ike i ko Ivana wahi i hunaia ai. "A ina paha oia e ike e ana ia oe mamua o ke ko ana o kau mea e manao nei e loaa mai?" I ko Vera lohe ana 1 keia, ua uwila koke ae la kona mau maka. a pane koke aku la oia: "A heaha iho la? ? * "Ke manao nei oe, mamuli o ke koa ana o kou manao, ma ia ano e kaulike ana oina me Bofia ma ka papa hookahi, a e lanakila ana oe maluna ona. Ma ia ano ke ike nei wau na hewa kou manao ana

' wahī a \Veit> i paae aku ai me ka luliluli pu una o tooa p«H). "A.>!e loa o*« uiaka'a iaia." * iVla no; aka o ka m«*a e aa aku ana e pairt lue keia wohine be |w>n« no e loaa iaia ka ik<e e t»aio akn ai i na iao i hiki ai f iaia k«- ikv mua aka ai i kaua «iea e haoa mai ai. (*ia ano ikv aole j i loaa ia o ; ," | "AlaUa e mai ana oe i ka'u tn*'a e maeao nei e hana aku?'* I "Ae. a ha'i ;*ku aua no wau īa oe i ke kamu." f "E oSu ;Iu ».h* e ha'i mai." "No ka meii ke heie nei a ke ake nei oe e Mki aka imua ona me j kekahi maoao ponoole iloko ou." j "Heaha ka manao o kau mau olelo?'* a ia manawa no hoi i hai i kea ae ai ko Wta helehelena. l "Kia. ke manaoio nei lio 00. nie ko"u ha*i ana aku no nae ia oi'. i ua make o Ivana a mai na lima mai no hoi ia o feon enemi." • Me ko Wra niau ieheiehe e po'i paa loa ana ua pua iki mai la i no he hwia ana. a ua kakooia keia hoiiia me ke kunou pu ana mai o [ kona poo. a hoomau aku la 110 o Weie, j \ "A ke paa nei hoi kou manao e hoopa'i no oe 1 kou enemi me kou f mau liina ponoi ina e ike uiaopopo aaa oe ua oiaio kau mea e ho*>- | } huoi nei." j I "Ae, ae, ua pololei kau i koho mai la, a e hooko io ana no wan ia i : manao." | Ma keia paue a V r era ua hoopukaia me ke ano inaina, me he mea | Ia ua nalowale kona noonoo maikai a ua uhi iho ke koioka eleele o ka \ punikoko inaluna iho ona. Hoomau aku la no o \Vete ma kona aosn>, j e paio ana hoi i na manao uluahewa o kana milimili, nee aku ia oia j imua a hopu aku la i na lima palupalu o Vera, a pane aku la: | "E ke kaunawahine. mai hookaumaha oe i kou mau manao a haawi i kou mau noonoo maikai i uluhiaia e na manao jk)uo ole e like iho la me keia. Aole i make o Ivana a he manawa no e hoohui ia ai olua a'u hoi e inanaolana nei e hookoia ana iloko o na la pokole. Aka, ke hooko ole ia ka'u e manaolana nei, ke hoopaa nei wau e kii no wau ia Sofia a waiho mai iaia iloko o kou mau poholima nau j e hana aku e like me kou makemake. Aole anei e hilinai mai aua ' oe ia no kekahi manawa pokole?" j Hoholo iho la o Vera iluna o ka noho a hoomaka iho la oia e| I uwe. Ike koke aku Ia o \Vete ua hei mai Ia ke kaunawahine i kaua ! mau olelo i kuu aku la. a hoomau hou aku la no oia: j 4, E noouoo. e ke kaunawahiue, o ka huli ana ia Ivana he hanal palai-e loa ia ke hookuku aku me na hana mua a*u i hana ai au no hoi i ikemaka ai." j Maanei i pau iho ai ka hiolo makawalu ana mai o na waiiuaka,' a kau ae la kona mau maka maluua o ka kaua \Vete. he mau maka hoi i kiponaia me ua haawina o ka hauoli. a pane niai la: | j "Aole anei ke ha'i mai nei oe i keia mau mea me ka mauao e hoolanaia ae ko'u kaumaha me ka oiaio ole no nae iloko olaila?" i "E ke kauuawahine, mai ko'u manawa i hooimika ai e hookau-! wa ia'u iho uou auie Ivaua a hiki iho ia i ktiu manawa ke hooinanao nei anei oe i kekahi hana hoopuuipuui a'.u i hana aku ai ia oe?" "Aole loa! Alaila, ke manaoio nei no oe e loaa ana "o o Ivaua ia oe?" "Ke manaolana nei wau e loaa ana oin ia'u." 4 'A heaha lioi ka'u liana e hana ai ia oe e huii ana iaia?" ''Ke manao nei wau e uui ana na mea au e hana ai ke ike mai 0 Bofia i kou wahi e noho ne« a ia manawa oe e noouoo ai i kau hana e hana aft" ♦•Uealia hoi kana e hana mai ai?" "Iloko o kana ino i hana ai ke ike nei oia i kona hawawa, a ke manao nei wau aole oia e kuha'u iho ana ma ka hoao ana mai e haua 1 mea e make ai oe, oia hoi aole oia e kanalua aua i ka x>epehi; ana iho ia oe i kaaw r ale ai oe mai kona alahele ae." <k Heaha hoi kau e manao nei na'u e hana aku?" a E noho oe inaanei, a kali aku nana ka hana mua. Aole loa oe e puka mawaho o kou lumi koe wale no ine a'u; aole loa lioi oe e ae i kekahi mea e komo mai iloko nei. ?? "Alaila, aole oe e hookuu mai ana ia'u e hoao aku wau i ka'u papahana? Ke manao nei wau e hiki ana no ia'u ke hana rae ka holopono." " Aole he pono e loaa mai ana ma ia manao ou, a he mea hoi ia nana e alalai mai aua ia'u; no ka mea aole e hiki ia'u ke hana oiai oe ma kahi imaopopo loa ka loaa mai o na popilikia. E hiki no ia oe ke kokua ia Ivana ma kou noho malie ana." u Eia nae ke hiki ole nei ia'u ke noho malie oiai na manao hakukoi ke hapai mau mai nei ia'u e pono no e hana pu kaua." "E nohoalii iho ko'u inau manao maikai, no ko Ivana pono. E hoomaha iho. a e hoihoi mai i kou mau helehelena nohenohea i nalowale a e makaukau hoi no ko Ivana ike ana mai i kou u'i o na la i hala," wahi a Wete i pane aku ai me kona lielehelena hoilioi. 4< o, ua pau ae la no kou mau la i pupnka ai ko'u helehelena." ' Me ko Wete ike maopopo ana aia no he haawina kaumaha maluna o Vera, aia lioi ua hiki ponoole iaia ke uumi iho i kona aka. u lna pela niai kaumaha oe, no ka mea ke hoopaa aku nei wau ia oe, iloko o na minute he umi mahope koke iho o kou ike ana ia lvana e lioi liou_mai no kou helehelena u'i, a e mohala mai 110 auanei kou nani e huai mai ana i ka mea huna iloko o ka punawai o ke aloha." Minoaka iho la ua kaunawahine la, a pane mai la oia me ka leo waipalie: "E huli oe a loaa kuu Ivana a ia e hiki no ia oe ke hoohenehene mai ia'u e like me kau i manao ai.'' "E loaa no oia ia'u ina nae oe e hoopaa mai ana aole loa oe e haalele iho i keia lumi a hiki i ka manawa a'u e kii mai ai ia oe." "Ke hoopaa aku nei wau ia oe. Aka hoi, e awiwi mai no hoi oe i ka huli aua a loaa, oiai ke hele mai la oloko a nae iki i ke aloha. Ua ike no wau i ka wai,waiole o ka'u i manao ai e hana, aka e pono oe e kala mai ia mau manao uluahewa." "E kala aku no wau ia oe ina na ano apau .oiai ua hoopau ae la oe i kau haua i hapaiia maj e ka inaina nana i uhi iho i kou manao kanaka maoli." u Ke nianao nei wau he wahi hana maikai no hoi ia ina i hoaoia aku. eia nae hoi ua pau ae la keia. v I Ilene iho la ka Wete aka, a puka aku la oia a hoomau aku la i ka huli ana ia Ivana. j MOKUNA XLIV. \ KOMO O WETE I KA UPEXA KUU A KA LAWAIA. I ko Were haalele ana aku ia Vera hele huli akn la oia me kona manao e loaa aku iaia he wahi mehen o Kauua. Gerenigofa, a ma- j muli o ko Wete hoomaopopo i ka pilipaa o Kannawahine Sofia me Gerenigofa. ua manaolana Iho la oia o ke kiai ana aku i ko Kauna* j wahine Bofia wahi e liele ai oia ko Ivana mea e loaa ai iaia, nolaila ; ua huli akn la oia a hele holoholo aku la no ke kakela o Bofia. | Aole i hala ae ekolu a eha paha kuea hale aia hoi hoomaopopo 1 iho la oia eia kekahi mea ke hahai nei mahope ona. He hana maa | mau keia iwaena o ka poe punikoko, a poe paha i uku dala ia no ka | hana ana i kekahi hana karaima. Ua mao|H>po mna ia Wete o keia; ana na haawina e !oaa mai ana uiia ma keki hana ana e hana nei; j nolaila nia no oia ke kiai makaala !oa la iaia iho. O keia mea e hahai nei mahope ona. ma ka Wete ike akn. aole i makaukaa loa ma kana hana. oiai o ka poe loea maoli he «lea paakiki ka ike koke ia, Maanei i koino koke mai ai ka iini i na Wete 1a e ike pono i ke ano o keia kanaka e hahai nei mahope ona; nolaila ua komo koke aku la oia iloko o k& huikau o na kanaka, a iloko o ka imo ana o ka maka. na 101l ae la kona helehelena, a aia kekahi umiumi nni puhuluhuiu ke paa la ma kona auwae, a he papale ipu kiekie kona. Ma kona lima e paa ana oia i kekahi kookoo, a e hiolo ana na mea nani * ma kona uinauma. Ua lilo koke ae la ua Wete nei a kaua i duke

kiekie i kela manawa, e puhili maoli ai no ka mea e imi ana iaia. O kah? kanaka i hahai ai mahojv o ka kaua Wete. i knna ike |ana oa nalo kana ne i a e hahai ner iloko oka huikau ona kauaka, i ua holo mai la oia me ka awiwi me kona haiaw.ii mai [ana .ka ike a kona mau u;aka me na Wer»> n*-i a kaua: eia nai» iu | hoopnhiliia oia, a aia oia k»> pahaohao la me kona ike ole aku «> k»» [ kanaka e ku aku ana mamua ona me ke kook»» ma kona hma, |nokaua kanaka i makemake as, a o ka kana Wete n«> h*M. f (Aole i pau.' ;